ورق استیل 310 و 309 چه تفاوتی باهم دارند؟
ورق استیل 310 و 309 ازجمله مهم‌ترین، معروف‌ترین و پراستفاده‌ترین متریال‌های فلزی موجود در بازار هستند که به دلیل خاصیت‌های فیزیکی، شیمیایی، مقاومتی و استقامتی که دارند در بخش‌های مختلفی از صنعت مورداستفاده قرار می‌گیرند. ضمن این که این تفاوت ورق استیل 310 و 309 با توجه به حیطه مورد استفاده و حوزه به‌کارگیری آنها متفاوت است. نخست کمی در مورد تفاوت ورق استیل 310 و 309 صحبت خواهیم کرد.
اول این که ورق‌های استیل به دلیل ساختاری که دارند معمولاً متریال گران‌قیمتی به‌حساب می‌آیند. از طرفی دو نوع وارداتی و تولید داخل از آنها عرضه می‌شود. البته ورق استیل 310 به‌صورت داخلی تولید نمی‌شود و معمولاً محصولات موجود در بازار ایران به‌صورت وارداتی از کشورهای چین، هند و روسیه عرضه شده‌اند. همچنین برای اطلاع از قیمت روز ورق استیل می توانید به صفحه اصلی پیوان مراجعه کنید و یا با همکاران ما در تماس باشید.
آشنایی با ورق استیل 310
این ورق یک متریال ضدزنگ است که در دمای بالا مورداستفاده قرار می‌گیرد. علاوه‌برآن این فولاد به دلیل استفاده از مقادیر نیکل و کروم مقاومت بالایی در مقابل کربوریزه شدن و سولفیداسیون دارد و می‌تواند این محیط‌ها را تا دمای 1100 درجه سانتی‌گراد تحمل کند. در نهایت این استیل کاربردهایی در دمای بالا دارد که ممکن است شوک حرارتی نیز داشته باشند. یعنی سیکل تغییر دما به شکل یکدست نیست و ممکن است در لحظه دما تغییر کند، ناگهان محیط سردوگرم شود. علاوه‌برآن آلیاژهای دیگری نیز در بازار هستند که به آنها لقب سوپر آلیاژ داده می‌شود. قیمت این متریال‌ها عموماً خیلی بالاتر است و کم‌تر پیش می‌آید که برای ساخت انواع دیگ بخار، لوله اگزوز و… از محصولی به‌غیراز استیل 310 نسوز استفاده شود.
بیشتر بخوانید : تفاوت کربن استیل با استنلس استیل در چیست؟ و چه کارایی دارند؟
آشنایی با ورق استیل 309
این ورق که با نام استیل آستینتی نیز شناخته می‌شود مقاومت خوردگی فوق‌العاده بالایی دارد و در دمای بالا نیز می‌تواند خواص خود را حفظ کند. علاوه‌برآن در مقابل اکسید تا دمای 1038 درجه سانتی‌گراد از خود مقاومت نشان می‌دهد. گرید 309 نسبت به مدل 304 در محیط‌های دریایی و فضایی که حاوی نمک است مقاومت بیشتری از خود نشان می‌دهد و در مقابل سولفیت نیز بهترین گزینه است. از طرفی اگر قصد کارکردن با اسیدهای نیتریک، سولفوریک و استیک را دارید، این گزینه می‌تواند در شرایط خاص و چرخه‌های حرارتی در مقابل اکسید تا دمای 1850 درجه سانتی‌گراد مقاومت کند و از مقاومت سوفلید خوبی برخوردار است.
از طرفی در کالیبراسیون کاربرد و مقاومت کم‌تری از خود نشان می‌دهد. نمی‌توان از این متریال در اتمسفرهایی که کوره کننده است استفاده کرد. البته این محصول در امریکا به شکل 309S و در اروپا به شکل 309E شناخته می‌شود. در نهایت مدل اروپا حاوی مقادیر کروم کم‌تری نسبت به مدل امریکایی است. علاوه‌برآن 1.75 درصد سیلیکون بیشتر در آن موجود است که ساختار مقاومتی این متریال را به میزان مناسبی افزایش می‌دهد.
بیشتر بخوانید: نحوه و فرمول محاسبه وزن آهن‌آلات
تفاوت ورق استیل 310 و 309
ورق استیل 310 و 309 در مقابل اکسید مقاوم هستند. هر دوی این ورق‌ها دارای مدل‌های کم‌کربن هستند که یک پسوند S لاتین در کنار نام آنها می‌آید. به دلیل این که در هر دوی این ورق‌ها میزان قابل‌توجهی کروم و نیکل استفاده شده است، نسبت به دیگر فلزات سری 300 مقاومت بیشتری در مقابل خوردگی از خود نشان داده و ضمن این که هر دوی این متریال‌ها برای ساخت دیگ‌های بخار یا همان بویلر، کوره‌ها و تجهیزات صنایع پتروشیمی که در حرارت بالا کار می‌کنند مورداستفاده قرار می‌گیرند. از جمله تفاوت تفاوت ورق استیل 310 و 309 می‌توان:
- کاربرد
- گستره دمای قابل‌تحمل
- قیمت
با هم تفاوت‌هایی دارند. ضمن این که عمده‌ترین تفاوت ورق استیل 310 و 309 مربوط به مشخصه عناصر مورداستفاده است. یعنی کروم و نیکلی که در این ورق‌ها استفاده شده است با هم فرق دارد. در استیل 390 از 23 درصد کروم، 14 درصد نیکل، 2 درصد منگنز و 1 درصد سیلیسیم استفاده شده است. مقدار استفاده از کربن با نوع دیگر برابر است و فسفر نیز به همین میزان در هر دوی این فلزات استفاده می‌شود. ضمن این که گوگرد به کار گرفته در مدل 309، 0.03 درصد و در 310 0.030 خواهد بود.
آشنایی بیشتر: کارخانه فولاد ناب تبریز و محصولات آن در پیوان
تفاوت استانداردهای دو ورق
مدل 310 در دو استاندارد ASTM A240 / ASME SA240 و مدل 309 نیز در همین حالت‌ها و همین‌طور مدل AMS 5523 نیز تولید می‌شود. درنهایت استیل 309 در حالت نورد سرد دارای ضخامت 0.3 میلیمتر تا 6 و همین‌طور در حالت نورد گرم بر اساس ساختاری مقاوم‌تر از ضخامت 3 تا 18 میلیمتر عرضه می‌شود. عرض این ورق‌ها نیز معمولاً بین 1000، 1219، 1500، 2000، 2200 و 2500 میلیمتر تولید می‌شود.
البته معمولاً فروشندگان این استیل‌ها به دلیل این که محصولات وارداتی هستند، می‌توانند پیش از خرید از خریدار سفارش دریافت کنند. در نهایت مطابق نیاز او محصول را وارد کنند. این پروسه مدت زمانی به طول می‌انجامد و درصورتی‌که خریداران عجله داشته باشند باید به سراغ فروشندگانی بروند که این محصول را وارد و در انبار به‌صورت مستقیم عرضه می‌کنند. در واقع فرق اصلی میان تهیه این متریال به دو شکل تهیه مستقیم و تهیه به‌صورت پیش سفارش خواهد بود.
درصورتی‌که قصد خرید این ورق‌ها را دارید. حتماً نام شرکت سازنده و کشور مبدأ را بررسی کنید. متریال امریکایی و اروپایی بالاترین کیفیت را دارند. اما به دلیل شرایط تحریم خرید و واردکردن آنها به همین راحتی نیست. از طرفی هزینه زیادی نیز خواهد داشت و معمولاً برای صنعت گران صرفه اقتصادی ندارد که بخواهند از مدل‌های اروپایی و امریکایی ورق استیل 309 و 310، با وجود این تفاوت‌ها استفاده کنند. از طرفی نوع آلیاژ و مقدار استفاده از کربن، نیکل و دیگر مواد معدنی در مدل های مختلف این محصول می تواند متفاوت باشد. شرکت ها به یک شکل این ورق را تولید نمی‌کنند. و در نهایت سری S به طور کلی و به صورت ساختاری با دیگر نمونه ها تفاوت دارد.
تفاوت دما و مقاومت اتمسفری ورق استیل 310 و 309
در ورق‌های استیل 310 مقدار کروم متغیر باتوجه‌به کشور سازنده از 24 تا 36، نیکل از 19 تا 22 و منگنز 2 و سیلیسیم 1.5 است. در نهایت دمای کاری فلز 310 بیشتر است و در استیل 309 سرویس‌دهی به‌صورت پیوسته تا دمای 1095 درجه سانتی‌گراد و سرویس‌دهی‌های متناوب تا دمای 980 درجه سانتی‌گراد می‌باشد. درصورتی‌که در مدل 310 تفاوت اصلی مشخص می‌شود. عدد سرویس‌دهی به‌صورت پیوسته در دمای 1150 درجه سانتی‌گراد برای مقاومت‌های بالا انجام شده و عدد آن در سرویس‌دهی به‌صورت متناوب تا 1035 درجه سانتی‌گراد است که این عدد نسبت به مدل قبلی به‌مراتب بیشتر است.
در نهایت به دلیل این که مدل 310 دارای مقادیر نیکل بیشتری است گران‌تر نیز به‌حساب می‌آید و اگر این شرایط دمایی مهم نباشد قطعاً برای کارفرما اهمیتی ندارد که بخواهد استیل 310 را با قیمت بالاتری تهیه کند و به سراغ استیل‌های 309 می‌رود که هم ارزان‌تر هستند. هم تهیه آنها در بازار ایران نیز به‌مراتب آسان‌تر است. در نهایت دما و همین‌طور گازهای موجود در اتمسفر سبب می‌شود که شما به‌عنوان کارفرمای یک پروژه مشخص کنید که کدام گزینه می‌تواند استانداردتر و یا انتخاب بهتری باشد.
در حال حاضر کارخانه‌های زیادی در ایران و در حوزه‌های گوناگون صنعت فعالیت می‌کنند که نیاز به هر دوی این فلزات ضدزنگ دارند. در نتیجه تهیه نوع باکیفیت آن برای آنها بسیار حیاتی و مهم است. اگر قصد انجام این کار را دارید باید به فاکتورهای تولید، استانداردهایی که شرکت مبدأ محصول دریافت کرده است دقت زیادی داشته باشید. همین‌طور به سراغ ورق‌هایی بروید که تمامی الزامات تولیدی، استانداردها، تأییدیه‌ها و از جمله ایزوهای بازار جهانی را دریافت کرده‌اند.
ترکیب شیمیایی 309（309S) و 310（310S)
| درجات |
کربن |
سیلیسیم |
منگنز |
فسفر |
آهن |
کروم |
نیکل |
| 309 |
0.20 |
1.00 |
2.00 |
0.045 |
0.03 |
22.0-24.0 |
12.0-15.0 |
| 309S |
0.08 |
1.00 |
2.00 |
0.045 |
0.03 |
22.0-24.0 |
12.0-15.0 |
| 310 |
0.25 |
1.50 |
2.00 |
0.045 |
0.03 |
24.0-26.0 |
19.0-22.0 |
| 310S |
0.08 |
1.50 |
2.00 |
0.045 |
0.03 |
24.0-26.0 |
19.0-22.0 |
بیشتر بخوانید: ورق استیل نسوز 309 و ویژگی‌های آن
مقایسه تفاوت خواص ورق استیل 310 و 309
البته ورق استیل 310 و 309 شباهت‌های زیادی نیز به هم دارند. در ادامه و در قالب خواص این آلیاژها شباهت‌های آنها را نیز بررسی خواهیم کرد. اول این که ورق استیل 309 مثل 304 قابل ماشین‌کاری است. مدل 309 در جوش‌کاری‌های نفوذی و مقاومتی بهترین گزینه است و همین‌طور نمی‌توان از آن برای جوشکاری اکسی استیلن استفاده کرد. فولاد ضدزنگ 309 در دمای 1038 تا 1121 درجه سانتی‌گراد در آب کوئنج خواهد شد و با استفاده از تکنیک آنیل فلز می‌توان سختی آن را کم‌تر کرد. از طرفی کاهش سختی این ورق باعث می‌شود که شکل‌پذیرتر شود و ساختار مقاومتی خود را کم‌تر کند.
هر دوی این ورق‌ها دارای خاصیت غیرمغناطیسی هستند و توسط آهن‌ربا جذب نخواهند شد. به همین علت به آنها استیل‌های نگیر نیز می‌گویند. ضمن این که هر دوی این ورق‌ها و رول‌ها برای ساخت انواع قطعات هواپیما و موتور جت، مبدل‌های حرارت، دیگ‌های بخار، تجهیزات پالایشگاهی و فرآورده‌های شیمایی و نفتی، قطعات لوله اگزوز خودروها، بخصوص در کارخانه‌های بزرگ تولید انواع لوازم ماشینی و مکانیکی، تجهیزات جابه‌جا کردن مواد شیمایی و محفظه‌های حمل سولفیت‌ها، تجهیزات کوره‌ها و بویلرها و … مورداستفاده قرار می‌گیرند.
نقاط قوت و مزایای ورق استیل 309
یکی از نقاط قوت ورق استیل 309 که موجب محبوبیت آن شده، می‌توان به پتانسیل فوق‌العاده جوشکاری اشاره کرد. در مقابل آن قیمت ورق استیل 309 نیز موجب شده است که این متریال هم از نظر هزینه گزینه مناسبی نسبت به رقبا باشد. هم می‌توان پروسه جوشکاری را به‌صورت استقامتی روی آن انجام داد. همین‌طور درجه بالای مقاومت در برابر زنگ‌زدگی سبب می‌شود. که از این ورق استیل بتوان در محیط‌هایی که مواد اسیدی دارند به‌راحتی استفاده کرد. قیمت ورق استیل 309 بسته به کیفیت کارخانه، ضخامت و همین‌طور ابعاد آن تعیین خواهد شد.
ضمن این که به دلیل مصرف در ساخت انواع بخش‌های کوره، کارخانه‌های کاغذسازی، ساخت اگزوز به دلیل آستانه تحمل حرارت و برودت، پاتیل‌های بخار، انواع روکش‌های اجاق‌گاز و ورق‌های مسطح معمولاً توسط کارخانه‌ها و صنعت گران در حجم‌های بالا خریداری می‌شود. ورق استنلس 309 به شکل شیت بوده و ضخامت آن هر چه بالاتر می‌رود، به طبع ابعاد بزرگ‌تر با هزینه بیشتری ساخته می‌شوند و قیمتشان نیز بیشتر می‌گردد. اگر برای شما این پرسش مطرح شده است که اصلی‌ترین استفاده استیل نسوز چیست؟ باید عرض کنیم که معمولاً در شرایطی که نیاز به تحمل حرارت در کنار رطوبت باشد، از این ورق‌ها استفاده می‌شود.
بیشتر بخوانید: ویژگی ورق استیل نسوز چیست؟
ورق استیل 310 در بازار ایران چه کاربردهایی دارد؟
استیل نسوز یا ورق استیل 301 مقاومت بالایی در برابر خوردگی، مناسب برای ماشین‌کاری و جوشکاری و تغییر شکل در روش‌های گرم و سرد است. همین‌طور لوله استیل 310 نیز با همین آلیاژ ساخته می‌شود. معمولاً شرکت‌ها یا این ورق و یا ورق استیل ضدسایش یا همان مدل 321 را برای ساخت انواع بیل لودر، قطعه‌های مکانیکی ماشین‌های بزرگ، دیسک ترمز، راه‌سازی، تجهیزات و سیستم‌های مکانیکی حفاری و همین‌طور ساخت انواع سنگ‌شکن و تیغه دستگاه‌های مکانیکی مورداستفاده قرار می‌دهند. اما در مقابل ورق استیل 301 عمدتاً به‌عنوان یک ورق کربن متوسط در شرایطی که نیاز به درجه حرارت زیاد باشد بهره‌برداری خواهد شد.
همین‌طور تفاوت قیمت ورق استیل 310 و 309 به عوامل کیفیت و کارخانه تولید آن، ضخامت و ابعاد بستگی خواهد داشت. در نهایت اگر قصد تهیه لوله استیل 310 را دارید حتماً به گواهینامه‌هایی که شرکت سازنده آن دریافت کرده و همین‌طور اعتبارنامه و شناسنامه محصول نیز توجه داشته باشید. عمده‌ترین مصرف این ورق همان‌طور که گفته شد به دلیل خاصیت نسوز بودن آن است و به طبع ممکن است برخی فروشگاه‌ها آن را با نام استیل نسوز عرضه کنند.
انواع استیل آستینتی، مارتینزیتی، فریتی و سخت رسوبی از جمله دسته‌بندی‌های مرتبط با این محصول هستند و جوشکاری این ورق نیز معمولاً به شیوه جوش ذوبی و یا با استفاده از سیستم الکترود 310 انجام می‌شود. این ورق برای تقویت توان مقاومتی در دمای 1150 درجه سانتی‌گراد قرار می‌گیرد و به همین ترتیب سرد می‌شود. پس از آن ورق استیل موردنظر ما به مدت 1000 ساعت باید در دمای 650 درجه بازپخت شود و در این صورت شرایط استقامتی خوبی را به دست می‌آورد و می‌تواند آماده استفاده شود.
کاربردهای ویژه لوله استیل 310 نیز شامل موارد زیر می‌شود:
- ساخت انواع ماشین‌آلات معدن
- ساخت انواع قطعات کریژونیک
- تولید استیل نسوز برای ریخته‌گری به‌صورت پیوسته
- ساخت سیستم‌های ریکاوری در کارخانه‌های پتروشیمی و…
بیشتر بخوانید: ورق استیل نسوز 310 و هرآنچه بهتر است بدانید!
جمع بندی نهایی
در نهایت ورق‌های استیل ضدزنگ به دلیل گستره کاربرد وسیعی که دارند در بازار به اشکال مختلفی یافت می‌شوند. بسته نیاز مشتریان و صنعت گران و همین‌طور پروژه‌های بزرگ، شرکت‌ها و کمپانی‌های سازنده فلزات این ورق‌ها و متریال‌ها را بر اساس گریدهای متنوعی عرضه می‌کنند. از جمله محبوب‌ترین گریدهای ضدزنگ نگیر می‌توان به فلزات ورق استیل 310 و 309 اشاره کرد. که در مورد تفاوت‌های آنها در متن به طور کامل توضیحاتی را ارائه کرده‌ایم. بیشتر این تفاوت‌ها در مقدار آلیاژها و فلزات مورداستفاده است. ضمن این که این ورق‌ها در حوزه کاربرد و میزان مقاومت در اتمسفر هم با هم فرق‌هایی دارند. در نهایت حوزه استفاده شما و همین‌طور نوع پروژه و محصولی که قرار است با این ورق بسازید در انتخاب آن تأثیر می‌گذارد.
میلگرد
ورق فولادی
تیرآهن و هاش
پروفیل
نبشی
ناودانی
لوله و اتصالات
صنایع مفتولی
تخته و چوب
