کاربرد میلگرد و نکات ریز اجرایی
کاربرد میلگرد و انواع آن وسیع‌تر از آن است که بخواهیم در یک مقاله محدود در مورد آن صحبت کنیم. موضوع این است که این روزها ساختمان‌سازی نسبت به دهه‌های قبلی بخصوص در کشورهای درحال‌توسعه بیشتر شده است. در نتیجه انواع مختلفی از متریال‌ها و فلزات راهی بازار می‌شوند. هرکدام کاربردهای منحصر به خود را دارند. میلگرد اساسی‌ترین، کلیدی‌ترین و پرفروش‌ترین مقطعی است که در ساختمان‌سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. احتمالاً شما هم می‌دانید که میلگرد انواع مختلفی دارد و در نمونه‌های ساده، آجدار و کلاف دسته‌بندی می‌شود. جهت آشنایی با بروزترین قیمت میلگرد در سایت پیوان می‌توانید با کارشناسان ما تماس حاصل فرمایید.
اصلاً دلیل وجود این‌همه تنوع چیست؟ چرا بسیاری اصرار دارند که یک نوع خاص میلگرد برای ساختمان‌سازی بهتر است؟ اصلاً در بازار ایران کدام میلگرد بیشتر به فروش می‌رسد؟ برای ساخت یک آپارتمان و یا منزل مسکونی کدام گزینه توسط پیمانکاران ساختمانی عرضه و استفاده می‌شود؟ نخست به بررسی انواع میلگرد پرکاربرد در بازار ایران و دنیا می‌پردازیم.
بیشتر بخوانید: نحوه تشخیص سایز میلگرد چگونه است؟
تاریخچه استفاده از میلگرد در سازه‌ها
استفاده از میلگرد در سازه‌ها برای نخستین‌بار در بطن و به‌عنوان همان نقش مقاوم کننده و بازدارنده بود. این کار در سال 1867 در کشور آمریکا انجام شد. شخصی با نام جوزف لامبوت توانست آن را در یک قایق بتنی اجرا کند. در نهایت و در سال 1850 نیز بتن توانست بر مبنای یک متریال فلزی شکل مقاومت ارتعاشی خود را بر اساس تحقیقاتی که در حوزه فیزیک و ژئوفیزیک انجام شد بیشتر کند. این متریال برای اولین‌بار در یک تست آتش‌سوزی توانست مقاومت بالایی از خود نشان دهد و به همین منوال پس از آن به‌صورت مداوم مورداستفاده قرار گرفت و تبدیل به یک حالت استاندارد شد. از یک‌روی دیگر، در سال 1930 تا 1950 ستون‌های بتن‌آرمه نیز در دسته‌بندی یکی از مهم‌ترین اقلام ساخت‌وسازی و پروژه‌های عمرانی در آمریکا قرار گرفتند. در نهایت هنوز هم تحقیقات زیادی در مورد بتن و میلگرد در سازه‌ها در دست انجام است.
انواع میلگرد و کاربرد آن در ساختمان‌سازی
همان‌طور که احتمالاً می‌دانید، میلگرد به اشکال مختلف و در بخش‌های مختلف ساختمان مورداستفاده قرار می‌گیرد، از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به:
- خاموت
- میلگرد خرکی
- میلگرد ادکا یا اتکا
- میلگرد سنجاقی
- میلگرد رکابی
- میلگرد ممان منفی
- میلگرد کلاف
- میلگرد زیگزاگ
اشاره کرد. تفاوت آنها در شکل ظاهری، خواص مکانیکی و مقاومتی، آجدار بودن یا نبودن و… خواهد بود. همینطور ضخامت هر کدام از نام‌هایی که در بالا اشاره شد ممکن است با دیگری متفاوت باشد.
بیشتر بخوانید: میلگرد کامپوزیت یا میلگرد frp چیست؟
کاربرد میلگرد در صنایع دیگر
البته که میلگرد در صنایع و حوزه‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. بخش‌های مهمی از آن وابسته به ساختمان خواهد بود؛ اما در نهایت میلگرد محصولی است که در:
- فنرسازی
- تولید انواع میخ، پانچ و پیچ
- سیم‌های خاردار و بکسل
- کلاف‌های زنجیرسازی
- تولید انواع شفت و بلبرینگ، قطعات ماشین، ماشین‌آلات کشاورزی و رزوه
- تراش‌کاری، خودروسازی و تولید سیستم استارت موتور
مورد استفاده قرار می‌گیرد. همینطور تولید انواع لوازم درب و پنجره و بخصوص در قطعات جزئی‌تر نیز بر پایه این محصولات انجام خواهد شد که ازاین‌رو می‌توان گفت با یکی از کلیدی‌ترین محصولات در صنعت جهانی مواجه هستیم.
کاربرد میلگرد و نقش آن در بتن
میلگرد اساسی‌ترین و مهم‌ترین چیزی است که می‌تواند مقاومت یک ساختمان را در برابر تغییرات نیروی گرانشی چندبرابر کند. به‌طورکلی میلگرد در بطن می‌تواند ضریب انبساطی را کنترل کند. از طرفی میلگرد اتصال بین بتن و دیگر بخش‌های مقاوم‌ساز است. حفاظت میلگردهای فولادی نیز در مقابل فشار و برای تحمل وزن توسط بتن انجام می‌شود. در واقع این دو نقش کمک‌کننده، تکمیل‌کننده و مکمل خواهند داشت. میلگرد همینطور باعث می‌شود که بتن در مقابل حرارت و آتش‌سوزی چند برابر از خود مقاومت بالاتری نشان دهد. در نهایت ترکیب میلگرد و بتن برای استحکام‌سازی می‌تواند یکی از مهم‌ترین و کلیدی‌ترین پیش‌نیازها باشد.
بیشتر بخوانید: هزینه راه‌اندازی کارخانه تولید میلگرد چگونه است؟
انواع میلگرد موجود در ایران
در ادامه به انواع میلگرد موجود در بازار ایران می‌پردازیم.
میلگرد اروپایی
این میلگرد بر اساس استاندارد اروپا ساخته شده و متشکل از منگنز است. کاربرد آن در شرایط بد آب‌وهوا و مناطقی که طوفان و سونامی وجود دارد بیشتر است.
میلگرد فایبرگلاس و پلیمر
این میلگرد در واقع باتوجه‌به مقاومت بالا در برابر زنگ‌زدگی و اکسید در پروژه‌های خاص که هزینه خیلی مهم نیست مورداستفاده قرار می‌گیرد.
میلگرد گالوانیزه
این میلگرد بر اساس تحقیقات انجام شده چهل برابر نسبت به نمونه‌های دیگر مقاومت در برابر خورندگی از خود نشان می‌دهد. همینطور قیمت آن بالاست که این به‌خودی‌خود یک نقص بزرگ است. در نتیجه خیلی در پروژه‌های عظیم عمرانی که هزینه نهایی مهم است استفاده نمی‌شود.
میلگرد فولادی ضدزنگ
این میلگرد نیز به‌عنوان نمونه‌ای تقریباً لوکس و گران در بازار ایران موجود است. جالب خواهد بود که بدانید مقاومت آن در برابر خوردگی 1500 برابر بیشتر از دیگر نمونه‌ها است. همینطور در شبکه‌بندی و برای تقویت ساختمان‌ها استفاده می‌شود. مثلاً پروژه‌های عمرانی خیلی عظیم و برج‌سازی با استفاده از آن انجام می‌گردد.
میلگرد پرکربن
این میلگرد همان‌طور که از نامش مشخص است و در مورد کربن احتمالاً می‌دانید با عنوان نمونه میلگرد سیاه نیز شناخته می‌شود. کاربرد میلگرد پرکربن در شرایط آب‌وهوایی مرطوب مانند شمال کشور بیش‌ازپیش خود را نشان می‌دهد. از نظر مهندسان عمران و پیمانکاران نیز میلگردهایی با کربن بالا بهترین و ایده‌آل‌ترین گزینه‌ها برای ساخت‌وساز هستند.
میلگرد اپوکسی
میلگرد پوشش داده شده با اپوکسی نیز قیمت بالایی دارد و ممکن است نمونه‌های بی کیفیتی از آن در بازار موجود باشد. ضمن این که این میلگرد در مناطقی استفاده می‌شود که تماس با آب‌شور زیاد است.
بیشتر بخوانید: وصله میلگرد چیست و چه کاربردی دارد؟
انواع میلگرد بر اساس جنس
به‌طورکلی تقسیم‌بندی میلگردها از نظر جنس به چند دسته‌بندی پلیمری، کربنی و همینطور گالوانیزه تقسیم می‌شود. میلگردهای اروپایی در واقع از منگنز ساخته شده‌اند و یکی از مقاوم‌ترین نمونه‌های موجود در بازار به‌حساب می‌آیند. علاوه‌برآن کار کردن و استفاده از این متریال در ساختمان‌سازی فوق‌العاده راحت است و می‌توان از آن در پروژه‌های زلزله‌خیز استفاده کرد. همینطور این میلگردها قابلیت خم شوندگی دارند.
میلگرد فولاد پرکربن
متریال بعدی از که یک تقسیم‌بندی از نظر جنس به‌حساب می‌آید میلگرد با فولاد پر کربن به‌حساب می‌آید. این میلگرد با نام سیاه نیز شناخته می‌شود. احتمالاً حدس زده‌اید که به دلیل حضور کربن در مقابل ترکیبات فرسایشی از خود عملکرد خوبی نشان نمی‌دهد. ضمن این که این مسئله در پروژه‌های عمرانی می‌تواند موجب شکستن بتن شود. از طرفی این میلگرد درصورتی‌که در معرض رطوبت قرار بگیرد دچار مشکلات جدی می‌شود. همینطور می‌توان نتیجه گرفت که یکی از بهترین میلگردها از لحاظ قدرت و استحکام نیروی کششی این مدل است اما در مقابل رطوبت از خود نقصان نشان می‌دهد.
میلگرد گالوانیزه
نوع بعدی میلگرد گالوانیزه است که همان‌طور که از نامش مشخص است در مقابل اکسید آهن و زنگ‌زدگی مقاومت بوده و به نسبت نسخه قبلی که در مورد آن صحبت کردیم تا چهل برابر مقاومت بالاتری نسبت به میلگرد سیاه دارد. همینطور این میلگرد به نسبت مدل‌های قبلی گران‌تر بوده و این میلگردها آسیب‌پذیری فوق‌العاده کم‌تری دارند. به‌طورکلی وقتی آنها را با مدل‌های اپوکسی مقایسه کنید متوجه خواهید شد ارز متریال گالوانیزه به‌مراتب بیشتر است. اما یک نقص بزرگ این میلگردها این است که آنها را نمی‌توان در عموم پروژه‌ها استفاده کرد و محدودیت‌های خاصی دارند.
میلگرد تقویت‌شده فیبری
این مورد شاید با تمامی میلگردهایی که تاکنون بررسی کرده‌ایم و یا شما دیده‌اید متفاوت باشد. در ساختار آن از کامپوزیت استفاده می‌شود و به طور قابل‌توجهی در مقابل خوردگی و محیط‌های خورنده و همینطور اسید از خود مقاومت نشان می‌دهد. از طرفی این میلگرد در شرایطی که میدان‌های مغناطیسی وجود دارد به دلیل عدم رسانایی می‌تواند یکی از بهترین گزینه‌های موجود بازد. ضمن این که میلگرد تقویت شده پلیمری در مقابل سولفات، کلرید، زنگ‌زدگی و خوردگی از خود مقاومت عالی نشان می‌دهد.
میلگرد فولادی ضد زنگ
انواع میلگرد و کاربرد آنها به‌واسطه متریال ساخت و همینطور کیفیت تقسیم‌بندی می‌شوند. برخی از آنها در ساختمان‌سازی و پروژه‌های صنعتی و عمرانی و برخی دیگر نیز در شرایط دیگر استفاده می‌شوند. دراین‌بین میلگرد فولادی ضد زنگ یکی از محبوب‌ترین و پرفروش‌ترین‌ها در بازار است که از آن می‌توان در تقویت و شبکه‌بندی استفاده نمود. این میلگردها جنس‌های مختلفی دارند و کاربرد و خواصی که دارند باعث شده است که بیشتر در بتن و بتن‌ریزی مورد استفاده قرار بگیرند. همینطور با مشخصه فولادی کاربرد معمولی دارند و در ایران نیز توسط کارخانه‌های زیادی تولید و عرضه می‌شوند.
میلگرد اپوکسی
این میلگرد در واقع همان مدل سیاه است. اما این بار به‌جای روش معمول از حالت اپوکسی برای فرآوری آن استفاده شده است. این میلگرد مقاومتی شبیه به سیاه دارد و در مقابل خوردگی از خود دوام و استحکام بیشتری نشان می‌دهد. همینطور پوشش اپوکسی فوق‌العاده ضعیف می‌باشد. یعنی با هر بار ضربه دچار آسیب می‌شود. از طرف این میلگرد هر چه بیشتر در معرض شرایط بد آب‌وهوایی قرار بگیرد زودتر آسیب می‌بیند.
اطلاعات بیشتر: اتصالات میلگرد (کوپلینگ میلگرد) و نحوه کاربرد آن در ساخت سازه‌های مختلف
کاربرد میلگرد ساده و آجدار و تفاوت آن
میلگرد آجدار برای ساخت انواع سازهای عمرانی، بتنی، پل، ایستگاه‌های اتوبوس و برج‌ها و به جهت تقویت سازه‌ها، مقاوم‌سازی در برابر تنش و رانش و… استفاده می‌شوند. بتن به‌خودی‌خود، مقاومت کششی پایینی دارد و نیاز است که با استفاده از مکمل ضعف آنها برطرف شود تا در یک ساختمان قابل‌اطمینان باشند. میلگرد آجدار چنین وظیفه‌ای را بر گردن دارد. میلگرد آجدار در قطرهای 6 تا 50 میلیمتر در بازار موجود است. میلگرد ترمکس یکی از نمونه‌های بسیار مقاوم بوده که در سازه‌های بتنی استفاده می‌شود. می‌توانید میلگرد ترمکس را در کنار سیمان استفاده کنید. جهت کسب اطلاع از محصولات کارخانه ذوب آهن اصفهان می‌توانید به این صفحه در سایت پیوان مراجعه کنید.
در مقابل میلگردهای ساده در ساخت اتصالات ساختمانی، اتصالات صنعتی و همینطور خودروسازی به‌عنوان متریال ساخت لوازم و قطعات خودرو استفاده می‌شوند. حتی شهرداری و شهرسازی در بسیاری از بزرگ‌راه‌ها و جاده‌ها نیز برای بالارفتن استحکام از میلگردهای ساده استفاده می‌نمایند. البته ما میلگردهای دیگری نیز داریم که به آنها رکابی، خرک، ادکا، سنجاقی، خاموت، راستا، ممان منفی و… گفته می‌شود که هرکدام از زیرمجموعه‌های دسته‌بندی‌هایی هستند که در مورد آنها صحبت کردیم.
انواع میلگرد آجدار و کاربرد آن بر اساس مقاومت
میلگرد آجدار یکی از رایج‌ترین و پرفروش‌ترین‌ها در ساخت‌وساز و پروژه‌های عمرانی است. خوب دلیل این نامگذاری آج ها و یا به‌اصطلاح دندانه‌هایی است که روی آن طراحی شده است و این دندانه‌ها موجب کاهش ارتعاش و تنش ناشی از حمل بار و تحمل فشار روی آن می‌شود. میلگرد آجدار در قطرهای شش تا پنجاه میلی‌متری ساخته شده و باید بدانید که این اندازه‌گیری بر اساس هسته و بدون آج می‌باشد. خوب میلگردها نیز شامل دودسته سرد و TMT می‌شوند. در نهایت میل‌گردتی‌ام تی خواص و مقاومت بیشتری از نمونه های معمولی دارد. این میلگرد ها تحت فرآیند نورد گرم تولید می شوند و عموما قیمت بالاتری دارند. کاربرد میلگردها باعث ایجاد این تنوع شده است. در مقابل میلگرد سرد یا مدل معمولی تحت تولید و چرخه ساخت مقرون‌به‌صرفه‌تری دارد و رایج‌ترین و متداول‌ترین نوع مورد استفاده در پروژه‌های عمرانی در ایران است.
به‌طورکلی دو دسته‌بندی برای انواع تولیدات میلگردهای آجدار در دنیا وجود دارد که یکی از آنها میلگرد آجدار مقاومت بالا یا HSD و دیگری میلگردهای آجدار ترمومکانیکی خواهد بود. میلگردهای آجدار مقاومت بالا متریال‌هایی هستند که در مقابل خوردگی و فشار با وجود لبه‌ها، دنده‌ها و همینطور طرح‌ریزی‌ها از خود بهترین مقاومت را نشان می‌دهد. این میلگرد به‌صورت گسترده در ساخت‌وساز و برای تقویت مورداستفاده قرار می‌گیرد. اندازه این میلگردها گاهی از 4 تا 50 میلیمتر یا همان 5 سانتی‌متر ضخامت کلی خواهد بود. میلگردهای بعدی در این دسته‌بندی تحت عنوان TMT یا همان ترمکس ترمومکانیکی مقاومت بالا شناخته می‌شوند که امکان جوشکاری روی آنها وجود دارد، مقاومت در مقابل خوردگی، حرارت و همینطور زلزله عالی است و استحکام خمشی آنها نیز به‌مراتب بیشتر از دیگر نمونه‌های عرضه شده در بازار است؛ از یک‌سوی دیگر، این میلگردها شکل‌پذیری و انعطاف بهتری به لطف بهبود خواص مکانیکی دارند.
بیشتر بخوانید: میلگرد کامپوزیت یا میلگرد frp چیست؟
انواع میلگردهای سری A بر اساس میزان مقاومت
همان‌طور که بالاتر اشاره کرده بودیم کاربرد میلگرد فولادی باعث یک تقسیم‌بندی و استانداردسازی در بازار می‌شود. این استاندارد به نوع روسی معروف است و در بحث طراحی آن یک سری المان‌ها رعایت شده که باعث می‌شود هر میلگرد با هر نوع استاندارد به یک منظور خاص استفاده شود.
میلگرد A1 یا S240
این میلگرد ساده و پایه نمونه‌هایی است که با این استاندارد عنوان‌گذاری می‌شوند. در واقع کاربرد میلگرد A1 استفاده در پروژه‌های جوشکاری و مواردی است که نیاز به خم شدن وجود دارد. سایز آن نیز از 8 تا 10 بوده که مثلاً برای خرید این‌گونه نامگذاری می‌شود: میلگرد 8 مدل A1
میلگرد A2 یا S340
مطابق انتظار این میلگرد متفاوت تر بوده و با نام مارپیچی یا فنری نیز شناخته می شود. در واقع دلیل این نامگذاری وجود آج هایی مارپیچ شکل است و این آج تا انتها ادامه دارد. کاربرد میلگرد A2 بدر ساخت ستون ها، تیرچه های سازه بنتی و همینطور ساختمان سازی است. به همین منوال به آن میلگرد ساختمانی نیز می‌گویند.
میلگرد A3 یا S400
نمونه دیگر میلگرد آ3 می‌باشد که به آن میلگرد آجدار و آج جناقی نیز می‌گویند. کاربرد اصلی آن در پروژه‌های ساختمانی و برای کنترل مقاومت پی ها و دیوارهای برشی می‌باشد. در واقع میلگرد A3 را برای آرماتوربندی ستون، تیر و فونداسیون سازه استفاده می‌کنند.
میلگرد A4 یا S500
آخرین نوع از استاندارد روسی که در ایران استفاده می‌شود میلگرد A4 می‌باشد که به دوکی شکل بوده و از فولادی که در آن کربن بالا استفاده شده است طراحی می‌شوند. این میلگرد برای صرفه‌جویی در پروژه‌ها و کاهش تعداد و وزن مقاطع استفاده خواهد شد. در واقع برای سازه‌های سنگین و ساختمان‌هایی با بتن‌آرمه می‌توان از آن استفاده کرد.
بیشتر بخوانید: تفاوت میلگرد A2 و A3 در چیست؟
فرق آرماتور با میلگرد چیست؟
می‌توان گفت که اصلی‌ترین مسئله در مورد بیان تفاوت این دو محصول، در بحث اتصال آنها و نحوه استفاده در پروسه‌های ساختمانی خواهد بود. میلگرد اصلی‌ترین و جز مهم‌ترین بخش‌های بنا ریزی و پی‌سازی یک ساختمان است، در مقابل از آرماتور برای اتصال میلگردها به هم استفاده می‌شود و بخش مهمی از آن در همان عملیات بتن‌ریزی مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد. در مورد میلگرد می‌توان گفت که ساختار به‌مراتب مقاوم‌تری دارد و شکل ظاهری آن به طبع و بر اساس چیزی که احتمالاً همه ما مشاهده کرده‌ایم، طویل‌تر خواهد بود.
گواهینامه فنی میلگرد چیست؟
به‌طورکلی و برای هر محصول در حوزه فلزات، از یک گواهینامه فنی استفاده می‌شود، این گواهینامه توسط سازمان استاندارد صادر شده و نشان می‌دهد که یک محصول تا چه میزان در مقابل نوسانات و تغییرات محیطی و محل استفاده از خود مقاومت نشان می‌دهد. عموماً بسته به نوع و پروسه ساخت و طراحی میلگرد، این موضوع بیان خواهد شد. همینطور میلگرد دارای استانداردهای مختلف است و در هرکدام از انواع آن، از ترکیبات شیمیایی و کربن و یا حتی خواص منحصر به خودش استفاده شده است.
سخن پایانی: محاسبه وزن و برآورد قیمت میلگرد
در نهایت اگر قصد شما محاسبه وزن و برآورد قیمت می‌باشد باید بداند که به چند مسئله اصلی باید توجه ویژه‌ای داشته باشید. اولین مسئله مقدار مصالحی است که در پروژه ساختمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. همینطور هزینه‌های مالی پروژه در صورت اجرا شدن بر اساس متریال میلگرد خالص نیز می‌تواند متفاوت باشد. به‌هرحال در برخی از ساختمان‌ها از متریال‌های دیگر نظیر ناودانی، مش‌بندی و… نیز استفاده می‌شود. به‌طورکلی برآورد هزینه در ساختمان‌ها یک مسئله پیچیده است و قطعاً نیاز به بررسی‌های زیادی خواهد بود.
البته در این مورد می‌توانید با شرکت‌هایی که در این حوزه فعالیت می‌کنند مشورت نموده و اطلاعات لازم را به دست آورید. هزینه مصالح به طور تقریبی در طول پروژه معین می‌شود. این بستگی به زمانی دارد که شما قصد خرید انواع میلگرد، سیمان و یا هر چیز دیگری را دارید. اما معمولاً قیمت فلزات ساختمانی در فصول سرد سال به‌مراتب از تابستان و بهار کم‌تر است. درنتیجه اگر قصد خرید میلگرد برای ساختمان را دارید می‌توانید در فصول کسادتر این بازار این کار را انجام دهید. تعداد طبقات و این که قصد احداث طبقه دیگر را دارید نیز یکی از موضوعات مهم در این زمینه خواهد بود.
نظرات