هر آنچه که از خمکاری ورق گالوانیزه، کاربردها و روش‌های آن باید بدانید
ورق‌ها قطعاتی کاربردی در صنعت هستند که فرآیند خم کردن آنها از جمله ورق گالوانیزه به صورت مکانیکی انجام می‌شود. این کار با وارد کردن فشار باعث ایجاد خم و زاویه در ورق می‌شود و در نتیجه، تغییر شکل آن صورت می‌گیرد. تخصص و دقت کافی برای انجام خدمات خمکاری ورق با استفاده از دستگاه‌های صنعتی مخصوص، جزء موارد مهمی است که باید برای اپراتور در نظر بگیرید؛ زیرا بی‌توجهی به اصول این عملیات، باعث ایجاد ترک‌خوردگی یا شکست در آن می‌شود. در این مقاله به جزئیات خم کردن این نوع ورق، روش‌های انجام این عملیات و اصول آن خواهیم پرداخت.
خمکاری ورق گالوانیزه چگونه است؟
این عمل فیزیکی به ورق گالوانیزه نیرو و فشاری در زاویه‌ای خاص وارد می‌کند. فشار مورد نیاز حول یک محور مشخص باعث تغییر شکل ورق می‌شود. البته، امکان این فرایند با نیروی دست امکان‌پذیر نیست و حتماً از یک دستگاه خمکن باید استفاده کنید. اگر اصول این فرآیند به درستی رعایت شود، هیچ شکستگی یا تغییر ضخامتی در ورق رخ نمی‌دهد. همچنین، در طی این فرم‌دهی، حجم ورق نیز ثابت باقی خواهد ماند. خمکاری در ظاهر ممکن است به عنوان یک عملیات مکانیکی ساده به نظر برسد، اما در واقع یک فرآیند دقیق است که باید با توجه به مقاومت کششی ورق، نیروی مناسبی برای خم کردن به ورق وارد شود.
بنابراین قبل از شروع، با در نظر گرفتن ضخامت و شکل خمش، باید نیروی مورد نیاز برای فرم‌دهی را محاسبه کنید. با پیشرفت تکنولوژی، دستگاه‌های صنعتی مختلفی برای برش و خمکاری ورق‌ها ساخته شده‌اند. از جمله این دستگاه‌ها، دستگاه خم کن ورق گالوانیزه است که با دقت و ظرافت بالا، امکان خمکاری ورق فلزی در هر زاویه و با هر نوع عمق شعاعی را فراهم می‌کند.
برگشت فنری در خمکاری ورق گالوانیزه چیست؟
در بعضی مواقع با اینکه اصول خمکاری رعایت می‌شود، اما امکان دارد هنوز مقداری برگشت اتفاق بیفتد. این پدیده ناشی از خاصیت ارتجاعی فلزات است. برای ایجاد زاویه خم دلخواه در سطح ورق، اپراتور موقع خمکاری توسط دستگاه، زاویه خمش را کمی بیشتر در نظر می‌گیرد که در صورت برگشت ورق به حالت اولیه، زاویه خمش همان زاویه دلخواه شود. میزان برگشت فنری ورق‌های فلزی به دو عامل اصلی وابسته است. هرچه زاویه و شعاع خم بیشتر، میزان برگشت فنری بیشتر خواهد بود. به عبارت دیگر، در خمکاری با شعاع بزرگتر و زاویه بیشتر، احتمال بیشتری برای برگشت ورق به حالت اولیه دارد. همچنین ضخامت ورق نیز تاثیر مهمی بر برگشت فنری می‌گذارد به گونه‌ای که در ورق‌های با ضخامت بزرگتر، برگشت فنری کمتری رخ می‌دهد. برای کاهش برگشت فنری می‌توان از روش‌های زیر استفاده کرد:
- شعاع خم کمتر و زاویه خم کمتر
- ورق‌های با ضخامت بزرگتر
- تکنیک‌های خمکاری پیشرفته مانند خمکاری با استفاده از دیسک‌های خمش‌دهنده؛ با رعایت این موارد و با انجام آزمایش‌های مقدماتی، می‌توان تا حدی برگشت فنری را در خمکاری ورق‌های گالوانیزه کاهش داد.
نکات مهم در خمکاری ورق گالوانیزه کدامند؟
یکی از اصول این فرآیند استفاده از دستگاه خم کن با توجه به پارامترهای خمکاری است. این پارامترها شامل شعاع خم (R)، ضخامت ورق (T)، عرض ورق (W)، طول لبه ورق در ارتباط با سطح خم (X) و زاویه خم می‌شود که باید قبل از شروع فرآیند خمکاری، به آنها توجه و بررسی دقیق کرد تا بتوان بهترین خدمات خمکاری را ارائه داد.
- شعاع خم (R): R نشان دهنده انحنای خمکاری است و میزان منحنی بودن خم را تعیین می‌کند. انتخاب شعاع خم مناسب بر اساس نیازهای خمکاری ورق گالوانیزه بسیار اهمیت دارد.
- ضخامت ورق (T): T از جمله پارامترهای مهم در خمکاری است. ضخامت آن بر روی روش و شعاع خم تأثیر زیادی دارد و باید در نظر گرفته شود.
- عرض ورق (W): این مورد، به عنوان یک پارامتر مهم در خمکاری عرض محصول موردبحث نیز مدنظر قرار می‌گیرد. این پارامتر در تعیین شعاع خم و تأثیر بر روی زاویه خم اهمیت دارد.
- طول لبه ورق گالوانیزه نسبت به سطح خم (X): تعیین درست طول لبه ورق از جنبه‌های احتمالی ارتجاع و تغییر شکل پس از خمکاری جلوگیری می‌کند.
- زاویه خم: این زاویه میزان انحنای خم را تعیین می‌کند و باید طبق نیاز و مقتضی برنامه‌ریزی شود؛ با رعایت و بررسی دقیق این پارامترها، می‌توان بهترین خدمات خمکاری را برای ورق گالوانیزه با استفاده از دستگاه خم کن ارائه داد.
روش‌های خمکاری ورق گالوانیزه
خمکاری ورق گالوانیزه و سایر انواع ورق فلزی به وسیله ابزار و تجهیزاتی به دو صورت انجام می‌گیرد. این ابزار شامل روش‌های دستی و ماشینی (با استفاده از دستگاه خم کن) می‌شوند که در ادامه آنها را بررسی خواهیم کرد.
به روش دستی
در این روش ابزارهای ساده مانند گیره، چکش و انبر قفلی استفاده می‌شود. این روش نسبت به روش خمکاری ماشینی، دقت و سرعت عمل کمتری دارد؛ اما برای ورق‌های با ضخامت و تعداد کم، انتخاب مناسبی است. در این روش، ابتدا با استفاده از گیره، ورق را محکم نگه می‌دارند. سپس با استفاده از چکش و ضربه‌های فشاری، زاویه خم در خلاف جهت گیره ایجاد می‌شود.
در صورتی که ضخامت ورق زیاد است قبل از خمکاری ورق را کمی گرم کنید. همچنین ورق‌های نازک را نیز می‌توان به روش دستی خمکاری کرد. در این حالت، ابتدا با استفاده از دست، فرم دلخواه را روی ورق ایجاد می‌کنید، سپس با استفاده از چکش، ورق را به شکل مورد نظر خم کرده و برای جلوگیری از آسیب و ترک‌خوردگی سطح ورق، می‌توانید یک تکه چوب را بین سطح ورق و چکش قرار دهید تا برخورد مستقیم اثر نکند. در این روش با استفاده از ابزارهای ساده و تکنیک‌های مربوطه، می‌توان ورق‌های گالوانیزه را به شکل‌های مختلف خم کرد.
خمکاری ورق به روش ماشینی
استفاده از دستگاه خم کن بهره‌وری و کیفیت کار را افزایش و خطر آسیب‌ها را کاهش می‌دهد. با این حال، لازم است توجه کنید که کارگر یا اپراتوری که از این دستگاه استفاده می‌کند، باید دانش و مهارت کافی برای انجام کار بدون عیب و نقص را داشته باشد. در این روش، با استفاده از دستگاه فرآیند خمکاری به صورت خودکار و دقیق انجام می‌شود. دستگاه با استفاده از قالب‌ها و قطعات کنترل شده، ورق را به شکل مورد نظر خم می‌کند. این دستگاه‌ها قابلیت تنظیم زاویه و شعاع خم را دارند، که این امر به دقت و تناسب درخواست‌های مختلف کمک می‌کند. این روش عموماً برای خمکاری ورق‌های بزرگتر، شکل‌های پیچیده و حجم بالا مناسب است. انواع دستگاه خم ورق به این 4 مدل تقسیم می‌شوند:
1) مدل دستی
دستگاه خم کن دستی از سه فک تشکیل شده است که ورق فلزی بین دو فک بالایی (فک متحرک) و رویی (فک ثابت) قرار می‌گیرد. با استفاده از پیچ و مهره، فک متحرک قادر است ورق فلزی را در محل خود محکم نگه دارد. همچنین، فک سوم از قابلیت حرکت شعاعی برخوردار است و با حرکت محوری آن، ورق فلزی را می‌توان خم کند. این دستگاه عمدتاً برای ورق‌های نازک‌تر با ضخامت 3 میلی‌متر و زاویه خم کم مورد استفاده قرار می‌گیرد.
2) مدل برقی خمکاری
دستگاه خم کن ورق گالوانیزه از نوع برقی برای خمکاری ورق‌های با ضخامت 6 میلی‌متر مناسب است. این دستگاه با استفاده از نیروی موتور الکتریکی کار می‌کند و از لحاظ کارایی و سرعت بهبود یافته است. این دستگاه در اندازه‌های مختلفی از یک تا 6 متر عرضه می‌شوند.
3) نوع ساده ستونی
دستگاه خمکن ورق گالوانیزه به دو مدل با فک بالای ساده و فک بالای لقمه‌ای تقسیم شده است که ورق فلزی برای خمکاری بین دو فک قرار می‌گیرد. با حرکت اهرم که در کنار دستگاه قرار دارد، زاویه مورد نظر برای خمکاری ایجاد می‌شود. این دستگاه خمکن در ابعاد مختلف و طول متغیر قابل تهیه است. همچنین، با استفاده از دسته‌ای که در قسمت فک ثابت دستگاه قرار دارد، می‌توان دستگاه را برای خمکاری ورق با ضخامت‌های متفاوت تنظیم کرد.
4) مدل پرسی هیدرولیکی و مکانیکی خمکاری
به طور کلی در دستگاه‌های خمکن پرسی، قطعات اصلی شامل قالب سنبه و ماتریس است. این قالب‌ها از فولاد محکم ساخته می‌شوند. این دستگاه‌ها به طور کلی برای خمکاری ورق‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ اما قابلیت ایجاد برجستگی، فرورفتگی و صافکاری را نیز دارند. آنها در ابعاد و طول‌های مختلف موجود هستند که ابعاد قالب‌های سنبه و ماتریس به مشخصات دستگاه بستگی دارند. همچنین، دستگاه قادر است ورق‌های فلزی را از زاویه 1 تا 180 درجه خم کند.
انتخاب روش مناسب خمکاری ورق گالوانیزه چگونه است؟
برای خمکاری ورق گالوانیزه، روش‌های مختلفی وجود دارد و انتخاب روش مناسب به چهار عامل زیر وابسته است:
- ضخامت ورق: تاثیر مستقیمی بر انتخاب روش خمکاری دارد. روش‌های مختلفی برای خمکاری ورق با ضخامت‌های مختلف وجود دارد.
- جنس ورق: ویژگی‌های مکانیکی و خواص جنس ورق، مانند مقاومت کششی و انعطاف‌پذیری، بر انتخاب روش خمکاری تاثیر می‌گذارد.
- میزان خمش: برخی روش‌ها برای خمکاری با شعاع خمش بزرگتر و برخی دیگر برای خمکاری با شعاع خمش کوچکتر مناسب‌تر هستند.
- تغییر فرم مورد نیاز: نوع تغییر فرمی که در نتیجه خمکاری می‌خواهید در ورق ایجاد شود نیز نقش مهمی در انتخاب روش دارد. برخی روش‌های مناسب به شکل‌های ساده است، در حالی که برخی دیگر برای ایجاد خمش روش‌های پیچیده و دقیق مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ با در نظر گرفتن این چهار فاکتور، برای خمکاری این نوع ورق می‌توانید روش مناسب را انتخاب کنید.
خمکاری ورق گالوانیزه چه کاربردهایی دارد؟
ورق گالوانیزه به دلیل پوشش لایه فلزی روی آن که مقاومت بیشتری در برابر زنگ زدگی و خوردگی به ورق می‌بخشد، در بسیاری از صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما در اکثر این صنایع، نیاز به فرم‌دهی ورق فلزی وجود دارد. برای تغییر شکل ورق بدون ایجاد شکستگی و چین‌خوردگی خمکاری نیاز است؛ برخی از کاربردهای اصلی آن در صنایع کشاورزی، دامداری، ساختمان‌سازی، کشتی‌سازی، خودروسازی، تولید لوازم خانگی و کارخانجات مختلف است که در ادامه آنها را بررسی خواهیم کرد.
- ساختمان‌سازی: این قطعات با استفاده از خمکاری ورق گالوانیزه و رنگی ساخته و آماده می‌شوند.
- صنعت خودروسازی: ورق‌های فولادی گالوانیزه برای تولید بدنه و قطعات داخلی خودرو مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- تولید تجهیزات صنعتی: در نرده‌ها، پلتفرم‌ها، رفلکتورها و قطعات تاسیساتی از ورق‌های گالوانیزه استفاده می‌کنند. این تجهیزات با استفاده از فرایند خمکاری ورق گالوانیزه و رنگی تولید می‌شوند.
- صنایع کشاورزی: برای تولید تجهیزات کشاورزی، سیلوها، تجهیزات ذخیره‌سازی و سیستم‌های آبیاری این ورق‌ها به کار می‌روند.
- تابلوهای تبلیغاتی و نمایشی: به دلیل خاصیت خم‌پذیری و پوشش زیبایی که دارند، ورق‌های گالوانیزه در تولید تابلوهای تبلیغاتی، نمایشی و تزئینی نیز استفاده می‌شوند.
- صنایع دریایی و کشتی‌سازی: ورق‌های گالوانیزه به عنوان مواد ساختاری و پوشش‌های مقاوم در برابر آب و خوردگی برای تولید قطعات کشتی‌ها و سازه‌های دریایی مورد استفاده قرار می‌گیرند. برای تطبیق این ورق‌ها با کاربری مورد نظر، فرایند خمکاری ورق گالوانیزه و رنگی بر روی آنها انجام می‌شود.
قیمت خمکاری ورق گالوانیزه به چه عواملی بستگی دارد؟
در واقعیت، قیمت خمکاری این نوع ورق به صورت ثابت و مشخصی قابل تعیین نیست و به عوامل مختلفی که در ادامه به آنها اشاره کرده‌ایم، بستگی دارد.
- متراژ، ابعاد و ویژگی‌های ورق
- پیچیدگی و محاسبات مربوط به کار
- روش خمکاری
- نوع دستگاه
- تعداد نیروی کار؛ با توجه به این عوامل قیمت این محصولات باید بر اساس شرایط و مشخصات هر پروژه به صورت جداگانه محاسبه شود؛ زیرا قیمت خمکاری ورق گالوانیزه ثابت نیست. شما می‌توانید برای آگاهی از قیمت این قطعات فولادی و قیمت آهن آلات به سایت پیوان مراجعه کنید.
جمع بندی
به طور کلی، خمکاری ورق گالوانیزه یکی از مهمترین فرآیندهایی محسوب می‌شود که امروزه در بسیاری از صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرد. ماهیت این عملیات بستگی به نوع و کاربرد محصول دارد. استفاده از دستگاه‌های پیشرفته و اتوماتیک مانند دستگاه خم کن ورق گالوانیزه می‌تواند نتایج بهتری را ایجاد کند. با این حال، برای دستیابی به نتایج بهتر، استفاده از افراد ماهر و با تجربه توصیه می‌شود.
میلگرد
ورق فولادی
تیرآهن و هاش
پروفیل
نبشی
ناودانی
لوله و اتصالات
صنایع مفتولی
تخته و چوب
