اجرای میلگرد حرارتی؛ صفر تا صد ضوابط آن

یکی از اساسی‌ترین مسائلی که خریداران مسکن و صنعتگران حوزه ساختمان‌سازی در نظر می‌گیرند، بحث ایمنی بنا است. متاسفانه در ایران مقاوم‌سازی بناهای مختلف در برابر زلزله به‌صورت پیشرفته پیگیری نشده، اما مهندسین و صنعتگران این حوزه توانسته‌اند ایمنی ساختمان را بیش از گذشته افزایش دهند. در میان مباحث مختلفی که در حوزه ساختمان سازی مورد بررسی قرار می گیرند، بحث کاربرد و اجرای میلگرد حرارتی نیز به چشم می‌خورد. نحوه اجرای آرماتور حرارتی از اهمیت بالایی برخوردار بوده و لازم است مطابق با نظرات کارشناسان حوزه ساختمان انجام شود. در ادامه به شرح کامل اجرای میلگرد حرارتی و ضوابط آن خواهیم پرداخت. در صفحه محصولات پیوان قیمت میلگرد به صورت روزانه درج می‌شود.

میلگرد حرارتی یا آرماتور حرارتی چیست؟

برای معرفی میلگرد حرارتی با آرماتورهای حرارتی ابتدا باید به سوال «میلگرد حرارتی چیست؟» پاسخ دهیم. در جواب به این سوال باید گفت که آرماتورهای حرارتی در واقع میلگردهای بدون آجی هستند که تفاوت خاصی با سایر میلگردها ندارند و تفاوت میلگرد حرارتی با میلگرد معمولی به کاربرد خاص میلگردهای حرارتی مرتبط است. یک میلگرد حرارتی به لحاظ ظاهری، صاف و بدون آج ساخته شده و خم کردن آن به‌راحتی انجام می‌شود؛ به همین دلیل به آنها میلگردهای نرم فولادی نیز می‌گویند.

در کارخانه‌های تولید آهن و فولاد مثل کارخانه فولاد خراسان (نیشابور)، میلگردهای حرارتی که نسبت به تغییرات دما مقاومت نشان می‌دهند را، به‌صورت مش تولید و به بازار آهن آلات عرضه می‌کنند. نمره یا قطر هر میلگرد حرارتی بین ۴ تا ۸ میلی‌متر بوده و کمترین صخامت را در میان سایر میلگردها دارد. البته میلگردهای ۴ و ۵ میلی‌متری نسبت به سایر میلگردها، پرکاربردتر بوده و عموماً با مفتول و جوش سرد به یکدیگر متصل می شوند. درباره‌ی میلگرد کامپوزیت در این لینک بخوانید.

اجرای میلگرد حرارتی در سقف تیرچه و بلوک

آرماتورهای حرارتی معمولاً کاربردهای متنوعی برای سقف‌های مختلف دارند. نصب میلگردهای حرارتی در سقف ساختمان، به شیوه‌های مختلفی انجام می‌شود که در ادامه به بررسی یکی از آن‌ها خواهیم پرداخت و آن سقف تیرچه و بلوک است. برای ساخت سقف تیرچه بلوک، از بلوک‌های سیمانی و سفالی استفاده می‌شود. در مرحله بعد، برای کاهش مقاومت کششی بنا، باید قسمت تیرچه بلوک سقف را، بتن‌ریزی کرد. برای افزایش ایمنی قسمت بتن‌ریزی‌شده باید از آرماتورهای حرارتی استفاده کرد تا به‌نحوی از جمع‌شدگی بتن‌های سقف جلوگیری به عمل آید. طریقه تعبیه میلگردهای حرارتی در سقف به‌گونه‌ای است که آرماتورها در سمت چپ و راست سقف قرار بگیرند.

چنانچه هر بتن افت حرارت پیدا کند یا سرد شود، آرماتور حرارتی از ترک خوردن بتن جلوگیری کرده و یکپارچگی آن را حفظ خواهد کرد. در این شیوه نصب، فاصله استاندارد میلگرد حرارتی سقف به صورتی است که آرماتورها در یک سوم ضخامت دال بتنی فوقانی قرار می گیرند؛ در این حالت آرماتورها نقش باربر را ایفا کرده و می‌توانند از تخریب بتن در هنگام حادثه نیز جلوگیری نمایند. در نهایت باید به این نکته توجه کرد که میلگردهای حرارتی به تنهایی در تیرچه بلوک قرار داده نمی‌شوند، بلکه مکمل میلگردهای اصلی خواهند بود.

پیشنهاد مطالعه: عملیات فورجینگ میلگرد

اجرای  میلگرد حرارتی در دیوار حائل

همان‌گونه که گفته شد آرماتورهای حرارتی نقش مهمی در افزایش ایمنی بنا ایفا می‌کنند. یکی از این نقش‌ها، نصب میلگرد حرارتی در داخل دیوارهای حائل برای افزایش ایمنی جداره‌ها است. هدف استفاده از میلگردهای حرارتی درون دیوارهای حائل این است که آثار حرارتی به حداقل برسند. برای نصب آرماتورهای حرارتی در داخل دیوار حائل، بایستی آنها را در امتداد افقی و عمودی دیوار، قرار داد. طبق آیین‌نامه ای‌سی‌آی و تاکید کارشناسان این حوزه، زمانی که آرماتورها در امتداد افقی دیوار قرار می گیرند، بایستی ۲۵ درصد از مساحت دیوار را اشغال کنند. این درحالی‌که است که برای نصب آرماتور حرارتی در امتداد عمودی دیوار بایستی ۱۵ درصد از مساحت کل را به آن‌ها اختصاص داد.

درباره آرماتوربندی استخر در اینجا بخوانید.

اجرای میلگرد حرارتی در دال‌ها

کاربردها و نقش‌های متفاوتی که آرماتورهای حرارتی در سازه بنا ایفا می کنند، سبب شده تا اهمیت این محصول افزایش پیدا کند؛ در ادامه به بررسی نقش میلگرد حرارتی در دال‌های ساختمان خواهیم پرداخت. زمانی که دال‌های بتنی یک‌طرفه هستند، لازم است میلگردهای حرارتی در جهت خلاف میلگردهای خمشی نصب گردند. دال‌هایی که با ضخامت کمتر از ۱۲ سانتی متر ساخته شده‌اند، دارای یک شبکه میلگرد حرارتی یک‌طرفه هستند؛ این درحالی است که برای دال‌هایی با ضخامت بین ۱۲ تا ۲۰ سانتی‌متر، بایستی از شبکه‌های دوطرفه استفاده شود. فاصله موجود میان میلگردهای حرارتی باید کمتر از ۳۵۰ میلی‌متر و دو برابر ضخامت دال باشد. میلگرد حرارتی ساده یا آجدار از انواع آرماتورهای حرارتی بوده و به تناسب ضخامت دال‌ها باید مورداستفاده قرار گیرند.

 استانداردهای میلگرد حرارتی

یکی از آیین‌نامه‌های موجود برای استفاده از میلگردهای حرارتی، استانداردی به نام ای‌سی‌آی ۳۶۰ آر ۱۰ است که با استفاده از آن می‌توان محاسبه مقدار میلگرد حرارتی را به درستی انجام داد. براساس این استاندارد، بهترین مکان برای نصب آرماتورها یک‌سوم بخش فوقانی ضخامت دال بتنی خواهد بود. برای اجرای میلگردهای حرارتی در سقف لازم است شبکه منظمی از آن‌ها با فاصله ۲۵ سانتی متری در کنار یکدیگر قرار داده شود. معمولاً برای ایجاد چنین شبکه‌ای از شکل تی لاتین استفاده خواهد شد. نسبت‌های اجرای میلگرد حرارتی درون سقف تیرچه بلوک باتوجه به سایز آن‌ها به شرح ذیل خواهد بود:

1. میلگردهای آجدار رده‌های S200 ،S300 & S350 باید با نسبت 0.002 نصب گردند.
2. میلگردهای آجدار رده S400 باید با نسبت 0.0018 تعبیه شوند.
3. نسبت میلگردهای آجدار رده S500 باید بیش از عدد 0.0015 درنظر گرفته شود.

برای آشنایی بیشتر: شابلون میلگرد

نمره میلگرد حرارتی

نمره آرماتورهای حرارتی در اجرای میلگرد حرارتی موثر بوده و بیانگر میزان ضخامت آن‌ها خواهد بود. در این زمینه همواره چگونگی عملکرد میلگردهای ساده و آجدار مورد بحث بوده و این سوال مطرح می‌شود که کدام یک از آن‌ها بهتر عمل می‌کنند؟ ابتدا این تصور بین افراد شکل گرفت که میلگردهای آجدار می‌توانند بخاطر داشتن آج از انبساط و انقباض بتن جلوگیری کنند، تا اینکه مسئله لزوم جاری بودن میلگردها مطرح شد و تصور قبلی بی‌اعتبار گردید. لازم است بدانید که نیروهای وارد بر سقف ساختمان، تا حدی شدید هستند که باعث حرکت کردن آرماتورها می‌شوند؛ در این حالت طول آرماتورهای داخل بتن سبب خواهد شد که میلگردها حرکت کنند و این موضوع آجدار بودن میلگردهای حرارتی را برای کاهش طول مهاری، توجیه خواهد کرد. چنانچه طول مهاری میلگردهای حرارتی به اندازه کل سقف باشد، می‌توان نوع ساده آرماتورها را مورداستفاده قرار داد.

ضوابط اجرای میلگرد حرارتی

در کنار استاندارد ای‌سی‌آی ۳۶۰ آر ۱۰، آیین‌‌نامه بتن ایران نیز برای اجرای میلگرد حرارتی ضوابطی را تدوین نموده که در ادامه به تشریح آن‌ها خواهیم پرداخت:

1. فاصله موجود میان میلگردهای حرارتی باید کمتر از ضخامت دال و ۵۰۰ میلی‌متر باشد.
2. برای محاسبه طول مهاری آرماتورهای حرارتی در تکیه‌گاه‌ها، بایستی نسبت تنش میلگرد در کشش به مقاومت تسلیم آن را درنظرگرفت.
3. حداقل مقدار میلگردهای حرارتی زمانی استاندارد است که مولفه‌هایی مانند وقوع تغییرات درجه حرارت یا انتقالات ناشی از بتن نیز درنظر گرفته شده باشند.
4. میلگردهای حرارتی و افت بایستی به صورت عمود بر میلگردهای خمشی و چسبیده قرار داده شوند.

درباره‌ی آرماتوربندی استخر اینجا بخوانید.

جمع‌بندی

میلگردهای حرارتی در بحث ایمنی بنا نقش مهمی ایفا خواهند کرد، چرا که مانع از حرکات بتن در هنگام حوادث و زلزله می‌شوند. استانداردهای مختلفی از جمله ای‌سی‌آی ۳۶۰ آر ۱۰ و آیین‌نامه بتن ایران، برای اجرای میلگرد حرارتی وجود دارند تا ضوابط نصب آن‌ها به درستی رعایت گردد. نمره میلگردهای حرارتی در واقع بیانگر سایز آن‌ها بوده و متناسب با نیاز بنا تغییر می‌کند. ضوابط اجرای میلگرد حرارتی برای سقف تیرچه بلوک و فونداسیون متفاوت بوده و بایستی با نسبت‌های مختلفی به کار برده شود. در آخر، خاطرنشان می‌کنیم باتوجه به نقش مهم میلگردهای حرارتی در ساختمان و ایمنی افراد، لازم است این محصولات را در بهترین کیفیت‌ها و از معتبرترین مراکز خریداری کنیم.