انواع رنگ چوب؛ ویژگی و کاربرد هر کدام

امروزه چوب به یکی از پرمصرف‌ترین مصالح در ساخت انواع  وسایل تبدیل شده است. اما از آنجایی که چوب معمولا رنگ‌بندی محدودی دارد و بیشتر در رنگ‌های تیره موجود است، انواع رنگ چوب برای رنگ کردن آن به کار برده می‌شود. توجه داشته باشید که رنگ کردن چوب فقط جنبه زیبایی شناختی ندارد بلکه باعث افزایش مقاومت چوب در برابر رطوبت، نفوذ حشرات، قارچ  و سایر عوامل خارجی نیز می‌شود. هر یک از انواع رنگ چوب باعث افزایش مقاومت چوب در برابر یک عامل خارجی می‌شوند و هر کدام کاربری خاص خود را دارند. همچنین میزان پوشش دهی و روش‌های اجرای انواع رنگ چوب متفاوت است. به همین جهت در این مقاله سعی داریم شما را با انواع رنگ چوب و کاربرد هر کدام بیشتر آشنا نماییم.  یکی از چوب های پرمصرف، چوب لمبه است. برای اطلاع از قیمت لمبه چوبی به سایت پیوان مراجعه کنید. اگر از مصرف‌کنندگان زوار چوبی هم هستید، با مراجعه به صفحه قیمت زوار چوبی نیز می‌توانید از قیمت این محصول مطلع شوید.

بررسی انواع رنگ چوب برای انتخاب بهتر

پیش از آن که با انواع رنگ چوب آشنا شوید بهتر است دسته‌بندی کلی انواع رنگ چوب را بشناسید. به طور کلی انواع رنگ چوب در دو دسته پوششی و غیرپوششی قرار می‌گیرند.

رنگ‌های پوششی

این رنگ‌ها حاوی فام رنگی و غیرشفاف هستند و سطح چوب را به طور کامل کاور می‌کنند. در نتیجه خطوط و طرح طبیعی چوب زیر لایه رنگ پنهان می‌شود. این رنگ‌ها در مواردی که دیده شدن بافت چوب اهمیتی نداشته باشد به کار برده می‌شوند.

رنگ‌های غیر پوششی

این رنگ‌ها بدون فام رنگی هستند و با استفاده از آنها خطوط و طرح طبیعی همچنان آشکار خواهد بود. این انواع رنگ چوب بیشتر به جهت افزایش مقاومت چوب به کاربرده می‌شوند.

بیشتر بخوانید: کاربرد چوب راش در مبل‌ سازی

حال که با دسته‌بندی کلی انواع رنگ چوب آشنا شدید، در ادامه به بررسی دقیق تر انواع رنگ چوب رایج در بازار و کاربرد هر یک خواهیم پرداخت.

رنگ فوری یا سلولزی چوب

یکی از انواع رنگ چوب که کاربرد دارد، رنگ فوری است. این رنگ‌ها از ترکیب سلولز و نیتریک اسید ساخته می‌شوند. این رنگ‌ها با فعل و انفعالات شیمیایی خشک می‌شوند، به همین جهت سرعت خشک شدن بالایی دارند که باعث شده به نام رنگ‌های فوری شناخته شوند. رنگ‌های فوری زیاد در عمق چوب نفوذ نمی‌کنند و باعث ایجاد جلا بر روی چوب می‌شوند. به همین جهت در بازسازی لوازم چوبی مانند مبلمان‌ها بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرند. همچنین رنگ‌های چوب فوری امکان محافظت از چوب در برابر اشعه‌های uv و رطوبت را ندارند به همین جهت فقط برای رنگ کردن وسایل چوبی فضای داخل مناسب است و اصلا نباید برای وسایلی که قرار است در فضای خارج مورد استفاده قرار بگیرند، به کار برده شوند. انواع رنگ چوب فوری بسیار متفاوت است. این نوع رنگ چوب  در بازار با نام‌های سیلر، کیلر، نیم پلی استر، تمام پلی استر (پلی استر ایستاده)، رنگ‌های فوری خودرویی و…‏ شناخته می‌شود که هرکدام میزان پوشش‌دهی و کاربرد خاص خود را دارند. به عنوان مثال رنگ‌های سیلر و کیلر غیرپوششی هستند و درمقابل رنگ‌های خودرویی پوششی محسوب می‌شوند و اثری از طرح چوب باقی نمی‌گذارند.

کاربرد انواع رنگ چوب فوری

کاربرد انواع رنگ چوب فوری عبارت‌اند از:

• پوشش عالی برای خرده‌های چوب
• ایجاد جلای مناسب برای انواع چوب فضای داخلی
• رنگ آمیزی وسایل چوبی تزئینی فضای داخلی
• نوسازی و بازسازی سازه‌های چوبی فضای داخلی
• ایجاد پوشش مناسب برای مبلمان، میز و صندلی چوبی

بیشتر بخوانید: نحوه انبار کردن چوب

روغن‌های گیاهی

از گذشته انواع روغن‌های گیاهی مانند روغن برزک، کنجد و… برای افزایش مقاومت چوب مورد استفاده قرار می‌گیرند. امروزه با پیشرفت تکنولوژی انواع رنگ چوب بر مبنای روغن‌های گیاهی ساخته می‌شود و روغن‌های گیاهی به نسل جدید رنگ چوب تبدیل شده اند. روغن‌های گیاهی مزایای بسیاری دارند؛ از جمله  این که این نوع رنگ چوب،  مانند رنگ‌های شیمیایی برای سلامتی انسان مضر نیستند. برای اجرای آنها نیاز به ابزار و آموزش خاصی وجود ندارد. به سرعت خشک می‌شوند. جذب بالایی دارند و از پوسته‌پوسته‌شدن چوب جلوگیری می‌کنند. همچنین استفاده از آنها در مکان‌های آسیب‌دیده باعث بازسازی چوب می‌شود.  مزایای زیاد روغن‌های گیاهی باعث شده  به جایگزینی مناسب برای انواع رنگ چوب شیمیایی تبدیل شوند و میزان استفاده از آنها روز به روز افزایش پیدا کند. روغن‌های گیاهی از نوع رنگ‌های غیرپوششی محسوب می‌شوند و با توجه به مقاومتی که در چوب استفاده می‌کنند، علاوه بر کاربری‌های فضای داخلی، برای استفاده در  فضای خارجی که در معرض آفتاب و رطوبت قرار دارند نیز مناسب می‌باشند.

کاربرد روغن‌های گیاهی

کاربرد روغن‌های گیاهی عبارت است از :

• نما‌های چوبی
• قابل استفاده برای رنگ کردن ظروف چوبی
• کف پوش‌های چوبی داخل ساختمان
• وسایل یا سازه‌های چوبی داخل و خارج ساختمان
• لوازم و وسیله‌هایی که در برابر آب و آفتاب قرار می‌گیرند

همچنین روغن‌های گیاهی به دلیل نداشتن مضرات رنگ‌های شیمیایی برای استفاده در وسایل چوبی که کودکان مورد استفاده قرار می‌دهند، بهترین گزینه هستند.

بیشتر بخوانید: تفاوت چوب روسی و راش

رنگ‌های پلی اورتان

یکی از پرکاربردترین انواع رنگ چوب، رنگ‌های پلی اورتان است. رنگ‌های پلی اورتان بر دو پایه آب و روغن ساخته می‌شوند که رنگ‌های پایه روغنی بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند. رنگ‌های پلی اورتان بیشتر برای آب گریز نمودن چوب مورد استفاده قرار می‌گیرند و باعث افزایش مقاومت چوب می‌شوند. رنگ‌های پلی اورتان همچنین مقاومت چوب در برابر ضربه، سایش و اسیدهای شیمیایی افزایش می‌دهند. این رنگ ها به دلیل خشک شدن سریع، سختی و چسبندگی بالایی که ایجاد می‌کنند بسیار قابل اعتماد می‌باشند. این رنگ‌ها میزان مقاومت چوب در برابر نور مستقیم خورشید را افزایش می‌دهند به همین جهت برای رنگ کردن وسایل و تجهیزاتی که در فضای بیرونی قرار می‌گیرند به کار برده می‌شوند.

کاربرد رنگ‌های پلی اورتان

کاربرد رنگ‌های پلی اورتان عبارت است از:

• کشتی سازی برای پوشش جداره داخلی و بیرونی کشتی
• ساخت مبلمان شهری و نیمکت پارک‌ها
• ساخت میز نهار خوری و سایر لوازم منزل که بیشتر در معرض رطوبت قرار دارند
• نماهای بیرونی

رنگ پلی اورتان در کنار تمام مزایایی که دارند با معایبی نیز همراه هستند. این رنگ‌ها در ابتدا پوششی بسیار زیبا و شیشه مانند بر روی چوب ایجاد می‌کنند. اما این پوشش با گذشت زمان ترک خورده و رنگ آن تغییر می‌کند. به همین جهت در هنگام استفاده از رنگ‌های پلی اورتان باید از مواد اولیه مرغوب استفاده نمایید تا این مشکلات به حداقل برسد.

بیشتر بخوانید: نحوه تشخیص چوب روسی

رنگ‌های دکوراتیو

یکی دیگر انواع رنگ چوب که امروزه در موارد مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند، رنگ‌های دکوراتیو هستند. این رنگ‌ها، همانطور که از اسم‌شان مشخص است بیشتر برای رنگ کردن لوازم تزئینی و دست‌سازه‌های چوبی مورد استفاده قرار می‌گیرند و کاربرد صنعتی ندارند. رنگ‌های دکوراتیو تنوع رنگی بسیار زیادی دارند. اما این رنگ‌ها علاوه بر زیبایی مقاومت چوب را در برابر رطوبت و پوسیدگی افزایش می‌دهند و مانع رشد قارچ و باکتری روی چوب می‌شوند. این رنگ‌های ماندگاری بالایی دارند. همچنین وسایلی که با  رنگ‌های دکوراتیو رنگ می‌شوند، قابل شست وشو هستند و در اثر استفاده از مواد شوینده معمولی این رنگ‌ها از بین نمی‌روند.

استفاده از این نوع رنگ چوب نیز بسیار ساده است و برای رنگ کردن چوب با آنها فقط به سمباده‌زنی سطح چوب قبل از رنگ کردن نیاز است. امروزه با گسترش استفاده از روغن‌های گیاهی و مضرات کمتر آنها، به کارگیری رنگ‌های دکوراتیو کاهش پیدا کرده است. به همین جهت، از آنجایی که رنگ‌های دکوراتیو کاربرد زیادی ندارند، معمولا  به صورت بسته‌های کوچک به فروش می‌رسند و نمی‌توان مدل، برند یا روش خاصی را برای این رنگ‌ها معرفی کرد.

بیشتر بخوانید: پلای وود چیست؟

رنگ روغنی

رنگ‌های روغنی، یکی از قدیمی‌ترین انواع رنگ چوب هستند که مورد استفاده قرار می‌گیرند. اما جالب است بدانید این نوع رنگ‌ها  اصلا مناسب چوب نیستند، اما به دلیل قیمت ارزان و روش اجرای آسان از زمان‌های گذشته برای رنگ کردن چوب به کار برده می‌شوند. رنگ‌های روغنی تنوع رنگی بسیار بالایی دارند و افراد بیشتر با روش ترکیب نمودن رنگ‌ها آن آشنا هستند. مشکل به کارگیری رنگ‌های روغنی در این است که این رنگ‌ها  پوششی مسطح و یک دست بر روی چوب ایجاد می‌کنند که باعث می‌شود تمام خطوط و طرح‌های طبیعی چوب پوشانده شوند و هیچ نشانه ای از چوب باقی نماند.

البته در کنار این، رنگ‌های روغنی میزان مقاومت چوب را در برابر انواع شرایط آب و هوایی، قارچ و کپک افزایش می‌دهند و ماندگاری بالایی نیز دارند. توصیه می‌شود تا جای ممکن از رنگ‌های روغنی برای رنگ کردن چوب استفاده نشود. اما اگر همچنان تمایل به استفاده از این نوع رنگ دارید از آنجایی که زمان خشک شدن آنها بر روی سطوح بسیار آهسته می‌باشد و به مدت زمان زیادی برای ‏خشک شدن کامل نیاز دارند. بهتر است قبل از شروع رنگ  کردن چوب با رنگ روغنی، لایه ای از سیلر یا کیلر بر روی چوب اجرا کنید و چوب سمباده زده شود.

بیشتر بخوانید: ابعاد چهارچوب فرانسوی

لاک الکل برای رنگ چوب

یکی دیگر از انواع رنگ چوب که از گذشته مورد استفاده قرار می‌گیرد، لاک الکل است.  این رنگ از دو بخش لاک و الکل تشکیل شده است. لاک که به صورت پودری در بازار به فروش می‌رسد در واقع لاک حشره ای به نام کوکوس است. به همین جهت با نام‌های لاک و شلاک در بازار شناخته می‌شود. لاک‌های موجود در بازار رنگ‌های مختلفی دارند که بهترین آنها قهوه ای روشن تا زرد متمایل به نارنجی است. بخش دوم این رنگ، الکل صنعتی است که به عنوان حلال لاک به کار برده می‌شود و هر چه درصد خلوص آن بالاتر باشد، رنگ لاک الکل بهتر اجرا خواهد شد.

روش استفاده از لاک الکل بسیار ساده است و نیاز به تجهیزات خاصی نیز ندارد و تنها با یک دستمال هم می‌توان آن را پیاده نمود. به همین جهت از لاک الکل برای صاف و مسطح کردن سطح چوب  و  جلا بخشیدن به چوب به خصوص در سازهای چوبی استفاده می‌شود. در هنگام استفاده از لاک الکل باید به این نکته توجه داشته باشید که  این رنگ بعد از خشک شدن در برابر الکل، حرارت و اسید‌‌ها دوام بالایی ندارد. در گذشته لاک الکل به دلیل نبود رنگ‌های شیمیایی کاربرد بسیار بیشتری داشته است. اما امروزه با گسترش استفاده از رنگ‌های شیمیایی و روغن‌های گیاهی استفاده از آن برای رنگ کردن چوب کاهش پیدا کرده است.

جمع بندی

هر یک از انواع رنگ چوب، باعث ایجاد قابلیت‌های مختلفی مانند افزایش مقاومت در برابر رطوبت یا ممانعت از رشد قارچ و کپک در چوب می‌شوند. به همین جهت بسیار مهم است که قبل از رنگ کردن چوب با انواع رنگ چوب و مزیت‌های آن‌ها بیشتر آشنا شوید تا بهترین نوع رنگ چوب با توجه به کاربری موردنظرتان را انتخاب نمایید.