ناودانی یکی از مقاطع فولادی است که در دسته پروفیل‌های باز قرار می‌گیرد. این مقاطع فولادی با توجه به جنس ماده استفاده شده در تولیدش، وزن، طراحی و شکل ظاهری، در انواع گوناگونی دستهبندی شده‌اند. به غیر از این موارد یکی از روشهای مهم دسته بندی ناودانی، با توجه به فرایند تولید آن میباشد. زیرا فرایند تولید ناودانی بر کیفیت و کاربرد آن بسیار تاثیرگذار است. ناودانی‌ها با توجه به نوع و کاربرد در ابعاد و اندازه‌های مختلف و با روشهای گوناگون از جمله پرسی و فابریک تولید می‌شوند. با توجه به اهمیت فرآیند تولید در کاربری و کیفیت آن، با این مطلب همراه باشید تا به مراحل تولید ناودانی و روشهای ساخت انواع آن بیشتر آشنا شوید. توجه داشته باشید که آشنایی با انواع ناودانی می‌تواند به شما کمک کند تا خریدی مطمئن تر داشته باشید.
ناودانی چیست؟
ناودانی یا (European Standard U Channel) UPN, UNP یکی از مقاطع فولادی باز و بسیار پرکاربرد در صنعت و ساختمان‌سازی است. درواقع پروفیل ناودانی به شکل حرف U یا C انگلیسی میباشد. این پروفیل از یک سطح افقی که جان نامیده میشود و همچنین دو سطح عمودی که بال نام دارد، تشکیل شده است و به طور معمول بال‌ها زاویه ای 90 درجه با سطح جان دارند و موازی هستند. البته با توجه به نیاز بال‌ها ممکن است به صورت شیب دار ساخته شوند. واضح است که ایجاد این تغییرات در ناودانی مستلزم ایجاد تغییر در فرآیند تولید ناودانی میباشد. با توجه به کاربرد گسترده انواع ناودانی، در تولید این مقطع صنعتی و ساختمانی علاوه بر فولادهای کربنی و پوشش‌دار گالوانیزه از کامپوزیت‌های پلیمری، آلومینیوم، فولادهای ضدزنگ نیز می‌توان استفاده کرد در نظر داشته باشید که قیمت ناودانی بسته به جنس آن، متفاوت است.
تاریخچه ناودانی
پس از جنگ جهانی دوم، تولید آهن‌آلات و سازه‌های فلزی به طرز شگفت‌آوری پیشرفت کرد، به طوری که تعداد کارخانه‌های تولید فولاد در سراسر جهان نسبت به قبل سه برابر افزایش یافت و منجر به افزایش تولید محصولات فولادی شد. ناودانی نیز یکی از این محصولاتی میباشد. در واقع مصرف ناودانی به پس از جنگ جهانی دوم باز می‌گردد. این پروفیل در ابتدا غالبا در ساختمان‌سازی استفاده می‌شد؛ اما با گذر زمان و با افزایش صنایع مختلف، سفارش کلیه محصولات فولادی و بخصوص ناودانی افزایش یافت و کارخانجات به تولید بیشتر قطعات فولادی پرداختند.
ویژگی ناودانی
ناودانی‌ها با توجه به کاربردهای مختلف، دارای ویژگیهای زیادی هستند که در ادامه به چند مورد از مهم‌ترین آنها اشاره خواهیم کرد:
- کم بودن وزن اسکلت فلزی
- تحمل در برابر ضربه
- کارآمد بودن در طولانی مدت
- سرعت نصب بالا در ساختمان‌ها
- اشغال فضای کم
- مقاومت در برابر تنش‌های فولادی
- کم بودن پرتی ناودانی
فرایند تولید ناودانی
روش تولید ناودانی را میتوانیم در 4 گروه مختلف دستهبندی نمود که عبارتند از روش پرسی، فابریک، نورد گرم و فابریک سرد. با توجه به تفاوت کیفیت در ناودانی تولید شده در هر یک از این روشهای تولید، در ادامه به شرح هر یک از آنها خواهیم پرداخت:
فرایند تولید ناودانی به روش پرسی
در فرایند تولید ناودانی پرسی همانطور که از نامش مشخص است، بیشتر از دستگاه پرس استفاده میشود. البته در حال حاضر از دستگاه رول فرمینگ نیز برای تولید ناودانی پرسی استفاده میشود. فرآیند تولید پرسی به این ترتیب است که در مرحله اول ورق با ضخامت مناسب، در اندازه مورد نظر که مساوی با مجموع عرض بال‌ها و جان ناودانی است، برش خواهد خورد. سپس نوارهای برش خورده وارد دستگاه رول فرمینگ شده و توسط چند غلتک و اعمال فشار، به شکل ناودانی در می‌آیند. ساده و کم‌هزینه بودن فرآیند شکل دهی در این روش باعث شده قیمت ناودانی پرسی بسیار مقرون به صرفه میباشد. همچنین از این نوع ناودانی‌ها، به دلیل موارد ظاهری و برای ساخت لبه‌هایی که نیاز به صاف بودن دارند، در ساختمان هم استفاده میشود.
به طور معمول برای تولید ناودانی پرسی از ورق‌های فولادی سیاه استفاده میشود اما با توجه به نیاز در روش تولید پرسی از ورق‌های استیل و گالوانیزه نیز می‌توان استفاده نمود که به طور معمول گران تر از ناودانی‌های فولادی هستند. همچنین در مورد ناودانی پرسی، باید توجه داشته باشید که با توجه به محدودیت‌های دستگاه رول فرمینگ، فقط تولید ناودانی‌هایی با ضخامت کمتر از 6 میلی متر در این روش ممکن میباشد.
فرایند تولید ناودانی به روش فابریک
فرآیند تولید ناودانی فابریک به صورت نورد گرم میباشد و این نوع پروفیل از ابتدا به شکل ناودانی از خط تولید خارج میشود. در واقع فرآیند تولید ناودانی‌های فابریک مانند نحوه تولید میلگرد آجدار و یا میلگرد ساده میباشد، به این صورت که شمش‌های فولادی گداخته به سمت دستگاه قالب حرکت می‌کند. سپس، ضخامت این شمش‌ها با کمک چند غلتک به صورت عمودی و افقی کاهش می‌یابد و بر اساس سایز ناودانی مورد نیاز شکلی دهی میشود. در این روش فشار کمتری بر جان ناودانی وارد شده و تمرکز اصلی بر روی شکل‌دهی بال است. بر خلاف روش پرسی تقریبا تمامی انواع ناودانی از نظر وزن، شکل و جنس را با این روش می‌توان تولید نمود و محدودیتی در آن وجود ندارد. درواقع می‌توان گفت تمام ناودانی‌های بال شیب دار و ناودانی‌های دارای ضخامت بیش از 6 میلی متر با این روش تولید می‌شوند. مزیت دیگر ناودانی فابریک دقت ابعادی بسیار بالای آن میباشد. توجه داشته باشید که این مزایا باعث افزایش قیمت این نوع ناودانی نسبت به نوع پرسی شده است.
توجه داشته باشید که مراحل تولید در روش فابریک با خروج ناودانی از خط تولید تمام نمی‌شود و یکی از مراحلی که در این روش اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسد، گرفتن اعوجاج از شمش‌های گداخته است. این کار پس از نورد ابتدایی صورت می‌پذیرد. تولید ناودانی به روش فابریک به دو صورت نورد گرم و سرد انجام می‌گیرد که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد.
فرایند تولید ناودانی به روش نورد گرم
این روش نیز مشابه فرایند تولید ناودانی فابریک میباشد. در روش تولید ناودانی نورد گرم، شمش فلز در کوره تحت حرارت قرار می‌گیرد تا به دمای مورد نظر یعنی 1100 درجه برسد. سپس با عبور از غلطک‌های افقی و عمودی به تدریج فرم مورد نظر را به خود می‌گیرد و در نهایت در اندازه مورد نظر برش خواهند خورد. اگر مراحل تولید در همین مرحله تمام شود، به ناودانی تولید شده، ناودانی نورد گرم گفته میشود. در روش نورد گرم کیفیت ناودانی‌های تولید شده پایین است؛ چراکه فرصت و زمان کافی برای فرایند تولید وجود ندارد. پایین بودن کیفیت این نوع ناودانی موجب شده قیمت آن نسبت به سایر ناودانی‌ها پایین تر باشد.
فرایند تولید ناودانی به روش نورد سرد
فرایند تولید نورد سرد در واقع در ادامه روش نورد گرم قرار می‌گیرد. در این روش بعد از آن که مراحل نورد گرم بر روی ناودانی انجام شد، ناودانی وارد مرحله ای با عنوان نورد سرد میشود تا دمای آن به آرامی و آهستگی کاهش پیدا کند. این کاهش تدریجی دما باعث میشود که کنترل بیشتری بر روی ابعاد ناودانی وجود داشته باشد و ناودانی در سایزهای دقیق تری تولید میشود. همچنین طولانی بودن مراحل تولید نور سرد باعث میشود، خواص مکانیکی و کیفیت سطحی بسیار مطلوبی نسبت به سایر ناودانی‌ها داشته باشد. درکل می‌توان گفت با توجه به این که در این روش زمان بیشتری برای انجام عملیات در نظر گرفته میشود، کیفیت ناودانی‌هایی که از این طریق تولید میشود به مراتب بالاتر از ناودانی‌های نورد گرم است. همچنین لازم است بدانید در روش نورد سرد در فرایند تولید نادوانی، مقاطع را از ورق‌هایی می‌سازند که امکان تولید آنها در خطوط نورد گرم وجود ندارد0
مراحل تولید ناودانی بر اساس شکل ظاهری
حال که با فرایند تولید ناودانی‌ها آشنا شدید، بهتر است نحوه دستهبندی آنها بر اساس شکل ظاهری را نیز بدانید؛ زیرا با توجه به شکل ظاهری ممکن است مراحل تولید ناودانی متفاوت باشد. انواع ناودانی را می‌توان از لحاظ شکل ظاهری به دو گروه زیر دستهبندی کرد:
ناودانی ساده
ناودانی‌های ساده در اندازه‌های گوناگون از 8 تا 16 متغیر است. ارتفاع این نوع ناودانی‌ها، از 30 میلی متر تا 400 میلی متر است و ارتفاع و ابعاد این نوع محصول، بسته به نیاز مشتری‌هاست. ناودانی‌های ساده می‌توانند به روش نورد گرم یا سرد یا با استفاده از دستگاه پرس تولید شوند. از این ناودانی در مواردی مثل ساخت پل‌های باربر، ساخت قاب و چارچوب برای دستگاه‌های صنعتی، اتاق اتومبیل و… استفاده میشود.
ناودانی مشبک
این نوع ناودانی، در واقع همان ناودانی ساده میباشد که یک مرحله به مراحل تولید ناودانی اضافه شده است. برای ساخت این نوع ناودانی سوراخ‌هایی روی سطح ورق آن در بال‌ها و قسمت جان ایجاد میشود. از این سوراخ‌ها، بتوان برای موارد لازم مثل بستن پیچ و مهره استفاده کرد. به دلیل ظاهر سوراخ شده در فرایند تولید ناودانی مشبک که شکلی شبکه شبکه ایجاد می‌کند، به آن ناودانی مشبک می‌گویند. با توجه به کاربرد ناودانی مشبک، این نوع ناودانی بیشتر از ورق گالوانیزه تولید میشود و روش تولید آن استفاده از فرآیند تولید ناودانی به شکل پرسی میباشد. توجه داشته باشید وجود سوراخ‌ها در ناودانی مشبک باعث کاهش وزن آن در عین استحکام داشتن میشود به همین جهت از ناودانی مشبک برای تولید قفسه و سازه‌های سبک فولادی استفاده میشود.
تفاوت روش تولید ناودانی بر اساس وزن
یکی دیگر از ویژگیهای ناودانی که می‌تواند بر روی فرایند تولید ناودانی و استانداردهای تولید تاثیر گذار باشد، وزن ناودانی میباشد. انواع ناودانی را می‌توان از لحاظ وزن به گروه‌های ناودانی سبک و سنگین تقسیم بندی نمود. ناودانی سبک به نوعی از ناودانی گفته میشود که وزن آن از وزن تعریف شده در جدول استاندارد اشتال کمتر است. در تولید این نوع ناودانی از استاندارد ملی ایران با شماره 4477-1 و 4477-2 و استانداردهای EN 10279، DIN 1026-12 و GOST 8240 استفاده میشود. در مقابل ناودانی سنگین نوعی از ناودانی است که از نظر ابعاد و وزن دقیقا با مقادیر ذکر شده در جدول اشتال مطابقت دارد. ناودانی سنگین تحت استاندارد DIN-1024 تولید میشود. برای درک بهتر تفاوت‌های ناودانی سبک و سنگین مقاله 8 تفاوت اصلی ناودانی سنگین و سبک را مطالعه نمایید.
انواع ناودانی بر اساس جنس
یکی دیگر از موارد بسیار تاثیرگذار بر روی انتخاب فرایند تولید ناودانی جنس آن میباشد. انواع ناودانی را می‌توان از لحاظ جنس به گروه‌های زیر دستهبندی کرد:
ناودانی استنلس استیل
در فرایند تولید ناودانی استنلس استیل که به آن فولاد ضد زنگ هم گفته میشود، از شمش استیل در دو مدل فابریک و پرسی استفاده میشود که هر یک از آنها کاربردهای مختص خود را دارد. ناودانی پرسی این مدل با ورق‌های استیل تولید میشود و ناودانی فابریک با استفاده از نورد سرد و گرم شمش استیل تولید می‌گردد. ناودانی فولاد ضد زنگ بیشتر در صنایعی مانند پتروشیمی, نفت, گاز, صنایع غذایی و صنایعی که بیش از حد در معرض اسید و رطوبت هستند, کاربرد دارد. از آنجا که ناودانی استیل به صورت آلیاژی است، بیشترین طول عمر را در میان سازه‌های فولادی دارد.
ناودانی گالوانیزه
فرایند تولید ناودانی اکثرا از ورق نورد گرم است که با توجه به موارد مصرف ناودانی، آن را گالوانیزه می‌کنند. با گالوانیزه کردن ناودانی ویژگیهای منحصر به فردی مانند استحکام زیاد در برابر زنگ زدگی و خوردگی پیدا می‌کند. بیشترین میزان مصرف این نوع ناودانی در ترمیم بناهای معماری، تجهیزات ساخت و ساز، ماشین آلات و تشکیلات دریایی است.
ناودانی آلومینیومی
ناودانی‌های آلومینیومی‌پروفیل‌های ساختمانی از جنس آلیاژهای آلومینیومی(عموما سری 6000) هستند. از ویژگیهای ناودانی‌های آلومینیومی‌می‌توان به سبک وزنی، استحکام بالا و مقاومت در برابر خوردگی، جوش پذیری بالا و شکل پذیری خوب اشاره کرد. از ناودانی‌های آلومینیومی‌می‌توان در کارهایی مانند ساخت انواع اسکلت سازه‌ها، ساخت شاسی تریلرها و کشنده‌ها، ساخت چارچوب در و پنجره و در کل مواردی که نیاز به داشتن مقاومت به خوردگی و سبک وزنی باشد، استفاده کرد. فرایند تولید ناودانی آلومینیومی‌در سه حالت رنگی, خام و آبکاری شده انجام میشود.
بیشتر بخوانید: تفاوت نبشی و ناودانی
ناودانی شیروانی و انواع آن
یکی از انواع ناودانی که برای هدایت آب از بام خانه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، ناودانی شیروانی است. این ناودانی کمک می‌کند تا آبی که در اثر بارش برف و باران بر پشت بام خانه وجود دارد، به پایین سرازیر شده و روی بام تجمع نکند. فرایند تولید ناودانی شیروانی کمی‌متفاوت از فرایند تولید سایر ناودانی‌هاست به همین جهت در ادامه بررسی دقیق تری بر روی این نوع از ناودانی‌ها خواهیم داشت. ناودانی‌های شیروانی دارای دو نوع زیر هستند:
ناودانی شیروانی لندنی (آبرو گرد، آبرو فیتیله‌های و آبرو مخفی)
آبرو لندنی به آبرو مخفی نیز معروف است که در سقف‌های شیب‌دار استفاده میشود و از خیس شدن رهگذران در زیر سقف جلوگیری می‌کند. در این نوع ناودانی شیروانی، یک قطعه آبرو در قسمت انتهایی آن وجود دارد که آب را درون خود جمع کرده و از قسمت دیگر خارج می‌کند. موارد کاربرد این ناودانی شامل ساخت آلاچیق‌ها و سقف‌های شیب دار و ساخت فلاشینگ قوسی شکل یا هلالی شکل میشود.
بیشتر بخوانید: ناودانی اروپایی چیست
ناودانی شیروانی جعبه ای (آبرو مستطیلی، آبرو چهار گوش)
تفاوت ناودانی شیروانی جعبه‌ای با ناودانی لندنی در ساختار آن‌هاست. در واقع فرایند تولید ناودانی شیروانی با نوع جعبه‌ای فرق دارد. در نوع جعبه‌ای از ترکیب ساندویچ پانل و ورق گالوانیزه استفاده میشود که نسبت به نوع لندنی ممکن است زودتر پوسیده شود. تفاوت دیگر این نوع از ناودانی شیروانی با ناودانی‌های دیگر قطر بیشتر و ایجاد جلوه زیباتر برای سقف است که موجب استفاده از آن در سوله‌ها و محیط‌های درمانی شده است. این نوع ناودانی ممکن است طول عمر کوتاه‌تری داشته باشد؛ اما داشتن قطر بیشتر موجب زیبایی ظاهری آن نسبت به ناودانی لندنی میشود.
فرمول سازی تولید ناودانی
بهبود طراحی غلتک همانند گذشته نیاز به تشکیل واحد تحقیقات در حوزه فلزی دارد. متاسفانه امروزه بسیاری از سوالاتی که در مورد رفتار فلز در کالیبرهای مختلف وجود دارد، به اندازه کافی مورد بررسی و مطالعه قرار نگرفته است. در حال حاضر مطالعات آزمایشی در شرایط تولید به دلیل هزینه بالای مواد، بسیار دشوار است. در هنگام انجام آزمایشات سخت، از فناوری‌های رایانه‌ای استفاده میشود که این امر منجر میشود پرونده‌ها و آزمایشات پیچیده را بتوان بررسی نمود.
امروزه تجزیه و تحلیل طرح‌های موجود در فناوری تولید ناودانی‌های فلزی، تقاضای بسیاری دریافت کرده است. نکته مهم در این باره این است که برای یافتن بهترین روشهای بهبود بخشی طراحی غلتک‌ها و علاوه بر آن، شناسایی موثرترین راه‌های تولید پروفیل ناودانی، تحقیقات گسترده‌ای و جامعی باید انجام شود.
بیشتر بخوانید: تفاوت میلگرد و مفتول
سخن پایانی در مورد مراحل تولید ناودانی
همانطور که در مطلب فوق مطالعه کردید، فرایند تولید ناودانی‌های مختلف با یکدیگر فرق دارد و از این رو توصیه میشود اگر قصد خرید ناودانی در انواع مختلف را دارید، در ابتدا با روشهای تولید آنها آشنا شوید. شما با در دست داشتن اطلاعات کامل از انواع، کاربرد، ویژگی‌ها و نحوه تولید ناودانی‌ها می‌توانید ناودانی مدنظر خود را در ابعاد و سایزهای مختلف از سایت پیوان سفارش دهید. به دلیل تفاوت قیمت پایه ناودانی موجود در بازار و حساسیت‌های موجود، ناودانی و سایر مقاطع فولادی مورد نیاز برای پروژه‌های مختلف باید از فروشگاه‌های معتبر تهیه شود.
گروه صنعتی پیوان با توجه به این مسئله و با تکیه بر تجربه‌ی بالای خود در زمینه‌ی فروش ناودانی سبک و فروش ناودانی سنگین، امکان خرید آنلاین ناودانی را برای مشتریان خود فراهم کرده است.
