چوب راش چیست؟ برای پاسخ به این سوال کافیست که به لوازم چوبی اطرافتان نگاه کنید؛ بسیاری از آن‌ها از چوب راش، دومین چوب محبوب بازار ایران، ساخته شده‌اند. این محصول که از درختی پهن‌برگ با همین نام به‌دست می‌آید، بافتی یکدست، زیبا و کم‌گره دارد و بیش از هر چیز، به‌خاطر خوش‌تراش بودن و داشتن قابلیت تورق بالا، برای ساخت مبلمان و تخته‌های چندلایی و ام‌دی‌اف به‌کار می‌رود. البته کاربرد چوب راش تنها به همین موارد محدود نمی‌شود. به همین دلیل قصد داریم تا در این مطلب به معرفی کامل راش چوب بپردازیم. آنچه در ادامه خواهید خواند، اشاره‌ای خواهد بود به مشخصات چوب راش، رنگ چوب راش و جزئیات دیگر مربوط به کاربرد چوب راش. همچنین امکان بررسی به‌روزترین قیمت چوب راش نیز در وب‌سایت ما وجود دارد.
چوب راش چیست؟
راش یکی از معروف‌ترین و پرطرفدارترین چوب‌هایی‌ست که در نجاری و صنعت چوب به‌کار برده می‌شود. درواقع انواع چوب راش از گذشته تا به امروز در دسته‌ی پرمصرف‌ترین چوب‌ها بوده‌اند که از درخت راش برداشت می‌شوند. اگر پیش از این با چوب روسی آشنا شده باشید می‌دانید که به دلیل پایین بودن قیمت چوب روسی، این محصول اولین متریـال چوبی موردعلاقه‌ی نجاران و فعالان صنعتی‌ست؛ پس از آن، چوب درخت راش در رده‌ی دوم محبوبیت قرار می‌گیرد ولی با این وجود طرفداران زیادی دارد.
به‌طور کلی راش‌ها دارای ۱۳ گونه‌اند که به رغم داشتن یک‌سری شباهت‌ها، از نظر شکل، خواص و اقلیم محل رشد متفاوت‌اند. این درختان بین 200 تا 250 سال عمر می‌کنند و قطر تنه‌شان 1.5 متر خواهد شد. درباره‌ی طول درخت راش باید گفت که گونه‌های مختلف آن تا ارتفاع‌های متفاوتی رشد می‌کنند؛ برای مثال گونه‌ی چینی به ۲۰، گونه‌ی مکزیکی به ۴۰ و گونه‌ی ژاپنی به ۲۴ متر می‌رسند. ریشه‌ی نام‌گذاری راش به واژه‌ی یونانی Fago به معنای «خوراکی» برمی‌گردد که به قابل‌خوراک بودن میوه‌های آن اشاره دارد. از دیگر ویژگی‌های درخت راش عبارت‌اند از:
- درخت راش چوب دارای پوست خاکستری و صاف است که تا زمان سرپابودنش روی آن باقی می‌ماند.
- این درخت جلگه‌پسند نیست و در ارتفاعات بیشتر از ۲۰۰۰ متر از سطح دریا رشد می‌کند.
- راش سایه‌پسند است و با رشد خود ساختار چترمانند بزرگی ایجاد می‌کند.
- شکل برگ‌های درخت راش بیضوی و طول آن‌ها بین ۷ تا ۱۵ سانتی‌متر است.
- رنگ برگ این درخت سبز براق تا تیره است و در حالت کلی قسمت زیرین برگ‌ها روشن‌تر می‌باشد.
- جوانه‌های درخت راش دوکی‌شکل، کشیده و طلایی‌رنگ‌اند و برگ داخل آن‌ها تا شده‌است.
حال که دانستیم چوب راش چیست و چوب راش از چه درختی است، پیش از بیان خصوصیات چوب راش و رسیدن به پاسخ پرسش «چوب راش سبک است یا سنگین؟»، اشاره‌ای خواهیم داشت به بعضی از شناخته‌شده‌ترین انواع چوب راش. با ما همراه باشید.
انواع چوب راش کدام اند؟
گفتیم که راش دارای گونه‌های مختلفی‌ست که هرکدام آن‌ها تنوع فوق‌العاده‌ای دارند و شامل چندین عضو می‌شوند. برخی از این گونه‌ها به شرح زیرند:
- راش گریان
- راش آسیایی
- راش مسی
- راش ژاپنی
- راش اروپایی
- راش سه‌رنگ
- راش آمریکایی
- راش برگ‌سرخسی
با وجود این تنوع بالا به‌طور کلی درختان راش را با تنه‌ی پهن، پوست نازک و خاکستری فولادی‌رنگ، ارتفاع زیاد و تاج گردشان می‌توان شناخت. این درختان که در اصل بومی قاره‌های اروپا، آسیا و آمریکای شمالی‌‌اند، چوب‌هایی نیمه‌سنگین با شمایل متفاوت دارند. درحقیقت نوع و گونه‌ی درخت راش بر مشخصات چوب راش اثر می‌گذارد. با این حال چوب درخت راش یک‌سری ویژگی‌های کلی دارد که قرار است به آن‌ها بپردازیم.
مشخصات چوب راش چیست؟
در این بخش می‌خواهیم هرچه بیشتر با چوب درخت راش آشنا شویم و توضیحاتی راجع به مهم‌ترین ویژگی‌های چوب راش ارائه دهیم. چوب راش بسیار مستحکم است و شاید سخت‌ترین چوب محسوب نشود، اما درجه‌ی سختی بالایی دارد. رنگ چوب راش که از برجسته‌ترین ویژگی‌های چوب راش به‌حساب می‌آید، بسته به نوع درخت آن، طیفی از کرم، قرمز و قهوه‌ای دارد. دیگر ویژگی چوب راش نیز نیمه‌سنگین بودن آن است. این محصول که در نقاط مختلف دنیا کشت می‌شود و یا به‌طور طبیعی رشد می‌کند، قابلیت تورق بالایی دارد و بافتش یکدست و زیباست. علاوه‌بر آن بسیار بادوام است و یکی از استانداردترین چوب‌ها برای انواع پرداخت‌های چوبی به‌شمار می‌رود. راش چوب همچنین از رنگ‌پذیری مناسبی برخوردار است و به همین دلیل می‌توان انواع رنگ چوب در یک طیف خاص را برروی آن اجرا کرد. از مشخصات دیگر چوب راش می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- یکی از مهم‌ترین مشخصات چوب راش خشک شدن سریع آن است. به‌علاوه راش چوب در زمان خشک شدن در مقایسه با سایر چوب‌ها تنش کمتری دارد.
- از دیگر ویژگی‌های چوب راش کیفیت بالا و مرغوبیت آن است.
- قطر بالای درخت ازجمله کاربردی‌ترین مشخصات چوب راش است که آن را به گزینه‌ی مناسبی برای استفاده در صنایع مختلف تبدیل کرده‌است.
- چوب راش سختی و استحکام بالایی دارد.
- چوب راش سطحی یکدست با گره‌های کم دارد.
- راش چوب خوش‌کار و منعطف است و رنگ‌کاری آن حالتی یکنواخت و زیبا خواهد داشت.
چوب راش سبک یا سنگین است؟
یکی از خصوصیات چوب راش چگالی گوناگون انواع چوب راش است. به همین دلیل سبک یا سنگین بودن این محصول بستگی به نوع چوب استفاده شده خواهد داشت. ولی در حالت کلی راش یکی از چوب‌های سخت و نیمه سنگین را تشکیل خواهد داد.
نحوه تشخیص درخت راش
پیش از بررسی مفصل‌تر ویژگی‌های چوب راش که در پاراگراف «مشخصات چوب راش» به آن‌ها اشاره کردیم، بد نیست تا راه‌های شناسایی راش چوب را با هم مرور کنیم، زیرا بسیاری از افراد سودجو ممکن است چوب توسکا را به‌جای چوب درخت راش به شما بفروشند. از اولین راه‌های شناخت چوب درخت راش، دقت به رنگ چوب راش است. این محصول در حالت خودرنگ در طیف متنوعی از رنگ‌های کرم، قرمز و قهوه‌ای دیده می‌شود. به‌علاوه سطح آن یکدست است و بافتی همگن و باشکوه دارد. درصد پوست چوب درخت راش کم است و در هنگام برش بوی خاصی از آن به‌مشام می‌رسد. دیگر ویژگی چوب راش که می‌تواند در شناسایی راش چوب کمک کند، دقت به وزن آن است. چگالی چوب راش بین 700 تا 900 کیلوگرم بر متر مربع می‌باشد که یعنی هر الوار 1×1×1 از این چوب باید در حدود یک تن وزن داشته باشد. به‌جز دقت به سنگینی، بافت و رنگ چوب راش، یک راه دیگر برای تشخیص بهترین چوب ایران است که به آن اشاره خواهیم کرد. همچنین شناسایی چوب راش بتونه‌شده نیز برمبنای ساختار براق آن انجام می‌گردد. درواقع بتونه سبب می‌شود که عیب‌وایراد چوب پوشیده شود، پس درصورتی‌که چوب دارای بافت مناسب و حالت یکدست باشد، روی آن از بتونه استفاده نشده‌است.
شکل ظاهری راش چوب در انواع برش‌ها
گفتیم که علاوه‌بر دقت به خصوصیات چوب راش یک راه دیگر نیز برای شناسایی آن وجود دارد و آن آشنایی با شکل ظاهری چوب راش در زمان برش است. اگر راش چوب به‌صورت طولی برش خورده باشد، پره‌هایی برروی سطح آن دیده می‌شود؛ این پره‌ها در حالت برش شعاعی و مماسی دارای نقش‌هایی هستند که به ترتیب به پرمگسی و دوکی معروف‌اند و به شکل لکه‌هایی قرمزرنگ و کوچک عمود بر الیاف چوب ظاهر می‌شوند.
کاربرد چوب راش چیست؟
تا به اینجای کار به سه سؤال «چوب راش چیست؟»، «چوب راش از چه درختی است؟» و «چوب راش سبک است یا سنگین؟» پاسخ دادیم. همچنین انواع چوب راش و مهم‌ترین ویژگی‌های چوب راش را شناختیم. حال نوبت به آن رسیده‌است تا اشاره‌ای داشته باشیم به موارد کاربرد چوب راش. اگر سری به صفحه‌ی خرید چوب و تخته بزنید، با دسته‌بندی‌هایی همچون روکش طبیعی چوب مواجه می‌شوید. جالب است بدانید که از چوب راش، به دلیل زیبایی ظاهری‌اش، برای ساخت این محصول استفاده می‌شود. راش چوب خوش‌کار، منعطف و چکش‌خوار است و به دلیل سخت و غیرمتخلخل بودن و چگالی بالایش دربرابر فشار، خراشیدگی و بریدگی مقاومت خوبی از خود نشان می‌دهد. از دیگر خصوصیات چوب راش که به دلیل بافت یکنواخت آن به‌وجود آمده‌است، قابلیت رنگ‌پذیری مناسب و ضربه‌گیر بودن این چوب است. همچنین راش چوب محصولی‌ست بدون بو با رنگ‌هایی روشن و جذاب در حالت خودرنگ. مجموع این دلایل و مشخصات چوب راش موجب کاربرد چوب راش در مبل‌سازی شده‌اند، زیرا به‌راحتی می‌توان آن را برش داد و انواع شکل‌های منحنی و … را روی چوب راش اجرا کرد. البته این تنها یک نمونه از کاربرد چوب راش است. راش چوب در ساختمان‌سازی برای ساخت بخش‌های مختلفی از سقف به‌کار می‌رود و در صنعت از انواع چوب راش برای تولید تراورس راه‌آهن، اشیا چوبی و … استفاده می‌شود. در مجموع می‌توان کاربرد چوب راش را در موارد زیر خلاصه کرد:
- استفاده در ساخت مبلمان و وسایل منزل
- استفاده در طراحی داخلی به‌عنوان پله و روکش
- استفاده در کابینت‌سازی
- استفاده به‌عنوان هیزم برای سوزاندن
- ساخت ابزارآلات موسیقی
- استفاده در تزئینات داخلی
- استفاده در مدل‌سازی‌های صنعتی و هنری
- استفاده در ساخت اسباب‌بازی‌های چوبی
- استفاده در ساخت کلبه‌های چوبی
- ساخت قاب و پایه‌ی صندلی راحتی
چوب راش تبخیرشده چیست؟
تاکنون به چند ویژگی چوب راش اشاره کرده‌ایم که همه‌ی آن‌ها از مزایای راش چوب محسوب می‌شوند. فارغ از این ویژگی‌ها، چوب درخت راش، مانند همه‌ی دیگر انواع چوب، دارای نقاط ضعفی نیز هست که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت، اما یکی از این معایب راش به طعم قابل‌توجه این چوب برمی‌گردد که آن را به مکان موردعلاقه‌ی حشرات برای لانه‌گزینی تبدیل کرده‌است. به همین دلیل در برخی از موارد راش چوب را بخار می‌دهند. در این فرایند که شامل خشک‌سازی چوب با استفاده از بخار آب و گردش هواست، زنجیره‌های سلولزی چوب می‌شکنند و اسیدهای موجود در بافت آن تبخیر می‌شوند؛ به این ترتیب علاوه‌بر از بین رفتن انواع موجودات میکروسکوپی، مقاومت چوب راش دربرابر رشد قارچ، کپک و حشرات چوب‌خوار چندبرابر و به طول عمر آن افزوده می‌شود. همچنین رنگ چوب راش تبخیرشده با دیگر انواع چوب راش متفاوت است؛ این نوع چوب تیره‌تر است و به رنگ‌های قرمز یا مایل به نارنجی. به‌علاوه الیاف چوب در این روش نرم می‌شوند و پردازش بعدی چوب درخت راش را تسهیل می‌کنند.
مزایای چوب درخت راش چیست؟
بعد از دانستن اینکه چوب راش چیست و شناخت انواع چوب راش و خصوصیات چوب راش، به بررسی دقیق‌تر چند ویژگی چوب راش و مزایای آن می‌پردازیم. ادامه‌ی مطلب نیز به بیان نقاط ضعف چوب درخت راش اختصاص یافته‌است. با ما همراه باشید.
سختی بالا
سختی بالا یکی از بهترین ویژگی‌های چوب راش محسوب می‌شود. این مزیت که پیش از این نیز به آن اشاره کرده‌ایم، موجب می‌شود تا اجرای انواع برش‌ها و طرح‌ها بدون نگرانی از خراشیده شدن و کنده شدن سطح چوب برای ساخت مبلمان ممکن باشد.
دسترسی بالا
از مهم‌ترین مشخصات چوب راش در دسترس بودن آن در قسمت‌های مختلف جهان است.
قابلیت ماشین‌کاری بالا
انواع چوب راش قابلیت خوبی برای برش‌کاری و پرداخت دارند. به همین دلیل می‌توان با استفاده از ماشین‌آلات مختلف به‌راحتی برروی آن‌ها کار کرد.
ظاهر زیبا
از آنجا که چوب درخت راش از دسته‌ی چوب‌های ریزبافت با الیاف صاف و یکنواخت به‌شمار می‌رود و انواع چوب راش طیف رنگی متنوعی دارند، این محصول از ظاهری باشکوه و زیبا برخوردار است. همین جلوه‌ی چشم‌گیر از مهم‌ترین خصوصیات چوب راش است که موجب می‌شود تا در مبل‌سازی و ساخت اشیا تزیینی از آن استفاده کنند.
دوام بالا درصورت خشک شدن کامل
راش چوب بعد از خشک شدن کامل به یک محصول کاملاً بادوام تبدیل می‌شود.
معایب چوب درخت راش چیست؟
مانند دیگر انواع چوب، راش چوب هم نقاط ضعف خاص خودش را دارد. برای نمونه توضیح دادیم که چوب راش از چه درختی است؛ آنچه باید بدانید این است که چوب درخت راش جذب رطوبت بالایی دارد. همین امر راش چوب را برخلاف انواع چوب ضدآب برای به‌کارگیری در محیط‌های مرطوب و فضاهای بیرونی نامناسب کرده‌است. گرچه این ضعف را می‌توان با رنگ و پولیش‌کاری چوب درخت راش تا حد زیادی مرتفع کرد، اما این کار هزینه‌ی زیادی را به پروژه‌ها تحمیل می‌کند. از طرفی چوب راش هیچ‌وقت به خوبی چوب‌های روسی مقاوم دربرابر آب که برای ساخت نمای روسی ساختمان یا دیوارپوش‌های استخر، سونا و جکوزی به‌کار می‌روند، نخواهد شد. از دیگر نقاط ضعف و مشخصات چوب راش عبارت‌اند از:
قیمت بالا
چوب درخت راش، چه در حالت الوار و چه عمده، قیمت بالایی دارد و نسبت به انواع چوب روسی قیمت بالاتری دارد.
مقاومت چوب راش دربرابر شرایط نامساعد محیطی کم است:
چوب راش بعد از چند سال و دراثر تماس با رطوبت، نور مستقیم خورشید و خاک دچار پوسیدگی می‌شود. این موضوع را باید یکی از منفی‌ترین خصوصیات چوب راش دانست.
چوب راش از لحاظ اندازه محدودیت‌هایی دارد:
یک ویژگی چوب راش تولید الوارهای آن در اندازه‌های محدود است که موجب می‌شود تا برای پروژه‌های بزرگ به اتصال چند قطعه از آن به یکدیگر نیاز باشد.
احتمال بروز حساسیت درحین کار برروی چوب درخت راش وجود دارد:
بعضی از انواع چوب راش ممکن است حساسیت‌زا باشند. به همین دلیل مهم است که برای جلوگیری از بروز علائمی همچون سوزش چشم و مشکلات پوستی و تنفسی، از دستکش و عینک مخصوص در هنگام برش‌کاری و پرداخت راش چوب استفاده شود.
حمل‌ونقل چوب راش زحمت بیشتری دارد:
همانطور که در پاسخ به سؤال «چوب راش سبک است یا سنگین؟» اشاره کردیم، راش چوب در دسته‌ی چوب‌های سنگین و نیمه‌سنگین قرار می‌گیرد. همین امر باعث می‌شود که حمل‌ونقل و به‌کارگیری آن در برخی از پروژه‌ها زحمت و هزینه‌ی بیشتری داشته باشد.
مقایسه‌ی چوب راش با چوب گردو
حال که ویژگی‌های چوب راش را برشمردیم، قصد داریم تا به مقایسه‌ی چوب درخت راش و گردو بپردازیم، زیرا چوب درخت گردو نیز یکی از محبوب‌ترین متریال‌های موجود در بازار است که در دسته‌ی راش‌سانان قرار می‌گیرد و به همین دلیل شباهت زیادی به راش چوب دارد. فهرست زیر خلاصه‌ای از مهم‌ترین تفاوت‌های چوب گردو و چوب راش را شامل می‌شود:
- چوب گردو نسبت‌به راش چوب بافت به‌مراتب سخت‌تری دارد.
- چوب گردو به‌نسبت انواع چوب راش درمقابل خمش، حرارت، فشار و ضربه مقاوم‌تر است.
- مبل‌هایی که با استفاده از چوب راش ساخته می‌شوند در مقایسه با مبلمان ساخته‌شده با چوب گردو قیمت کمتری دارند.
- چگالی، ساختار و بافت چوب راش و گردو با هم تفاوت زیادی دارد.
- گرچه رنگ چوب راش یکی از جذابیت‌های آن به‌شمار می‌رود، در چوب گردو ما ترکیب رنگ چشم‌گیرتری می‌بینیم.
مقایسه‌ی چوب راش ایرانی و گرجستانی
از آنجایی که جنگل‌های ایران در طرح استراحت جنگل قرار گرفته‌اند، برای رفع نیاز بازار، واردات چوب درخت راش از کشورهایی همچون ترکیه، آلمان و گرجستان انجام می‌شود؛ به همین سبب بد نیست تا کمی هم این انواع چوب راش را بشناسیم. اگر بخواهیم چوب راش ایرانی و گرجستانی را با هم مقایسه کنیم، باید موارد زیر را درنظر بگیریم:
- راش چوب واردشده از گرجستان به‌نسبت نمونه‌های برداشت‌شده از جنگل‌های ایران از گره و جوش کمتر و سطح یکنواخت‌تری برخوردار است.
- رنگ چوب راش گرجستانی پس از طی مرحله‌ی رنگ‌کاری غیرپوششی و موج‌نما یکدست‌تر از راش چوب ایرانی خواهد بود.
- به دلیل بالاتر بودن سن راش‌های گرجستانی، الوارهای آن‌ها در قواره‌های بزرگتری نسبت‌به چوب راش ایرانی عرضه می‌شوند و دورریزشان کمتر است.
مقایسه‌ی چوب راش ایرانی و ترکی
با اینکه مشخصات چوب راش ایرانی و چوب درخت راش واردشده از کشور ترکیه شبیه به‌هم است، پیشرفته‌تر بودن صنعت چوب ترکیه موجب بالاتر رفتن کیفیت چوب‌های راش ترکی شده‌است. راش چوب در این کشور فرآوری بهتری را تجربه می‌کند؛ به همین علت، از مقاومت بیشتر و طول عمر بالاتری نسبت‌به نمونه‌های ایرانی برخوردار است.
جمع بندی
این مطلب علاوه‌بر بررسی خصوصیات چوب راش و برشمردن کاربرد چوب راش، بر پاسخ دادن به سه پرسش متمرکز بوده‌است: «چوب راش چیست؟»، «چوب راش از چه درختی است؟» و «چوب راش سبک است یا سنگین؟». همچنین پس از شناخت کامل ویژگی‌های چوب راش و مزایا و معایب آن، به مقایسه‌ی چند ویژگی چوب راش ایرانی، گرجستانی و ترکی پرداختیم و شباهت‌ها و تفاوت‌های چوب گردو و راش چوب را نیز ذکر کردیم؛ در این میان بررسی تفاوت چوب راش و روسی موضوع جالب توجهی است ولی به دلیل مفصل بودن این مطلب پیشنهاد می کنیم مقاله “تفاوت چوب روسی و راش” را مطالعه نمایید.
به‌طور کلی توجه به این نوشته و آشنایی با خصوصیات چوب راش می‌تواند به شما در انتخاب چوب مناسب برای استفاده در فضاهای داخلی منزل، کابینت‌سازی و… کمک کند، اما اگر به‌دنبال خرید چوب درخت راش هستید، بد نیست بدانید که گروه پیوان این امکان را برای شما فراهم آورده‌است؛ برای این منظور کافیست تا با شماره‌ی ۴۵۱۷۱ تماس بگیرید و راهنمایی‌های لازم را از مشاوران ما دریافت کنید.
