انواع تیرآهن بر اساس نوع

همان‌طور که می‌‌دانید قطعات فلزی عمودی، افقی یا شیبداری که وظیفه اصلی آن‌ها تحمل بار سازه است، تیرآهن نام دارند. به عبارت دیگر، تیرآهن قطعه‌ای بلند، منشوری و مستقیم است. علاوه بر این‌که در یک دسته‌بندی، انواع تیرآهن بر اساس کارخانه و برند و انواع تیرآهن بر اساس سایز شناخته می‌شوند، معمولا تیرآهن‌ها بر اساس شکل و سطح مقطع نیز در سه دسته‌ی IPE، IPB  و INP قرار می‌گیرند. لازم به ذکر است که با توجه به این دسته‌بندی‌ها، قیمت تیرآهن بر اساس تفاوت‌هایشان نیز متغیر می‌شود.   با توجه به انواع تیرآهن بر اساس نوع، به دسته‌ای که به شکل‌ حرف I انگلیسی است، تیرآهن ipe و به دسته‌ای که مانند H انگلیسی به نظر می‌آید، تیرآهن هاش گفته می‌شود. در نتیجه، تیرآهن ipe قطعه‌ای فلزی است که به شکل I لاتین به نظر می‌آید و شامل یک بخش عمودی که جان تیرآهن نام دارد و دو بخش افقی که آن‌ها را بال می‌نامند، است. تیرآهن ipe کاربرد‌های زیادی دارد؛ مثلا به عنوان ستون، تیر، خرپا، نعل درگاه و غیره در سازه‌های اسکلت فلزی مورد استفاده قرار می‌گیرد.  تیرآهن‌های تولیدی در کارخانه یا در بازار آهن آلات، بر اساس شکل ظاهری و پهنای بال به انواع زیر تقسیم می‌شوند:

تیرآهن ipe

شکل این قطعه مانند I بوده و یک تیرآهن معمولی و استاندارد که در ایران کاربرد‌های زیادی دارد. تیرآهن ipe طبق استاندارد اروپا تولید می‌شود و ضخامت بال‌ها در آن ثابت است. مهم‌ترین کاربرد تیرآهن IPE در ساختمان به شکل ستون، خرپا، نعل درگاه، پل‌های لانه زنبوری و تیر در پوشش سقف‌ها است. شرکت پیوان یکی از عرضه‌کنندگان این نوع  تیرآهن بر اساس کارخانه و برند است که کارشناسان فروش آن، هر روزه قیمت تیرآهن را به‌روز می‌کنند. از انواع تیرآهن‌های موجود در سایت و انبار پیوان می‌توان به تیرآهن ذوب آهن اصفهان، تیرآهن اهواز، تیرآهن فولاد یزد و غیره اشاره کرد.

تیرآهن inp

شکل این تیرآهن نیز I شکل است، اما ضخامت بال آن همچون تیرآهن ipe یکسان نیست و با فاصله گرفتن از جان تیرآهن ضخامت کاهش پیدا می‌کند. در واقع این کاهش ضخامت این تیرآهن طبق استاندارد اروپا نیست و معمولا محصولات  کارخانجات روسیه و چین به این شکل تولید می‌شوند.

تیرآهن  IPB

تیرآهن ipb یا H که نام دیگر آن تیرآهن بال پهن است، که در آن طول بال‌ها نسبت به تیرآهن‌‌های IPE بیشتر است و براساس وزن به دو نوعIPBV و IPBL نیز تقسیم می‌شود: علامت V در این مدل نشان دهنده سنگین بودن تیرآهن و علامت L نشان دهنده سبک بودن آن نیز است‌. یا به به عبارت دیگر تیرآهن IPBV نشان دهنده تیرآهن عریض سنگین و تیرآهن IPBL نشان دهنده تیرآهن عریض سبک است.

انواع تیرآهن بر اساس سایز

یکی دیگر از دسته‌بندی‌های مهم تیرآهن، دسته‌بندی بر اساس سایز است. در این نوع از دسته‌بندی، انواع تیرآهن بر اساس سایز و اندازه تولیدی کارخانه تقسیم‌بندی می‌شوند. برخی از کارخانه‌های اقدام به تولید تیرآهن در سایزهای مختلف کرده‌اند. برای مثال کارخانه ذوب آهن اصفهان خط تولید تیرآهن از سایر 12 تا 30 را دارد. یا برای مثال تیرآهن فایکو فقط در سایز 14 تا 20 تولید می‌شود. این‌که هر کارخانه اقدام به تولید کدام‌یک از سایزهای معمول مورد استفاده کند، بستگی به هدف و چشم‌انداز، امکانات خط تولید و نیروی انسانی‌اش دارد. از این رو، همه کارخانه‌های همه سایزهای تیرآهن را ندارند.

جان و بال تیرآهن

تیرآهن از دو بال و یک جان تشکیل می‌شود، وظیفه جان تیرآهن مقاومت در برابر تنش‌ها و نیروهای برشی و وظیفه‌ی بال‌ها استقامت در برابر گشتاور است. در تیرآهن‌ها ipe پهنای بال‌ها ضخامت کمتری به نسبت تیرآهن بال پهن دارند. به همین دلیل اگر به صورت افقی به تیرآهن‌های بال پهن نگاه کنید، همچون H به نظر می‌آیند. اما تیرآهن ipe به صورت I دیده می‌شود. و نکته مهم این است که ضخامت بال و جان تیرآهن ipe در تمام طول آن ثابت باشد. 

استاندارد و کیفیت تیرآهن

برای ساخت هر قطعه‌ معمولا قوانین و استاندارد‌های لازمی تعیین می‌شود؛ مثلا تیرآهن ipe بر اساس استانداردهای اروپا باید ارتفاعی بین 80 تا 600 میلیمتر داشته باشد. در کشور ما اکثر تیرآهن‌ها ارتفاعی بین 1۲0 تا 300 میلیمتر دارند. مورد دیگر اینکه اگر از دو طرف تیرآهن ipe به آن نگاه کنیم ضخامت بال‌ها در ابتدا و انتهای آن باید کاملا یکسان و یکنواخت باشد و یک راه تشخیص این نوع تیرآهن همین مسئله است. زیرا در تیرآهن‌های INP بال‌ها در ابتدا نازک و در انتها کمی ضخیم می‌شوند، طوری که اگر از یک طرف به آن نگاه کنید شاهد شیب ملایمی در ضخامت بال‌ها هستید. معمولا نقشه ساختمان بر اساس تیرآهن ipe یا INP طراحی می‌شود اما گاهی ممکن است به دلیل تشخیص نادرست و بی‌دقتی تیرآهن اشتباهی خریداری شود و سازنده باید کلی ضرر و زیان را بپردازد. پس اگر سازه شما بر پایه تیرآهن ipe طراحی شده، بهتر است قبل از خرید و دریافت قیمت تیر آهن به استاندارد BS EN 10365 دقت کنید یا با کارشناسان این حوزه مشورت کنید.

 مزایا و معایب تیرآهن

اصلی‌ترین نوع تیرآهنی که در ساخت یک سازه اسکلت آهن مورد استفاده قرار می‌گیرد، تیرآهن ipe است. در ادامه به مزایا و معایب این تیرآهن اشاره شده است. در همین صفحه نیز روزانه قیمت تیرآهن ipe متناسب با نوسانان بازار به‌روز می‌شود.

مزایای تیرآهن

• بر اساس استاندارد‌های جهانی و روز اروپا ساخته شده است؛
• وزن کم اما مقاومت بالایی دارد؛
• توسط یک تیرآهن می‌توان چندین قطعه را به یکدیگر متصل کرد؛
• به دلیل استاندارد بودن هزینه ساخت سازه را کاهش می‌دهد؛
• وزن کم تیرآهن ipe سرعت ساخت سازه را بالا می‌برد؛
• تیرآهن‌ها معمولا در کارخانه به صورت قطعات پیش‌ساخته می‌شوند.پس بعد از خرید تیرآهن، باید در محل ساخت و ساز فقط قطعات را نصب و به یکدیگر متصل شوند.

 معایب تیرآهن

•  تیرآهن در دما‌های بالا مثل آتش‌سوزی گسترده مقاومت خود را از دست می‌دهد. مثلا در دمای بالای 500 درجه تعادل ساختمان از بین می‌رود و فرو می‌ریزد. مثل حادثه ناگوار آتش سوزی ساختمان پلاسکو تهران.
• زنگ زدگی و خوردگی تیرآهن در برابر رطوبت یکی از معایب آن به شمار می‌رود، معمولا آهن با آب واکنش نشان داده و دچار اکسایش می‌شود. این پدیده مقاومت آن را بسیار کم کرده و ممکن است باعث خسارت‌های جانی و مالی به بار آورد. استفاده از رنگ‌های ضد زنگ (سُرنج) تا حدی از این اتفاق جلوگیری می‌کند.
•  تمایل قطعات فلزی مثل تیرآهن به خمیدگی یا کمانش یکی دیگر از معایب آن‌ها به حساب می‌آید.
• تیرآهن‌ها تز طریق جوشکاری یا پرچ به یکدیگر متصل می‌شوند، اما گاهی به دلیل عدم مهارت جوشکار یا بی‌دقتی مهندس ناظر‌ این اتصال به شکل نامتناسبی صورت می‌گیرد که باعث مشکلاتی در اسکلت ساختمان می‌شود.

با وجود همه نکته‌هایی که به آن‌ها اشاره کردیم، تیرآهن یکی از مقاطع فولادی پرکاربرد است. به همین دلیل عرضه‌کنندگان و سامانه‌های فروشی همچون پیوان اقدام به فروش تیرآهن می‌کنند. خرید تیرآهن آنلاین در کنار خرید تیرآهن به‌صورت سنتی از طریق سایت پیوان میسر است.