از گذشته تا به امروز شاهد تخریب ساختمان‌ها در اثر بلایای طبیعی و زلزله بوده ایم که خسارت‌های مالی و جانی زیادی به همراه داشته اند. با گسترش ساختمان‌های بلند و افزایش جمعیت مقاومت سازه در برابر بلایای طبیعی و زلزله یکی از موضوعات مهم در ساختمان‌سازی و ساخت‌وساز تبدیل شده است. به همین جهت مهندسین و پیمانکاران به منظور افزایش استحکام سازه‌ها از مصالح آهنی مختلفی استفاده می‌کنند. در این میان میلگرد تقویتی به خاطر مقاومت کششی و فشاری بالایی که در بهبود استحکام ساخت‌وساز ایجاد می‌کند، یکی از مصالح بسیار پرکاربرد میباشد. علاوه بر این کاربرد میلگرد تقویتی در پروژه‌های مختلف تا حد زیادی هزینه‌ها را کاهش می‌دهد. این محصول پرکاربرد دارای انواع مختلفی است. انواع میلگرد تقویتی بیشتر در ساخت تیرچه، دیوارهای برشی و فونداسیون کاربرد دارند. اگر می‌خواهید به طور دقیق بدانید میلگرد تقویتی چیست؟ ویژگی میلگرد تقویتی چیست و چه کاربردهایی دارد؟ و انواع آن کدام است؟ و همچنین جهت اطلاع ازقیمت میلگرد تا انتهای مطلب در پیوان ما را همراهی کنید.
میلگرد تقویتی چیست؟
امروزه بیشتر ساختمان‌ها از بتن ساخته میشوند. اما مشکل استفاده از بتن این است که این ماده مقاومت بالایی در برابر نیروهای کششی و خمشی ندارد و در هنگام مواجه با بلایای طبیعی نمی‌تواند ایمنی ساختمان را حفظ نماید. به همین جهت برای افزاش مقاومت بتن از انواع میلگرد برای افزایش مقاومت کششی آن استفاده می‌شود و به اصطلاح بتن مسلح می‌شود. به طور معمول در بخشهای اصلی ساختمان مانند دیوار برشی، تیرچه‌ها و فونداسیون که نیاز به مقاومت بالاتری وجود دارد، علاوه بر میلگردهای معمولی از میلگردهای تقویتی نیز استفاده می‌شود. زیرا مقاومت کششی بالا و خواص فنی میلگرد تقویتی استحکام سازه‌ها را در برابر نیروهای فشاری و برشی زیاد تا چند برابر افزایش می‌دهد.
در واقع میلگردهای تقویتی یکی از انواع پرکاربرد میلگرد هستند که طی فرآیند نورد گرم از شمش فولادی ساخته می‌شود. این میلگردها در دو نوع آجدار و بدون آج وجود دارند. اما اکثر این نوع میلگرد از نوع آجدار هستند. زیرا وجود آج در این نوع از میلگردها به اتصال بهتر آنها به بتن کمک می‌کند و مانع لغزش سطح مقطع بتن در طول زمان می‌شود، در نتیجه مقاومت سازه بیشتر افزایش پیدا می‌کند.
ویژگی‌‌های میلگرد تقویتی
ظاهر میلگردهای تقویتی به دلیل ساخته شدن با فرآیند نورد گرم زیاد جالب نیست و به همین جهت بیشتر در سطوح زیرین کاربرد دارد. این نوع میلگردها در سایزهای 6 تا 16 به بازار عرضه میشوند. سایز میلگردهای تقویتی متناسب با استحکام مشخص شده برای ساختمان تعیین می‌شود. این مقطع فولادی از لحاظ جنس شامل انواع میلگرد تقویتی گالوانیزه، میلگرد فولاد کربنی، میلگرد فولاد ضدزنگ، میلگرد تقویت شده با الیاف شیشه و میلگرد روکش اپوکسی می‌شود.
اصلی‌ترین و مهمترین ویژگی میلگرد تقویتی، مقاومت کششی زیاد آن است که به خاطر آن در اثر تغییرات محیطی به راحتی دچار تحول نمی‌گردد و شکل اصلی خود را از دست نمی‌دهد. همچنین از خصوصیات مهم میلگرد تقویتی میتوان به قابلیت خم شدن تا 180 درجه اشاره کرد. این ویژگی استفاده از انواع از آن را در هر قسمت از ساختمان فراهم می‌کند. انواع این نوع میلگرد برای خم شدن نیاز به دمایی بیش از 180 درجه سانتی‌گراد خواهد داشت. این نوع میلگردها در دو مدل دارای آج و بدون آج در بازار عرضه میشوند. به جهت گسترده بودن کاربرد میلگرد تقویتی بسیاری از شرکت‌های ذوب‌آهن نسبت به ساخت آن اقدام می‌کنند و به راحتی می‌توانید انواع آن را در بازار آهن‌آلات ساختمان‌سازی و صنعتی به صورت کلاف و شاخه خریداری نمایید.
انواع میلگرد تقویتی بر اساس نوع آرماتوربندی
برای استفاده از میلگردها در سازه‌های مختلف، این فرآورده‌های آهنی را در کنار هم قرار داده و با استفاده از بست یا جوشکاری سرد آنها را به هم متصل می‌کنند که به این شیوه استفاده آرماتوربندی می‌گویند. نوع آرماتوربندی میلگردها براساس نقشه ساختمان انجام می‌شود.کاربرد میلگرد تقویتی با توجه به نحوه آرماتوربندی متفاوت خواهد بود. عواملی که بر روی انتخاب نوع آرماتوربندی میلگرد تقویتی تاثیر گذار هستند عبارتند از اینکه آرماتور به کدام بخش از سازه ساختمان مربوط می‌شود و مشخصات خود میلگرد مانند طول، قطر و وزن. در زیر انواع آرماتوربندی آن را معرفی می‌کنیم.
بیشتر بخوانید: ساختمان اسکلت فلزی و مراحل اجرایی آن
سنجاقی
در پاسخ به سوال میلگرد تقویتی سنجاقی چیست؟ باید گفت که نامگذاری این میلگرد بر اساس شکل آن صورت گرفته و این نوع میلگرد شبیه به سنجاق میباشد. شکل ظاهری میلگرد سنجاقی به صورت یک میلگرد طولی با دو انتهای خم شده با زاویه متفاوت است. کاربرد میلگرد سنجاقی بیشتر برای اتصال میلگرد تقویتی خاموت به میلگردهای طول ستون میباشد. در واقع کاربرد اصلی میلگرد سنجاقی مقاوم سازی میگلردهای طولی ستون در برابر نیروی برشی است.
خرک
این نوع میلگرد برای کنار هم قرار دادن دو ردیف آرماتور به صورت افقی و با فاصله‌های مشخص در بتن مورد استفاده قرار میگیرد. کاربرد میلگرد تقویتی خرک بیشتر در بخش فوقانی فونداسیون میباشد. به نوعی میتوان گفت جایگزین میلگرد خاموت بوده زیرا استفاده از آن در فونداسیون ممکن نیست. از آنجایی که میلگرد خرک برای چسباندن آرماتور روی فونداسیون استفاده می‌شود به نام آرماتور پایه دار نیز شناخته می‌شود.
راستا
میلگرد تقویتی راستا یک نوع میلگرد دارای طول زیاد بوده و لبه‌های آن کمی منحنی هستند و در کنار میلگردهای معمولی از آن استفاده می‌شود. مهمترین ویژگی میلگرد راستا افزایش مقاومت کششی بتن است.
اتکا
میلگرد تقویتی اوتکا که به نام ادکا نیز شناخته می‌شود، سری خمیده شبیه به گردن اردک دارد. جالب است بدانید که این استاندارد از کشور روسیه وارد ایران شده است و دلیل نامگذاری آن نیز همین مسئله خواهد بود. در واقع در کشور روسیه یا همان شوروی سابق اتکا به معنای اردک خواهد بود.ساختار میلگرد اتکا باعث شده تا بتواند کشش‌های ناشی از خمش از سمت بالا و پایین و کشش‌های برش را به صورت مایل تحمل کند. این نوع میلگرد از متداولترین انواع میلگرد بوده و بیشتر در ساخت تیرچه از آن استفاده می‌شود. میلگرد اتکا با تحمل لنگرهای منفی در تکیه‌گاه و نیروهای برشی باعث تقویت مقاومت تیرچه در برابر کشش ناشی از خمش در بخشهای پایینی و بالایی می‌شود. طول این نوع میلگرد تقویتی تیر به طور معمول حدود 12 متر است.
رکابی
در واقع نوعی میلگرد خاموت است با این تفاوت که دو انتهای میلگرد باز میباشد. این نوع میلگرد شبیه به حرف U میباشد. کاربرد میلگرد رکابی را میتوان در دیوارهای برشی جهت نگه‌داشتن میلگردهای طولی و عمودی مشاهده کرد. همچنین برای تنظیم فاصله بین دو شبکه میلگرد نیز میتوان از میلگرد تقویتی رکابی استفاده نمود. میلگردی که برای تولید میلگرد رکابی مورداستفاده قرار میگیرد، میلگرد آجدار نوع A2 است. بر اساس استاندارد ایران سایزهای 8 و 10 در ساخت میلگرد رکابی اصلی‌ترین متریال به شمار می‌روند.
خاموت
اصطلاح خاموت برای میلگردهایی که به صورت عرضی مورد استفاده قرار می‌گیرند، به کار برده می‌شود. در ستون‌های بلند ساختمانی برای آن که بتوان از کمانش، خمش و شکست ستون جلوگیری نمود، میلگردهای تقویتی خاموت دور تا دور میلگردهای ستون پیچیده میشوند. در واقع خاموت باعث افزایش استحکام سازه در برابر نیروهای برشی و پیچشی می‌شود. میلگرد تقویتی خاموت تقریبا کارکردی مشابه خرک دارد. با این تفاوت که به جای میلگرد تقویتی فونداسیون، تقویت کننده ستون است.
کاربرد میلگرد تقویتی
همانطور که تا این جای مقاله بیان شد، کاربرد میلگرد تقویتی در افزایش مقاومت ساختمان در برابر نیروهای فشاری و تنشی میباشد. برای بهینه سازی وزن سازه ساختمان و همچنین هزینه نهایی ساخت، به طور معمول از میلگرد تقویتی فقط در بخشهای مهم ساختمان که بیشترین فشارها را باید تحمل کنند، استفاده می‌شود. این بخش‌ها عبارتند از فونداسیون یا پی ساختمان، تیرچه‌های بتنی، ستون‌ها و دیوارهای برشی. برای آشنایی بیشتر با کاربرد میلگرد تقویتی، در ادامه به بررسی کاربردهای این محصول در مکان‌های مختلف می‌پردازیم.
بیشتر بخوانید: کاربرد میلگرد و نکات ریز اجرایی
نحوه چیدمان و کاربرد میلگرد تقویتی در تیرچه ساختمان
تیرچه را میتوان یکی از بخشهای مهم هر ساختمانی دانست که بخش زیادی از وزن را تحمل می‌کند. تیرچه در سقف قرار میگیرد و تمامی نیروهای فشاری و برشی که از سمت طبقات بالا و فونداسیون به آن وارد می‌شود را تحمل می‌کند و بیشتر در ساختمان‌هایی با بیش از 2 طبقه کاربرد دارد. درواقع تیرچه جزئی از سازه است و بیشترین بار کششی روی آن قرار خواهد گرفت. با توجه به اهمیت تیرچه در استحکام ساختمان در ساخت آن از چهار نوع خاص میلگرد استفاده می‌شود:
- میلگردهای کششی
- میلگردهای عرضی
- میلگردهای تقویتی
- میلگردهای بالایی
در هنگام انتخاب میلگرد تقویتی تیر باید در نظر داشته باشید که حتماً از میلگرد آجدار استفاده شود. طول هر میلگرد باید ازروی نمودار لنگر خمشی و جدول میلگرد تقویتی تیرچه مشخص گردد. در غیر این صورت پروژه عمرانی دچار مشکلات مقاومتی عدیده‌ای می‌شود و اصلاً مقاومت لازم در مقابل حرکات زمین را نخواهد داشت. همین‌طور طول میلگرد تقویتی باید از تیرچه کمتر باشد و به عبارتی باید میلگردها درون بتن به شکل کاملاً یکدست دفن شوند. همچنین طول آرماتور تقویتی تیرچه به بتن و آرماتور و شرایط ساختمان نیز بستگی دارد. یعنی شما باید نخست این مسئله را به‌خوبی بررسی کنید. همین‌طور در کارهای اجرایی بهتر است که نمره میلگرد اصلی و تقویت شده یکی باشد.
در هنگام کاربرد میلگرد تقویتی در تیرچه یک موضوع مهم وجود دارد و آن هم مربوط به بررسی مکان و فاصله میلگردها از یکدیگر میباشد. بخش زیادی از نحوه چیدمان میلگرد به قطر و ضخامت آن مربوط است. برای تعیین نهایی اندازه میلگرد تقویتی از نرم‌افزارها و ابزارهای کامپیوتری استفاده می‌گردد. اما هر چه تعداد بیشتری از میلگردهای تقویتی را با فاصله کمتر از هم به کاربرده شود، استحکام سقف بیشتر خواهد شد. علاوه‌برآن میلگردها برای استفاده به‌عنوان سیستم تقویتی می‌توانند بسته به نظر مهندس اجرای پروژه، نیاز پروژه و موقعیت مکانی در حالات مختلفی خم و یا زاویه داده شوند. اما به طور معمول میلگرد تقویتی که برای تیرچه استفاده می‌شود از نوع میلگرد تقویتی اتکا است.
مکان‌هایی که به میلگرد تقویتی نیاز دارند!
در قسمت‌های گوناگون همانطور که گفته شد. درواقع بخشهای گوناگون ساختمان از میلگردهای تقویتی مورداستفاده قرار خواهد گرفت. علت استفاده کردن آن این است که روی هر قسمت فشار وجود داشته است. میتوان گفت برای تحمل کردن آن به یک ماده با استحکام داشتن زیاد نیاز خواهد بود. لازم به ذکر است که مهمترین قسمت‌های ساختمانی که می‌توانند چنین تنشی را تحمل کنند میتوان نام برد. مانند پی ساختمان و تیرهای بتنی مباشد. همچنین ستون‌ها و دیوارهای برشی را شامل می‌شود. بر این اساس استفاده کردن از میلگردهای تقویتی در چنین مکان‌هایی بسیار رایج بوده است.
کاربرد میلگرد تقویتی در دیوار برشی
دیوار برشی به نوعی دیوار مهاری محسوب میشوند که به منظور افزایش استحکام سازه مورد استفاده قرار میگیرد. این نوع دیوارها مستقیماً به فونداسیون و سازه ساختمان متصل هستند. هدف از به کارگیری میلگردهای تقویتی در دیوارهای برشی این است که این فرآورده آهنی مانع از کمانش و شکستن دیوار شوند. دیوارهای برشی در ساختمان‌هایی که امکان تنش و فشار بر روی ساختمان زیاد است و امکان واژگون شدن دیوارهای عادی وجود دارد، مورد استفاده قرار میگیرد. به طور کلی دیوار برشی بیشتر در سازه‌هایی که در معرض طوفان و زلزله هستند، کاربرد دارد. دیوار برشی در دو نوع مونولیتیک و جفت وجود دارد. نوع دیوار برشی با توجه به نظر مهندس و طراح انتخاب می‌شود. نحوه استفاده از میلگرد به صورت افقی و قائم میباشد که به فونداسیون و اسکلت ساختمان متصل می‌شود. در هنگام استفاده از میلگرد تقویتی دیوار برشی، ممکن است شرایط بتن ریزی سخت شود. به منظور جلوگیری از مشکل بتن‌ریزی در فونداسیون و اطراف دیوار بهترین راهکار استفاده از میلگردهای تقویتی قطور تر یا افزایش میلگردهای سراسری اصلی و کاهش میلگردهای تقویتی میباشد.
کاربرد میلگرد تقویتی در ستون
ستون‌های عامل انتقال دهنده بار ساختمان از بدنه و اسکلت سازه به فوندانسیون هستند. درواقع وظیفه اصلی ستون ایجاد ساختار تحمل وزن در ساختمان است. شیوه کار ستون این گونه است که انواع بارهای موجود در کف سازه بر سطوح در هر طبقه که مستقیماً به ستون‌ها تحمیل می‌گردد. این فشارها بر هر ستون در تیرها را نیروهای محوری می‌گویند. هر مشکلی در ستون‌ها می‌تواند باعث تخریب کل ساختمان شود. به همین جهت باید دارای استحکام بالایی باشد. به علاوه ستون‌ها باید در برابر فشارهای کششی و تنشی نیز انعطاف لازم را داشته باشند. با توجه به اهمیت ستون در ساختمان یکی از کاربردهای میلگرد تقویتی، افزایش مقاومت ستون میباشد. علاوه بر آن میلگرد تقویتی انعطاف ستون در برابر فشار و تنش را نیز افزایش می‌دهد.
تعداد میلگرد در هر ستون چقدر است؟
ستون‌ها شکل و اندازه‌های گوناگونی دارند و به همین منوال سطح یک مقطع در هر یک از آنها نیز ممکن است با دیگر متفاوت باشد. تعداد میلگردهای به‌کاررفته در هر ستون نیز باید باتوجه‌به سطح مقطع انتخاب شود. در ستون‌هایی با سطح مقطع مربع از 4 و همین‌طور سطح مقطع شش‌ضلعی منتظم از 6، سطح مستطیل از 6 تا 8 استفاده می‌شود. علاوه‌برآن در سطح مقطع دایره در کم‌ترین حالت میتوان از 6 میلگرد استفاده کرد. ضمن این که این نکته را به یاد داشته باشید که ستون‌هایی با سطح مقطع چندضلعی که منتظم هستند نیز حداقل میلگردهای قابل‌استفاده در آن مساوی با تعداد اصطلاح سطح مقطع در هر ستون میباشد.
اگر ستون موردنظر از جنس بتن باشد به طور معمول و بر اساس قرارداد پروژه‌های ساختمانی تعداد به این شکل است:
قطر 8 میلیمتر و بیشتر، میلگردهای پیچشی به‌دور ستون حداقل 10 میلیمتر، سطح مقطع دایره و چندضلعی حداقل 12 و قطر مقطع مربع و مستطیل حداقل 14 میلیمتر. به‌هرحال در اجرای میلگرد در ستون برای افزایش مقاومت لازم است که نکات تأمینی و ایمنی زیادی رعایت شود و همه چیز باید تحت‌نظر مهندس عمران و سازه اجرا گردد. در غیر این صورت پروژه دچار مشکل خواهد شد و مجوزهای لازم را دریافت نمی‌کند.
در هنگام محاسبه میلگرد مورد نیاز برای ساخت ستون لازم است به این نکته توجه داشته باشید که برای اتصال ستون طبقات مختلف به یکدیگر، طول میلگرد باید بیش از اندازه طول ستون باشد. به این مقدار اضافی ریشه ستون یا آرماتور انتظار گفته می‌شود. طول خم میلگرد ریشه ستون باید حداقل طول مورد نیاز برای وصل کردن ستون‌ها به یکدیگر باشد تا هزینه و وزن سازه زیاد افزایش پیدا نکند. به طور معمول طول خم میلگرد ریشه ستون بین 1 تا 1.4 متر در نظر گرفته می‌شود.
بیشتر بخوانید: میلگرد ریشه یا انتظار چیست؟
نحوه چیدمان و کاربرد در فونداسیون
درصورتی‌که هیچ تجربه و تخصصی در زمینه ساختمان‌سازی ندارید باید بدانید که فونداسیون اولین مرحله برای ساخت ساختمان میباشد. شالوده ، پِی یا foundation به فرانسوی نام‌های دیگر این بخش از ساختمان است. درواقع تمام وزن کلی ساختمان روی فونداسیون به‌عنوان یکی از بخشهای اصلی قرار میگیرد. اگر بخواهیم به‌صورت ساده‌تر توضیح دهیم. بخشی از سازه است که در ابتدا ساخته می‌شود و وظیفه کلیدی آن انتقال نیرو از ستون‌ها به زمین و خاک اطراف ساختمان است.
با توجه به اهمیت فوندانسیون در استحکام ساختمان، باید در ساخت آن از میلگرد تقویتی استفاده شود. اما برای استفاده از میلگرد تقویتی در فونداسیون و یا پی ساختمان ابتدا باید بسته به نیاز و در ابعادی که مهندسین مشخص می‌کنند، میلگرد تقویتی فونداسیون خم شده و چنان‌چه ابعاد آن بیش از اندازه بزرگ باشد، باید برش داده شود. سپس برای ایجاد بخش اصلی فونداسیون سازه مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
اصول استفاده از میلگرد تقویتی فونداسیون در پی ساختمان
در مورد اصول استفاده از میلگردهای تقویتی در پی ساختمان، نکات زیادی وجود دارد که ما چند مورد از آنها را به شما عزیزان شرح می‌دهیم. نخست این که حداقل و حداکثر میزان فاصله برای آرماتورهای طول باید به ترتیب 10 و 35 سانتی‌متر باشد. قطر طولی آنها نیز نباید کمتر از 10 سانتی‌متر باشد. برای پروژه‌های نهایی و اجرای شماره آرماتورهای تقویتی و اصلی می‌بایست یکسان باشد. زیرا در این صورت استحکام سازه چند برابر خواهد شد. به‌طورکلی آرماتورهای تقویتی در پایین فونداسیون و زیر دیوارهای برشی و یا در بخش زیرین ستون‌ها و در میان میلگردهای بالایی پی تنظیم و نصب می‌گردند.
محاسبه تعداد میلگرد تقویتی در فونداسیون
یکی دیگر از سؤالاتی که در مورد میلگرد تقویتی مطرح می‌شود نحوه کاشت و چیدمان آن در فونداسیون خواهد بود. مقدار میلگرد تقویتی فونداسیون معمولا توسط نرم افزارهای مهندسی محاسبه می‌شود. نحوه اجرای میلگرد تقویتی فونداسیون هم زمان با نصب میلگردهای معمولی میباشد. به طور معمول محل قرار گرفتن میلگرد تقویتی فونداسیون در بخش پایین تر از ستون ساختمان میباشد. البته محدودیتی در محل قرار گرفتن میلگرد تقویتی فونداسیون وجود ندارد و بسته به نیاز، اهمیت، امنیت، ارتفاع و همین‌طور تعداد طبقات ساختمان و وزن کلی بنا در بخشهای بالاتر نیز از این میلگردها استفاده می‌گردد.
پس از آن باید عرض کنیم که وزن میلگرد تقویتی نیز باید به‌درستی محاسبه شود. در غیر این صورت می‌تواند سبب بروز مشکلات عدیده‌ای در پروژه گردد. همین‌طور فراموش نکنید که ممکن است در هر پروژه ساختمانی از انواع مختلف میلگرد استفاده شود. در واقع قطر و وزن میلگردها با هم متفاوت است و قطعاً هر چه قطر میلگرد کمتر باشد فشار بیشتری را تحمل نموده و در نتیجه توان آن نیز پایین‌تر می‌آید. از یکروی دیگر نحوه چیدمان میلگرد در فونداسیون به شرایط محیطی، نوع میلگرد، تعداد میلگرد، قطر میلگرد، وزن وارده نیز بستگی خواهد داشت. بنابراین میتوان گفت که در ردیف بالا و پایین هر فونداسیون از میلگرد تقویتی استفاده می‌شود. روش محاسبه‌ی سرانگشتی برای وزن میلگرد تقویتی به صورت زیر است:
طول میلگرد تقویتی × تعداد میلگرد تقویتی = متر میلگرد
متر میلگرد× وزن یک میلگرد تقویتی = وزن کل میلگرد تقویتی
در صورت بروز مشکل در هنگام بتن ریزی به علت استفاده از میلگرد تقویتی، طبق نظر مهندس ناظر میتوان از میلگردهای تقویتی با قطر بیشتر استفاده نمود و یا با افزایش میلگردهای اصلی از تعداد میلگرد تقویتی فونداسیون کم نمود.
بیشتر بخوانید: نحوه و فرمول محاسبه وزن آهن‌آلات
از میلگرد تقویتی در سازه چه هنگام استفاده می‌شود؟ در چه زمانی اجباری نخواهد بود؟
میتوان اشاره داشت به بسیاری از ساختمان‌های قدیمی که بدونِ استفاده کردن از میلگرد تقویتی ساخته‌شده‌اند. منتها نکته بسیار مهم اینجاست که به‌طورکلی اجبار در استفاده کردن از میلگرد تقویتی وجود نداشته است. لازم به ذکر است که بنا به صلاح‌دید مهندس ساختمان و همچنین با توجه داشتن به بهبود مقاومت سازه در برابر عوامل طبیعی استفاده می‌شود. عواملی مانند زلزله و تنش‌های وارده بر آن در این شرایط بهتر است از میلگرد تقویتی استفاده‌شده باشد. در غیر این صورت میلگردهای بکار رفته در ساختمان باید از نوع مستحکم A4 بوده باشد.
شایان‌ذکر است که در ایران بالغ‌بر نودونه درصد موارد از میلگرد با گریدهای A3 و A2 استفاده خواهد شد (برای اطلاع از تفاوت میلگرد A2 و A3 این مقاله را بخوانید). دلایل مختلفی داشته است اولین مورد تولید این نوع میلگرد در ایران بسیار ناچیز بوده است. هنگامی‌که بخواهید از این نوع میلگرد استفاده کنید باید از میان مارک‌های وارداتی انتخاب شوند. دومین مورد با توجه به کمبود میلگرد و استحکام داشتن بسیار بالای میلگرد با گرید A4 مورداستفاده نیز بالاتر خواهد بود.
نقشه‌خوانی میلگرد تقویتی به چه صورت است؟
با به کارگیری میلگرد تقویتی در ساخت ساختمان‌ها برای ساخت یک قسمت مشخص نیاز می‌شود که از چندین نوع میلگرد استفاده شود. برای آن که نقشه ساختمان زیاد شلوغ نشود و همه درک درستی از آن داشته باشند، نمادهای مشخصی در نقشه ساختمان به کار برده می‌شود. به همین جهت برای نقشه خوانی میلگرد تقویتی نیاز است که با این نمادها آشنا شوید. معمولا اندازه میلگردها به صورت زیر نماد گذاری میشوند:
AØB@C
که در آن A برای نمایش تعداد میلگردها مورداستفاده قرار میگیرد. B نشان دهنده قطر میلگرد است و در نهایت C فاصله میلگردها از هم را مشخص خواهد نمود.
مثلاً برای نقشه خوانی میلگرد تقویتی فونداسیون اگر عبارت 10@ 25 Ø 16 را مشاهده نمایید، به معنای آن است که برای ساخت فوندانسیون به 16 میلگرد سایز 25 در فاصله 10 سانتی متری از یکدیگر نیاز دارید. در هنگام نقشه خوانی میلگرد باید به این نکته توجه داشته باشید که برای راحتی نقشه خوانی، روی پلان اصلی عبارت ADD در میلگردهای تقویتی درج می‌شود. تا شناسایی آنها از سایر میلگردها آسان تر باشد.
بیشتر بخوانید: بندیل میلگرد و تعداد شاخه‌های آن که بهتر است بدانید!
نحوه محاسبه میلگرد تقویتی
با توجه به اهمیت میلگرد در ساخت انواع ساختمان بسیار مهم است که قبل از شروع ساخت برآورد صحیحی از سایز و تعداد میلگرد مورد نیاز داشته باشید. استفاده از میلگرد مناسب در ساختمان سازی مسئله بسیار حساسی است که هر گونه اشتباه در آن می‌تواند خسارات جبران ناپذیر مالی و جانی به همراه داشته باشد.
محاسبه تعداد انواع میلگرد یک فرآیند تخصصی است که توسط مهندسان ساختمان انجام می‌شود. با توجه به اهمیت این موضوع در ادامه شما را با روش‌های معمولی که برای محاسبه میلگرد تقویتی به کار برده میشوند، آشنا خواهیم نمود.
با استفاده از نرم‌افزار
با توجه به اهمیت و پیچیدگی محاسبه تعداد میلگرد، مهندسان نرم افزارهایی برای برآورد میزان میلگرد مورد نیاز طراحی نموده اند. در این روش با وارد نمودن یک سری اطلاعات به‌صورت پیش‌فرض امکان دریافت و محاسبه عدد نهایی استفاده از تعداد میلگرد در نرم‌افزار وجود دارد. البته خروجی نرم‌افزار خطا دارد و مقدار آن نیز ممکن است گاهی درست نباشد. در نتیجه بهتر است از روش‌های دیگر نیز استفاده شود.
به روش تخمینی
در این روش میزان میلگرد تخمین زده می‌شود. روش تخمینی نیاز به تجربه دارد اما با استفاده از جدول زیر که مشخص نموده به ازای هر یک تن میلگرد چند متر بنا میتوان ساخت، می‌توانید یک برآورد اولیه از هزینه‌های ساخت داشته باشید. مثلاً برای یک انباری هر 105 متر فضای به یک تن میلگرد نیاز خواهد بود. در مقابل با توجه به الزام مقاوم سازی بیمارستان‌ها هر یک تن میلگرد برای ساخت 13.5 متر بیمارستان کافی خواهد بود.
میلگرد مورد نیاز
(تن) |
حجم ساختمان
(متر مکعب)
|
سازه‌های ساختمانی |
| 1 |
105 |
انبارها و سازه‌های مخصوص بارگذاری |
| 1 |
13.5 |
دفاتر اداری، مراکز خرید، بیمارستان‌ها و هتل‌ها |
| 1 |
15.5 |
ساختمان‌های مسکونی و مدارس |
با محاسبه وزن
روش بعدی بر اساس وزن خواهد بود که این روش کمی‌دقیق‌تر از روش تخمینی است. محاسبه میلگرد تقویتی در این روش با استفاده از یک سری محاسبات ریاضی انجام می‌شود. اما باتوجه‌به این که این نوع محاسبه بسیار حساس است باید به قطر و شکل میلگرد توجه ویژه‌ای داشت. برای استفاده از این روش ابتدا باید تعداد میلگردهای مورد نیاز را به دست آورید. سپس اندازه طولی هر میلگرد به متر را در اندازه وزن یک متر میلگرد ضرب کنید. در نهایت با ضرب تعداد میلگردها در عدد به دست آمده، می‌تواند وزن میلگردهای مورد نیاز را محاسبه کنید.
با استفاده از نقشه
در نهایت استفاده از نقشه روش آخری است که مقدار میلگرد در ارزیابی مجدد محاسبه شده و مزایای اصلی آن مربوط به امکان ارزیابی بر اساس سازه حقیقی است. در نهایت تمامی‌جزئیات مثل قرارگیری آرماتور نیز در این روش مشخص می‌شود و با داشتن نقشه میتوان نقاط پرتنش را بررسی و مشخص کرد. نکته مهمی که در استفاده از این روش وجود دارد، داشتن توانایی نقشه‌خوانی میلگرد و آشنایی با نمادهای مربوط به انواع میلگرد میباشد.
جمع بندی در مورد میلگرد تقویتی
با توجه به اهمیت استحکام بناها و ساختمان‌ها، از مصالح مختلفی برای افزایش استحکام و مقاومت سازه‌ها استفاده می‌شود. یکی از این مصالح، میلگرد تقویتی میباشد. کاربرد میلگرد تقویتی در کنار سایر میلگردها باعث افزایش چند برابری استحکام ساختمان می‌شود. میلگردهای تقویتی با توجه به کاربرد به روش‌های مختلفی آرماتور بندی میشوند. با توجه به این که استفاده از میلگرد تقویتی در کنار مقاوم سازی ساختمان باعث افزایش هزینه می‌شود، این نوع میلگرد فقط در مناطق حساس ساختمان مانند فوندانسیون، تیرچه، دیوار برشی و ستون مورد استفاده قرار میگیرد. توجه داشته باشید که عدم کاربرد میلگرد تقویتی می‌تواند عواقب سنگین مالی و جانی به همراه داشت باشد.
