سرمایه ترسو است

 

خروجی بخش معدن در نیمه ابتدایی سال 1402 با مجموع شرایطی که وجود داشت، قابل قبول است. موضوع عوارض صادراتی که در تیر و مرداد امسال اعلام شد تاثیر منفی روی صادرات محصولات معدنی داشت. نباید فراموش کرد که خیلی از صادرکنندگان زنجیره آهن و فولاد می‌خواهند ارز را برای پروژه‌های خودشان یا به فرض واردکنندگان ماشین‌آلات، خودرو و غیره بیاورند و این اتفاق تاثیر سویی بر تولید، صادرات و حتی واردات گذاشت.

در مورد اتفاقات پیرامون اتاق بازرگانی ایران نکته‌ای که خیلی‌ها به آن توجه نکردند بحث‌هایی بود که از خرداد و تیرماه در مورد اتاق بازرگانی ایران مطرح شد. حتی خریداران خارجی هم این خبرها را پیگیری و دنبال می‌کردند. خریداران خارجی از ما می‌پرسند دلیل بحث‌هایی که در مورد رییس اتاق ایران مطرح می‌شود، چیست و ما هم می‌گفتیم که موضوع داخلی است و خیلی جدی نیست. در این مدت به ما گفته می‌شد که دولت قوانینی می‌گذارد که باعث ترس خریدارها می‌شود و جالب است که فقط خریداران چینی این را به ما نگفتند، خریدارانی از پاکستان، سنگاپور، امارات و جاهای دیگر هم مطرح کرده‌اند.

مباحثی که در خصوص اتاق ایران مطرح شد نشان داد که طبیعتا اتاق ایران به عنوان پارلمان بخش خصوصی مورد توجه خریداران خارجی قرار می‌گیرد. اگر بخش دولتی قوانین محدودکننده‌ای در رابطه با صادرات وضع کند طبیعی است باعث نگرانی خریداران خارجی شود، ولی جالب است حتی خریداران و تجار خارجی فکر می‌کنند تنشی که در اتاق بازرگانی ما وجود داشته بر روی تجارت خارجی آنها نیز تاثیر می‌گذارد و برای همین ابراز نگرانی می‌کنند. حتما در جریان قدرت بالای اتاق‌های بازرگانی به ویژه اتاق‌های کشوری در سایر کشورهای جهان هستید. شاید توجه و تمرکز خریداران خارجی بر روی تنش‌های اتاق ایران از این نظر حائز اهمیت می‌باشد که خریداران خارجی انتظاری دوچندان از اتاق ایران در رابطه با وضع یا اصلاح قوانین تجارت خارجی کشور دارند و همین موضوع در کنار عدم ثبات قوانین باعث تشدد آرای آنها جهت ادامه تجارت با ایران شده باشد.

نباید فراموش کنیم که در شرایطی هستیم که به دلیل شرایط تحریم و عدم امکان تبادل ارز در سیستم بانکی از طریق اعتبار اسنادی، مشتری‌ها و خریدارهای محدودی داریم و حق انتخابمان هم محدود است. وقتی شاهد هستیم که عوارض صادراتی ایجاد می‌شود متوجه می‌شویم که این مساله به طور مستقیم تاثیرگذار است و اتفاقات اتاق بازرگانی ایران هم به طور غیرمستقیم روی تجارت خارجی ما اثر می‌گذارد. یا به عنوان مثال موضوع دو درصد مالیات برای صادرات به گونه دیگر تاثیرگذار بوده است. همه اینها شرایط را برای تجارت خارجی سخت می‌کند. با تمام موارد و همینطور محدودیت‌های برقی که در نیمه اول امسال اتفاق افتاد، دیدیم که بخش معدن و صنایع معدنی تاب‌آوری خوبی داشته است و حال نوبت ماراتن کمبود گاز فصل گرمایشی است که نفس صنایع سنگین و فولاد کشور را به شماره انداخته است.

عدم ثبات قوانین و وضع قوانین لحظه‌ای از مهمترین چالش‌ها است. بارها گفته‌ام که به هر سنت دلار و هر سنت یورو صادراتی نیاز داریم. نباید شرایط را سخت کنیم که خریداران خارجی علاقه‌مندی شان را از دست بدهند. شاهد هستیم که خیلی از کشورها برای حمایت از تولید داخلی بر روی محصولات خاصی عوارض وارداتی وضع می‌کنند. از جمله کشور عراق که وضع عوارض بر واردات‌اش، تاثیر زیادی روی تولیدات و صادرات کارخانه‌های نوردی ایران گذاشت. قوانینی که دولت مصوب می‌کند و تنش‌هایی که مثلا در اتاق ایران وجود دارد باعث ترس مضاعف خریداران می‌شود. سرمایه ترسو است و در تجارت خارجی ایران و بخش معدن و صنایع معدنی کشور سرمایه زیادی درگیر است و کالاهای صادراتی هم ارزش بالایی دارد و نباید کاری کنیم که این سرمایه بترسد و شرکای ایران به جای خرید از ما از جاهای دیگری برای خرید اقدام کنند.

کیوان جعفری طهرانی

تحلیلگر ارشد صنعت