نحوه تولید انواع ورق رنگی و کاربرد آن!
فلزات مختلف در صنایع گوناگون (علی‌الخصوص حوزه ساختوساز) دچار مشکلات و آسیب‌های جدی می‌شوند که یکی از آن‌ها خوردگی سطوح است. با پیشرفت تکنولوژی تولید ورق‌های فلزی، شیوه‌های نوینی برای مقابله با این مانع ایجاد شد. ورق‌های رنگی یکی از ورقه‌های فلزی هستند که برای ساخت سوله، کابینت، یخچال و سایز لوازم خانه کاربرد دارند. ورق رنگی در طی یک فرایند مداوم تولید می‌شود و بعد از بررسی‌های ظاهری برای مرحله آماده‌سازی سطحی مهیا شده و در مرحله بعدی باید رنگ‌پاشی ورق‌ها را شروع کرد. تولید یک ورق رنگی طی مراحلی مانند چربی‌زدایی، کروماته کردن، شست‌وشو و در نهایت رنگ‌آمیزی انجام خواهد شد. در ادامه همراه ما باشید تا به‌طور کامل با نحوه تولید ورق رنگی و کاربردهای آن آشنا شویم. لازم به ذکر است که آخرین قیمت ورق گالوانیزه رنگی در سایت پیوان به صورت روزانه درج می‌شود.
نحوه تولید ورق فلزی رنگی
ورق‌های فلزی در حالت کلی حاصل فرایند واحدی هستند که به نام فرایند نورد شناخته می‌شوند. در این فرایند قرار است تا از یک تکه‌ی بی‌شکل از فلز مورد نظر، یک ورق (یا فرم‌های دیگر) ساخته شود. بنابراین، در این فرایند برای تولید ورق، نیاز به یک شمش فلزی داریم و هم‌چنین مجموعه ماشین‌آلاتی که بتواند آن شمش را نازک کرده و در فرم ورق درآورد. در ادامه خلاصه‌ای از مراحل نحوه تولید ورق رنگی، بیان شده است.
نورد سرد ورق فلزی رنگی
البته عملیات نورد می‌تواند به دو صورت نورد گرم و سرد انجام شود.جهت درک از نحوه تولید ورق رنگی، لازم است ابتدا با فرآیند نورد سرد آشنا گردیم. در نورد سرد برای تغییر شکل بیلت یا شمش‌های فلزی، از غلتک‌هایی سنگین و استوانه‌ای شکل استفاده خواهد شد. این غلتک‌ها با روشن شدن دستگاه، شروع به چرخش بر حول یک محور قابل تنظیم خواهند نمود. نیروی حاصل از چرخش غلتک و هم‌چنین وزن بسیار زیاد آن، سبب می‌شود تا فشار بالایی به فلزی که در بین آن‌ها قرار گرفته است، وارد شود. این نیرو منجر به تغییر شکل فلز خواهد شد.
در حقیقت اتفاقی که در نورد رخ می‌دهد مانند پهن کردن خمیر شیرینی با وردنه است. شما با چرخاندن وردنه و غلطاندن آن بر روی خمیر، خمیر را پهن خواهید کرد. این کار را تا جایی ادامه می‌دهید که میزان ضخامت خمیر به اندازه‌ی مورد نظرتان برسد.طبق مثالی که زدیم، نورد فلز تا زمانی ادامه دارد که ضخامت ورق به اندازه‌ی مورد نظر برسد. ورقی که از این مرحله حاصل می‌شود، ورق روغنی نام دارد. چراکه نورد سرد روی فلز سبب می‌شود تا ورق ظاهری براق و شفاف و روغنی داشته باشد.
بسته‌بندی ورق‌های رنگی تولیدشده
بعد از آن ورق باید بسته‌بندی شود. ورق فلزی رنگی برای مصارف صنعتی و ساختمانی هستند. و برطبق نیازی که در بازار آن‌ها مطرح می‌شود، این ورق‌ها می‌توانند به دو صورت رول شده یا برش خورده، بسته‌بندی شوند. ورق‌های رول شده، مانند توپ پارچه، یک عرض استانداردی و با طول بسیار زیاد (که در محاسبات، نامحدود در نظر گرفته می‌شود) خواهند بود. هم‌چنین می‌توان ورق فلز رنگی را در قالب‌های استاندارد با طول و عرض مشخص برش زد. اصطلاحا به حالت برش خورده‌ی این ورق‌ها، شیت یا صفحه گفته می‌شود.
بیشتر بخوانید: بررسی کامل تفاوت ورق گالوانیزه با ورق آلوزینک
چربی زدایی ورق فلزی و نقش آن در نحوه تولید ورق رنگی
بعد از برش و بسته‌بندی، ورق‌های فلزی آماده خواهند بود. اکنون می‌توان فرایندهای ثانویه را بر روی آن‌ها اجرا کرد. یکی از فرایندهای ثانویه‌ی قابل اجرا بر روی ورق‌های فلزی، ایجاد پوشش رنگی بر روی آن است. در مرحله نحوه تولید ورق رنگی ابتدا بایستی ورق‌ها برای اینکه سطحی با قابلیت پذیرش رنگ داشته باشند، شست‌وشو شده و از هر غبار و چربی و زائده‌های اضافی، پاک‌سازی شوند.
چربی‌زدایی از ورق‌های فلزی می‌تواند به دو صورت الکتریکی و یا شست‌وشو در مواد قلیایی صورت بگیرد. از بین این دو روش، روش دوم مرسوم‌تر خواهد بود. چرا که از نظر اقتصادی توجیه‌پذیر است. در این‌جا بایستی حوضچه‌هایی از مواد مورد نظر برای شست‌وشوی ورق‌ها آماده شود. سپس ورق‌ها را در آن حوضچه‌ها غوطه داده و حمام می‌کنند. ورق‌ها در نهایت با آب گرم شسته شده و با باد گرم خشک خواهند شد. این مراحل سبب کروماته شدن سطح ورق فلزی می‌شود. کروماته شدن کمک می‌کند تا ورق رنگ‌پذیری بهتری داشته و از پوسته‌پوسته شدن آن جلوگیری به عمل می‌آورد.
شستشو و کروماته کردن ورق فلزی برای تولید ورق رنگی
مرحله اول تولید ورق رنگی چربی‌زدایی است و بعد از آن نوبت به شستن ورق‌های رنگی می‌رسد. این مرحله با دو شیوه انجام می‌شود: شستشو با مواد قلیایی و گرم و چربی‌زدایی به‌صورت الکتریکی یا سرد. وقتی ورق‌ها را با محلول گرم شستند، آن را با باد گرم خشک می‌کنند. در این مرحله برای اینکه ورق بتواند مقاومت بیش‌تری در برابر خوردگی از خود نشان دهد و چسبندگی رنگ به سطح ورق رنگی نیز افزایش یابد، کروماته کردن را شروع می‌کنند. این عمل سبب می‌شود تا رنگ ورق پوسته پوسته و خراب نشود.
رنگ اولیه‌ای که بر روی ورق پاشیده می‌شود، یا اپوکسی است یا پلی‌استر. بعد از پاشیدن رنگ اولیه، ورق را از یک کوره عبور می‌دهند تا این لایه رنگی به‌عنوان آستر رنگ اصلی عمل کند. در این مرحله از یک لایه رنگ پرایمر نیز استفاده می‌کنند که ضخامت آن به ۷ تا ۱۵ میکرون می‌رسد.
رنگ‌کاری اصلی و کوره‌پزی
مرحله سوم تولید ورق‌های رنگی، رنگ‌آمیزی نهایی است که با استفاده از شیوه‌های الکترواستاتیک انجام می‌گیرد. پلی اورتان، پلی‌آمید، اکریلیک، اپوکسی و پلی‌استر می‌توانند جنس این رنگ‌آمیزی نهایی باشند. بعد از اینکه رنگ‌آمیزی نهایی صورت گرفت، مانند لایه اولیه آن را از کوره عبور می‌دهند تا رنگ تثبیت شود. یک لایه pet یا pvc نیز بر روی سطح ورق رنگی قرار می‌گیرد تا مانع از پوسته شدن و خرابی رنگ‌آمیزی شود. همه این مراحل سبب می‌شوند که مقاومت ورق‌های رنگی افزایش یابد و در کاربری‌های ساختمانی و صنعتی به‌خوبی عمل کنند. البته باید دانست تولیدکنندگان جنس متفاوتی برای کاور زیرین و کاور سطح، تعیین می‌کنند. همان گونه که گفتیم پلی‌استر و اپوکسی می‌توانند در نقش لایه اولیه ظاهر شوند؛ اما لایه سطح می‌تواند جنس متفاوتی داشته باشد و نوع پوشش ورق‌ها بر اساس کاربرد آن‌ها تعیین خواهد شد.
نحوه تشخیص ورق رنگی گالوانیزه از ورق رنگی سیاه و آلومینیوم
میان ورق‌های رنگی، سیاه و آلومینیومی تفاوت‌هایی وجود دارد و همین تفاوت‌ها عامل تشخیص آن‌ها از یکدیگر خواهد بود؛ یکی از این موارد، مربوط به وزن و ضخامت این سه نوع ورق فلزی می‌شود. ضخامت یک ورق رنگی بین ۰.۸ تا ۶ میلی‌متر است و به نسبت کاربردش قیمت و وزن بیش‌تری نیز دارد. درحالی‌که ابعاد استاندارد یک ورق آلومینیومی، ۲۰۰×۱۰۰ سانتی‌متر بوده و ضخامت آن بین ۰.۲ تا ۳۰ میلی‌متر تعیین می‌شود؛ وزن ورقه‌های آلومینیومی نیز کمتر از سایر ورق‌های فلزی است. ورق‌های سیاه وزن بیش‌تری دارند و ضخامت آن‌ها به ۱.۵ تا ۱۰۰ میلی‌متر می‌رسد.
تفاوت‌های مربوط به خواص مکانیکی و فیزیکی ورق‌های رنگی، سیاه و آلومینیوم یکی از مواردی است که در هنگام تشخیص این نوع ورق‌های فلزی باید به آن توجه داشت. یکی از این خاصیت‌های مکانیکی، هادی حرارت بودن در ورق‌های آلومینیومی است؛ به‌گونه‌ای که سریعا گرم می‌شوند درحالی‌که ورق‌های فولادی چنین خاصیتی ندارند. ورق سیاه یک نوع ورق فلزی است که با شیوه گرم تولید می‌شود و سطح آن در زمان تولید، به دلیل گرمای بالا، سیاه و کدر خواهد شد. شکل ظاهری ورق‌های سیاه در کاربرد آن‌ها تاثیری ندارد؛ از همین جهت عملیات‌های پاک‌سازی برای آن‌ها انجام نمی‌شود و در نتیجه سطح آن‌ها همیشه کدر و سیاه است و سطوح صیقلی ندارند.
ورق فلزی رنگی که نوعی از ورق‌های گالوانیزه هستند، رنگ‌های مختلفی دارند و سطح آن‌ها نیز همواره درخشان و صیقلی است. در عملیات‌های پاک‌سازی، هرگونه آلودگی، اکسید یا ناخالصی بر روی سطوح این ورق‌ها حذف می‌شود. ظاهر تمیز و زیبا یک ویژگی واضح ورق‌های رنگی محسوب می‌شود و در کنار رنگ‌بندی متنوع، کاربردهای فراوانی نیز دارد.
نکات مربوط به تولید بهینه ورق رنگی فولادی
همان‌گونه که گفته شد یک عملیات مکانیکی و مداوم بر روی ورق‌های رنگی اعمال می‌شود تا بعد از آن تحت مشاهده ظاهری قرار بگیرند و برای عملیات آماده‌سازی سطح مهیا شوند. رنگ‌کاری سطح ورق فلزی رنگی نقطه عطف این مراحل محسوب می‌شود؛ چرا که در هنگام تولید بهینه این محصول بایستی به آن توجه نمود. اعمال روش‌های نوین رنگ‌پاشی برای ورق‌های رنگی دارای مزایا و برتری‌هایی است که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم:
- استفاده از شیوه‌های جدید باعث می‌شود تا ضایعات رنگ کاهش یافته و عملیات رنگ‌آمیزی به‌صورت بهینه‌ای به پایان برسد.
- آماده‌سازی سطوح ورق رنگی و اتاق رنگ آن‌ها با استفاده از شیوه‌های جدید و بدون مشکلات زیست‌محیطی انجام می‌شود و سلامت کار تضمین خواهد شد.
- موارد فرعی مانند کیفیت متریال اولیه ورق‌های گالوانیزه‌ای، هزینه تجهیزات، هزینه نهایی ورق‌ها، کیفیت رنگ سطوح و سرعت تولید ورق‌های رنگی باید در نظر گرفته شوند تا ساخت آن‌ها بهینه شود.
معرفی انواع طرح ورق رنگی
قبلا گفتیم که ورق‌های رنگی، رنگ‌بندی متنوعی دارند؛ حال باید طرح‌های متنوع را نیز به آن اضافه کنیم. پرکاربردترین رنگ این ورق‌های فلزی، نارنجی، آبی، سبز، صورتی و بنفش است. عرضه ورق‌های رنگی در بازار آهن‌آلات به‌صورت شیت فابریک و رولی انجام می‌شود. در ادامه با معرفی انواع طرح‌های ورق رنگی، همراه شما هستیم.
ورق رنگی کرکره‌ای یا سینوسی
ورق سینوسی و کرکره‌ای از طرح‌های رایج ورق رنگی بوده و برای مواردی همچون:
- ساخت سقف‌های شیروانی
- سقف شیب‌دار
- زیبا کردن نمای ساختمان‌ها
کاربرد دارند.
ورق رنگی ذوزنقه
ورق رنگی طرح ذوزنقه برای ساخت حصارهای دور یک زمین، سقف و دیوار سوله‌ها و مواردی از این قبیل کاربرد دارند. زیبایی ظاهری این ورق‌ها چشم‌نواز بوده و در کوتاه‌مدت دچار شکستگی نخواهند شد.
ورق رنگی شادولاین
چنانچه قصد دارید سقف یا ساندویچ پنل بسازید از ورق رنگی شادولاین استفاده کنید؛ چرا که مقاومت بالایی دارند، زیبا هستند و قیمت آن‌ها بسیار مقرون‌به‌صرفه است.
ورق رنگی سفال
برای ساخت سقف منازل از ورق رنگ طرح سفال استفاده می‌کنند. نصب آسان و مقاومت در برابر نور، ضربه و خوردگی از ویژگی‌های این ورق رنگی است. پرکاربردترین ورق‌های رنگی سفال در سه طبقه قرار می‌گیرند:
- ورق‌های شیروانی طرح سفال پرچین
- ورق شیرونی طرح سفال ژنوا
- ورق‌های طرح سفال پالرمو
کارخانههای تولیدی ورق رنگی در ایران
نکته جالب‌توجه درباره ورق‌های رنگی، کاربرد فراگیر آن‌ها در سراسر دنیاست که طبیعتا کشور ما نیز از این قاعده مستثنی نیست. کارخانههای معتبری مانند هفت الماس قزوین، فولاد مبارکه اصفهان و فولاد امیرکبیر کاشان در این سال‌ها به تولید ورق‌های رنگی پرداخته‌اند و در کنار کارگاه‌ها و شرکت‌های دیگر، نیاز نیمی از بازار آهن‌آلات ایران را تامین می‌کنند. نیم دیگر نیاز به ورق‌های رنگی، باتوجه‌به اینکه نیاز داخلی به این ورق‌ها از تولید آنان پیشی گرفته است، از محصولات وارداتی به کشور تامین می‌شود. چین، هند، کره، قزاقستان و امارات از جمله کشورهایی هستند که ورق‌های رنگی خود را به ایران ارسال می‌کنند.
ویژگی ورق رنگی
مشخصات فنی ورق‌های رنگی، تفاوت درون گروهی برای آن‌ها ایجاد نموده و تعیین‌کننده کاربرد ورق‌ها خواهد بود. دو ویژگی مهم در مشخصات فنی این ورق‌ها اهمیت بسیاری دارد و بر اساس نیاز مشتری تعیین می‌شود؛ این دو ویژگی عبارت‌اند از: طول و ضخامت ورق‌های رنگی.
ضخامت ورق رنگی
بازه ضخامت یک ورق رنگی بین ۰.۸ تا ۶ میلی‌متر قرار می‌گیرد و ضخامت رنگ آن نیز بین ۲۰ تا ۲۵ میکرون خواهد بود. انعطاف و مقاومت بالای ورق‌های رنگی در برابر خوردگی و فرسایش، ویژگی مهم آن‌ها بوده و همین امر سبب می‌شود این ورق‌ها کاربردهای فراوانی داشته باشند. هر ورق رنگی به تناسب ضخامتی که دارد برای ساخت لوازم خانگی و حوزه ساختوساز به کار می‌رود.
طول ورق رنگی
بعد از توضیح درباره ضخامت ورق‌های رنگی، شاید بپرسید که طول و ابعاد ورق‌های رنگی در چه بازه‌ای خواهد بود؟ سوال خوبی است و پاسخ مناسبی نیز برای آن وجود دارد! هر رول ورق‌های رنگی ۶ تن وزن دارد و طول آن‌ها بین ۸۰۰ تا ۱۵۰۰ متر خواهد بود؛ اما غیر از مهندسین، همه به یک رول ورق رنگی نیاز ندارند و برای مصارف کلان یا خرد این ورق‌ها برنامه‌ریزی خاصی وجود دارد. در خرده‌فروشی‌ها یک ورق رنگی با عرض ۱۲۵ سانت و طول ۲.۵ متری را به‌عنوان ورق بلند و یک ورق رنگی ۲ متری با عرض ۱۰۰ سانتی‌متر را به‌عنوان ورق کوتاه از رول برش می‌زنند و آن را عرضه می‌کنند.
کاربرد ورق رنگی در صنعت
فلزی بودن ورق از یک‌سو و رنگی بودن آن از سوی دیگر، سبب شده است تا کاربرد ورق رنگی در صنعت زیاد باشد. در ادامه به برخی از مهم‌ترین کاربرد ورق رنگی اشاره می‌کنیم:
- ساخت بدنه‌ی لوازم برقی خانگی مانند یخچال و فریزر، اجاق گاز، ماشین لباسشویی
- ساخت کانتینر و اتاقک‌های خودروهای سنگین با استفاده از ورق‌های رنگی
- ساخت کابینت و جلوه‌های دکوراسیون داخلی با استفاده از ورق‌های رنگی
- به کارگیری ورق‌های رنگی در نمای سازه‌ها
- ساخت سوله با استفاده از ورق‌های رنگی
- تولید تجهیزات مختلف مانند بدنه‌ی رایانه، فرنیچر و لوازم دکوراسیون با استفاده از ورق‌های رنگی
جمع‌ربندی
ورقه‌های رنگی مانند هر ورق فلزی با موانعی مانند خوردگی روبه‌رو هستند؛ اما با ورود و پیشرفت تکنولوژی به این عرصه، موانع حذف شدند. هر ورق رنگی طی عملیات بررسی ظاهری، آماده‌سازی سطوح و رنگ‌آمیزی نهایی تولید می‌شود تا بتواند برای حوزه‌های مختلف ساختمانی و ساخت لوازم خانگی به کار رود. ورق‌های رنگی با ورق‌های آلومینیومی و سیاه تفاوت‌هایی دارند؛ مانند تفاوت در وزن، هادی حرارت بودن، ضخامت و شکل ظاهری. تولید بهینه ورق رنگی تحت شرایط خاصی انجام می‌گیرد که یکی از آن‌ها رفع مشکلات زیست‌محیطی است. نیمی از نیاز بازار ایران به ورق‌های رنگی توسط کارخانههای داخلی مانند فولاد مبارکه اصفهان تامین می‌شود و مابقی محصولات وارداتی از کشورهایی مانند چین تامین خواهد شد. مشخصات فنی، طرح‌های متنوع و کاربری‌های فراوان ورق‌های رنگی همواره آن‌ها را به محصولاتی مفید و پرکاربرد مبدل کرده است.
نظرات