نورد تیرآهن چیست؟ معرفی روش های نورد تیرآهن

نورد تیرآهن، هنری نوین در عرصه فلزکاری است که به‌ویژه بر روی تیرها و مقاطع فولادی به کار می‌رود. این فرآیند با هدف بهبود نیم‌رخ تیرآهن و تبدیل آن‌ها به اشکال منحنی یا دایره‌ای، به ایجاد سازه‌هایی مطابق با نیازهای خاص طراحی می‌پردازد. نورد در ساخت پل‌ها، ساختمان‌ها و سازه‌های گوناگون، نقشی اساسی ایفا می‌کند. در ادامه، جزییات بیشتری از این فرآیند و روش‌های اجرای آن را به شما عزیزان تقدیم خواهیم کرد.

نورد تیرآهن چیست؟

نورد تیرآهن، فرآیندی است که در آن تیرآهن‌ها با استفاده از دستگاه‌های نورد، تحت فشار قرار می‌گیرند و به اشکال و اندازه‌های متنوعی تبدیل می‌شوند. در این فرآیند، فولاد با کمک غلتک‌های نورد به دقت و با ظرافت تغییر شکل می‌یابد. نورد، یکی از مراحل کلیدی در تولید تیرآهن‌های با کیفیت است که در پروژه‌های ساختمانی، پل‌سازی و توسعه زیرساخت‌ها به کار می‌رود. از آنجا که قیمت تیرآهن تأثیر زیادی بر هزینه‌های کلی ساخت و ساز دارد، بهینه‌سازی این فرآیند می‌تواند به کاهش این هزینه‌ها کمک کند.

در نورد تیر، فولاد ابتدا به صورت شمش‌های بزرگ شکل می‌گیرد و سپس به روش‌های مختلف تحت حرارت یا فشار قرار می‌گیرد. در نورد گرم، فلز به دمای بالای ۱۰۰۰ درجه سانتی‌گراد می‌رسد و از میان غلتک‌های متعدد عبور می‌کند. در مقابل، نورد سرد بدون حرارت انجام می‌شود و به دلیل دقت بالای آن، برای تولید تیرآهن‌هایی با ابعاد دقیق و ویژگی‌های مکانیکی خاص مورد استفاده قرار می‌گیرد.

این فرآیند به دلیل انعطاف‌پذیری و قابلیت تغییر شکل‌های گوناگون، تأثیر بسزایی در تولید تیرآهن دارد. نورد تیرآهن نه تنها به افزایش استحکام و بهبود خواص مکانیکی آن کمک می‌کند، بلکه هزینه‌های تولید را نیز نسبت به روش‌های دیگر به طرز قابل توجهی کاهش می‌دهد. با تنوع در روش‌های نورد، این فرآیند دقت و انعطاف‌پذیری را در تولید تیرآهن‌ها افزایش می‌دهد و آن را به یکی از ارکان اصلی تولید محصولات فولادی تبدیل می‌کند.

انواع روش‌های نورد تیرآهن

تولید و ساخت تیرآهن، فرآیندی پیچیده و متنوع است که به روش‌های گوناگونی انجام می‌شود. در ابتدا ممکن است به نظر برسد که تولید تیرآهن ساده است، اما حقیقت این است که استفاده از تیرآهن‌های با کیفیت، یکی از ارکان اساسی در ساختمان‌سازی محسوب می‌شود. شایان ذکر است که کیفیت و قیمت تیرآهن به روش تولید آن بستگی دارد. در ادامه به معرفی رایج‌ترین روش‌های نورد تیرآهن می‌پردازیم.

نورد گرم تیرآهن

این فرآیند به دماهایی بالغ بر ۱۰۰۰ تا ۱۲۵۰ درجه سانتی‌گراد نیاز دارد، جایی که شمش‌های فولادی در کوره‌های پیش‌گرم می‌شوند. سپس، شمش‌ها از میان قفسه‌های نورد با چندین غلتک عبور داده می‌شوند. در مرحله پیش‌نورد، بیشترین تغییر شکل ایجاد می‌شود و در نهایت، شکل‌دهی نهایی به سطح مقطع انجام می‌گیرد. تیرآهن‌های تولید شده با نورد گرم به دلیل انعطاف‌پذیری بالا، در صنعت ساخت و ساز و حتی در ساخت مسیرهای ریلی به کار می‌روند. از مزایای این روش می‌توان به سهولت در ساخت و هزینه کمتر نسبت به نورد سرد اشاره کرد.

نورد سرد تیرآهن

تیرآهن‌های نورد سرد، به دلیل ابعاد کوچکتر و محتوای کربن بالا، استحکام و دوام بیشتری دارند. این تیرآهن‌ها از تحمل بیشتری نسبت به تیرآهن‌های نورد گرم برخوردارند، هرچند که هزینه تولید آنها بیشتر است.

نورد طولی

این نوع نورد منجر به کاهش ضخامت و افزایش طول فلز می‌شود و برای تولید محصولاتی نظیر میله‌ها، ریل‌ها و مقاطع سازه‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد.

نورد عرضی

در این روش، افزایش عرض به جای طول مورد نظر است و این تفاوت به نوع چینش غلطک‌ها بستگی دارد.

نورد شکلی یا مقطعی

این فرآیند برای تولید محصولات فولادی با اشکال خاص به کار می‌رود.

نورد دو غلطکی

در این روش، فلز از میان دو غلطک که در جهات مخالف می‌چرخند، عبور می‌کند و این پرکاربردترین نوع نورد برای محصولات تخت و بلند به شمار می‌رود.

نورد چند غلطکی

این روش شامل عبور فلز از میان چندین غلطک است که امکان کنترل بیشتری بر روی شکل، ضخامت و کیفیت سطحی فلز فراهم می‌آورد.

نورد خوشه‌ای

این فرآیند شامل دو غلطک درگیر و دو یا چند غلطک پشتیبان است که برای عملیات نورد گرم و سرد به کار می‌رود.

نورد چندگانه

در این روش، فلز از میان دو غلطک درگیر و تعدادی غلطک پشتیبان عبور می‌کند و به ویژه برای تولید ورق‌هایی با ضخامت بسیار کم استفاده می‌شود.

انواع تیرآهن‌های قابل نورد

در دنیای امروز، کارخانجات مختلف به تولید تیرآهن‌های متنوعی می‌پردازند که هر یک ویژگی‌های خاص خود را دارند و در فرآیند نورد به کار می‌روند. رایج‌ترین انواع تیرآهن‌های قابل نورد شامل موارد زیر است:

• تیرآهن لانه زنبوری: به دلیل طراحی خاص خود، استحکام بالایی دارد و در کاربردهای مختلف ساختمانی و صنعتی بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد.

• تیرآهن L شکل: با ظاهری منحصر به فرد، به عنوان یکی از گزینه‌های مناسب در ساخت و سازهای سبک و سنگین شناخته می‌شود و توانایی تحمل بارهای متنوع را دارد.

• تیرآهن هاش: با مقطع عریض و شکل مناسب، از محبوب‌ترین انتخاب‌ها در ساخت سازه‌های با ابعاد بزرگ و پیچیده است و به دلیل توزیع مناسب بار و استحکام بالا، در پروژه‌های عمرانی و ساختمانی کاربرد فراوانی دارد.

مراحل نورد تیرآهن

فرآیند نورد تیرآهن، شامل سلسله‌ای از مراحل دقیق و منظم است که هر یک نقشی اساسی در تولید تیرآهنی با کیفیت ایفا می‌کند. در ادامه، این مراحل به تفصیل معرفی می‌شود:

بارگیری و تنظیم دستگاه نورد

ابتدای کار، تیرآهن منتخب در دستگاه نورد قرار می‌گیرد. اپراتور با دقت سه رول را در فواصل مناسب تنظیم می‌کند تا فرآیند نورد به درستی و بدون مشکل انجام شود. این تنظیمات اولیه از اهمیت بسزایی برخوردار است تا تیرآهن به شکل مطلوب تحت فشار قرار گیرد و تغییر شکل یابد.

نورد اولیه و بررسی کیفیت

در این مرحله، تیرآهن به آرامی از میان غلتک‌ها عبور می‌کند. اپراتور به طور مداوم در حال بررسی است تا از عدم اعوجاج در بال و جان تیر اطمینان حاصل کند. این مرحله شامل چندین پاس نورد است که در هر بار، شعاع کلی تیر اندازه‌گیری می‌شود تا پیشرفت نورد به دقت کنترل گردد.

نورد و تغییر شکل

در این مرحله، تیرآهن از میان چندین پاس نورد عبور داده می‌شود. اپراتور با تأیید شعاع نهایی تیر، فرآیند نورد را به پایان می‌رساند. تیر منحنی‌شکل از دستگاه خارج می‌شود و به منطقه‌ای دیگر در کارگاه منتقل می‌گردد تا هندسه محصول برای آخرین بار مورد بررسی قرار گیرد.

تنظیم فشار و حرکت تیرآهن

تیرآهن در بین غلتک‌های بالایی و پایینی قرار می‌گیرد و فشار مناسب بر روی آن اعمال می‌شود تا تغییر شکل مورد نظر انجام پذیرد. این مرحله شامل تنظیم دقیق غلتک‌ها به منظور اعمال فشار مطلوب است تا تیرآهن به شکل دلخواه درآید.

خروج تیرآهن از دستگاه نورد

پس از اتمام فرآیند نورد، فشار وارد شده بر تیر فولادی کاهش یافته و فاصله بین غلتک‌ها افزایش می‌یابد تا تیر به راحتی از دستگاه نورد خارج شود. این مرحله از اهمیت بالایی برخوردار است تا تیرآهن بدون آسیب و به درستی از دستگاه خارج گردد.

نهایی‌سازی و بررسی

در نهایت، تیرآهن نورد شده به منطقه‌ای دیگر منتقل می‌شود تا ابعاد و هندسه آن به دقت مورد بررسی قرار گیرد. این مرحله شامل ارزیابی نهایی تیرآهن به منظور اطمینان از انطباق با مشخصات مورد نظر است.

پس از گذراندن این مراحل به طور کامل و دقیق، تیرآهن نهایی با کیفیت بالا و مطابق با استانداردهای لازم تولید می‌شود. تیر نورد شده سپس به بخش‌های کنترل کیفیت و بسته‌بندی منتقل می‌گردد تا آماده ارسال به بازار شود.

مزایا و معایب نورد تیرآهن

نورد تیرآهن، به عنوان یکی از روش‌های برجسته و پرکاربرد در تولید این عنصر ساختاری، مزایای فراوانی را به همراه دارد. از اصلی‌ترین مزایای این روش می‌توان به توانایی تولید تیرآهن با ابعاد بزرگ و مقاطع متنوع اشاره کرد. این قابلیت به سازندگان این امکان را می‌دهد که با توجه به نیازهای خاص پروژه‌های ساختمانی، تیرآهن مناسب را انتخاب کنند. همچنین، نورد تیرآهن به دلیل به کارگیری غلتک‌های با دقت بالا، می‌تواند تیرآهن‌هایی با سطحی صاف و بی‌نقص تولید کند که نیاز به پردازش‌های ثانویه را به حداقل می‌رساند.

از دیگر مزایای قابل توجه نورد تیرآهن، سرعت بالای تولید آن است. این فرآیند به‌طور پیوسته انجام می‌شود و می‌تواند حجم قابل توجهی از تیرآهن را در زمانی کوتاه فراهم کند. چنین ویژگی‌ای به کاهش هزینه‌های تولید و به تبع آن، کاهش قیمت تیرآهن در بازار کمک شایانی می‌کند. علاوه بر این، نورد تیرآهن با استفاده از مواد اولیه باکیفیت، تیرآهن‌هایی با استحکام بالا و دوام طولانی تولید می‌کند که به ویژه برای استفاده در سازه‌های بزرگ و پیچیده مناسب هستند.

با این حال، نورد تیرآهن خالی از معایب نیست. یکی از چالش‌های عمده این روش، نیاز به تجهیزات و ماشین‌آلات پیشرفته است. قیمت دستگاه‌های نورد تیرآهن به دلیل پیچیدگی و نیاز به نگهداری مداوم، می‌تواند بسیار بالا باشد و این مسئله بر هزینه‌های کلی تولید تأثیر می‌گذارد. همچنین، فرآیند نورد تیرآهن به دلیل نیاز به حرارت بالا و مصرف انرژی زیاد، ممکن است از منظر زیست‌محیطی تاثیرات منفی به همراه داشته باشد. در نهایت، نورد تیرآهن ممکن است به تغییر شکل‌های ناخواسته در محصول نهایی منجر شود که نیاز به اصلاحات اضافی خواهد داشت.

کارخانه‌های نورد تیرآهن در ایران

تولید تیرآهن به روش نورد در ایران به وسیله کارخانه‌های متعددی در سراسر کشور انجام می‌شود. آمارها نشان می‌دهد که بخش عمده‌ای از این تولیدات در مرکز ایران و به ویژه در استان اصفهان متمرکز است. در ادامه به معرفی برخی از کارخانه‌های برجسته نورد تیرآهن در ایران می‌پردازیم.

۱. شرکت ذوب آهن اصفهان

کارخانه ذوب آهن اصفهان، بزرگ‌ترین مجموعه تولیدکننده مقاطع فولادی در ایران، با دراختیار داشتن به‌روزترین تجهیزات و تولید محصولات باکیفیت، توانسته است نه تنها بازار داخلی را در دست بگیرد بلکه در عرصه بین‌المللی نیز حضوری قوی و پرقدرت داشته باشد. این عملکرد موجب شده تا کارخانه تیرآهن اصفهان به عنوان یکی از برترین تولیدکنندگان تیرآهن و تیرهای هاش در کشور شناخته شود.

۲. پروفیل صنعت ماهان

در زمینه ساخت و سازهای عظیم، همچون پل‌سازی، مقاطع طویلی چون تیرآهن به کار گرفته می‌شوند. یکی از برندهای معتبر در این حوزه، کارخانه تیرآهن ماهان است که در سال ۸۹ تأسیس شده است. این شرکت با هدف تولید انواع مقاطع طویل فولادی مورد نیاز صنایع مختلف، به سرعت در بازار شناخته شده و محصولات متنوع آن تحت نماد psm قابل شناسایی است.

۳. نورد فولاد یزد

گروه تولیدی و صنعتی فولاد یزد در سال ۷۵ با احداث کارخانه نورد فولاد یزد در نزدیکی شهرستان یزد، به عرصه نورد تیرآهن وارد شد. با سال‌ها تجربه و فعالیت، این کارخانه اکنون با قابلیت تولید بیش از ۱۲ نوع محصول فولادی، در زمره مهم‌ترین واحدهای فولادی کشور قرار دارد. تیرآهن این کارخانه در سایزهای ۱۴، ۱۶، ۱۸، ۲۰ و ۲۲ تولید و به بازار عرضه می‌شود.

۴. نورد آریان فولاد

کارخانه نورد آریان فولاد، با هدف تولید مقاطع طویل نظیر تیرآهن، در سال ۱۳۸۵ تأسیس شد. این مجموعه نه تنها به صنعت مقاطع فولادی کشور کمک شایانی کرده، بلکه با ایجاد اشتغال برای ساکنان منطقه‌ای محروم، به رونق اقتصادی آن کمک کرده است. محصولات این واحد شامل تیرآهن، میلگرد آجدار و ساده، نبشی، ناودانی و ریل می‌باشد.

۵. فولاد البرز ایرانیان (فایکو)

شرکت فولاد البرز ایرانیان، که به نام تجاری فایکو شناخته می‌شود، در سال ۹۳ تأسیس گردید. این برند معتبر و شناخته شده در بازار تیرآهن، محصولات متنوعی از جمله میلگرد ساده و آجدار، تیرآهن، نبشی و ناودانی را تولید و به بازار عرضه می‌کند.

جمع بندی

نورد تیرآهن به عنوان یکی از روش‌های مهم تولید مقاطع فولادی، در ایران به وسیله کارخانه‌های متعددی انجام می‌شود که از جمله آن‌ها می‌توان به شرکت ذوب آهن اصفهان، پروفیل صنعت ماهان، نورد فولاد یزد، نورد آریان فولاد و فولاد البرز ایرانیان (فایکو) اشاره کرد. این کارخانه‌ها با استفاده از فناوری‌های پیشرفته و تجهیزات بروز، اقدام به تولید تیرآهن‌هایی با کیفیت بالا و متنوع در ابعاد مختلف می‌کنند.

نورد تیرآهن مزایای زیادی از جمله تولید سریع و مؤثر، سطح صاف و بدون نقص و استحکام بالا دارد. با این حال، معایبی همچون نیاز به تجهیزات پیشرفته و مصرف انرژی بالا نیز دارد. در نهایت، این کارخانه‌ها با تأمین نیازهای پروژه‌های ساختمانی و ارائه قیمت تیرآهن مناسب، به رونق صنعت ساخت و ساز در ایران کمک شایانی می‌کنند

برای تأمین نیازهای مصالح ساختمانی و تیرآهن‌های با کیفیت، می‌توانید با شرکت پیوان تماس بگیرید: ۴۵۱۷۱_۰۲۱.

• نورد تیرآهن چیست؟

  نورد تیرآهن فرآیندی است که در آن تیرآهن‌ها با عبور از میان غلتک‌ها تحت فشار قرار می‌گیرند تا به شکل و ابعاد مورد نظر تبدیل شوند. این روش به تولید تیرآهن‌هایی با سطوح صاف، استحکام بالا و قابلیت تولید در مقاطع مختلف کمک می‌کند و در صنایع ساختمانی و سازه‌ای به‌طور گسترده‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد.

• انواع نورد تیرآهن کدام است؟

  انواع نورد تیرآهن شامل نورد گرم، نورد سرد و نورد نیمه‌گرم است. نورد گرم در دماهای بالا انجام می‌شود و برای تولید تیرآهن‌های بزرگ مناسب است. نورد سرد در دماهای پایین و برای اصلاح ابعاد استفاده می‌شود، در حالی که نورد نیمه‌گرم ترکیبی از هر دو روش است و دقت بیشتری را ارائه می‌دهد.