میلگرد چیست؟ هرآنچه که باید بدانید

میلگرد یکی از اصلی‌ترین مصالح ساختمانی است که در ساخت و سازهای مدرن نقش حیاتی ایفا می‌کند. میلگرد به دلیل اهمیت بالا در پروژه‌های ساختمانی به بهبود کیفیت برای هر پروژه کمک کند. این محصول فولادی، با توجه به ویژگی‌های مکانیکی و استحکام بالا در افزایش مقاومت بتن بسیار مؤثر است.

در این مقاله، به بررسی کامل میلگرد، انواع مختلف آن و کاربردهای متفاوت آن در صنایع مختلف خواهیم پرداخت. همچنین با ارائه نکاتی کلیدی درباره انتخاب میلگرد مناسب، به شما کمک خواهیم کرد تا بهترین گزینه را برای پروژه‌های خود انتخاب کنید.

معرفی میلگرد

میلگرد نوعی میله فولادی است که به منظور افزایش مقاومت کششی بتن در پروژه‌های ساختمانی استفاده می‌شود. بتن به خودی خود مقاومت فشاری بالایی دارد، اما در برابر نیروهای کششی ضعیف است. از این رو، استفاده از میلگرد در بتن باعث می‌شود تا سازه در برابر انواع فشارها و نیروها مقاوم‌تر شود.

میلگردها معمولاً به صورت صاف یا آجدار تولید می‌شوند. میلگرد آجدار به دلیل درگیر شدن بهتر با بتن، از استحکام بیشتری برخوردار است و در بسیاری از پروژه‌های بزرگ ساختمانی به کار می‌رود. میلگردها در اندازه‌ها و قطرهای مختلف تولید می‌شوند. شما با توجه به نوع پروژه و شرایط محیطی‌تان، می‌توانید نوع مناسب میلگرد را انتخاب کنید.

انواع میلگرد

میلگردها از نظر جنس و شکل ظاهری به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. هرنوع از میلگرد ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. تنوع در انواع میلگرد به دلیل نیازهای متنوع پروژه‌های ساختمانی و محیط‌های مختلف است که می‌تواند مقاومت و عملکرد بهتری در برابر فشارها و عوامل محیطی داشته باشد.

انواع میلگرد بر اساس جنس

میلگردها بر اساس جنس موادی که از آن ساخته شده‌اند به دسته‌های مختلفی تقسیم. این دسته‌بندی‌ها به کارفرمایان و مهندسان کمک می‌کند تا بهترین نوع میلگرد را برای نیازهای خاص پروژه خود انتخاب کنند. انواع میلگردها بر اساس جنس عبارتند از:

• میلگرد اروپایی
• فولاد پر کربن
• پوشش اپوکسی
• میلگرد گالوانیزه
• میلگرد فولادی ضد زنگ
• میلگرد فیبر

انواع میلگرد بر اساس شکل ظاهری

میلگردها از نظر شکل ظاهری نیز دسته‌بندی می‌شوند. این دسته‌بندی‌ها بر اساس نوع آج و سطح میلگرد است که در گیرایی آن با بتن تأثیر دارد. میلگردها از نظر شکل ظاهری به چند دسته اصلی تقسیم می‌شوند. هر نوع میلگرد بر اساس جنس آن‌ها برای شرایط و نوع سازه خاصی مناسب هستند. در ادامه به بررسی این دسته‌ها می‌پردازیم.

میلگرد A1

میلگرد A1 به عنوان میلگرد ساده شناخته می‌شود و سطح آن صاف و بدون آج است. این نوع میلگرد بیشتر در پروژه‌هایی که نیاز به خم کردن یا جوشکاری دارند، استفاده می‌شود زیرا به راحتی خم می‌شود و انعطاف‌پذیری بالایی دارد. میلگرد A1 به دلیل نداشتن آج، در سازه‌های سبک کاربرد دارد.

میلگرد A2

 در پروژه‌هایی که نیاز به استحکام و مقاومت کششی بیشتری دارند، میلگرد A2 مورد استفاده قرار می‌گیرد. این میلگرد دارای آج ساده و درشت‌تری است که باعث می‌شود بهتر با بتن ترکیب شود. آج‌دار بودن این نوع میلگرد موجب افزایش گیرایی آن در سازه‌های بتنی می‌شود.

میلگرد A3

میلگرد A3 یکی از پرکاربردترین انواع میلگرد در پروژه‌های ساختمانی است که دارای آج‌های مارپیچی یا جناقی است. این نوع میلگرد مقاومت بیشتری در برابر نیروهای کششی و فشاری دارد و در ساخت سازه‌های سنگین و مستحکم مورد استفاده قرار می‌گیرد.

میلگرد A4

میلگرد A4 نیز همانند میلگرد A3 دارای آج‌های مارپیچی است، اما با مقاومت کششی و فشاری بیشتری نسبت به A3 تولید می‌شود. این میلگرد برای پروژه‌های بزرگی که نیاز به استحکام فوق‌العاده دارند، مانند پل‌ها و برج‌ها، مناسب است.

جدول مقایسه انواع میلگرد

نوع میلگرد	مشخصات	کاربردها
A1	بدون آج یا برجستگی در سطح انعطاف‌پذیری بالا و استحکام مناسب طول عرضه: ۶ الی ۲۰ میلی‌متر	آهنگری جوشکاری استفاده در ساختمان‌سازی و صنایع مختلف
A2	دارای آج‌های مارپیچ استحکام و مقاومت بیشتر نسبت به A1 کمترین میزان انعطاف‌پذیری نسبت به A1 کاربرد در دیوارهای برشی و ساخت خاموت	استفاده در ساختمان‌سازی برای بارگیری‌های سنگین
A3	دارای آج‌های جناقی استحکام و سختی بیشتر نسبت به A2 کمترین انعطاف‌پذیری و جوش‌پذیری نسبت به A1 و A2 مناسب برای مناطق زلزله‌خیز و جوشکاری زمانی ممنوع است	استفاده در مناطق مستعد زلزله برای استفاده در ساختمان‌سازی در نقاطی که نیاز به استحکام بالا دارند
A4	دارای آج‌های دوکی شکل بالاترین درجه سختی و استحکام استحکام بالا و انعطاف‌پذیری مناسب استفاده در ساختمان‌سازی و پروژه‌های سنگین	استفاده در ساختمان‌سازی برای بارگیری‌های سنگین پروژه‌های ساختمانی با نیاز به استحکام بالا

کاربرد انواع میلگرد در ساختمان سازی

کاربرد میلگردها در ساختمان سازی بسیار مشهود و ضروری است. میلگردها برای ساخت انواع ساختمان، پل،‌ سد، تونل و سایر سازه‌هایی که نیاز به استحکام و تاب‌آوری بالا دارند استفاده می‌شود. این میله‌ها می‌توانند استحکام بسیار بیشتری به بتن‌هایی ببخشند که خودشان به‌تنهایی نسبتاً ضعیف و شکننده هستند. از سوی دیگر، به مقاومت در برابر ترک‌خوردگی، خمش و نیروهای برشی مختلف هم کمک می‌کند. این قطعات فولادی را می‌توان به شکل‌ها و اندازه‌های مختلف و برای مطابقت با الزامات و نیازهای متنوع شکل‌ داد و تولید کرد.

مهندسی عمران

دومین مورد از کاربرد میلگرد مربوط به حوزه مهندسی عمران می‌شود و از آن‌ها برای تسلیح خاک، تثبیت شیب، ایجاد دیوارهای حائل، کنترل فرسایش یا سیستم‌های زهکشی استفاده می‌شود. مهندسان عمران از ترکیب استحکام و قدرت بالای فولاد با ژئوسنتتیک‌ و ژئوتکستایل برای تقویت ساختارهای خاکی و تحمل وزن‌های بالا بهره می‌گیرند.

معدن و استخراج

تحقیق در مورد میلگرد و کاربرد آن مشخص می‌کند در این صنعت هم از آن‌ها برای مصارف مختلفی مثل بولتینگ سنگ، تقویت سقف معدن، پوشش تونل‌ها و آرماتور شاتکریت استفاده می‌کنند. این کار باعث افزایش استحکام تونل‌ها و جلوگیری از ریزش آن‌ها خواهد شد. 

بخش حمل و نقل

ساخت و نگهداری زیرساخت‌های بخش حمل‌ونقل، مثل جاده‌ها، راه‌آهن، فرودگاه‌ها و بنادر هم طبعاً به استحکام بالای این مقاطع فولادی نیاز خواهند داشت. از آن‌ها می‌توان برای تقویت روسازهای بتنی، جاده‌هایی که در معرض ترافیک‌های سنگین قرار دارند و همچنین ساخت پل‌ها استفاده کرد. برای ساخت ریل‌های راه‌آهن و تقویت بندهای آن‌ها هم می‌توان از این مقاطع فولادی استفاده کرد. اگرچه حمل و نقل و جاده‌سازی به عنوان یکی از کاربردهای اساسی میلگرد شناخته می‌شود، اما باید این ارتباط را به صورت دوطرفه در نظر بگیریم. زیرا این صنعت و شبکه جاده‌ها نقش بسیار حیاتی در زنجیره تامین میلگرد ایفا می‌کنند.

از مراحل استخراج مواد اولیه تا انبارداری، تحویل محصول و محاسبه حمل میلگرد، این مسیرهای ارتباطی و روش‌های حمل در تمام مراحل هستند که بسیار تاثیرگذار می‌باشند. این هزینه‌ها معمولاً بخش مهمی از فرآیند خرید میلگرد را تشکیل می‌دهند و به تعیین قیمت نهایی میلگرد کمک می‌کنند. استفاده از انواع اسپیسر میلگرد هم می‌تواند در افزایش استحکام و مقاومت میلگرد تاثیرگذار باشد. اسپیسرها در واقع قطعه‌ای فلزی، بتنی یا پلاستیکی هستند که با ایجاد فضای مشخصی بین سطح بیرونی بتن و میلگرد، از رسیدن عوامل مخرب به آرماتور و تخریب آن جلوگیری می‌کند.

روش‌های تولید میلگرد و مشخصات هر روش

در بخش‌های قبل با ماهیت اصلی، انواع و کاربردهای میلگرد آشنایی پیدا کردیم. برای درک بیشتر این مقاطع فولادی و شناخت آن‌ها، بهتر است مروری کوتاه بر روش های تولید میلگرد داشته باشیم و تفاوت هر روش روی کیفیت و استقامت محصول نهایی را بررسی کنیم. از روش‌های مختلفی برای انجام این کار استفاده می‌شود و هرکدام هم مراحل و فرآیندهای خاص خود را دارند. با این حال، در اینجا آن‌ها را به ۲ بخش اصلی روش‌های سنی و نوین تقسیم می‌کنیم.

روش سنتی 

روش‌های سنتی شامل نورد گرم، نورد سرد و کشیدن سرد می‌شود. نورد یک فرآیند فلزکاری است که در آن سعی می‌شود با وارد کردن نیروی مکانیکی بسیار زیاد، شکل و اندازه فلز تغییر داده شود. در روش نورد گرم، ورق‌های فولادی را تا دماهای بسیار بالا داغ کرده و سپس آن‌ها را از مجموعه‌ای از غلتک‌ها عبور می‌دهند تا شکل و سایز میله‌های مورد نظر را پیدا کنند.

در روش نورد سرد، میله‌های فولادی را در دمای معمول محیط وارد غلتک‌ها می‌کنند تا قطر آن را کاهش داده و استحکام و قدرت را افزایش دهند. کشش سرد شامل کشیدن میله های فولادی از طریق قالب ها برای ایجاد میلگرد با سطح صاف و ابعاد دقیق است. مزایای روش سنتی شامل هزینه‌های پایین‌تر، فناوری ساده و در دسترس و امکان تولید در سایزها و گرید های مختلف است. ولی از سوی دیگر، معایب آن شامل مصرف بالای انرژی، آلوده‌کردن محیط زیست، انعطاف‌پذیری ناچیز و یکسان نبودن کیفیت تولید می‌شود.

روش مدرن

برای تولید میلگردهای فولادی امروزه از روش‌های پیشرفته‌تری استفاده می‌شود. یکی از این روش‌ها، حرارتی مکانیکی (TMT) است که طی آن میلگردها از مراحل کنترل‌شده گرمایش و سرمایش عبور می‌کنند تا مقاومت مکانیکی و ضد خوردگی آن‌ها افزایش یابد. روش دیگر، میکرو آلیاژسازی است که با افزودن مقدار کمی عناصر مانند کروم، مولیبدن یا وانادیم به فولاد، استحکام و انعطاف‌پذیری آن بهبود می‌یابد. همچنین، روش پوشش اپوکسی نیز با اضافه کردن لایه‌ای محافظ به سطح میلگرد، از آن در برابر خوردگی و سایش محافظت می‌کند.

تولیدکنندگان میلگرد را بشناسید!

در ایران تولیدکنندگان معتبر و بزرگی در زمینه تولید میلگرد فعالیت می‌کنند که هر کدام از آن‌ها سهم عمده‌ای در تأمین نیازهای پروژه‌های ساختمانی و صنعتی دارند. مجموعه ذوب آهن اصفهان به عنوان یکی از قدیمی‌ترین تولیدکنندگان میلگرد، با ظرفیت بالای تولید و کیفیت برتر محصولات، نقش مهمی در بازار دارد. همچنین، مجتمع فولاد خوزستان با استفاده از فناوری‌های پیشرفته در فرآیند تولید، از دیگر بازیگران کلیدی صنعت فولاد است.

از دیگر تولیدکنندگان برجسته، می‌توان به صنایع فولاد کرمان بردسیر و فولاد آذربایجان میانه اشاره کرد که با بهره‌گیری از نیروهای متخصص و تجهیزات مدرن، توانسته‌اند میلگردهایی با کیفیت بالا و استانداردهای جهانی عرضه کنند. در کنار این‌ها، صنایع فولاد روهینا جنوب، مجتمع فولاد خراسان و فولاد یزد نیز با تولید محصولات متنوع و ارتقاء مداوم فناوری‌های خود، سهم بزرگی از بازار میلگرد را به خود اختصاص داده‌اند.

نحوه سنجش و بررسی کیفیت میلگرد قبل از خرید

با توجه به اهمیت بالای استفاده از میلگرد در سازه‌ها، تضمین و اطمینان پیدا کردن از کیفیت مطلوب و استاندارد آن اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند. در همین راستا، در این بخش سعی می‌کنیم برخی از روش‌های کنترل کیفیت میلگرد را به‌اختصار مرور کنیم.

نکات قبل از خرید میلگرد	توضیحات
بررسی ظاهری	بررسی هرگونه دفرمگی، ترک، خمیدگی، زنگ زدگی، رسوب، گودی، بریدگی و بی نظمی در سطح میله‌ها – تأکید بر خواندن برچسب‌ها و نشانگرهای کیفیت محصول
بازرسی ابعاد	اندازه‌گیری دقیق قطر، طول و وزن محصول برای اطمینان از مطابقت با نیازهای پروژه
تست مکانیکی	اطمینان از انجام تست‌های مکانیکی بر روی نمونه‌های میلگرد به منظور ارزیابی مواردی مانند مقاومت کششی، نقطه تسلیم، قابلیت خم‌شدگی و جوش‌پذیری – تأکید بر استفاده از محصولاتی که تست‌های مکانیکی آن‌ها به‌طور کامل انجام شده است
مطابقت با استانداردها	اطمینان از مطابقت محصول با استانداردهای ملی و بین‌المللی مانند ASTM، BSI، CEN، ACI 318، GB 1499 و استاندارد ملی ایران (مانند INSO3132) – تأکید بر خرید محصولاتی که دارای گواهی استاندارد می‌باشند
بررسی تولید کننده	بررسی کارخانه تولید کننده و اطمینان از اعتبار و قابلیت تولید کیفیت محصولات آن – توجه به تاریخچه و سابقه‌ی کارکرد کارخانه در زمینه تولید محصولات فولادی

بررسی ظاهری

ساده‌ترین روش است که در آن به صورت چشمی میله‌ها را نگاه کرده تا هرگونه دفرمه بودن مانند ترک، خمیدگی، زنگ زدگی، رسوب، گودی، بریدگی یا بی نظمی را شناسایی کنید. این ایرادها می‌توانند مقاومت و استحکام میله‌ها را کاهش دهند.

بازرسی ابعاد

قطر،‌ طول و وزن محصول را اندازه‌گیری کنید تا مطمئن شوید با مشخصات و نیازهای پروژه شما مطابقت دارد. 

تست مکانیکی

در میان روش‌های بررسی کیفیت میلگرد، تست‌های مکانیکی بیشترین اهمیت و دقت را دارند. در طی این آزمایش‌ها می‌تواند موارد مختلفی مثل مقاومت کششی،‌ نقطه تسلیم، قابلیت خم‌شدگی، جوش‌پذیری و … را با دقت بالایی ارزیابی کرد. با استفاده از این آزمایش‌ها می‌توان عملکرد این مقاطع فولادی را تحت فشار و شرایط مختلف بررسی کرد.

مطابقت با استانداردها

انجام بررسی‌های قبلی همیشه امکان‌پذیر نیست و به‌خصوص برای مصرف‌کننده نهایی دشوار خواهد بود. بنابراین، شاید بهتر باشد آن‌ها بر اساس استانداردها اعتماد کرده و بر اساس آن‌ها تصمیم‌گیری کنند. استانداردهای مختلفی در صنعت میلگرد وجود دارد که برخی مثل ASTM، BSI، CEN، ACI 318، GB 1499 و… جهانی هستند. در کشور ما ایران هم با کمک و بهره‌گیری از همین موارد، استاندارد INSO3132 شکل گرفته که کارخانه‌ها باید مطابق با آن عمل کنند. بنابراین، محصولاتی که این استانداردها را دارند را می‌توان قابل قبول و اطمینان در تلقی کرد. در مقاله‌ای جداگانه، به بررسی کامل انواع استاندارد میلگرد پرداخته‌ایم.

بررسی تولید کننده

تولید کنندگان میلگرد در ایران متنوع هستند و محصولات هرکدام نیز طبعاً تفاوت‌های کیفی هرچند ناچیزی با یکدیگر دارد. بررسی کارخانه تولید کننده و خرید از منابع معتمد می‌تواند اطمینان خاطر از کیفیت را برای خریداران ایجاد کند.

آشنایی با فرآیند صادرات میلگرد

صادرات میلگرد یکی از رویکردهای شغلی در این حوزه است. اگرچه صادرات می‌تواند سود و منفعت مالی زیادی را به همراه داشته باشد، ولی در مورد این فرآیند نباید ساده‌انگاری داشت، چراکه با پیچیدگی‌های زیادی همراه است. برای موفقیت در زمینه صادرات میلگرد، مراحل زیادی را باید طی کرد که آن‌ها را در مقاله‌ی صادرات میلگرد چگونه است بررسی کرده‌ایم. به‌طور خلاصه، این کار شامل تولید محصولات با کیفیت و با استانداردهای بین‌المللی، کسب مجوزهای لازم، ارسال محصول، تبادل مالی بین‌المللی و … می‌شود. میلگردهای ساخته شده سپس وارد مرحله برش می‌شوند. برش میلگرد به دو شیوه‌ی سرد و گرم انجام می‌شود. روش سرد دقت و کیفیت بالاتری دارد، ولی سرعت انجام آن کمتر است و از آن نمی‌توان برای برش میلگردهای ضخیم استفاده کرد. از سوی دیگر، روش گرم این محدودیت‌ها را ندارد، ولی دقت آن کم است و احتمال خوردگی سطح فولاد در آن وجود دارد.

بسته‌بندی و انبار میلگرد

میلگردهای تولید شده، در مرحله‌ی بعد باید برای فروش و توزیع آماده‌ شوند. اولین کار،‌ بسته بندی میلگرد است. در این مرحله، میله‌های تولید شده را بر اساس معیارهای خاصی مثل جنس، سایز و نوع بسته‌بندی می‌کنند که به هرکدام از آن‌ها یک بندیل گفته می‌شود. بندیل‌ها در واقع یک کمربند فلزی یا پلاستیکی هستند که چند میلگرد را در خود جای داده و اصطلاحاً یک بسته را شکل می‌دهند. وزن هر بندیل، بسته به شرکت تولیدکننده و مشخصات این میله‌های فولادی، متفاوت خواهد بود. موضوع دیگر بحث انبارداری و نگهداری است که اهمیت ویژه‌ای دارد. تمام محصولات تولیدی بلافاصله به فروش نمی‌رسند و نیاز به نگهداری از آن‌ها در انبار میلگرد خواهیم داشت.

با توجه به آسیب‌پذیر بودن میلگردها در برابر فرسایش و خوردگی، شرایط نگهداری باید استاندارد و اصولی باشد. آن‌ها نباید در معرض هرگونه مواد شیمیایی و خورنده قرار بگیرند، دما و رطوبت محیط باید مناسب باشد و از قفسه‌ و سازه‌های مختلف باید برای نگهداری و دسته‌بندی آن‌ها استفاده کرد. استفاده از انواع اسپیسر میلگرد هم می‌تواند در افزایش استحکام و مقاومت میلگرد تاثیرگذار باشد. اسپیسرها در واقع قطعه‌ای فلزی، بتنی یا پلاستیکی هستند که با ایجاد فضای مشخصی بین سطح بیرونی بتن و میلگرد، از رسیدن عوامل مخرب به آرماتور و تخریب آن جلوگیری می‌کند.

آیا میلگرد قابل بازیافت است؟

یکی از دلایلی که میلگردها به عنوان یکی از انتخاب‌های محبوب در صنعت ساخت و ساز شناخته می‌شوند، دوست‌دار محیط‌زیست بودن آن‌ها است. علیرغم اینکه تولید میلگرد به طور معمول با آسیب‌های زیست‌محیطی همراه است، اما باید توجه داشت که این محصولات فولادی به‌طور کامل قابل بازیافت هستند، که این ویژگی مهم آن‌ها را به نقطه قوت تبدیل می‌کند. میلگردهای معیوب یا استفاده شده به راحتی قابل بازیافت هستند و می‌توان از آن‌ها برای تولید دوباره محصولات فولادی استفاده نمود. در یک مقاله جداگانه به این موضوع اشاره کرده و همه جوانب و اهمیت بازیافت میلگرد را بررسی کرده‌ایم.

تفاوت میلگرد با آرماتور و مفتول چیست؟

میلگرد و آرماتور، دو عنصر اساسی در صنعت ساختمانی، تفاوت‌های مهمی با یکدیگر دارند. اصلی‌ترین تفاوت میلگرد و آرماتور این است که از میلگرد عموماً به عنوان مواد اولیه در تولید آرماتور استفاده می‌شود و سپس آرماتورها، به عنوان قوطی‌های فولادی با شکل مشخص، به منظور تقویت و تثبیت سازه‌های بتنی مورد استفاده قرار می‌گیرند. 

از سوی دیگر، تفاوت میلگرد و مفتول شامل ویژگی‌ها و کاربردهای آن‌ها می‌شود. در این مقاله میلگرد آشنایی کافی پیدا کرده بودیم و می‌دانیم که به عنوان یک مواد اولیه فولادی و با هدف تثبیت و تقویت سازه‌های بتنی به کار می‌رود. ولی، مفتول فلزی یک رشته پیچیده از سیم‌های فلزی است. مفتول بیشتر برای کاربردهایی مانند بسته‌بندی، محافظت، یا حتی تزیینات استفاده می‌شود، این در حالی است میلگرد بیشتر در ساخت و تثبیت سازه‌های بتنی به‌کار می‌رود.

مفاهیم واژگان مهم در صنعت میلگرد

اگر قصد تحقیق درباره میلگردها را داشته باشید،‌ بهترین نقطه برای شروع احتمالاً بررسی و یادگیری مفاهیم و واژگان مهم در این حوزه است. آشنایی با این مفاهیم ذهن شما را برای یادگیری و بررسی سایر جنبه‌های این صنعت نیز آماده خواهد کرد. 

استحکام کششی

بر اساس یک تعریف بسیار ساده،‌ استحکام کششی قابلیت کشیده شدن یک جسم را نشان می‌دهد. وقتی در حوزه فولاد صحبت می‌کنیم، منظور ما مقاومت فولاد در برابر شکستگی تحت کشش است. بنابراین، هنگامی که یک تکه فولاد از نقطه کششی خود عبور کند، از هم جدا شده و می‌شکند. 

قدرت و نقطه تسلیم

حداکثر فشاری است که یک جسم می‌تواند پیش از اینکه دچار یک تغییر شکل همیشگی و دائم شود، تحمل کند. بنابراین اگر مقداری فشار به فولاد وارد کنیم و به نقطه تسلیم نرسد، بعد از قطع کردن فشار دوباره به حالت اول خود باز می‌گردد.

گرید میلگرد

حالا که با مفاهیم استحکام کششی و نقطه تسلیم فولاد آشنا شدیم، می‌توانیم نگاهی به موضوع گرید میلگرد هم داشته باشیم. منظور از گرید در واقع همان قدرت استحکام این محصول است که در استانداردهای مختلف، با اعداد و شکل‌های مختلفی نمایش داده می‌شود. به‌عنوان مثال، اعداد ۴۰، ۶۰، ۷۵، ۸۰ و ۱۰۰ کاربرد بیشتری در نمایش گرید یا همان نمره دارند و بر حسب KSI (کیلو پوند بر اینچ مربع) نمایش داده می‌شود. برای مثال،‌ نمره ۴۰ یعنی حداقل قدرت تسلیم این فلز برابر با ۴۰٫۰۰۰ پوند بر اینچ مربع است. البته در استاندارد روسی که در ایران هم مرسوم است،‌ از مقادیر A1, A2, A3 و A4 استفاده می‌شود.برای بررسی دقیق‌تر می‌توانید به جدول اصطلاحات میلگرد مراجعه کنید.

مقاومت در برابر خوردگی

همان‌طور که از نام آن پیدا است،‌ میزان مقاومت میلگرد در برابر اثرات زنگ‌زدگی و مواجهه با عوامل محیطی (مثل رطوبت و مواد شیمیایی)‌ را نشان می‌دهد. بنابراین، هرچه مقدار آن بیشتر باشد،‌ مزیت بیشتری محسوب می‌شود و جزو مهم‌ترین مواردی است که هنگام تحقیق در مورد میلگرد باید به آن توجه کنید.

پوشش و روکش

به منظور افزایش مقاومت و استحکام فولاد،‌ عموماً از پوشش‌ها و روکش‌های مختلفی روی آن استفاده می‌کنند تا مقاومت در برابر خوردگی را افزایش دهد. استفاده از روکش‌های گالوانیزه یکی از همین موارد است.

سایز

سایز میلگرد مشخصاً پرکاربردترین و مهم‌ترین اصطلاح این حوزه و به‌خصوص در زمینه ارائه قیمت انواع میلگرد است. منظور از سایز، قطر این میله‌های فلزی است که عموماً بر حسب یک‌هشتم (۸/۱) اینچ مطرح می‌شوند. بنابراین، میلگرد شماره ۴ قطری برابر با ۸/۴ یا همان ۲/۱ ایچ خواهد داشت.

رولینگ

رولینگ میلگرد، یا به عبارت دیگر رزوه، فرایندی است که در آن میلگردهای فولادی به وسیله غلتک‌ها و دستگاه‌های مختلف، شکل‌دهی می‌شوند. این فرایند باعث تغییر شکل، افزایش طول و ایجاد دندانه‌هایی روی سطح میلگرد می‌شود، به طوری که میلگردهای نهایی شکل طولی و صاف و انعطاف‌پذیرتری داشته باشند. از رولینگ میلگرد در صنایع مختلفی مانند ساخت و ساز، خودروسازی، صنایع لوله‌سازی، و تولید ابزار و ماشین‌آلات استفاده می‌شود. 

آلیاژ میلگرد

آلیاژ میلگرد ترکیبی از چندین عنصر فلزی مانند فولاد، کربن، منگنز، سیلیکون، فسفر و گوگرد است که به منظور بهبود خواص مکانیکی و شیمیایی آن ساخته می‌شود. این ترکیبات به میلگرد ویژگی‌هایی مانند استحکام کششی بالا، مقاومت در برابر خوردگی، شکل‌پذیری و دوام بیشتر می‌بخشند. کارخانه‌های معتبر با استفاده از آلیاژهای مناسب و رعایت استانداردهای ملی و بین‌المللی، میلگرد آلیاژی با کیفیت و عملکرد مطلوب تولید می‌کنند.

لغتنامه میلگرد در زبان انگلیسی

با توجه به اینکه برخی اصطلاحات مربوط به این حوزه در نقشه‌های ساختمانی به زمان انگلیسی درج می‌شوند، شاید بهتر باشد لغت‌ها و اصطلاحات مرتبط با صنعت میلگرد را به زبان انگلیسی هم بشناسیم. در همین راستا، در این بخش سعی می‌کنیم جدولی از این اصطلاحات انگلیسی و معادل فارسی آن‌ها را ارائه کنیم.

مقاومت کششی	Tensile Strength	میلگرد	Rebar
مقاومت برشی	Shear Strength	تقویت، استحکام	Reinforcement
شعاع خم شدن	Bend Radius	گرید	Rebar Grades
افزایش طول	Elongation	مقاومت در برابر خوردگی	Corrosion Resistance
رکاب	Stirrups	پوشش و روکش	Coatings
سیم	Wire	یکپارچگی ساختاری	Structural Integrity
پوشش بتنی	Concrete Cover	نقطه تسلیم	Yield Strength
صندلی میلگرد	Rebar Chairs or Supports:	پیوند بتنی	Concrete Bond
پوشش اپوکسی	Epoxy-Coat	اتصال میلگرد	Rebar Splicing
نورد گرم	Hot Working	نورد سرد	Cold Working
میلگرد تغییر شکل یافته	Deformed Rebar	میلگرد گالوانیزه	Galvanized Rebar
قفس میلگرد	Rebar Cage	باندل یا بندیل	Bundle
نقشه‌ی قرارگیری	Placing Drawings	منحنی تنش-کرنش	Stress-Strain Curve

جمع‌بندی

در این مقاله از پیوان به تحقیق درباره میلگردها پرداختیم و جنبه‌های مختلف این محصول را بررسی کردیم. در انتها، شما احتمالاً درک بهتری از ماهیت میلگرد، انواع آن، کاربردهای آن، روش‌های تولید، تولیدکنندگان فعال در ایران و البته روش‌های ارزیابی کیفی آن‌ها پیدا کرده باشید.

• میلگرد چیست؟

  میلگرد نوعی فلز فولادی است که طی فرآیندها و پردازش‌های خاص ساخته می‌شود تا استحکام و مقاومت بالایی داشته باشد. این فلز عمواماً در دو نوع ساده و آج‌دار و با مشخصات فنی مختلف ساخته می‌شود.