تفاوت ورق سیاه با ورق رنگی در چیست؟

دو نمونه از مهم‌ترین و پرکاربرد‌ترین ورق‌های فولادی مورد استفاده در صنایع مختلف، ورق سیاه و ورق رنگی هستند که طیف وسیعی از ابعاد و ضخامت‌ها را دارند. از این رو دانستن تفاوت ورق سیاه با ورق رنگی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ چراکه شما با دانستن کاربرد هر یک از این ورق‌ها می‌توانید هر یک از این محصولات را به خوبی مورد مقایسه قرار دهید و بهترین مورد را متناسب با کاربرد آن، برای کار خود انتخاب کنید. در ادامه این مطلب همراه ما باشید تا به معرفی ورق سیاه و ورق رنگی بپردازیم و کاربرد‌ها و تفاوت‌های آن‌ها را مورد بررسی قرار دهیم.

ورق سیاه چیست؟

نورد گرم یکی از روش‌های تولید ورق‌های فلزی با ضخامت کم می‌باشد که به ورق تولیدی توسط این روش در نهایت «ورق نورد گرم» یا اصطلاحا «ورق سیاه» گفته می‌شود. برای ورق سیاه در روند تولید، فولاد در دمای بالاتر از دمای تبلور مجدد فولاد قرار می‌گیرد و در ضخامت‌های بالای ۱/۵ میلی‌متر که ضخامت‌های متفاوت آن در تعیین قیمت ورق سیاه مهم است، تولید می‌شود.

ورق سیاه ساختمانی معمولا به عنوان یکی از موارد مورد نیاز برای ساخت محصولات ثانویه مانند پروفیل‌های ساختمانی و مقاطع فلزی، تسمه‌ها، تیرآهن‌ها، گاردریل‌ها و سایر تجهیزات ترافیکی، کشتی سازی و تجهیزات عظیم صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرند. ورق سیاه به خوبی گالوانیزه می‌شود و به همین دلیل می‌توان محصولات به دست آمده از آن را گالوانیزه کرد.

مراحل تولید ورق سیاه چیست؟

یکی از انواع تفاوت ورق سیاه با ورق رنگی، در مراحل تولید آن است. برای تولید ورق سیاه، از تختال‌های فولادی به عنوان متریال ورودی استفاده می‌شود. تختال‌ها به کوره‌هایی برای دریافت دمای پیش گرم، منتقل می‌شوند. در این مرحله یک پوسته اکسیدی بر روی ورق سیاه شکل می‌گیرد؛ بنابراین سطح آن باید پیش از ادامه فرآیند پاکسازی شود. بعد تختال‌ها را از بین غلطک‌ها عبور می‌دهند تا ضخامت صفحات آهنی کمتر شود. به این مرحله نورد خشن یا نورد تخت می‌گویند که نقش موثری در کاهش زمان فرایند دارد.

پس از نورد خشن، نوبت به مرحله نورد نهایی می‌رسد که طی آن، ورق‌ها باید به دمای بالایی برسند و ناهمواری‌ها و نواقص احتمالی آن‌ها در این مرحله کاملا رفع شود. پس از آن، دمای ورق‌ها را حدود ۵۸۰ درجه پایین می‌آورند و آن‌ها را برای مرحله کلاف پیچی آماده می‌کنند. مراحل نهایی آن شامل بسته بندی و مارک کردن (چاپ برند و یا نام کارخانه و شماره ذوب) است. در آخرین مرحله نیز، رول بسته بندی شده پیش از ارسال به انبار یا خروج از کارخانه، وزن کشی می‌شود.

انواع ورق سیاه

یک نمونه دیگر از تفاوت ورق سیاه با ورق رنگی، انواع آن است. ورق سیاه را می‌توان از حیث کاربرد و ترکیب مواد آن و همچنین ظاهرش به انواع زیر تقسیم کرد:

1. ورق سیاه رول شده، کویل یا کلاف

ورق سیاه رول شده در عرض 1500،1250،1000 و 2000 میلی متر، ضخامت 1.5 الی 15 میلیمتر و در طول نامحدود تولید می‌شود.

2. ورق سیاه فابریک یا شیت

ضخامت این ورق، ۱۵ میلی‌متر به بالا می‌باشد و در هر سایزی قابل خرید است؛ اما بعضی ابعاد مانند ۱۰۰۰*۲۰۰۰ و ۱۲۵۰*۲۵۰۰ و ۱۰۰۰*۶۰۰۰ و ۱۵۰۰*۶۰۰۰ و ۲۰۰۰*۶۰۰۰ و ۲۰۰۰*۱۲۰۰۰ پرکاربرد‌تر از دیگر انواع آن هستند.

3. ورق سیاه صنعتی

کاربرد ورق سیاه صنعتی در صنایعی همچون سدسازی و پتروشیمی بیشتر است. از آنجا که این نوع ورق، کربن کمی در ساختار خود دارد، به فولاد نرمه نیز شناخته می‌شود. این مقطع فولادی به دلیل نرمی، انعطاف‌پذیری و شکل پذیری بالایی دارد.

4. ورق سیاه معمولی

ST52 وST37، دو گرید معروف برای ورق سیاه صنعتی و معمولی هستند که در آ‌ن‌ها ST نماد Strength، به معنای استحکام و عدد بعد از آن میزان تنش نهایی یا همان سختی ورق برحسب کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع است. ورق سیاه استاندارد ST37 به عنوان ورق سیاه معمولی با درصد کربن و متعاقبا سختی کمتر در صنایع با کاربرد سبک مانند ساختمان و ورق سیاه استاندارد ST52 به عنوان ورق سیاه صنعتی با درصد کربن بالاتر از ورق معمولی برای صنایع سنگین استفاده می‌شود. در این باره خواندن مقاله تفاوت ورق st52 با ورق سیاه st37 چیست را از دست ندهید.

کاربرد ورق سیاه

کاربرد ورق سیاه یکی دیگر از مواردی است که باعث تفاوت ورق سیاه با ورق رنگی شده است. یکی از کاربردهای اصلی این ورق، تهیه مواد خام برای بسیاری از محصولات صنعتی، تولید ماشین آلات صنعتی، مخازن و انواع پروفیل هاست. همچنین صنایع عظیمی مانند ساختمان سازی، کشتی سازی، خودرو سازی، تولید تجهیزات کشاورزی، ساخت رینگ چرخ و صنایع سنگین فلز نیز از این ورق‌ها استفاده می‌کنند. از دیگر کاربرد‌های گسترده ورق سیاه می‌توان به پروژه‌های بزرگی مانند ساخت مخازن عظیم و پتروشیمی، ساخت سازه‌های مختلف و ساخت سوله‌های بزرگ اشاره کرد.

ورق رنگی چیست؟

ورق رنگی؛ نوعی ورق گالوانیزه با پوشش رنگ الکترواستاتیک می‌باشد که در 15 رنگ متنوع تولید و به بازار عرضه می‌شود. ورق گالوانیزه نیز همان ورق روغنی است که پس از نورد سرد، برای مقاوم‌سازی نسبت به خوردگی و اکسید شدن، یک لایه روی بر سطح آن پوشانده شده است. ورق‌های رنگی از ضخامت 0.18 میلی‌متر تا 0.7 میلی‌متر تولید می‌شوند و در صنایعی نظیر تولید لوازم خانگی، صنعت حمل و نقل و ساختمان سازی کاربرد فراوان دارند. توجه داشته باشید که قیمت ورق گالوانیزه رنگی، به قیمت ورق گالوانیزه بستگی دارد.

وجود پوشش رنگی که از جنس پلیمر است به این نوع از ورق، مزایایی می‌دهد. این پوشش خواص ضد خوردگی را بهبود می‌بخشد و حتی در صورت ایجاد خراش یا برش در سطح ورق، احتمال اکسید شدن در مورد آن وجود ندارد.

مراحل تولید ورق رنگی چیست؟

مراحل تولید این ورق می‌تواند تفاوت ورق سیاه با ورق رنگی را به شما نشان دهد؛ چرا که تولید ورق‌های رنگی مانند آنچه در خصوص ورق سیاه، ورق روغنی و… مشاهده می‌کنیم، شامل عملیات متالورژیکی مشخصی نمی‌باشد. این ورق پس از خروج ورق از خط تولیدی نورد سرد، برای گالوانیزاسیون به بخش پوشش‌دهی با روی می‌رود.

معمولا روش مورد استفاده در گالوانیزه‌ نمودن، گالوانیزه گرم و غوطه‌وری در نمک‌های فلز روی است. در مرحله بعد، ورق‌ها تحت دو مرحله رنگ‌آمیزی با پوشش‌های پلیمری قرار می‌گیرند. البته پیش از این مرحله برای اطمینان از عاری بودن سطح از هر نوع آلودگی سطحی، چربی‌زدایی و خشک کردن ورق انجام می‌شود. محصول نهایی که تولید شده است، دارای مقاومت خوردگی بالا و شکل پذیری عالی است. در همین راستا خواندن مقاله نحوه تولید انواع ورق رنگی را به شما پیشنهاد می‌کنیم.

انواع ورق رنگی

یک نمونه دیگر از تفاوت ورق سیاه با ورق رنگی، انواع ورق‌های رنگی است. ورق‌های رنگی طرح‌های متفاوتی دارد که در ادامه، آن‌ها را به شما معرفی خواهیم کرد:

1. ورق رنگی طرح شادولاین

ورق رنگی طرح شادولاین؛ یکی از پرطرفدار‌ترین و پرکاربرد‌ترین انواع ورق رنگی است. ورق‌های شادولاین تنوع رنگ فراوانی دارند و نوع رنگ بکار رفته در آن ها بسیار بادوام و ضد خوردگی هستند. هر ورق رنگی آن دارای کد استاندارد جهانی رال رنگ بوده و بر اساس آن تعریف شده است. ورق شادولاین گالوانیزه رنگی در ضخامت های متفاوتی بین 0.3 تا 0.7 میلی متر در عرض های 100 و 125 سانتی متر تولید می شوند و در برابر تغییر رنگ ، شکل ، حرارت و رطوبت مقاومت خوبی از خود نشان می دهند.

2. ورق‌ رنگی طرح سفال پالرمو

یکی دیگر از انواع ورق رنگی که تفاوت ورق سیاه با ورق رنگی را نشان می‌دهد، ورق رنگی پالرمو است. ورق طرح سفال پالرمو شکل خاصی از فرم دهی ورق رنگی بوده و کاملا شبیه تایل سفال سنتی می‌باشد و زیبایی خاصی به سقف ویلایی شما می‌بخشد؛ ولی مانند سفال شکننده نیست و وزن بالایی هم ندارد. از این رو جایگزین بسیار مناسبی برای سفال‌های خاکی سنتی است و علاوه بر جذابیت بصری(تنوع رنگی بیش از 10 رنگ) ضد زلزله و مقاوم نیز هست.

3. ورق‌ رنگی طرح ذوزنقه‌ای

ورق ذوزنقه‌ای؛ نوعی ورق گالوانیزه است که جزو محبوب‌ترین ورق‌های تولید شده در کارخانجات تولید فولاد محسوب می‌شود. ضخامت این محصولات بسته به سفارش مشتری بین ۰.۳۰ میلی متر تا ۲ میلی متر متغیر است و در عرض‌های ۱۰۰ الی ۱۲۵ سانتیمتر تولید می‌شود و در در دو گروه رنگی و بدون رنگ به بازار عرضه می‌گردد.

4. ورق‌ رنگی کرکره‌ای یا ورق شیروانی

ورق کرکره رنگی به طور گسترده در سازه‌های مختلف از جمله لوازم خانگی، خودرو و بناهای ساختمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد و فرایند گالوانیزاسیون کردن آن‌ها به روش غوطه وری داغ صورت می‌گیرد و در دمای 860 درجه فارنهایت ساخته می‌شود. در واقع این ورق، یکی دیگر از انواع ورق رنگی است که تفاوت ورق سیاه با ورق رنگی را نشان می‌دهد.

5. ورق رنگی سینوسی

نوعی ورق گالوانیزه است که علاوه بر رنگ، دارای نیم ‌دایره‌های برآمده در سطح خود است و به همین علت سینوسی نامیده می‌شود؛ چرا که مشابه موج سینوسی در دانش فیزیک است. لایه رنگی موجود روی ورق سینوسی علاوه بر ایجاد زیبایی، باعث خاصیت ضد خوردگی بیشتر شده و دوام آن را در مقایسه با ورق‌‌های گالوانیزه معمولی بالاتر می‌برد. این ورق‌‌ها در ابعاد حداقل 20 سانتیمتر تا 12 متر در بازار وجود دارند.

بیشتر بخوانید: لوله سیاه دراز

کاربرد ورق رنگی چیست؟

کاربرد ورق رنگی؛ یکی دیگر از مواردی است که باعث تفاوت ورق سیاه با ورق رنگی می‌شود. کاربرد ورق رنگی بسیار متنوع است. در تمام مصارفی که نیاز به مقاومت به اکسیداسیون و زنگ‌زدگی و زیبایی احساس می‌شود، شاهد کاربرد ورق رنگی خواهید بود.

برای مثال ملموس‌ترین کاربرد ورق رنگی ، تولید سقف‌های شیروانی و یا انواع کرکره است. همچنین در زیباسازی بخش‌های مختلف، نمای بیرونی و یا درونی ساختمان، اغلب از این گونه ورق‌ها استفاده می‌شود. علاوه بر این، از این ورق‌ها در ساخت لوازم خانگی (بدنه یخچال و فریزر، آبگرمکن، اجاق گاز، ماشین لباسشویی، ماکروویو و…)، صنایع فلزی (کابینت، تجهیزات اداری، انواع پارتیشن، بدنه رایانه و…) و صنعت حمل و نقل (ساخت کانتینر، ماشین سنگین، اتاقک خودرو و…) استفاده می‌شود.

بیشتر بخوانید: خمکاری ورق گالوانیزه

تفاوت‌ ورق سیاه با ورق رنگی

عوامل مهمی در تعیین تفاوت ورق سیاه با ورق رنگی تاثیرگذارند. از جمله این عوامل می‌توان به فرآیند تولید، ظاهر، کاربرد و قیمت اشاره کرد که در ادامه به شرح آن‌ها خواهیم پرداخت:

1. تفاوت در نحوه تولید

ورق سیاه در یک مرحله و ورق رنگی در چند مرحله تولید می‌شود. به عبارتی دیگر، ورق رنگی نوعی محصول ثانویه است. هم‌چنین، فرآیند تولید ورق سیاه نیز نسبت به تولید ورق رنگی، شامل صرف زمان و هزینه کمتری است.

2. تفاوت در ظاهر

ورق سیاه دارای ظاهر مات و خشنی است؛ در حالی که ورق رنگی دارای ظاهری شفاف و صاف می‌باشد. همچنین ورق رنگی به دلیل تولید در 15 رنگ مختلف، از ظاهری به مراتب جذاب‌تر نسبت به ورق سیاه برخوردار است.

3. تفاوت در کاربرد

همانطور که پیش‌تر اشاره کردیم، یکی از مواردی که باعث تفاوت ورق سیاه با ورق رنگی می‌شود، کاربرد آن‌هاست. در واقع هر کدام از انواع ورق‌های تولید شده دارای کاربردهای متنوعی هستند. تفاوت در رنگ ورق سیاه و رنگی باعث شده که ورق‌های سیاه بیشتر برای کاربردهای ساختاری و استحکام بخشی به کار برده شوند و از به کار بردن آن‌ها در کاربردهای در معرض دید اجتناب شود. 

در حالی که ورق رنگی علاوه بر کاربردهای ساختاری، در کاربردهای تزئینی هم به کار برده می‌شود. از مهم‌ترین کاربردهای ورق رنگی می‌توان به انواع سقف شیروانی، ساخت سوله، سقف کاذب، ساخت نما و… اشاره کرد.

4. تفاوت در قیمت

یکی دیگر از عواملی که باعث تفاوت ورق سیاه با ورق رنگی می‌شود، قیمت آن‌هاست. ورق سیاه به خاطر این که از یک فرآیند ساده و تک‌مرحله‌ای تولید می‌شود، در مقایسه با روند تولید ورق رنگی که شامل چند مرحله است، هزینه کمتری را به دنبال دارد و بنابراین قیمت تمام شده ورق سیاه ارزان‌تر از ورق رنگی است. جالب است بدانید که ورق سیاه ارزان‌ترین ورق فولادی در بین تمام ورق‌هاست.

5. تفاوت ورق سیاه با ورق رنگی در مدت زمان تولید

ورق سیاه دارای ابتدایی‌ترین مراحل تولید بوده و مدت زمان تولید آن مدت زمان بیشتری به طول می‌انجامد؛ در حالی که تولید ورق رنگی با سرعت بالایی انجام می‌شود و در نتیجه زمان کمتری برای تولید آن مورد نیاز است.

بیشتر بخوانید: فولاد اتومات خوش تراش چیست؟

سخن پایانی

در این مطلب تلاش کردیم تا به طور مفصل به ورق سیاه و ورق رنگی بپردازیم و تفاوت‌های آن‌ها را برای شما شرح دهیم. ورق‌های سیاه و رنگی جزو پرکاربردترین ورق‌های فولادی هستند و شناختن تفاوت ورق سیاه با ورق رنگی به ما در انتخاب بهتر آن‌ها کمک می‌کند.