صفر تا صد اجرای آرماتور بندی
هدف اصلی از اجرای آرماتور بندی در ساختمان‌های کوچک و بزرگ، جلوگیری از ایجاد ترک‌های بتن و کاهش تاثیر نیروهای کششی بر آن است. در فرآیند آرماتوربندی، برای نگه‌داشتن میلگردها در جای خود، از سیم آرماتوربندی استفاده می‌شود که در فونداسیون، سقف و ستون‌ها به کار می‌رود. در این مقاله از پیوان، به معرفی انواع آرماتور، نحوه اجرای آرماتور بندی و نکات مهم در تقویت بتن مسلح خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید تا اطلاعات کامل‌تری در این زمینه به دست آورید.
فهرست
معرفی آرماتور
در تعریف معنی آرماتور باید گفت آرماتور (reinforcement rebar) در واقع نوعی میلگرد است که برای آماده‌سازی بتن مسلح استفاده می‌شود. در تمام پروژه‌های تقویت بتن از جمله ستون‌ها، تیرها، فونداسیون و سقف؛ میلگردهای آرماتور کمک می‌کنند تا از ترک‌هایی ایجاد شده در بتن که می‌توانند باعث فروپاشی ساختمان شوند، جلوگیری به عمل آید. بنابراین فرقی نمی‌کند که در حال ساخت‌وساز یک ساختمان مسکونی کوچک باشید یا ساختمان اداری 40 طبقه، زیرا فولاد آرماتور، عنصر ضروری برای تقویت مقاومت کششی و برشی بتن است.
تفاوت آرماتور با میلگرد
تفاوت بین میلگرد و آرماتور در مرحله استفاده و آماده‌سازی آنها است. میلگرد یک میله فولادی خام است که به‌صورت آجدار و ساده تولید می‌شود. این محصول به‌عنوان ماده اولیه در ساخت‌وساز استفاده می‌شود و تا زمانی که هیچ تغییری روی آن اعمال نشده باشد، “میلگرد” نامیده می‌شود.
آرماتور زمانی به کار می‌رود که میلگرد پس از انجام تغییراتی مثل برش، خمکاری یا جوشکاری، برای استفاده در سازه‌های بتنی آماده شده باشد. آرماتور در بتن قرار می‌گیرد تا استحکام و مقاومت آن را در برابر نیروهای کششی افزایش دهد. به زبان ساده، میلگرد همان ماده اولیه است و وقتی آماده نصب در بتن شود، به آن آرماتور می‌گویند.
آرماتوربندی چیست؟
آرماتوربندی فرآیندی است که در آن میلگردها (آرماتورها) طبق نقشه و طراحی سازه، به شکلی منظم و دقیق کنار هم قرار می‌گیرند تا در بتن استفاده شوند. هدف از آرماتوربندی، افزایش استحکام بتن و مقاومت آن در برابر فشارها و نیروهای کششی است. میلگردها با استفاده از سیم آرماتوربندی یا بست‌های فلزی به یکدیگر متصل می‌شوند. این کار توسط آرماتوربند انجام می‌شود که باید با تمام اصول و استانداردهای این فرآیند آشنا باشد تا سازه به‌درستی تقویت شود و ایمنی آن تضمین شود.
انواع آرماتور در سازه از لحاظ نحوه قرار گرفتن
در اجرای آرماتور بندی سازه‌ها از دو نوع میلگرد طولی و عرضی استفاده می‌شود. به آن دسته از میلگردهایی که به صورت افقی یا طولی در راستای تیرها و ستون‌ها در دو ردیف بالا و پایین قرار می‌گیرند، آرماتور طولی می‌گویند. در حالی که به میلگردهایی که به صورت عرضی و به منظور افزایش استحکام کششی بتن مسلح قرار می‌گیرند، آرماتور عرضی یا خاموت می‌گویند.
برای محکم نگه‌داشتن آرماتورهای عرضی عملیات خمکاری روی آنها انجام می‌شود. در ضمن با کمک سیم آرماتوربندی، میلگردهای طولی و عرضی را به متصل می‌کنند.
مراحل اجرای آرماتور بندی
آرماتوربندی شامل هفت مرحله است. اجرای آرماتور بندی پیش از بتن‌ریزی باید انجام شود و بعد از بررسی‌های لازم و تایید آن نوبت به بتن‌ریزی می‌رسد. در هر پروژه‌ای برای اجرای نقشه آرماتوربندی ساختمان ملزم به انجام مراحل زیر می‌باشد.
-
مرحله1: طراحی پلان ساختمان
در اولین مرحله از ساخت‌وساز، مهندس معمار باید یک نقشه کامل و دقیق از ساختمان تهیه کند. این نقشه شامل تمام جزئیات موردنیاز مانند ابعاد ستون‌ها، تیرها، فونداسیون و سایر بخش‌های سازه است. همچنین محل قرارگیری آرماتورها، تعداد آنها، فاصله بین آنها و سایز میلگردها باید به‌طور دقیق در نقشه مشخص شود.
طراحی دقیق نقشه باعث می‌شود مراحل بعدی پروژه، از جمله آرماتوربندی، بدون مشکل انجام شود. بنابراین، تهیه نقشه استاندارد و کامل یکی از مهم‌ترین وظایف مهندس معمار در این مرحله است.
-
مرحله 2: خرید میلگرد
پس از مشخص شدن تعداد، سایز و نوع میلگردهای موردنیاز در مرحله طراحی، باید میلگردها از یک منبع معتبر خریداری شوند. خرید میلگرد باکیفیت تأثیر مستقیمی بر ایمنی و دوام سازه دارد، بنابراین توصیه می‌شود از تامین‌کنندگان معتبر تهیه کنید.
یکی از تامین‌کنندگان معتبر در این زمینه پیوان است که با بیش از 50 سال تجربه در عرضه آهن آلات، توانسته اعتماد سازندگان و مهندسان را جلب کند. پیوان انواع میلگردهای استاندارد را با تضمین کیفیت و مطابق با نیاز پروژه شما ارائه می‌دهد و انتخابی مطمئن برای تأمین مواد اولیه سازه شما خواهد بود.
-
مرحله 3: بررسی میلگردها
انتخاب میلگردها در کیفیت و افزایش استحکام کششی بتن و در نتیجه مقاومت سازه اهمیت زیادی دارد. به همین خاطر لازم است که سالم بودن و کیفیت آرماتورها مورد بررسی قرار بگیرند. بررسی میلگردها در آرماتوربندی سقف، ستون‌ها، تیرها و فونداسیون الزامی است و توسط مهندس ناظر انجام می‌شود. انجام این مرحله در پروژه‌های ساختمانی بزرگ از حساسیت بیشتری برخوردار است.
-
مرحله 4: آماده کردن امکانات آرماتوربندی
در معرفی آرماتورها بیان کردیم که نوعی میلگرد هستند که روی آنها تغییراتی ایجاد شده است. بدون‌شک برای خمکاری، برش و هر گونه تغییر در ساختار و سایز میلگردها نیاز به ابزارها و امکانات خاصی است که باید از قبل نسبت به آماده‌سازی آنها در محل پروژه اقدام کرد.
-
مرحله 5: انتخاب روش مناسب آرماتور بندی
محکم و ثابت نگه داشتن میلگردها در سر جای خود در اجرای آرماتوربندی بسیار مهم است. به طور معمول با استفاده از سیم آرماتوربندی اینکار را انجام می‌دهند. روش‌های زیادی برای آرماتوربندی وجود دارد. به عنوان مثال به صورت گره زدن، کراواتی و منظم انجام می‌شود. همچنین انواع گره آرماتوربندی به صورت اصطکاکی، صلیبی، ساده و پشت‌گردنی هستند.
-
مرحله 6: اجرای آرماتوربندی
بعد از انجام تمام مراحل بالا نوبت به آرماتورگذاری می‌رسد. در این مرحله تمام اقدامات لازم باید طبق نقشه ساختمان و نقشه آرماتور بندی فونداسیون انجام شود. اکیپ آرماتوربندی باید کاملاً حرفه‌ای باشند و از تمام جزئیات و اصول آگاه باشند. بعد از پایان این مرحله مهندس ناظر موظف است که مجدد آرماتورها و نحوه اتصال آن را مورد بررسی قرار دهد و در صورت هر گونه مشکل و خرابی، دستور اصلاح آن را ارسال کند.
-
مرحله 7: قالب‌گذاری و بتن‌ریزی
برای بتن‌ریزی، قالب‌های مختلفی وجود دارد. بعد از انتخاب قالب مناسب و قرار دادن آن در محل آرماتورها، نوبت به بتن‌ریزی می‌رسد. عملیات بتن‌ریزی شرایط خاصی دارد که باید به طور دقیق انجام شود. در پروژه‌های بزرگ در بیشتر مواقع استفاده از بتن‌های آماده ترجیح داده می‌شود.
کاربرد آرماتور بندی
امروزه آرماتور بندی ساختمان ها و سازه های بتنی کاربرد های متنوعی پیدا کرده است و از آن در صنایع مختلفی استفاده می شود. از جمله کاربرد های آرماتوربندی باید به آرماتور بندی استخر، تقویت ستون، سقف، دیواره های بتنی، تقویت سازه بتنی تونل ها، پل ها، سد ها با جرای آرماتور بندی، استفاده از آن در تولید اجزای بتنی و… اشاره کرد. البته از تکنیک آرماتور بندی در صنایع دیگری همچون خودرو سازی، تولید مبلمان و مصالح ساختمانی نیز استفاده می گردد.
مزایای آرماتور بندی ساختمان
از مزایای مربوط به انواع آرماتور بندی باید به موارد زیر اشاره کنیم:
- افزایش پیدا کردن مقاومت کششی و استحکام سازه بتنی
- قدرت تراکم سازی و فشرده سازی بالا
- جلوگیری از انحراف پیدا کردن ساختمان
- قیمت مناسب اجرای آرماتور بندی
- مقاومت بیشتر سازه آرماتور بندی فونداسیون در برابر آتش سوزی و سیل
معایب آرماتور بندی فونداسیون و سازه
انجام این کار بر طبق نقشه آرماتوربندی ساختمان ممکن است معایبی هم داشته باشد که از جمله آنها موارد زیر قابل توجه است:
- پیچیدگی در تعمیرات و نگهداری انواع آرماتور بندی
- حساسیت به خوردگی در انواع آرماتور
- نیاز به طراحی نقشه آرماتور بندی فونداسیون و محاسبات دقیق برای ساخت با کمترین خطا
- بالا رفتن وزن سازه با اجرای آرماتور بندی
- سختی عملیات اجرای آرماتوربندی
- بالا بودن هزینه های مربوط به آرماتور بندی فونداسیون و شکل دادن به بتن
نکات فنی و مهم اجرای آرماتوربندی
همانطور که در عکس آرماتور بندی فونداسیون مشاهده می کنید، در ساختمان‌های بتنی یکی از مهم‌ترین قسمت‌های آن آرماتوربندی است. برای انجام این عملیات نیاز به تخصص و دقت کافی است. در هر پرژه‌ای برای پیاده‌سازی آرماتوربندی سقف ستون‌ها، فونداسیون و دیوارها توجه به هر یک از نکات زیر الزامی است. جهت کسب اطلاعات بیشتر مقاله روش کاشت انواع میلگرد در بتن ساختمان را مطالعه کنید.
- خرید آرماتور باید طبق تمام مشخصات و ویژگی‌هایی که مهندس پروژه تعیین کرده است، انجام شود.
- از میلگردهای زنگ‌زده، آغشته به روغن، رنگ، پوسیده و ضعیف نباید استفاده کرد. زیرا مانع از اتصال محکم بین بتن و آرماتورها می‌شود.
- اکیپ آرماتوربند باید حرفه‌ای باشند و توانایی لازم را برای خواندن نقشه‌های سازه و نقشه آرماتور بندی فونداسیون داشته باشند.
- با استفاده از سیم آرماتور بندی ساختمان مناسب باید تمام آرماتورها را طبقه آنچه که در نقشه ساختمان و نقشه آرماتور بندی فونداسیون به آن اشاره شده است، به هم متصل کرد.
- به طور معمول فاصله بین آرماتورها 20 سانتی‌متر است. به طور دقیق فاصله بین آنها رعایت شود.
- برای برش میلگردها به جای استفاده از دستگاه حتماً از قیچی مخصوص استفاده شود. زیرا حرارت باعث کاهش کیفیت میلگردها می‌شود.
- خمکاری میلگردها و خاموت در دمای سرد و بدون استفاده از چکش انجام شود.
ویژگی‌های قالب اجرای آرماتوربندی
در بخش قبلی ملاحظه کردید که یکی از مراحل اجرای آرماتوربندی، قالب‌گذاری است. روش‌های متفاوتی برای اجرای آن وجود دارد. به عنوان مثال می‌توان از قالب آرماتوربندی فلزی، قالب آرماتوربندی چوبی و قالب آرماتوربندی مدفون استفاده کرد. در طراحی پلان ساختمان به روش قالب‌گذاری اشاره می‌شود و باید طبق آن عمل کرد.
لازم است بدانید که قیمت قالب آرماتوربندی با توجه به نوع آن متفاوت است. قیمت قالب‌های فلزی از قالب‌های چوبی گران‌تر است. با این حال با توجه به مزایای قالب آرماتوربندی فلزی نسبت به دیگر دسته‌ها، انتخاب آن مقرون‌به‌صرفه است. همچنین استفاده از قالب‌های مدفون برای محیط‌های مرطوب و با نمک و سولفات بالا گزینه بهتری است.
اجرای آرماتوربندی سقف
افزایش استحکام سازه در تمام بخش‌های آن اهمیت دارد. سقف ساختمان یکی از قسمت‌های مهم هر سازه‌ای است که اجرای آرماتوربندی برای آن یک ضرورت به شمار می‌رود و به نوعی می‌توان گفت که نقش باربری ساختمان را بر عهده دارد. از مزایای مهم آرماتوربندی سقف می‌توان به مقاومت بالا در برابر آتش، آب و زلزله نام برد. همچنین باعث حفظ شکل اولیه ساختمان، ایجاد اشکال مختلف برای بتن، کاهش هزینه‌ها و جلوگیری از ترک خوردگی می‌شود.
آرماتورها برای سقف شامل اقسام گوناگونی از جمله آرماتوربندی سقف تیرچه بلوک، آرماتوربندی سقف کرومیت، آرماتوربندی سقف دال بتنی و آرماتوربندی سقف کوبیاکس است. در تمام این اشکال، آرماتورها به صورت طولی و عرضی به کار برده می‌شوند.
معرفی سیم آرماتور بندی
همانطور که از اسم آن مشخص است، نوعی مفتول سیم بوده که برای بستن آرماتورها در کنار هم استفاده می‌شود. سیم آرماتوربندی دارای رنگ سیاه است و به همین خاطر ممکن است به عنوان مفتول سیاه آن را بشناسید. همچنین در سایز و ضخامت‌های مختلف وجود دارد و بیشتر به صورت کلاف و شاخه عرضه می‌شود. از خصوصیات مهم سیم مفتول می‌توان به نرمی و انعطاف‌پذیری اشاره کرد.
نرمی سیم مفتول سیاه به اکیپ آرماتوربندی این امکان را می‌دهد که بتوانند آرماتورهای مختلف را به شیوه مناسب در کنار هم محکم نگه دارند. از دیگر کاربردهای سیم آرماتوربندی می‌توان به ساخت قفسه، بسته‌بندی، پانل، توری، میخ، الکترود، سیم خاردار، مش، قالب‌بندی و پرچ اشاره کرد.
جمع بندی
امروزه نه تنها مهندسین ساختمان، بلکه تمام افراد فعال در حوزه ساخت‌وساز به اهمیت اجرای آرماتوربندی سقف، ستون‌ها، تیرها و فونداسیون پی برده‌اند. به همین خاطر در این مقاله سعی کردیم درباره مفهوم آرماتور و انواع آرماتور بندی صحبت کنیم. همچنین اشاره‌ای به اجرای آرماتور بندی، اهمیت و نکات فنی آن داشتیم.
نظر شما