کاربرد نبشی و مشخصات اصلی آن

نبشی‌ از انواع مقاطع فولادی است که به صورت گسترده در ساختمان‌سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در تولید این محصول می‌توان از دو روش نورد سرد و نورد گرم بهره گرفت. نبشی‌های تولید شده با هر کدام از این دو روش، ویژگی‌ها و مشخصات متفاوتی دارند. در واقع کاربرد نبشی تنها به صنعت ساختمان‌سازی محدود نمی‌شود.

تولید نبشی در ایران سابقه‌ی دیرینه‌ای دارد و از دیرباز، مردم در موارد مختلف از آن استفاده می‌کردند. دو ویژگی مهم در نبشی وجود دارد که باعث تبدیل شدن این محصول به مقطعی پرفروش در بازار شده است: مورد اول سبک بودن آن است که باعث جایگزین شدن نبشی به جای بسیاری از محصولات دیگر شده و ویژگی دوم، قیمت نبشی و دسترسی آسان به این مقطع است. اگر به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد کاربرد نبشی در ساختمان و انواع مختلف این محصول هستید، تا انتهای این بخش با پیوان همراه باشید.

انواع نبشی

نبشی‌ها بر اساس فاکتورهای مختلف در گروه‌های متفاوتی قرار می‌گیرند. از جمله‌ی این فاکتورها می‌توان به جنس، طول، ضخامت بال، ارتفاع نبشی و… اشاره کرد. هر کدام از این مشخصه‌ها در تعیین کاربرد نبشی و تفاوت نبشی و سپری نقش مؤثری دارند. در ادامه دسته‌بندی‌‌های مختلف نبشی را بررسی می‌کنیم تا با انواع این مقطع فولادی و کاربرد نبشی‌ پی وی سی بیشتر آشنا شوید. 

انواع نبشی از نظر شکل ظاهری 

نبشی‌ها مقاطع فلزی با دو ضلع یا بال هستند که در زاویه‌ی 90 یا 45 درجه نسبت به یکدیگر قرار دارند. با توجه به زاویه بین دو بال، نبشی شکل حرف L  یا V انگلیسی را خواهد داشت. ضخامت و اندازه این بال‌ها یکی از مهم ترین ویژگی‌ها و مشخصات فنی نبشی محسوب می‌شود. از نظر اندازه بال نبشی‌ها در دو گروه کلی قرار می‌گیرند:

 نبشی بال مساوی 

اگر دو ضلع موجود در این مقطع اندازه‌ای برابر داشته باشند به آن نبشی بال مساوی  گفته می‌شود. 

نبشی‌ بال نامساوی

اگر طول دو بال نبشی با یکدیگر برابر نباشد، محصول نهایی نبشی بال نامساوی نامیده می‌شود.

یک نبشی را جدا از انواعی که دارد، می‌توان بر اساس مشخصه‌هایی مانند طول بال و ضخامت آن هم معرفی کرد. برای مثال با استفاده از مشخصات نبشی 4*40*40، می‌توان حدس زد که این محصول یک نبشی بال مساوی با طول بال 40 میلی‌متر و ضخامت بال 4 میلی‌متر است. اگر نبشی مورد نظر بال نامساوی باشد، مشخصات آن به صورت 40*50*4 خواهد بود که در آن اعداد ۴۰ و ۵۰ نشان‌دهنده‌ی طول بال و عدد ۴ هم نشان‌دهنده‌ی ضخامت آن‌ها است.

یکی دیگر از مواردی که ممکن است در مشخصات نبشی با آن مواجه شوید، وجود حرف L یا V در کنار اعداد مربوطه است. همانطور که در ابتدای مطلب هم به آن اشاره کردیم، حرف L  نشان‌دهنده‌ی نبشی با دو بال عمود بر هم و حرف V نشان‌دهنده‌ی نبشی زاویه‌دار است.

انواع نبشی از نظر روش ساخت

نبشی‌ها از نظر فرآیند ساخت به دو دسته‌ی فابریک و پرسی تقسیم می‌شوند. کاربرد نبشی پرسی و فابریک با یکدیگر متفاوت است.

نبشی پرسی

برای تولید نبشی پرسی از ورق آهن و روش نورد سرد استفاده می‌شود. برای این منظور ابتدا ورق سیاه در اندازه مورد نظر برش خورده، توسط دستگاه رول فرمینگ از وسط خم می‌شود و در نهایت به شکل پروفیل نبشی در می‌آید. این روش تولید سرعت بسیار بیشتری در مقایسه با روش فابریک دارد؛ اما فقط برای نبشی‌هایی با ضخامت زیر 6 میلی‌متر و از نوع بال مساوی دارای زاویه قائمه مناسب است. معمولاً نبشی‌های تولید شده با استفاده از روش پرسی و ناودانی پرسی در مقایسه با انواع نبشی‌های فابریک کیفیت پایین‌تری دارند. 

نبشی فابریک 

برای تولید نبشی فابریک از شمش آهن و روش نورد گرم استفاده می‌شود. برای این منظور شمش آهن در کوره حرارت داده می‌شود تا به مرحله شکل‌پذیری برسد. سپس تحت فرآیند نورد قرار می‌گیرید تا به نبشی تبدیل شود. با استفاده از روش فابریک امکان تولید نبشی با هر ضخامتی وجود دارد و می‌توان به راحتی انواع نبشی بال مساوی، بال نامساوی، L و V تولید کرد. از دیگر مزایای روش فابریک می‌توان به دقت و کیفیت بالاتر آن در مقایسه با روش پرسی اشاره کرد. به همین علت نبشی‌های تولید شده به روش فابریک، قیمت بالاتری دارند. 

انواع نبشی از نظر جنس ساخت

بیشتر نبشی‌ها از جنس آهن هستند. اما با توجه به کاربرد نبشی و ناودانی در صنایع مختلف،این محصول با استفاده از متریال‌های مختلفی ساخته می‌شود که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از: 

نبشی فولادی

نبشی فولادی و آهنی پر مصرف ترین نوع نبشی است که از انواع ورق‌های فولادی و آهنی تولید می‌شود. با توجه به ورق فولادی به کار رفته در تولید نبشی، خصوصیات مکانیکی آن نیز متفاوت خواهد بود. مهم‌ترین آلیاژهایی که برای تولید نبشی فولادی به کار برده می‌شوند، آلیاژهای st37، st52 و A36 هستند.

نبشی تولید شده از آلیاژ A36 با توجه به خاصیت شکل‌پذیری بالاتر این آلیاژ، برای مواردی که نیاز به برشکاری و شکل‌پذیری بالایی دارند، مناسب‌تر است؛ به همین علت بیشتر کاربرد نبشی A36 در صنایع خودروسازی است. در مقابل کاربرد نبشی‌های تولید شده از آلیاژهای St37 و St52 با توجه به ویژگی‌های این آلیاژها، بیشتر در صنایع ساختمان‌سازی است. 

نبشی گالوانیزه

با توجه به کاربرد نبشی، در برخی موارد نیاز است که این محصول در برابر رطوبت و زنگ زدگی مقاومت بالاتری داشته باشد. در این موارد نبشی گالوانیزه مورد استفاده قرار می‌گیرد. نبشی گالوانیزه در واقع همان نبشی آهنی معمولی است که تحت فرآیند گالوانیزاسیون قرار گرفته است. البته می‌توان با فرمینگ ورق گالوانیزه نیز نبشی گالوانیزه تولید کرد. کاربرد نبشی و ناودانی گالوانیزه بیشتر در ساختمان‌هایی است که در معرض رطوبت زیاد قرار دارند.

نبشی استنلس استیل

یکی دیگر از موادی که برای ساخت نبشی استفاده می‌شود، استنلس استیل یا فولاد ضد زنگ نام دارد. نبشی استیل به دلیل خاص بودن آلیاژ و امکان‌پذیر بودن تولید آن فقط با روش فابریک قیمت بسیار بالایی دارد. به همین جهت بیشتر کاربرد نبشی و ناودانی استیل فقط در موارد خاصی است که امکان استفاده از سایر نبشی‌های فولادی ضد زنگ وجود ندارد. نبشی استیل به صورت گسترده در سازه‌های نفتی، کشتی‌سازی‌ و سازه‌هایی که با مواد‌غذایی سر و کار دارند، استفاده می‌شود.

مهم‌ترین گرید‌های استیل که در ساخت نبشی استیل به کار برده می‌شوند عبارت‌اند از: 304، t316 و 420. با توجه به ویژگی‌های آلیاژ نبشی، کاربرد نبشی استیل و قیمت آن هم متفاوت است. 

نبشی پی وی سی

با توجه به کاربرد نبشی‌ در ساختمان  و صنایع مختلف، از مواد پلی اتیلن یا پی وی سی نیز در ساخت آن‌ها استفاده می‌شود. نبشی‌های پی وی سی مقاومت بالایی دارند و در رنگ‌های مختلفی به بازار عرضه می‌شود. با توجه به وزن سبک، قیمت مناسب و تنوع زیاد در ضخامت و اندازه، کاربرد نبشی‌ پی وی سی روز به روز در حال افزایش است.

نبشی آلومینیوم

نبشی آلومینیوم از فلز آلومینیوم ساخته شده و بیشتر خصوصیات منحصر بفرد این فلز مثل مقاومت بالا در برابر خوردگی، انعطاف پذیری بالا، غیر مغناطیسی بودن و… را داراست. این خصوصیات باعث شده قیمت نبشی آلومینیوم بسیار بیشتر از نبشی‌های فولادی و آهنی باشد. همچنین کاربرد نبشی آلومینیوم در مقایسه با سایر جنس‌های نبشی هم متفاوت است: این نبشی به صورت گسترده در ساخت خطوط انتقال برق، انواع سازه‌‌ها، پل‌‌های شهری، صنایع هوایی و دریایی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

یکی از آلیاژهای پرکاربرد در تولید نبشی آلومینیومی، آلیاژ ‌6063 بوده که درواقع نبشی اکسترود شده با آلومینیوم است. با توجه به ظاهر مناسب و مقاومت خوبی که نبشی آلومینیوم ‌6063 در برابر خوردگی و نیروهای خارجی دارد، کاربرد این نوع نبشی بیشتر در مصارف تزئینی داخلی و خارجی است.

معرفی انواع نبشی‌های خاص

علاوه بر دسته بندی‌هایی که در قسمت‌های قبل به آن پرداختیم، سه نوع نبشی خاص دیگر نیز وجود دارد که در ادامه آن‌ها را بررسی می‌کنیم. 

نبشی لقمه 

این نوع نبشی از برش و خرد کردن شاخه‌های نبشی به اندازه‌های کوچک ساخته می‌شود. برای برش نبشی لقمه معمولاً از دستگاه گیوتین استفاده می‌شود و امکان سفارش آن در اندازه‌های دلخواه هم وجود دارد. کاربرد نبشی منقطع یا لقمه بیشتر در آسانسور‌سازی، استحکام ستون و کف ساختمان است.

برای مطالعه بیشتر: کاربرد نبشی در آسانسور

نبشی اسپیرال 

نبشی اسپیرال، نوعی نبشی بال مساوی سبک با اندازه‌های مشخص 20*20*3 تا 5*50*50 است که در جدول وزنی نبشی اسپیرال به طور دقیق و جزئی درج شده است. در بازار این نوع نبشی را با عنوان نبشی اسپیرال گرم نورد دیده بال مساوی نیز می‌شناسند. این محصول انعطاف پذیری و عمر بالایی داشته و امکان سوراخکاری و انجام سایر عملیات‌ها نیز بر روی آن وجود دارد. کاربرد نبشی اسپیرال بسیار گسترده است و در صنعت و ساختمان‌سازی برای ساخت خرپا، اتصال پل‌ها به ستون‌ها، اتصال تیرآهن‌ها، ساخت اتاق آسانسور، اتصالات مختلف در سازه‌ها، انواع ماشین آلات صنعتی و ساخت دکل‌های انتقال نیرو مورد استفاده قرار می‌گیرد.  

نبشی کرنربید

یکی از انواع نبشی که بیشترین کاربرد را در ساخت کناف ساختمان دارد، نبشی کرنربید است. بیشتر کاربرد نبشی کرنربید به ‌عنوان محافظ در کنج‌های 90 درجه سقف، دیوار یا ستون است. این نوع نبشی می‌تواند جنس‌های متفاوتی مانند گالوانیزه، کاغذی و پلیمر (پلاستیکی) داشته باشد. شکل ظاهری نبشی کرنربید بسیار متفاوت است و در انواع C شکل، رانر یا U شکل، نبشی کرنر تراز و نبشی کرنربید سقفی در بازار موجود است.

مشخصات شیمیایی و مکانیکی نبشی

مانند تمام پروفیل‌ها برای نبشی‌ها هم استانداردهایی جهت تعیین مشخصات، تعریف شده است. نکته ای که باید به آن توجه کنید این است که مشخصات شیمیایی نبشی،  تابع جنس و ترکیب شیمیایی آلیاژی است که از آن ساخته شده است. به علاوه مشخصات مکانیکی آن هم مانند تنش تسلیم و مقاومت کششی ضمن وابستگی به جنس ماده سازنده، به روش ساخت این محصول نیز بستگی دارد. معمولاً نبشی‌های تولید شده به روش فابریک کیفیت بهتری دارند.   

سایر مشخصات فنی که برای تولید نبشی به کار برده می‌شود شامل طول بال، ضخامت و وزن نبشی است. در یک نبشی که بر اساس استانداردهای موجود تولید شده، سایز و ابعاد محصول، تعیین کننده‌ی وزن آن است. اندازه‌ی بال‌های نبشی نیز، سایز آن را مشخص می‌کنند. از این‌رو می‌توان گفت مشخصات نبشی تا حدی به یکدیگر ارتباط دارند.

نحوه محاسبه وزن نبشی

یکی از مشخصه‌های مهم نبشی که بر روی قیمت آن تاثیرگذار است، وزن محصول است. اگر نبشی مطابق با استانداردهای تعریف شده ساخته شده باشد، با داشتن اندازه‌های بال، ضخامت و طول نبشی می‌توانید وزن آن را محاسبه کنید. فرمول کلی محاسبه وزن نبشی به صورت زیر است: 

طول نبشی بر حسب متر? وزن یک متر نبشی بر اساس ابعاد از جدول اشتال =وزن نبشی

فرمول بالا برای محاسبه وزن نبشی‌های ساخته شده بر اساس استاندارد اروپایی که اصطلاحاً به آن نبشی سنگین می‌گویند، قابل استفاده است. اما در بازار وزن نبشی در یک سایز مشخص، ممکن است در کارخانجات مختلف متفاوت باشد. به نبشی‌هایی که وزن آن‌ها از استاندارد تعریف شده کمتر است، نبشی سبک گفته می‌شود.

نبشی‌های سبک وزن کمتر و در نتیجه قیمت پایین‌تری در مقایسه با نبشی‌های سنگین دارند و براساس کیفیت محصول تولیدی وزن‌های مختلفی از آن‌ها در بازار موجود است. بیشتر کاربرد نبشی‌ سبک در مواردی است که نبشی تحت فشار و نیروی زیادی قرار ندارد. برای محاسبه وزن نبشی‌های سبک می‌توانید از فرمول زیر استفاده کنید:

1000/[چگالی ماده جنس نبشی ? طول بال ? 2 ? ضخامت ? طول شاخه]= وزن نبشی بال مساوی

فرمول محاسبه وزن نبشی بال نامساوی

1000/[چگالی ماده جنس نبشی ? مجموع طول دو بال? ضخامت ? طول شاخه]= وزن نبشی بال نامساوی

توجه داشته باشید که باید براساس حساسیت و دقت پروژه خود بهترین نوع نبشی را انتخاب نمایید.

انواع کاربرد نبشی 

مزایای مختلف نبشی باعث شده تا این محصول به صورت گسترده در صنایع مختلف استفاده شود. مجموعه کاربردهای نبشی را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:

کاربرد نبشی در صنعت و ساختمان‌سازی

اگر می‌خواهید یک سازه را بدون افزایش وزن، متسحکم‌تر کنید، می‌توانید به سراغ نبشی بروید. نحوه نبشی‌کشی ساختمان تعیین‌کننده میزان استحکام یک سازه است. سؤالی که در این قسمت مطرح می‌شود این است که کاربرد نبشی در ساختمان چیست و چطور باعث افزایش استحکام سازه می‌شود؟ 

اجرای وال پست با نبشی یا نبشی کشی ساختمان

مهندسان با اجرای وال پست استحکام دیوارها را در سازه افزایش می‌دهند. اگر وال پست سازه با استفاده از نبشی اجرا شود، به آن نبشی کشی ساختمان هم گفته می‌شود. جزئیات مربوط به این کار به صورت دقیق در نقشه‌های ساختمانی مشخص می‌شود. در مجموع برای نبشی کشی دیوارهای آجری دو روش پیش روی شما قرار دارد: ۱)‌ جانمایی صفحات فلزی قبل از بتن‌ریزی و اتصال نبشی‌ها با استفاده از جوش ۲) اتصال نبشی‌ها به ستون بعد از بتن‌ریزی با استفاده از تفنگ‌های میخکوب و تسمه

اتصال اجزا در اسکلت فلزی

کاربرد نبشی در ساختمان محدود به اجرای وال پست نیست. شما می‌توانید از این مقطع برای اتصال سایر اجزای ساختمان هم استفاده کنید. استفاده از نبشی برای اتصال اجزا در اسکلت فلزی، نقش بسزایی در تقویت سازه ایفا می‌کند. با تعبیه کردن سوراخ‌هایی در مقطع بال نبشی، می‌توان اتصالات محکم‌تر و بهتری ایجاد کرد.

کاربرد نبشی در صنعت

کاربردهای نبشی در صنایع مختلف به شرح زیر است:

1. کشتی‌سازی
2. سوله‌سازی
3. ساخت وسایل نقلیه‌ی مختلف
4. طراحی مبلمان شهری و فلزی
5. کاربرد نبشی در کرکره‌های نورد
6. ساخت آلاچیق
7. دیگ‌های بخار صنعتی

کاربرد نبشی در چارچوب

با جوش دادن تعداد مشخصی نبشی به یکدیگر می‌توان از آن‌ها به عنوان قاب در چارچوب استفاده کرد. نبشی‌های جوش داده شده به هم مانع سقوط و از هم گسیختگی قطعات بزرگ‌تر می‌شوند؛ بنابراین چارچوب ساخته شده به این روش استحکام و پایداری بیشتری دارد.

کاربرد نبشی در قفسه‌بندی

امکان استفاده از نبشی در ساخت قفسه‌های مختلف و اتصال آن‌ها به دیوار هم وجود دارد. قفسه‌های ساخته شده به این روش استحکام بالایی داشته و می‌توانند بارهای سنگین را به راحتی تحمل کنند.

کاربرد نبشی در تزئینات

در بعضی از موارد برای ساخت وسایل تزئینی و مجسمه‌ها هم از نبشی استفاده می‌شود. با استفاده از نبشی می‌توان قطعات کوچک‌تر موجود در بعضی از وسایل دکوری را متصل کرد.

کارخانه‌های تولیدکننده نبشی 

با توجه به کاربرد نبشی در صنایع مختلف، کارخانه‌های زیادی در ایران اقدام به تولید این پروفیل کرده‌اند. طبق استاندارد اشتال ضخامت نبشی بین 3 تا 35 میلی‌متر متغیر است. اما کارخانه‌های ایرانی نبشی‌ها را با ضخامت 3 تا 20 میلی‌متر تولید می‌کنند. برخی از مهم‌ترین کارخانه‌های تولیدکننده نبشی در ایران عبارت‌اند از: 

• فولاد ناب تبریز
• نورد آریان فولاد
• فولاد کوهپایه
• نورد فولاد تهران 
• صبا فولاد منظومه
• ذوب آهن  اصفهان
• سپاهان اصفهان
• گروه صنعتی شکفته
• کارخانه ظهوریان مشهد
• مجتمع فولاد توس حجت

ویژگی‌ نبشی باکیفیت

همانطور که  اشاره کردیم، نبشی‌های تولید شده در انواع مختلف، از نظر جنس و روش تولید، ویژگی‌های خاص خود را دارند. در مجموع ویژگی‌های یک نبشی با کیفیت شامل موارد زیر است:

۱. قیمت مناسب

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌هایی که نبشی را به یک محصول خارق‌العاده تبدیل کرده، قیمت مناسب در برابر ویژگی‌ها و قابلیت‌های بی‌نظیر آن است. در بسیاری از پروژه‌ها، نبشی را می‌توان جایگزین موادی مانند چوب و کامپوزیت کرد، زیرا هم مقاومت بالاتری دارد و هم در مقایسه با آن‌ها، مقرون به صرفه‌تر است.

۲. مقاومت بالا

نبشی‌ها یکی از مقاطعی هستند که در برابر خم شدن از مقاومت بالایی برخوردارند. امکان خم شدن این محصول تا زاویه 90 درجه وجود دارد. در واقع با توجه به این‌که نبشی در مقایسه با مواد با قابلیت مشابه مانند چوب، دارای مقاومت بالاتری است، در نتیجه بار بیشتری را نیز تحمل می‌کند.

۳. نگهداری آسان

از دیگر ویژگی‌ها و کاربرد نبشی می‌توان به نگهداری آسان آن اشاره کرد. از نبشی می‌توان در فرایندهایی مانند جوشکاری و رنگ‌کاری استفاده کرد بدون این‌که نگران از دست رفتن آن باشیم. البته این محصول در برابر زنگ زدن مقاوم نیست و در صورت قرار گرفتن در معرض هوا اگر بدون پوشش باشد، زنگ می‌زند. از این رو بهتر است در فرایندهایی که قرار است نبشی در معرض اکسید شدن قرار بگیرد، از نبشی گالوانیزه استفاده کرد.

۴. قابلیت بازیافت

یکی دیگر از ویژگی‌های نبشی که باعث شده این محصول طرفداران بسیاری پیدا کند، امکان استفاده‌ی مجدد از آن به عنوان نبشی یا محصولات دیگر است. در واقع با دارا بودن قابلیت بازیافت، می‌توان نبشی را در پروژه‌ها و صنایع مختلف استفاده کرد. بعد از آن با انجام فرآیند ذوب و پالایش، می‌توان این مقطع را  مجدداً وارد چرخه‌ی تولید کرده و محصولات جدید دیگری به بازار عرضه کرد.

۵. در دسترس بودن

در دسترس بودن از دیگر مزایای نبشی است که باعث محبوبیت آن در بین مشتریان شده است. به این صورت که شما در هر زمان و در صورت نیاز به نبشی می‌توانید به راحتی با مراجعه به فروشگاه‌های مربوطه، محصول مورد نظر خود را خریداری کنید.

جمع‌بندی نهایی

نبشی یکی از محصولاتی است که به واسطه‌ی برخورداری از مشخصات و ویژگی‌های منحصر به فرد، در بین مشتریان طرفداران زیادی دارد. از جمله مزایای نبشی می‌توان به مقرون به صرفه بودن و دسترسی آسان به انواع سایزهای آن اشاره کرد. آشنایی با کاربردهای نبشی و انواع مختلف آن می‌تواند در انتخاب صحیح انواع این محصول متناسب با پروژه به شما کمک کند. اگر قصد خرید نبشی را دارید می‌توانید از طریق شماره ۴۵۱۷۱ با مجموعه‌ی پیوان تماس گرفته و پرسش‌های خود را در این زمینه با کارشناسان ما در میان بگذارید.