نحوه تشخیص ورق گالوانیزه خوب از ورقهای فولادی کار دشواری است؛ به همین جهت بسیاری از افراد قادر به تشخیص مرغوبیت آن نبوده و با مشکلاتی مواجه خواهند شد. سطح شفاف، صیقلی و براق از جمله ویژگیهای مهم یک ورق گالوانیزه به شمار میرود. کاور حفاظتی این ورقها به ده الی ۲۷۵ میلیمتر میرسد و ضخامت خود ورق ۰.۱۸ الی ۱۶ میلیمتر خواهد بود. سه دسته ورق گل درشت، گل ریزه و بدون گل طبقهبندی ورقهای گالوانیزه را تشکیل میدهند که هرکدام کارایی خاص خود را دارند. چنانچه قصد دارید یک ورق گالوانیزه مرغوب بخرید حتما به سطح لیز آن توجه کنید. عدم وجود لکههای سیاه بر روی سطح ورقهای گالوانیزه نیز یک راه تشخیص مرغوبیت ورقهای فولادی است.
لکههای سیاه روی سطح ورقهای گالوانیزه بهخاطر جوشکاری ایجاد شدهاند. علاوهبر لکههای سیاه رنگ، لکههای سفید یا زرد نیز از مشکلات ظاهری ورقهای گالوانیزه هستند و نباید در لابهلای ورق دیده شوند. سومین روش برای تشخیص استاندارد بودن ورقهای گالوانیزه، توجه به گلهای موجود بر روی سطح آن است. هر ورق گالوانیزه که گلهای ریز یا شفاف داشته باشد، کیفیت آنها بالاتر بوده و بهصورت استاندارد ساخته شده است. در ادامه همراه ما باشید تا با قیمت ورق گالوانیزه و نحوه تشخیص ورق گالوانیزه خوب بیشتر آشنا شویم. لازم به ذکر است که در سایت پیوان قیمت ورق فولادی توسط کارشناسان متخصص این حوزه به صورت روزانه درج میشود تا دسترسی به اطلاعات مورد نظر را برای مشتریان تسهیل کرده باشند.
ویژگی ورق گالوانیزه
آهن و فولاد بدون هیچگونه محافظتی، مستعد اکسیدشدن و پوسیدگی هستند. به همین خاطر در فرایند گالوانیزاسیون با اعمال پوشش نازک فلز روی، مقاومت فلزات آهنی در برابر زنگزدگی و خوردگی افزایش مییابد. در واقع در شرایط مستعد فلز روی شروع به زنگزدگی یا خوردگی میکند و از این طریق از آسیب فلزات گرانبها جلوگیری میشود. با مشاهده الگوی اسپنگل روی سطح فلز میتوان فهمید که فلز گالوانیزه شده است. این الگو در اصل شبیه به دانههای برف یا ستارههای ششضلعی است. به گونهای که احساس میشود با یک اسفنج آغشته با رنگ خاکستری، فلزات رنگ شدهاند. نقاط تیره و روشن الگوی اسپنگل با چشم غیرمسلح قابل دیدن است. آگاهی از مشخصات آن میتواند در نحوه تشخیص ورق گالوانیزه بسیار کمککننده باشند. مشخصات ورق گالوانیزه باعث کاربرد گسترده آن در صنایع مختلف شده است. به عنوان مثال ساخت قطعات خودرو، لوازم خانگی، پیچومهره، لولههای آب، شیروانی منازل، تابلوهای برق و سقف سولهها و سالنها نمونهای از کاربردهای آن هستند. مهمترین ویژگیهای ورق گالوانیزه به شرح زیر است:
مقاومت در برابر خوردگی
همانطور که اشاره کردیم، در فرآیند گالوانیزاسیون جهت جلوگیری از زنگزدگی فلزات آهنی از پوشش فلز روی استفاده میشود. بنابراین فولاد گالوانیزه تا 100 برابر بهتر از فولاد بدون روکش در برابر خوردگی مقاومت میکند. دقت داشته باشید که میزان ضخامت پوشش روی در افزایش مقاومت ورق گالوانیزه تاثیر دارد. هر چه ضخامت فلز روی بیشتر باشد، روند خوردگی فلزات دیرتر انجام خواهد شد. با توجه به این موضوع در نحوه تشخیص ورق گالوانیزه لازم است ضخامت لایه روی مورد بررسی قرار بگیرد.
دوام بالا
فلز روی دوام بالایی دارد، زیرا به اندازه کافی در برابر خراشهای ناشی از جابهجایی و سایش مقاوم است. اما در صورت آسیب و خراشیدگی ورق گالوانیزه، لایه فلز روی دچار خوردگی میشود. بنابراین فلز زیرین آن را هیچگونه آسیبی تهدید نمیکند.
شکلپذیری مناسب
شاید با خود فکر کنید که در زمان تبدیل ورق گالوانیزه به یک محصول چه بلایی بر سر پوشش روی میآید. اصلاً جای نگرانی وجود ندارد. زیرا در برابر ترکخوردگی و از دست داشتن چسبندگی به فولاد مقاوم است. از طرفی ورقهای فولادی براساس میزان شکلپذیری در دو گروه نرم و خشک قرار میگیرند. با توجه به میزان شکلپذیری کاربرد آن در صنعت متفاوت خواهد بود.
بیشتر بخوانید: روشهای خمکاری ورق گالوانیزه
سطح یکنواخت
این ویژگی میتواند در نحوه تشخیص ورق گالوانیزه خوب بسیار کمککننده باشد. پوشش فلز روی در تمام سطح فلز یکنواخت و صاف است. همچنین الگوی اسپنگل در تمام سطح آن به صورت منظم دیده میشود.
حفاظت کامل توسط فلز روی
در روش غوطهور سازی مذاب، فولاد آهنی در حمام مذاب از فلز روی فرو برده میشود. بنابراین تمام سطح فولاد با فلز روی آغشته میشود. گوشهها و فرورفتگیها بهخوبی پوشش داده میشوند. به همین خاطر ورق گالوانیزه در برابر خوردگی در اثر مواد شیمیایی و زنگزدگی در مجاورت با رطوبت و اکسیژن در امان است.
قابلیت جوشپذیری
یکی از خصوصیات مهم ورق گالوانیزه خاصیت جوشپذیری آن است. برای استفاده از این محصول در صنعت، لازم است که ورقها را از طریق جوش به هم متصل کنیم. ورقهای فولادی باکیفیت قابلیت جوشپذیری مناسبی دارند.
بیشتر بخوانید: سازه lsf گالوانیزه چیست؟
مزایای استفاده از ورق گالوانیزه
مزایای استفاده از ورقهای گالوانیزه در موارد متعددی خلاصه میشود که در ادامه به بررسی آنها خواهیم پرداخت:
هزینه مناسب
برای طی کردن روند گالوانیزاسیون در قیاس با دیگر روشهای جلوگیریکننده از پوسیدگی و خوردگی، لازم نیست هزینه بالایی پرداخت شود.
هزینه بهینه تعمیرات و نگهداری از ورقها
چنانچه در شرایطی قرار گرفتید که لازم است از عملیات گالوانیزاسیون استفاده کنید و هزینه بیشتری بپردازید، بدانید که تصمیم عاقلانهای گرفتهاید؛ چرا که هزینه تعمیرات ورقها، کمتر خواهد شد.
اعتبار و اصالت محصول
استانداردهای متعددی برای تولید ورقهای فولادی وجود دارد که همگی برای تضمین سلامت آنها فعالیت میکنند. این مورد بیانگر اهمیت موضوع دوام و ماندگاری ورقهای فولادی است.
ماندگاری ورق گالوانیزه
کاور حفاظتی که از طریق گالوانیزاسیون بر روی ورقهای فولادی ایجاد میشود، ساختار و خصوصیتهای متالوژیکی خاصی دارد که مقاومت بهینهای را برای مقابله با آسیب و خطر پوسیدگی، برای ورق گالوانیزه به ارمغان خواهد آورد.
حفاظت کامل
کاور ایجاد شده در فرایند گالوانیزاسیون فراگیر است و میتواند کلیه شکافها، فرورفتگی، برآمدگی و سایر عیوب ورق را بپوشاند. در این حوزه غیر از کاور گالوانیزه هیچ کاوری نمیتواند محافظت کامل از ورق را تضمین کند.
بیشتر بخوانید: بررسی کامل تفاوت ورق گالوانیزه با ورق آلوزینک
انواع ورق گالوانیزه در بازار
ورقهای گالوانیزه با دو روش نورد گرم و سرد تولید میشوند که در ادامه به آنها پرداخته خواهد شد. فرایند نورد گرم شامل حمام مواد مذاب روی است که فلزات را در آن غوطهور میکنند. ورق گالوانیزهای که با این روش تولید میشود، ورق گالوانیزه گرم نامیده میشود. در حمام مذاب روی، دمای ۱۲۰ درجه سانتیگراد برای فلزات مذاب در نظر گرفته میشود. بعد از آن، یک کاور حفاظتی بر روی ورق کشیده میشود که بستر فولادی را مقاوم میکند. در مرحله آخر ورقهای فلزی بار دیگر از حمام مواد مذاب عبور داده میشوند تا با سرعت ۱۸۰ متر بر دقیقه و دمای ۴۵۰ درجه سانتیگراد، ساخته شوند.
روش نورد سرد یک شیوه گالوانیزه کردن ورقهای فولادی است که بهصورت آبکاری یا الکترولیت کردن، انجام میشود. به دلیل اینکه حرارت بالایی برای ساخت این نوع ورق فولادی به کار نمیرود، این روش نورد سرد نامیده میشود. عدم وجود حرارت برای ساخت این ورقها موجب میشود تا خواص فیزیکی و مکانیکی ورق حفظ شده و آن را به یک ورق فلزی همگن و یکنواخت مبدل کند. برند سازنده یک ورق گالوانیزه به شما کمک میکند تا یک محصول مرغوب و متناسب با نیاز خود تهیه کنید. خوشبختانه در ایران شرکتها و کارخانههای بسیاری وجود دارند که در این زمینه فعالیت میکنند و از این لحاظ مشکلی برای انتخاب ورقهای فولادی وجود نخواهد داشت. برای اینکه بتوانید یک ورق فولادی استاندارد و باکیفیت را از میان سایر ورقها تشخیص دهید، ابتدا باید کاربری ورق مذکور را تعیین کنید. برای مثال ورقهایی که برای ساخت کشتی به کار میروند، در تولید لوازمخانگی کاربردی ندارند.
استانداردهای تولید ورق گالوانیزه
رعایت اصول و استانداردهای تولید در ساخت ورقهای فولادی گالوانیزه، کیفیت نهایی محصول را تعیین خواهد کرد؛ هر فرد میتواند با شناخت این استانداردها، ورقهای گالوانیزه باکیفیتی تهیه کند. در ادامه به ذکر چندین نمونه از استانداردهای تولید ورقهای فولادی خواهیم پرداخت:
- ورقهای فولادی گالوانیزه، دوام، استحکام و مقاومت بهینهای دارند و برای ساخت سقف و پروفیلهای ثانویه به کار برده میشوند
- ورقهایی که درجه کیفی CQ دارند، انعطاف و استحکام بهینهای داشته و برای ساخت کابینت، کانال، لوازمخانگی و پوشش سقفهای موجدار کاربرد دارند.
- خمش، انعطاف و خاصیت چکشپذیری بالا در این ورقهای فولادی استاندارد سبب میشود تا در شکلدهی قطعات پیچیده، پرسکاری و ساخت قطعات خودرو کارکرد موفق داشته باشند.
- برای تشخیص وزن ورقهای فولادی، جدولی به نام اشتال تنظیم شده تا بتوان رقم آن را تعیین نمود؛ البته باید میزان ضخامت لایه روی و کروماته ورق را نیز در نظر گرفت. برای هر مورد از عوامل موثر بر وزن، استانداردهای خاصی تعیین شده که درهنگام خرید باید موردتوجه قرار بگیرند.
- سطح مقطع ورقهای فولادی برای کاربردهای خاص متفاوت است؛ ازهمینرو هریک از آنها ابعاد تولیدی مختلفی دارند. در مرحله نهایی تولید محصول باید ابعاد آن بررسی شود تا میزان تولرانس آن در حد بهینه باقی بماند و توسط بازرسان تایید شود. هر کارخانه ابعاد ورقهای تولیدی خود را برای تولرانس منحصربهفرد برند، معین میکند. برای مثال تولرانس کارخانه امیرکبیر کاشان برای ساخت ورقهای فولادی، JIS G 3302 است.
- هر ورق فولادی تنها زمانی تایید و به بازار عرضه میشود که مجوز آن را دریافت کرده و محدودیتهای تولیدی را نیز در نظر گرفته باشد.
در ادامه بخوانید: مراحل اجرای سقف شیروانی فلزی چگونه است؟

نحوه تشخیص ورق گالوانیزه مرغوب
یکی از مواردی که به صنعتگران در نحوه تشخیص ورق گالوانیزه خوب کمک میکند، برند سازنده آن است. خوشبختانه کارخانههای زیادی در ایران در این زمینه فعالیت دارد که برای آشنایی با بهترین برندهای داخلی ورق گالوانیزه پیشنهاد میکنیم کارخانه هفت الماس در سایت پیوان، را بررسی کنید. لازم است بدانید که برای تشخیص ورق گالوانیزه خوب پیش از هر چیزی لازم است که کاربرد آن را مد نظر قرار دهید. به عنوان مثال آن دسته از مشخصات ورق گالوانیزه که در کشتیسازی دارای اهمیت هستند، ممکن است در ساخت لوازم خانگی کاربرد چندانی نداشته باشند. با این حال به عنوان یک خریدار باید قبل از خرید ورق گالوانیزه درباره نکات زیر آگاهی داشته باشید.
نحوه تشخیص با مشاهده لکه سیاه
یکی دیگر از نشانههای ورق گالوانیزه معیوب، مشاهده لکه سیاه روی سطح ورق است. عواملی مانند سرعت سرد شدن ورق در فرآیند گالوانیزه، زمان قرارگیری ورق در حمام مذاب و افزایش زمان جوشکاری میتواند باعث ایجاد لکه سیاه شوند. همچنین در لابهلای ورق نباید زردشدگی و سفیدزدگی مشاهده کنید.
نحوه تشخیص با گلهای روی ورق گالوانیزه
الگوی اسپنگل یا همان گلهای روی سطح ورق گالوانیزه در سه گروه درشت، متوسط و ریز تقسیمبندی میشوند. این مشخصه در تشخیص موثر است. در حقیقت در ورقهای فولادی مرغوب گلهای سطح فلز ریز و براق هستند.
نحوه تشخیص با بررسی و مشاهده سطح ورق
یکی از مشخصات ظاهری اصلی ورق گالوانیزه، سطح براق، صیقلی و شفاف آن است. این ویژگی باعث تمایز آن از انواع ورق سیاه میشود. در ضمن سطح ورق گالوانیزه، سُر است؛ به نحوی که آب روی سطح آن جمع نمیشود. دقت داشته باشید که با گذشت زمان ممکن است سطح ورق گالوانیزه کمی کدر شود، بنابراین این مسئله ربطی به کیفیت پایین آن ندارد.
نحوه تشخیص ورق گالوانیزه از سایر ورقها
در وهله اول برای تشخیص ورقهای گالوانیزه از سایر ورقهای فولادی باید به مقاومت آن در برابر اکسید شدن و خوردگی توجه نمایید. ورقهای گالوانیزه معمولا از ورقهای سیاه یا نورد سرد ساخته میشوند و دوام بالایی دارند. روی موجود بر سطح ورقهای گالوانیزه، آنان را در برابر خطرات احتمالی محافظت میکند. وزن ورقهای گالوانیزه بیش از سایر ورقهای فولادی است و طول آن نیر به ۲ تا ۶ متر میرسد.
هر ورق گالوانیزه نیز بین ۸ تا ۳۰ کیلوگرم وزن دارد و هر یک از آنان در پروژههای خاصی کاربرد دارند که نمیتوان از ورقهای دیگر به جای آنها استفاده کرد. این موضوع بیانگر لزوم وجود یک راهنمای کامل و جامع است تا صنعتگران بتوانند با اطلاع از آن، یک محصول مرغوب بخرند؛ خرید محصول مناسب میتواند از هدر رفتن هزینهها جلوگیری کند. در ادامه به معرفی یکسری موارد خواهیم پرداخت که میتوانند شما را در تشخیص ورق گالوانیزه از سایر ورقها یاری نمایند:
نحوه تشخیص ورق گالوانیزه معیوب
در ابتدای بحث درباره نحوه تشخیص ورق مرغوب صحبت کردیم و اکنون به نحوه تشخیص ورق معیوب میپردازیم. ظاهر استاندارد و بدون عیب میتواند ویژگی یک ورق مرغوب باشد؛ اما هرگونه خرابی، آسیب، خراش، لکه و ناپیوستگی در رنگ و پوشش بیانگر یک ورق معیوب است. چنانچه از ویژگیهای یک ورق مرغوب مطلع باشید، میتوانید ورق فولادی معیوب را تشخیص دهید. کارخانههای معتبری که در زمینه ساخت ورقهای فولادی فعالیت میکنند، استانداردها و اصول تولید فلزات را رعایت میکنند و در نهایت یک محصول مرغوب به مشتری تحویل میدهند.
نحوه تشخیص ورق گالوانیزه سرد و گرم
مهمترین تفاوت ورقهای گرم و سرد به شیوه ساخت آنها بازمیگردد. این دو ورق فلزی به فراخور نامشان با دو شیوه کاملا متفاوت تولید شده و کاربردهای خاصی دارند. ورق فولادی نورد گرم در حمام مواد مذاب غوطهور میشود تا بتواند غلتک مخصوص ورقهای سیاهرنگ را بسازد. در شیوه نورد سرد خبری از دمای بالا نیست و قطعات در دمایی نسبتاً عادی قرار دارند. به لحاظ پیچیدگی کار، فرایند نورد سرد با حساسیت بالاتری انجام میشود و همین امر موجب میشود تا محصولات حاصل از این شیوه تولیدی، با قیمت بیشتری در بازار به فروش برسند.
آلیاژ به کار رفته
آلیاژی به نام st37 برای ساخت ورق نورد گرم کفایت میکند؛ اما برای ساخت ورق فولادی نورد سرد باید از سه نوع آلیاژ به نامهای آلیاژ ST12 یا ورقهای معمولی، آلیاژ ST13 یا ورقهای نیمهکششی و آلیاژ ST14 با عنوان ورقهای فوقکششی استفاده کرد.
در ادامه میخوانید: همه چیز درباره لوله فنس گالوانیزه و لوله گالوانیزه برق
تفاوت در کاربردها
کاربرد ورقهای گرم و سرد در صنایع گوناگون یک وجه تمایز واضح این دو ورق فلزی به شمار میرود. ورقهای حاصل از شیوه نورد سرد برای پروژههای حساس و ظریف و ورقهای حاصل از نورد گرم برای پروژههای وسیعتر کاربرد دارند. از طرفی محصولات مشتقی که از این دو فلز مادر تهیه میشوند نیز با هم تفاوت دارند؛ چنانکه از ورق نورد گرم برای ساخت محصولاتی مانند: ریلها، تجهیزات صنعتی، صنایع خودروسازی و ابزار مهرزنی و از ورق سرد برای ساخت محصولاتی همچون: میله، تسمه و مفتول استفاده میشود.
تفاوت در ابعاد
ورق سیاه معمولا بهصورت شت فابریک و رول در بازار آهنآلات به فروش میرسد. ابعاد ورق گرم توسط برند سازه تعیین میشود و به فراخور نیاز مشتری متغیر است؛ این ابعاد متنوع عباراند از:
- 2000 × 6000
- 1500 × 6000
- 1000 × 6000
- 1250 × 2500
- 1000 × 2000
تفاوت در مزایا و معایب
ورقهای نورد سرد به لحاظ ابعاد دقیقتر از ورقهای گرم ساخته میشوند؛ از طرفی فرایند تولید آنها سبب میشود تا ظاهر بهتر و جذابتری نیز داشته باشند. کیفیت و دقت بیشتری برای محصولات نورد سرد به کار گرفته میشود. سطح مقطع ورقهای نورد سرد به شکل مستطیل، مربع و دایره ساخته شده و به بازار عرضه میشود. سطح مقطع ورق نورد سرد یکنواخت بوده و عرض آن کوتاه است. چنین مشکلاتی در ساخت ورقهای گرم وجود ندارد. ورقهای گرم و سرد به لحاظ انعطاف و شکلپذیری نیز با هم تفاوت دارند؛ بهصورتی که شکلدهی ورقهای نورد گرم راحتتر است.
در مجموع ورقهای گرم و سرد به فراخور شرایط تولیدشان کیفیت و ویژگی متفاوتی داشته و برای حوزههای گوناگونی کاربرد دارند. هر صنعتگر برای خرید این ورقهای فولادی باید نیازسنجی کند؛ یعنی به این نکته بیندیشد که برای انجام چه کاری به ورقهای فولادی نیاز دارد.
بیشتر بخوانید: برش لیزر گالوانیزه و نکات اجرایی آن که بهتر است بدانید!
تفاوت ظاهری ورق گالوانیزه با سایر ورقها
همانگونه که گفتیم ورقهای گالوانیزه از کاور حفاظتی با جنس روی برخوردار هستند و دوام بالایی دارند. این ویژگی سبب تمایز این ورق فولادی با سایر ورقهای فلزی شده است. ورقهای گالوانیزه مقاومت کمتری نسبت به ورقهای استیل دارند؛ از همین جهت برای ساخت اسکلهها یا ستونها انتخاب مناسبی نیستند. با اینکه کاور حفاظتی روی در برابر زنگزدگی و خوردگی مقاومت میکند، اما نمیتواند با فلز قویتری مانند کروم رقابت کند. شفافیت ورقهای گالوانیزه نسبت به ورقهای فولادی سیاهرنگ نیز بیشتر است؛ چراکه هنگام طی شدن فرایند تولید، شفاف و براق میشوند. نوع فرایند سرد کردن یا گرمکردن سبب میشود تا بر روی سطح ورقهای گالوانیزه، تفاوتهای ظاهری ایجاد گردد؛ برای مثال برخی از ورقها، گلهای ریز یا درشت دارند و برخی از آنها بدون گل ساخته میشوند.
یکی از مهمترین تفاوتهای بین ورقهای گالوانیزه با سایر ورقها، نحوه ساخت آنها است؛ بهطوری که ورق سرد و گرم از محصولات فولادی پایه به شمار میروند، اما ورقهای فولادی خود با روشهای نورد گرم یا سرد ساخته میشوند. در واقع میتوان گفت که انواع ورق فولادی مانند ورقهای رنگی، آجدار و گالوانیزهای از فلزات گرم یا سرد ساخته شدهاند. سطح صاف، براق و صیقلی ورقهای گالوانیزه شماری از تفاوتهای ظاهری این ورق با سایر ورقها (مانند ورقهای سیاه و روغنی) هستند.
ویژگیهای تولیدی ورقهای فولادی متعدد هستند؛ اما مهمترین آنها مقاومت در برابر اکسید شدن است. کاور حفاظتی ورقهای گالوانیزه سبب میشود تا این ورق فلزی از خطراتی مانند پوسیدگی یا خوردگی در امان باشد. کاربرد ورقهای فولادی متفاوت بوده و هریک از آنها برای مقاصد خاصی به کار میروند. برای مثال ورق گالوانیزه بهخاطر داشتن مقاومت و دوام بالا، برای مناطق مرطوب کاربرد دارد. ضخامت ورق گالوانیزه نیز از ۶ تا ۱۸ میلیمتر است. این ویژگی را میتوان با ورقهای روغنی مقایسه کرد؛ چرا که ضخامت آنها تنها ۰.۵ تا ۳ میلیمتر است.
بیشتر بخوانید: جدول وزنی ورق گالوانیزه

اندازهگیری ضخامت پوشش
یک راه نحوه تشخیص ورق گالوانیزه، توجه به ضخامت کاور حفاظتی آنها است. برای سنجش میزان ضخامت لایه روی، از یک ضخامتسنج الکتریکی استفاده میکنند. این روش بسیار متداول و ارزانقیمت بوده و در کوتاهمدت استاندارد ورق فولادی را تعیین خواهد کرد.
استفاده از تستهای آزمایشگاهی
تستهای آزمایشگاهی مانند طیفسنجها برای سنجش ترکیبات شیمیایی بهکار میروند و میتوانند میزان روی ورق فولادی را اندازهگیری کنند. این روش هم هزینه بالایی دارد و هم زمان زیادی را صرف میکند؛ اما دقیق است و میتوان به آن اعتماد نمود. نتیجه این تجزیهوتحلیل، بر روی یک برگه آزمایشگاهی به نام آنالیز شیمیایی درج شده و به افراد ارائه میشود.
تفاوت ورق گالوانیزه با ورق معمولی
میدانیم که ورقهای مختلفی در بازار وجود دارند که هرکدام از آنها با یکدیگر تفاوتهایی دارند. همچنین، بر اساس متریال به گونههای مختلفی تقسیمبندی میشوند که برخی از این متریالها میتوانند رقیب مستقیم و قدرتمندی برای ورقهای گالوانیزه باشند. اما در نهایت ممکن است این سوال پیش بیاید که اصلیترین تفاوت ورق گالوانیزه با ورقهای معمولی چیست؟ یا نحوه تشخیص ورق گالوانیزه خوب از سایر ورقها چیست؟
اولین مسئله در مورد ورقهای گالوانیزه این است که این مدل از ورق ها در برابر شرایط مختلف آبوهوایی مقاومت بالایی دارند. یعنی میتوانید از آنها در رطوبت، برف، باران، آبوهوای گرم و آفتاب سوزان و مستقیم و حتی بارش مداوم باران استفاده کنید. همینطور برخلاف مدلهای دیگر آمادهسازی ورقهای گالوانیزه در کمترین زمان ممکن انجام میشود؛ تولید، برش و بارگذاری آنها بسیار سریع به نتیجه میرسد.
همینطور ورقهای گالوانیزه استحکام بالایی دارند که مشابه آن در هیچ ورق همقیمت و همرده یا پایینتری دیده نمیشود. ضمن اینکه این ورقها در کوچکترین شکافها استحکام صددرصدی دارند. حتی اگر به تکههای کوچک هم برش داده شوند، مقاومت خود را حفظ میکنند. همچنین اگر شما تولید این ورقها را در ابعاد دلخواه به یک کارخانه سفارش دهید، بازهم طراحی و ساخت آن مدتزمان زیادی به طول نمیانجامد. میتوان از ورقهای گالوانیزه برای ساخت انواع درب، پنجره، چهارچوب ضدزنگ، محیطهای مرطوب، مسیرهای آبرسانی و… استفاده کرد.
نحوه تشخیص ورق گالوانیزه از ورق سیاه
ورقهای فولادی سیاه و گالوانیزه در موارد متعددی تفاوتهای واضحی دارند که در ادامه به آنها اشاره میکنیم:
شکل ظاهری
ورق سیاه، سطح خشن، سیاه و مات دارد؛ درحالیکه سطح ورق گالوانیزه، صاف، صیقلی و شفاف است. زیبایی و شفافیت این ورق باعث شده تا کاربردهای فراوانی داشته باشد.
چگونگی ساخت
ورق سیاه یکی از محصولات فولادی پایه است و در طی عملیات تختال یا نورد گرم اسلب تولید میشود. ورق گالوانیزه یک محصول ثانویه به شمار میرود که خود از فلزات ساخته شده و برای تولید آن از ورقهای روغنی نیز کمک میگیرند. ورق روغنی خود از ورق سیاه و در طی فرایند نورد سرد ساخته میشود؛ قیمت ورق روغنی مستقیما بر روی قیمت ورق گالوانیزه تاثیر میگذارد.
زمان ساخت
تولید ورق سیاه به مدت زمان بیشتری احتیاج دارد؛ درحالیکه برای تولید ورقهای گالوانیزه زمان کمتری نیاز است.
ابعاد تولیدی ورق
ابعاد ساخت ورقهای سیاه و گالوانیزه یک فاکتور متمایز کننده این فلزات بوده و میتواند تشخیص آنها را آسانتر کند. ابعاد متنوع و مختلفی برای ساخت این دو ورق فلزی وجود دارد؛ البته باید دانست که ورق فولادی سیاه با ابعاد و ضخامت بیشتری ساخته میشود، درحالیکه ورق گالوانیزه ظریفتر خواهد بود. با این مقدمه میتوان گفت که برای جنبههای تزئینی میتوان از ورقهای گالوانیزه استفاده نمود. از این مطلب میتوان چنین نتیجه گرفت که ابعاد ورقهای فولادی گالوانیزه، کوچکتر و محدودتر هستند.
بیشتر بخوانید: ویژگی ورق استیل نسوز چیست؟ انواع ورق استیل نسوز؟
مقاومت نسبت به اکسیداسیون
تولید ورق سیاه در دمای بالا سبب میشود تا اکسیدهای سطحی بر روی این ورق فلزی، شکل بگیرند و بتوانند در برابر خوردگی و پوسیده شدن، مقاومت کنند؛ البته مقاومت این اکسیدها چندان ماندگار نیست. استفاده از فلز روی یا هر فلز دیگری بر روی ورقهای سیاه، یکی از اهداف گالوانیزاسیون است تا دوام این محصولات بیشتر شود. ورق گالوانیزه نسبت به زنگ زدن مقاومت بیشتری دارد و میتواند به مدت بیست سال در محیط مرطوب سالم بماند.
چنانچه برای محیط گرمی از این ورق استفاده شود، عمر آن به ۷۰ سال خواهد رسید. چنانچه بر روی سطح ورق گالوانیزه خراشی پدیدار شود، با استفاده از پیل مکانیکی، اشکال فلز مادر را برطرف میکنند. سرعت خوردگی در فلز روی پایین است و این مورد یک نکته قابلتوجه در فواید ورقهای گالوانیزه به شمار میرود.
استحکام و خواص مکانیکی
استحکام خمشی و استحکام کششی دو خاصیت مهم هستند که میزان آنها در ورقهای سیاه و گالوانیزه بهصورت قابلتوجهی متفاوت است. استحکام خمشی و کششی ورقهای سیاه از ورقهای گالوانیزه کمتر است. با وجود چنین مقدمهای میتوان با اطمینان گفت که دوام و استحکام در ورقهای گالوانیزه بیشتر مشاهده میشود.
نحوه تشخیص ورق گالوانیزه از ورق روغنی
روغنکاری و گالوانیزاسیون دو فرایند مقاومسازی در ورقهای فولادی هستند که هر دو برای یک هدف به کار برده میشوند. با وجود این نکته ممکن است چنین پرسشی مطرح شود که میان این دو ورق فولادی چه تفاوتی وجود دارد و کاربردهای آنان کدام است؟ در ادامه به مهمترین تفاوتهای میان این دو ورق فولادی اشاره میکنیم:
روند بهرهبرداری و ساخت
بهطور قطع میتوان گفت که مهمترین تفاوت میان ورقهای روغنی و گالوانیزه، روش ساخت آنها است؛ چرا که ورقهای گالوانیزه هم با نورد سرد و هم با نورد گرم تولید میشوند اما ورقهای روغنی طی فرایند آبکاری یا همان نورد سرد قابل بهرهبرداری خواهند بود.
عمر مفید
ورقهای گالوانیزه بسته به اینکه چقدر آسیب میبینند و در چه مکانی نصب شدهاند، ۲۰ تا ۳۰ سال عمر مفید دارند. شایانذکر است که تحقیقات اخیر درباره این ورق فولادی نشان داده است که ورقهای گالوانیزه میتوانند ۷۰ سال عمر کنند. عمر مفید ورقهای روغنی به ۱۵ سال میرسد که در صورت وجود مشکلات اقلیمی و آسیبهای احتمالی، ممکن است به کمتر از این رقم نیز کاهش پیدا میکند. با بیان این مقدمه میتوان چنین گفت که ورقهای گالوانیزه بیشترین عمر مفید را در میان سایر ورقهای فولادی دارند.
هزینه تولید
مشخصات فنی متفاوت، وزن، ضخامت، آلیاژ و سایر عوامل شناختهشده میتوانند قیمت نهایی ورق گالوانیزه را تعیین کنند. هزینههای مربوط به تولید ورقهای گالوانیزه بیش از ورقهای روغنی بوده و در بازار نیز به قیمت بالاتری عرضه میشوند.
ابعاد کلی
ابعاد و ضخامت فلز که متراژ کلی ورق روغنی و گالوانیزه را تشکیل میدهند، با هم تفاوت زیادی دارند. سقف ضخامت ورقهای گالوانیزه ۶ میلیمتر است درحالیکه سقف ضخامت ورقهای روغنی تنها سه میلیمتر تخمین زده میشود. ورقهای روغنی بهخاطر ظرافت بیشتر، برای ساخت لوازم خانگی و موارد تزئینی کاربرد دارند.
انواع استانداردهای ملی و بینالمللی
سطح کیفیت محصولات فولادی برندهای مختلف، با استانداردهای تولیدی آنها سنجیده میشود. ورقهای گالوانیزه به دلیل داشتن استانداردهای بالا، گواهی و مجوزهای زیادی را کسب نمودهاند؛ همین امر سبب شده تا کاربردهای بیشتری برای ورق گالوانیزه وجود داشته باشد و بتوان به آنها اعتماد نمود.

نحوه نگهداری و انبار کردن ورق گالوانیزه
یکی از نگرانیهای صاحبان کارخانهها، انبارها و بنگاههای نگهداری انواع ورق گالوانیزه نحوه نگهداری از ورقهای گالوانیزه است. درست است که ورقهای گالوانیزه در مقابل رطوبت مقاوم هستند، اما نباید آنها را در مواجهه با رطوبت قرار دارد. همینطور گاهی ممکن است بهدلیل اشتباه و مراقبت نامطلوب در انبار کردن، لایه سفید رنگی روی ورق ایجاد شود. این لکهها که شوره نام دارند، معمولاً در ورق رخنه کرده و سبب میشوند که ساختار ظاهری اولیه و فابریک خود را از دست دهند. ورق گالوانیزه باید از قرارگیری در شرایط شوره زدن بهدور باشد. لازم است که برای این کار از مواد شیمیایی مخصوص استفاده کنید. ناگفته نماند که بههیچوجه نباید روی ورقهای گالوانیزه آب ریخته شود. در صورت چنین اتفاقی، باید به روش اصولی خشک شوند.
روشهای جلوگیری از شوره زدن ورق گالوانیزه
برای جلوگیری از شوره زدن ورقهای گالوانیزه لازم است که زمان بستهبندی از متریال و کاورهای پلاستیکی استفاده نکنید. زیرا این مدل از بستهبندی باعث میشود که اکسیژن موجود در بستهبندی باعث ایجاد رطوبت شود. ضمن این که اگر قصد انبار کردن ورقهای گالوانیزه را دارید بهتر است انبار مجهز به سیستم تهویه باشد. کف انبار نیز کانالکشی داشته باشد. این ورقها نباید در مدتزمان بیش از 6 ماه درون انبار باقی بمانند. پس اگر بهتازگی انبار را از یک بنگاه تهیه کردهاید حتماً به این مسئله دقت کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید به اطلاعات مندرج روی دفترچه و گواهینامههای تأیید و شناسنامه آن رجوع کنید.
بیشتر بدانید: علت شوره زدن ورق گالوانیزه چیست؟ چگونه آن را رفع کنیم؟
در کنار این مسئله بهتر است که حتماً ورقهای گالوانیزه را از شرکتهای معتبر و شناختهشده تهیه کنید. بهطور قطع، آنها نیز اصول انبارداری این متریالها را بهخوبی رعایت میکنند. در کنار این موضوع لازم است بهصورت مکرر ورقهای گالوانیزه انبارشده را بررسی کنید و اطمینان حاصل کنید که دچار شوره نشدهاند.
در واقع شوره روی ورقهای گالوانیزه سبب میشود که استحکام آن پایین آمده، ظاهر آن آسیبدیده و همینطور عمر ورقها نیز کاهش یابد. از طرفی سختی پوشش ورق گالوانیزه کم میشود. شاید در ظاهر پس از پاکسازی شوره هیچ نقصی روی آن مشاهده نشود اما در طولانیمدت در اثر واکنشهای شیمیایی دچار تخریب میشود و قطعاً کیفیت و مرغوبیت اولیه خود را از دست میدهد.
روشهای متفاوت گالوانیزاسیون
در ادامه به بررسی چهار روش اساسی و اصلی برای گالوانیزه کردن ورقها میپردازیم. هرکدام از این روشها بسته به شرایط مورد استفاده قرار میگیرند و از نظر ساختاری با هم تفاوتهایی دارند. مثلاً یکی از این روشها پاشیدن فلز میباشد که در ادامه آن را مطالعه و مرور خواهیم کرد.
-
اسپری کردن محلول روی بر سطح ورق
در این روش فولاد را بهصورت کامل از هرگونه ماده آلوده پاکسازی میکنند. بعد، روی مذاب بهصورت کامل روی تمام بخشهای فلز اسپری میشود. در نهایت باید اطمینان حاصل کنیم که حرارت برای ایجاد اتصال مناسب است. در این روش، شکنندگی بهمراتب کمتر است. همینطور لایههای مختلف کمتر در معرض پوستهپوسته شدن قرار میگیرد. اما در نهایت مقاومت در برابر زنگزدگی بهمراتب کمتر است.
-
روش غوطهوری در استخر روی
این روش هم همانطور که از نامش مشخص است، شامل تمیز کردن سطح ورقها و متریال فلز است. پس از این مرحله، لازم است که ورق بهصورت کامل و یکدست بدون وارد کردن حرکات اضافه درون ورق حرکت داده شود و غوطهور گردد. در این صورت، کل آن بهصورت یکدست همواره و همسان خواهد شد.
در این روش لازم است که ورق با ضخامت 0.16 تا 0.45 میلیمتر با لایهای از قلع پوشیده شد. به این روش اصطلاحاً تین پلیت میگویند. همانطور که این ورق در مقابل زنگزدگی مقاومت زیادی دارد، بهطورکلی بهدلیل هزینه نهایی کمتر در ساخت انواع قطعات خودرو، فیلتر روغن، بخشهای الکتریکی، تولید لوازم منزل و همینطور تولید باتری و… استفاده میشود. لازم است که این کار در دمای خاص و درجه حرارت بالا و مناسب برای نرم شدن قلع انجام گردد.
اسیدشویی یکی از بهترین روشهاست که در عملیات نورد گرم استفاده میشود. بهدلیل تماس سطح فولاد با اکسیژن لازم است که نخست چربی روی آن از بین برود و سپس این فرایند انجام شود. این روش نیز بهصورت کلی به سه طریق اسیدشویی خمرهای، دستهای و همینطور پیوسته انجام میشود. البته بهطورکلی این نوع گالوانیزه کردن در مصارف ساختمانی، صنایع خودروسازی، برای فرمدهی و همینطور ورقهای ساخت لوله گاز و نفت به کار گرفته میشود. از طرفی میتوان با استفاده از این ورقهای فولادی رینگ و شاسی خودرو را نیز طراحی کرد، زیرا مقاومت فوقالعادهای در برابر سایش و همینطور فرسایش حرکتی و قرارگیری در شرایط بد آبوهوایی دارند.

روش گالوانیزه گرم یا حرارتی Hot-dip galvanizing
بهطورکلی فرایند روش گالوانیزه گرم یا حرارتی Hot-dip galvanizing بر اساس انجام پروسه شستشو انجام میشود. نخست لازم است که قطعات باتوجهبه حجم زنگزدگی در مراحل شستشو بهصورت مداوم درون بخش مخصوص قرار بگیرند. در این وضعیت لازم است که سطح مقاطع عاری از هرگونه پوسته و پوشش شود و سپس از چربیگیرها و اسیدهای ضعیف استفاده میکنند. مرحله بعدی شامل خشککردن خواهد بود.
درصورتیکه قطعه خیس وارد مذاب شود باعث میشود که به اطراف پرتاب شده و در نتیجه برای این که سرعت خشککردن را بالا ببرند لازم است که قطعات درون وان قرار بگیرند. و این عمل علاوه بر این که پروسه خشککردن را سرعت میبخشد باعث میشود که قطعاتی که وارد وان میشوند بهسرعت نسبت به دمای وان هماهنگ شوند. در نهایت، وان مذاب برای رسیدن به دمای قبلی مدت زمانی معطل شود. با پیشگرمکردن در واقع باعث خواهیم شد که این زمان کمتر شود و دمای وان پیش گرم کمتر از 350 درجه سانتیگراد خواهد بود.
پس از آن عملیات پوششدهی انجام میشود. بعد، ابعاد وان مذاب باتوجهبه اندازه قطعه انتخاب میشود. دمای وان باتوجهبه نوع قطعه و پوشش بین 450 تا 580 درجه است. پس از آن خروج قطعات از وان مذاب انجام شده و به دلیل باقیماندن روی رزوهها قطعات پیچومهره گرم رزوه دار نیاز به سانتریفیوژ شدن خواهند داشت. دمای این دستگاه نباید کمتر از 350 درجه سانتیگراد باشد. در این صورت سبب میشود که نظافت رزوهها بهدرستی انجام نشود. همینطور کوئنچ آب صورت میگیرد و پس از مرحله قبلی دمای قطعات به حدود 250 درجه سانتیگراد میرسد.
البته یکی از بخشهای مهم در مرحله آمادهسازی انجام میشود. حمام گرم کلرید آمونیاک نام دارد و برایناساس کل فلز توسط آن آغشته میشود. پس از این مسئله محلول روی سطح فولاد پاشیده شده و برای انجام واکنش با مذاب ریو به مرحله بعدی میرود.
-
روش پیش گالوانیزاسیون pre-galvanization
در این روش مشابه مدل غوطهوری گرم گالوانیزه در کارخانههای تولی فولاد انجام شده و معمولاً روی فلزاتی صورت میپذیرد که ساختار و شکل نهایی مشخصی دارند. همینطور در این فرایند تمیزکاری ورقهای فلزی رول انجام شده و سپس فلز از یک حوضچه داغ و مایع روی عبور داده خواهد شد. این مرحله اصلیترین بخش برای عملیات پیش گالوانیزاسیون pre-galvanization است.
پس از آن یک فلز از یک حوضچه داغ و مایع عبور داده میشود و به حالت اولیه خود برگشت داده میشود. این روش مزایای منحصر به خود را دارد و باعث میشود که تمامی حلقههای فولادی که رول شدهاند شکل یکنواخت و یکدستی به خود بگیرند. از طرفی یک عیب دارد. وقتی ورق بزرگ را برش میدهید متوجه میشوید که گوشهها و لبههای آن روی اندود نشدهاند و در نتیجه مستعد زنگ زدن هستند.
-
روش الکتروگالوانیزه electrogalvanization
یکی دیگر از محبوبترین روشهای مورد استفاده برای عملیات گالوانیزه، روش الکترو گالوانیزه electrogalvanization است. در این روش حوضچهای وجود نخواهد داشت. بلکه قرار است که یک جریان برقی روی یک محلول الکترولیتی ایجاد شده و در آن یونهای روی به فلز پایه منتقل شوند. در این روش با استفاده از الکترونیک و جریان برق یونهای روی دارای بار مثبت شده و به فلز ریو تبدیل میشوند. بر روی فلز پایه که بار مثبت است تهنشین میشوند.
سپس مشابه روش پیش گالوانیزه روش الکترو نیز بهصورت کامل روی ورق انجام میشود. این روش دقت زیادی دارد و بهصورت یکدست انجام میشود و معمولاً لایه گالوانیزه در مقایسه با دیگر روشها از جمله غوطهوری گرم بهمراتب نازکتر است و بنابراین مقاومت خوردگی آن نیز پایینتر است. در این شرایط راحتتر خراشیده میشود و باگذشت زمان پایه اصلی آن که فلز است نیز آسیب میبیند.
-
گالوانیزاسیون به روش غوطهوری
در این روش که یکی از پایههای کار است معمولاً بیشترین استفاده را دارد فلز را در داخل حوضچهای فرو برده و در این فرایند نخست سطح فلز و سپس بهصورت دستی و یا با استفاده از سیستم اتوماسیون، کاملاً تمیز شده و لازم است که این اطمینان حاصل شود که امکان برقراری پیوند قوی بین فلز و روی نیز وجود خواهد داشت. پس از آن فلز را در داخل حمام مذاب از روی داغ قرار میدهند. به همین منوال این روش به دلیل مقرونبهصرفه بودن و همینطور سرعت اجرایی بالا یکی از بهترین گزینهها است و میتوان آن را روی فلزات با ساختار و فرم کلی پیچیده نیز اجرا کرد.
در این روش لازم است که در دمای 90 درجه سانتیگراد با بهرهگیری از موادی که جلوی چربی را میگیرند. سطح ورق بهخوبی پاکسازی شده و سپس به طور دقیق مورد بررسی قرار گیرند. در برخی از رنگها ممکن است بهراحتی لکهها و آثار چربی از بین نروند و در این صورت معمولاً از سندبلاست یا شنزنی استفاده میشود. در واقع نیازمند است که در این شرایط متریالی که قرار است گالوانیزه شود بهصورت آویزان قرار بگیرد.
-
بارگذاری و تعلیق loading-jiggingg
در این حالت باید قطعات در بخش آمادهسازی معلق بمانند و این نکته را به یاد داشته باشید که علائم ناخالصی، گریس و روغن باید به طور کامل از سطح فلز پاک شود. در غیر این صورت سبب بروز مشکل میشود و محلولهای شستشو نمیتوانند عملکرد درستی داشته باشند.
در این روش پس از این که عملیات گالوانیزه انجام میشود لازم است که قطعهها از درون بخش مذاب خارج شده و پس از آنها را در آب و یا دی کرومات سدیم غرق کنند. در نهایت عملیات غوطهوری صورت میگیرد و این باعث میشود که متریال خنک شود. و همین امر راحتی انتقال را به ارمغان خواهد آورد. سطوح نسبت به واکنشهای بعدی شرایط خوبی را پیدا کنند و براق شوند. از طرفی فراموش نکنید که در نهایت متریال فلز نباید در معرض شرایط ناهمگون نگهداری شود. درست است گالوانیزه در برابر اکسید و… مقاوم است اما این کار باعث فرسایش سریعتر آن میشود و میتواند آسیبهای زیادی به فلز وارد کند.
جمعبندی
صنعتگران برای ساخت قطعات برند خود با چالشهای بسیاری مواجه هستند که یکی از آنها تشخیص ورقهای فولادی مرغوب است. با گذری از بازار آهنآلات میتوان متوجه شد که یکی از پرکاربردترین ورقهای فولادی، ورقهای گالوانیزه هستند که در حوزههای گوناگونی کاربرد دارند. نحوه تشخیص ورق گالوانیزه ممکن است با صرف هزینه و زمان انجام شود، مانند تستهای آزمایشگاهی و یا اینکه شیوههای تشخیص ساده باشد مانند روش اندازهگیری ضخامت پوشش. ورق گالوانیزه از جنبههای مختلفی با سایر ورقهای فولادی متفاوت است که در سطور قبلی به آنها پرداخته شد. شیوههای مختلفی نیز از جمله نورد گرم و سرد برای ساخت ورقهای فولادی به کار برده میشوند که این مورد، خود یک وجه تمایز با سایر ورقهای فولادی محسوب میشود.
هر برند سازه برای افزایش کیفیت و مرغوبیت کالای خود از استانداردهای مختلفی پیروی میکند که توسط مجامع بینالمللی یا داخلی تعیین و تایید شدهاند. ویژگیهای خاص موجود در ورقهای گالوانیزه نیز کاربردهای وسیعی را برای آنان ایجاد مینماید؛ بهصورتیکه طیف وسیعی از حوزهها، از حوزه ساخت لوازمخانگی گرفته تا صنایع خودروسازی و تجهیزات ترافیکی را دربرمیگیرد.