بررسی انواع تابلوهای برق و ساختار آن

تابلو برق یک محفظه از تجهیزات برقی است که در کنترل برق ساختمان‌ها و دستگاه‌های صنعتی استفاده می‌شود و عملکرد تجهیزات داخلی آن‌ تاثیر زیادی بر عملکرد کل سیستم دارد. همچنین وجود این کالا برقی برای انتقال و توزیع ایمن انرژی الکتریکی ضروری به حساب می‌آید. این محفظه از جنس فلزی یا غیرفلزی است که در دو نوع روکار یا توکار در ساختمان‌ها و مراکز صنعتی یا تجاری مورد استفاده قرار می‌گیرد. تابلوهای برق از نظر سطح ولتاژ، ساختار، مکان نصب، کاربرد و… دسته بندی می‌شوند که ما در این مقاله مدل ساختاری آن را بررسی خواهیم کرد.

انواع مدل‌های تابلو برق

تابلوهای برق در انواع و مدل‌های مختلفی عرضه می‌شوند که در ادامه به کاربرد برخی از مهم‌ترین آن‌ها به صورت خلاصه خواهیم پرداخت:

1. توزیعی: این تابلوها برای توزیع برق در سیستم‌های بزرگ و کوچک مورد استفاده قرار می‌گیرند. آنها تجهیزاتی همچون قطع کننده‌ها، قابلمه‌ها، رله‌ها و محافظ‌ها را شامل می‌شوند.
2. کنترلی: از این نوع تابلوها برای کنترل و مدیریت عملکرد تجهیزات و سیستم‌های صنعتی استفاده می‌شود. تجهیزات کنترلی آنها شامل PLC، رله‌های برقی و سوئیچ‌های کنترلی است.
3. اضطراری: این تابلوها برای تامین برق در صورت قطعی مورد استفاده قرار می‌گیرند. تجهیزات آنها شامل منبع تغذیه باتری، دستگاه‌های شارژ باتری و تجهیزات اضطراری دیگر می‌شود.
4. صنعتی: ساخت این مدل به صورت سفارشی جهت نیازهای خاص صنعتی از جمله کنترل و مدیریت تجهیزات برق است و شامل تجهیزات کنترلی، سنسورها، نمایشگرها و دستگاه های اتوماسیون می‌شود.
5. خانگی : کاربرد این نوع تابلوها برای توزیع و مدیریت برق در ساختمان‌های مسکونی است که شامل قطع کننده‌های برق، پریزها، سوئیچ‌ها و محافظ‌ها می‌شوند؛ موارد ذکر شده چند نمونه از مدل‌های تابلو برق هستند و در بازار مدل‌های دیگری را نیز می‌توان یافت. انتخاب مدل مناسب تابلو برق بستگی به نیازها، محیط و کاربرد آن دارد.

ساختار تابلو برق

این محصولات از نظر ساختار به طور کلی به دو دسته COMPARTMENT TYPE و METAL CLAD تقسیم می‌شوند که هر دو مدل زیر مجموعه تابلوهای Metal Enclosed قرار می‌گیرند. در ادامه این تابلوها را بررسی خواهیم کرد.

ساختار، ظاهر و شکل تابلوهای Metal Enclosed

در این مدل تمامی تجهیزات از جمله ترانس‌های جریان و ولتاژ، کلیدها، لوازم اندازه‌گیری و شینه‌ها درون محفظه کاملا بسته قرار می‌گیرند؛ این تابلوها به دو گونه تقسیم‌بندی می‌شوند که در ادامه به بررسی هر کدام خواهیم پرداخت:

• Metal Clad: در طراحی مدل Metal Clad، نرم‌افزارهای مختلف به صورت تفکیک شده و با قابلیت مشاهده جداگانه وجود دارند. این سبک طراحی باعث می‌شود در صورت وقوع خطا در یک محفظه، سایر محفظه‌ها تحت تاثیر قرار نگیرند. از اجزای اصلی آن می‌توان به باس‌بار، سرکابل و LV (کنترل – که تجهیزات اندازه‌گیری، حفاظتی و کنترلی در آن قرار می‌گیرد.) و محفظه کلید اشاره کرد.

• Compartment Type: در نصب این تابلوها باید شرایط محیطی و حفاظتی مورد بررسی قرار گیرد؛ زیرا تمامی تجهیزات الکتریکی اعم از ترانس‌های جریان و ولتاژ، شینه‌ها، کلیدها و لوازم اندازه‌گیری در داخل تابلو بدون محفظه جدا هستند؛ محل نصب آنها به دو صورت داخلی (Indoor: در فضای بسته مانند داخل سالن يا سوله) و یا فضای باز (Outdoor) است.

تقسیم بندی تابلوهای برق چگونه است؟

تابلوبرق‌ها به دو دسته فیکس و کشویی تقسیم می‌شوند؛ مدل‌های ایستاده چند منظوره (Multi Purpose)، دیواری (Wall Mounting)، رک یا قفسه‌دار (Rack) و مدولار در دسته مدل‌های فیکس قرار می‎گیرند و تابلو برق کشویی شامل کنترل موتور و مرکز قدرت می‌شود که در ادامه به هر یک از آنها خواهیم پرداخت.

تابلو برق فیکس: این نوع تابلو دارای ساختار فلزی محصور شده است و مجموعه‌ای از تجهیزات را در خود جای می‌دهد که در شبکه‌هایی با سطحِ ولتاژِ فشارِ متوسط مورد استفاده قرار می‌گیرد.

تابلوهای برق ايستاده (Self Standing – Free Standing): این نوع تابلوها از نظر مدل قرارگیری به شکل عمودی و ایستاده دسته‌بندی می‌شوند. بنابراین جهت قرار گرفتن در محل خود، نیاز به تکیه‌گاه توسط دستگاهِ دیگر یا دیوار را ندارند. معمولاً در مکان‌هایی که نیاز به توزیع و کنترل برق است از این مدل استفاده می‌شود، مانند کارخانه‌ها، ساختمان‌های تجاری، بیمارستان‌ها و غیره؛ آنها به شبکه برق متصل و وظیفه‌ی توزیع برق را بر عهده می‌گیرند.

تابلوهای برق دیواری (Wall-Mounted)

همان گونه که از اسم آن پیداست محل قرارگیری این تابلوها بر روی دیوار است که به دو نوع روکار (On Surface) و توکار (Flush Mounting) تقسیم می‌شوند.

• روکار: تابلوهای برق روکار، یکی از مدل‌های پرکاربرد هستند که به صورت بیرونی و روی سطح دیوار نصب و برای ابعاد کوچک و فضاهای محدود مناسب هستند و با استفاده از تجهیزات کوچکتر و کابل‌های آشکار استفاده می‌شود. این مدل برخلاف تابلوهای برق توکار، نیازی به عملیات ساختمانی بعد از نصب ندارند.

• توکار: تابلو برق توکار به صورت داخلی و هم سطح با دیوار برای ابعاد و فضاهای بزرگتر با استفاده از تجهیزات مستتر و کابل‌های پنهانی نصب می‌شود که معمولا در داخل راهروها و واحدهای ساختمان به کار می‌رود.

تابلوهای برق قفسه‌دار (RACK)

این محصولات به شکل قفسه هستند که روی آن محفظه‌های اندازه‌گيری، الکترونيکی، کنترل، مخابراتی و غیره با استفاده از کشوها نصب می‌شوند. از نمونه‌های معروف این مدل می‌توان به تابلوهای Swing با درب شیشه‌ای اشاره کرد.

تابلوهای برق مدولار

مدولارها یک نوع تابلو برق فیکس (ثابت) هستند که در آن هر فیدر (تامین کننده منبع تغذیه) توسط یک صفحه فلزی از فیدر بالایی و پایینی خود جدا می‌شود. به عبارت دیگر، این کالاها به وسیله محفظه‌ای از هم فاصله می‌گیرند. مدل مد نظر از نظر دسترسی به سرکابل به دو نوع تقسیم می‌شوند:

• مدل دسترسی از پشت: همانطور که از نام آن مشخص است، در این حالت دسترسی به تابلو برق از پشت دستگاه صورت می‌گیرد.
• مدل دسترسی از جلو: این مدل معمولاً در کنار درب اصلی تابلو یک درب دیگر دارند و اتصالات به کابل‌ها و سیم‌کشی‌ها از طریق آن انجام می‌شود. این ورودی امکان دسترسی آسان به اتصالات و تامین کننده منبع تغذیه را فراهم می‌کند. تابلوهای برق مدولار با استفاده از مدول‌های جداشونده و صفحات فلزی، امکان دسترسی آسان به سرکابل‌ها را از پشت یا جلوی محصول فراهم می‌کنند. استفاده از تابلوهای برق ماژولار دارای مزایایی مانند کاهش هزینه‌های نگهداری و تعمیرات، سهولت در جابجایی و جایگزینی ماژول‌های معیوب، کاهش زمان تعمیر و بازدید و امکان افزایش ظرفیت سیستم است. همچنین، این تابلوها انعطاف‌پذیری بیشتری دارند و می‌توانند با نیازهای مختلف سازگاری پیدا کنند.

تابلو برق کشویی

تابلو برق کشویی نوع پیشرفته تابلو مدولار است. پس از ساخت مدل Metal Clad، نیاز به سیستمی مشابه در صورت صدمه و خارج شدن مدار یا تجهیزات الکتریکی به وجود آمد. به همین دلیل، تابلوهای کشویی (Drawout یا Withdrawable) طراحی و تولید شدند تا در صورت نیاز، سیستم معیوب را به‌سرعت با یک سیستم جایگزین جدید احیا کنند؛ این ایده باعث تسریع در عملیات تعمیرات شد.

1.تابلو برق کشویی (Withdrawable) مرکز قدرت (Power Center): این نوع تابلوها یکی از اجزای اساسی در سیستم‌های توزیع برق است و برای کنترل و مدیریت آن در ساختمان‌ها یا صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرند. این مدل می‌تواند چندین تابلوی MCC را تغذیه کند. در این نوع از محصول کشوهای مختلفی وجود دارد که شامل مدار قطع، کنترل و مدار نگهدارنده می‌شوند که اغلب از کلیدهای هوایی و پست‌های اصلی برای کنترل عملکرد استفاده می‌کنند. تابلوهای برق کشویی مرکز قدرت در دو نوع معمولی و قابل برنامه‌ریزی تولید می‌شوند. در نوع معمولی آن، مدارها و کنترل‌ها به صورت ثابت تعریف شده و قابلیت تغییر ندارند؛ اما در نوع قابل برنامه‌ریزی آن اینگونه نیست. این تابلوها عموماً در صنایع بزرگ و ساختمان‌های بزرگ استفاده می‌شوند. همچنین از ویژگی‌هایی مانند امنیت، دقت و قابلیت اطمینان بالا برخوردار هستند.

2.تابلو برق کشویی (Withdrawable) کنترل موتورها (MCC): تابلوهای کنترل موتورها (MCC) نیز یکی از انواع تابلو برق‌های صنعتی هستند که برای کنترل و مدیریت موتورها و دستگاه‌های الکتریکی مانند پمپ، فن، کمپرسور و غیره مورد استفاده قرار می‌گیرند. این مدل شامل سوئیچ‌ها، مقاومت‌ها، مبدل‌ها، فیوزها، مدارهای حفاظتی و دستگاه‌های کنترل الکترونیکی می‌شوند. مدل‌های MCC دارای بدنه‌ فلزی قابل تعویض هستند که قطعات الکتریکی مورد نیاز درون آن قرار می‌گیرند. این تابلوها به صورت خمیری (Bucket type) و کشویی (Drawer type) ساخته می‌شوند. در نوع خمیری، هر مدار به عنوان یک واحد مجزا درون یک صندوق بسته قرار دارد.

این محصولات عمدتاً در صنایع بزرگ و پیچیده مانند صنایع فولاد، پتروشیمی، معدنی، نفت و گاز، آب و فاضلاب و همچنین در ساختمان‌های بزرگ استفاده می‌شوند. با استفاده از این نوع تابلوها، می‌توانید به راحتی موتورها را روشن و خاموش کنید، سرعت و جهت چرخش موتور را کنترل و اطلاعاتی از میزان جریان و ولتاژ موتور را دریافت کنید. علاوه بر این، تابلوهای MCC به دلیل قابلیت نصب و تعویض سریع و آسان قطعات داخلی، تعمیر و نگهداری آن‌ها به راحتی انجام می‌شود.

جمع بندی

به طور کلی تابلوهای برق در صنایع مختلف نقش بسیار مهمی را در محافظت و کنترل وسایل الکترونیکی ایفا می‌کنند که با پیشرفت فناوری در طراحی‌های متنوع و نوآورانه مورد استفاده قرار می‌گیرند. این محصولات در صنایع مختلفی مانند ارتباطات از راه دور، سیستم‌های IT، آب و برق، اینترنت و بسیاری از موارد دیگر بسیار حائز اهمیت هستند. انتخاب مناسب نوع تابلو برق برای هر کاربردی به جزئیات مهندسی و نیازهای خاص هر صنعت بستگی دارد. یکی از چالش‌های مهندسان طراح این است که کدام تابلو برق برای نیاز آنها می‌تواند مناسب باشد.

امروزه این محصولات مانند جعبه‌های اتصال در انواع مختلفی یافت می‌شوند که باید قبل از انجام پروژه‌های الکتریکی با دقت مورد توجه قرار گیرند؛ زیرا انتخاب نوع مناسب می‌تواند علاوه بر نجات جان انسان‌ها، میلیاردها دلار تجهیزات و هزینه‌های عملیاتی را نیز حفظ کند. پیوان به عنوان یک منبع قابل اعتماد برای خرید آهن و فولاد، امکان خرید مطمئن را برای شما فراهم خواهد کرد. شما می‌توانید با مراجعه به وب سایت ما، از قیمت آهن امروز به صورت لحظه‌ای اطلاع حاصل کنید و پس از مشورت با کارشناسان مجرب مجموعه، به صورت آنلاین خرید خود را انجام دهید. از طرفی شما همراهان عزیز می‌توانید در کانال قیمت آهن آلات پیوان عضو شده و آخرین اخبار و به‌روزرسانی‌های قیمتی این محصول را دریافت کنید.