مزایا و معایب سقف وافل چیست؟ بررسی کامل
مزایا و معایب سقف وافل در انتخاب درست و صحیح به شما کمک می‌کند. اگر به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد سقف وافل، مزایا و معایب سقف وافل، نحوه‌ی اجرای آن و مقایسه سقف وافل با تیرچه بلوک هستید تا انتهای این بخش با ما همراه باشید.
سقف وافل چیست؟
پیش از پرداختن به مزایا و معایب سقف وافل، ماهیت این نوع سقف را بررسی می‌کنیم. سقف وافل نوعی سقف بتنی با ظاهر زیبا است که به دلیل مزایای گسترده از محبوبیت بالایی در معماری و ساخت‌و‌ساز برخوردار است. مطالعات تاریخی و باستان‌شناسی نشان می‌دهند که انسان‌ها از هزاران سال پیش برای ساختن سقف سازه‌ها از سقف‌های وافل استفاده می‌کردند. یکی از مصداق‌های محبوبیت چنین سقفی در روزگاران گذشته، طاق تخت جمشید دوره هخامنشیان است که نوعی سقف وافل محسوب می‌شود. علاوه بر آن، می‌توان به بنای آکروپلیس یونان اشاره کرد که در بین سال‌های ۴۲۹ تا ۴۶۱ پیش از میلاد ساخته شده و سقفی از نوع وافل دارد.
در دوره معاصر ایران نیز سازه‌هایی با سقف وافل ساخته شده‌اند که از میان آن‌ها می‌توان به ساختمان کتابخانه ملی، فرودگاه تبریز، راه‌آهن تهران، ساختمان برخی از دانشگاه‌ها، ساختمان نظام مهندسی یزد و… اشاره کرد. موزه هنرهای زیبا مونترال کانادا، ساختمان تئاتر ملی لندن، کتابخانه مرکزی سن دیگو آمریکا و… نیز جزو نمونه‌های خارجی با سقف وافل هستند.
انواع سقف وافل
همانطور که می‌دانید روش‌های متنوع و متعددی برای اجرای سقف در سازه‌های مختلف وجود دارد که استفاده از هر کدام به شرایط آب‌وهوایی، اقلیم، بافت اجتماعی، فرهنگی و جغرافیایی آن منطقه بستگی دارد. از انواع اجرای سقف در سازه‌های مختلف می‌توان به سقف کامپوزیت، سقف تیرچه بلوک، عرشه فولادی و… اشاره کرد. سقف وافل یکی از انواع روش‌های اجرای سقف بتنی است که دلیل نام‌گذاری آن به وافل به‌خاطر شکل مشبک و مربعی نهایی است که بعد از اجرا سقف وافل به دست می‌آید.
قالب سقف وافل قطعه‌ای است که می‌تواند از جنس کامپوزیت یا پلاستیک و در ابعاد مختلف باشد که قالب وافل پلاستیکی از جمله پرکاربردترین این قالب‌ها هستند. سقف وافل مناسب مکان‌ها و سازه‌هایی است که دهانه‌های بلندی دارند. این نوع سقف با توجه به کاربرد در دو دسته‌ی سقف وافل یک طرفه و سقف وافل دو طرفه قرار می‌گیرد.
1. سقف وافل یک طرفه
سقف وافل یک طرفه به‌دلیل نوع کاربری شبیه سقف تیرچه بلوک است که مسئولیت باربری یک طرفه را بر عهده دارد. سقف وافل یک طرفه متشکل از دال‌های بتنی با تیرچه‌های یک طرفه است و بیشتر در دهانه‌های کوتاه مورد استفاده قرار می‌گیرد. قالب سقف وافل یک طرفه، قطعات پلاستیکی U شکلی هستند، این نوع قالب وافل پلاستیکی به کمک بست مخصوص به همراه قطعات انتهایی در محل اجرا به یکدیگر اتصال پیدا کرده‌اند. همین اتصال موجب شکل‌گیری یک قالب یکپارچه به شکل مکعب مستطیل می‌شود. در این نوع سقف تیرچه‌ها در یک جهت قرار گرفته و به همین دلیل میزان مصرف میلگردها در مجموع کاهش می‌یابد؛ پس اجرای سقف وافل یک طرفه در مقایسه با سقف وافل دو طرفه از لحاظ اقتصادی مقرون‌به‌صرفه‌تر است.
2. سقف وافل دو طرفه
همانطور که از نام این نوع سقف مشخص است، باربری در آن به صورت دو طرفه انجام می‌شود. سقف وافل دوطرفه امکان ایجاد دهانه‌های بلند را در سازه فراهم می‌کند. برای قالب سقف وافل دوطرفه از قالب‌های قابلمه‌ای استفاده می‌شود، زیرا سقف دوطرفه بار را در دو راستا منتقل می‌کند؛ به این معنا که بار زنده و مرده سقف به تمام تیرهای اطراف منتقل می‌شود. لازم به ذکر است که حداکثر دهانه سقف وافل با توجه به نوع یک طرفه یا دو طرفه بودن آن متفاوت است. قیمت سقف وافل دو طرفه در مقایسه با سقف وافل یک طرفه بیشتر است و به همان میزان مقاومت و استحکام بیشتری هم دارد.
زیبایی و نمای سقف وافل
زیبایی سقف وافل آن را به یکی از گزینه‌های محبوب معماران در سازه‌های مختلف تبدیل کرده است. در این نوع سقف از قالب‌های غیرماندگار استفاده می‌شود؛ به همین دلیل در سطح زیرین سقف نمای زیبا و منحصر‌به‌فردی به‌دست می‌آید که به اجرای سقف کاذب نیازی ندارد. اجرای سقف وافل در سازه‌های مختلف می‌تواند باعث دو چندان شدن زیبایی و جذابیت فضا شود. از جمله مهم‌ترین دلایل محبوبیت سقف وافل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- قرار گرفتن قالب سقف وافل در فواصل منظم باعث شکل‌گیری نمای زیبا و چشمگیر در سقف می‌شود.
- اگر کیفیت اجرای سقف وافل بالا باشد، می‌توانید بدون صرف هزینه‌ی اضافه برای زیباسازی آن اقدام کنید.
- مشبک بودن سطح زیرین سقف وافل و زیبایی آن شما را از اجرای سقف کاذب بی‌نیاز می‌کند.
- فضای خالی موجود در قسمت زیری قالب سقف وافل، امکان نورپردازی و رنگ‌کردن آن‌ها را برای زیبایی بیشتر در اختیار شما قرار می‌دهد.
مزایای فنی سقف وافل
نمی‌توان کتمان کرد که سقف وافل همواره یکی از سقف‌های پرطرفدار برای اجرا در سازه‌های مختلف بوده است، اما مزایا و معایب سقف وافل چیست؟ در زیر، به بررسی مزایای سقف وافل از لحاظ فنی می‌پردازیم:
- امکان اجرای دهانه‌ی بلند: یکی از مزایای سقف وافل از بعد فنی این است که این نوع سقف به صورت دال دو طرفه عمل کرده و مقطع T شکل دارد.
- کاهش وزن مرده سقف: حجم بتن مورد نیاز آن در مقایسه با سقف‌های دیگر کمتر است که این موضوع یکی از مزایای فنی اجرای سقف وافل است.
- مقاومت در برابر حریق: اجرای سقف وافل سبب می‌شود تا بلوک‌های یونولیت موجود در این نوع سقف، مانع گسترش حریق شوند.
- عملکرد لرزه‌ای بهتر: کاهش وزن مرده سقف و کاهش وزن سازه، باعث ایمنی بیشتر ساختمان در برابر زلزله می‌شود که همین ایمنی بیشتر یکی دیگر از مزایای سقف وافل است.
- فضای بهینه برای عبور تاسیسات: با اجرای سقف وافل شبکه‌های حفره‌ای در سقف ایجاد می‌شود که همین حفره‌ها، فضای لازم برای عبور تاسیسات را فراهم می‌کند.
- کاهش میزان بتن‌ریزی: در اجرای سقف وافل، میزان بتن‌ریزی کاهش می‌یابد که نتیجه‌ی آن کاهش وزن مرده و کاهش هزینه‌های مصرفی است.
- کاهش هزینه‌های مربوط به ساخت اسکلت: در بسیاری از پروژه‌هایی که در آن‌ها از سقف وافل استفاده شده، هزینه‌های نهایی مربوط به ساخت اسکلت کاهش یافته است.
مزایای اجرایی سقف وافل
از جمله مهم‌ترین مزایای اجرای سقف وافل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- افزایش سرعت اتمام پروژه: اجرای سقف وافل به ابزار خاص و نیروی کار ماهر نیاز ندارد؛ در نتیجه سرعت اجرا و اتمام پروژه به میزان چشم‌گیری افزایش می‌یابد.
- کاهش ابزار مورد نیاز برای اجرای سقف: کاهش ابزارهای مورد نیاز می‌تواند امکان اجرای چندین پروژه به صورت همزمان را فراهم کند.
- مزایای سقف وافل از دید محیط زیستی: از جمله مهم‌ترین مزایای سقف وافل، حفاظت از محیط زیست و آلودگی کمتر آن است.
- کاهش نخاله‌های ساختمانی: یکی از مزایای سقف وافل حذف بلوک‌های ماندگار در سقف و حذف نخاله‌های موجود است.
- امکان استفاده مکرر از قالب‌های وافل: یکی دیگر از مزایای سقف وافل این است که قالب‌سقف وافل به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که امکان استفاده‌ی مجدد از آن‌ها وجود دارد. این مسئله منجر به کاهش هزینه‌های ساخت و حفظ محیط زیست می‌شود.
- افزایش بهره‌وری و سرعت اجرا در استفاده از سقف وافل: از دیگر مزایای سقف وافل می‌توان به افزایش بهره‌وری و سرعت اجرا اشاره کرد. اما این کار چطور انجام می‌شود؟ در زمان نازک کاری سقف وافل، امکان جابه‌جایی ستونها و قرار گرفتن آن‌ها در نقاط غیر حساس از نظر معماری فراهم می‌شود. نتیجه‌ی کم‌شدن تعداد ستونها، کاهش تیرها، حجم آرماتور، قالب‌بندی و هزینه‌های جانبی است که به نوبه‌ی خود باعث افزایش سرعت اجرای کار و تکمیل سریع‌تر پروژه می‌شود.
معایب سقف وافل
بعد از بررسی مزایا سقف وافل به معرفی معایب این نوع سقف می‌پردازیم، از جمله مهم‌ترین معایب سقف وافل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
به دلیل کم بودن عرض تیرچه‌ها، برای رسیدن به بهترین نتیجه در زمان اجرای سقف وافل باید از کیفیت عالی بتن اطمینان حاصل کنید. این مسئله می‌تواند هزینه‌های مربوط به خرید بتن را افزایش دهد، که همین بالا رفتن هزینه بتن ریزی یکی از مهم‌ترین معایب سقف وافل است.
- عبور راحت صوت از سقف: ساختار قابلمه‌ای قالب‌های وافل باعث عبور راحت صدا میشوند. این مشکل با اجرای سقف کاذب برطرف نمیشود و اصلاح آن هم نیازمند استفاده از کف شناور است که هزینه‌های زیادی را به پروژه تحمیل می‌کند.
- عایق نامناسب حرارت و برودت: یکی از اصلی‌ترین معایب سقف وافل عایقیت نامناسب آن است که باعث شده بیشتر از آن در مکان‌های خاص مثل پارکینگ‌های طبقاتی و سازه‌های صنعتی استفاده شود.
- بالا بودن هزینه قالب‌های وافل: یکی دیگر از معایب سقف وافل بالا بودن قیمت قالب‌های وافل است، به همین دلیل خرید آن‌ها می‌تواند هزینه‌ی زیادی را به کارفرما و پروژه تحمیل کند.
- قالب‌برداری سخت: بعد از بتن‌ریزی سقف، قالب‌ها از چهار طرف تحت تاثیر فشار قرار می‌گیرند. این مسئله خارج کردن آن‌ها را با مشکل مواجه می‌کند.
🟥 در تکمیل بحث مزایای سقف وافل و معایب آن باید به استحکام و ایستایی بالا، سرعت زیاد اجرا در پروژه‌های عمرانی، قابلیت اجرا روی اسکلت فلزی و بتنی و امکان استفاده مجدد و چند باره از قالب‌های وافل پس از پایان کار هم اشاره کنیم. محدودیت استفاده در سطح‌های شیب‌دار، هزینه بالا در مقایسه با سایر سقف‌های سنتی، التزام در بیشتر بودن ارتفاع طبقه‌ها، نامناسب بودن برای سازه‌ها و ساختمان‌های موجود در مناطق بادخیز نیز از معایب سقف وافل است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت. به طور کلی ممنوعیت خاصی برای اجرای سقف وافل در ساختمان‌ها وجود ندارد، با توجه به مزایا و معایب سقف وافل می‌توان در مورد استفاده از این نوع سقف در ساختمان استفاده کرد.
- بهترین جایگزین برای سقف وافل: با توجه به معایب سقف وافل، اجرای آن در ساختمان‌های مسکونی چندان مقرون‌به‌صرفه نیست. به همین علت در حال حاضر از یونولیت سقفی به عنوان جایگزین سقف وافل در ساختمان‌های مسکونی استفاده می‌شود.
نحوه اجرای سقف وافل
بعد از آشنایی با مزایا و معایب سقف وافل نوبت به بررسی نحوه‌ی اجرای این سقف می‌رسد که در این بخش نحوه اجرای سقف وافل را به صورت مرحله به مرحله بیان می‌کنیم.
مرحله اول: زیرسازی
اولین مرحله اجرا سقف وافل، عملیات زیرسازی (به‌عنوان مرحله شاسی‌کشی نیز شناخته می‌شود) است. زیرسازی با نصب جک‌ها و کارگذاشتن قالب‌های وافل آغاز می‌شود.
مرحله دوم: جایگذاری قالب وافل
در این مرحله باید قالب سقف وافل را با توجه به نقشه سازه روی قوطی‌ها و جک‌ها سوار کرد. بعد از قرار دادن قالب‌های وافل، نوبت به قرار دادن و جاگذاری میلگرد می‌رسد.
مرحله سوم: آرماتوربندی
در مرحله آرماتوربندی، ابتدا آرماتور تحتانی در پایین تیرچه و به‌صورت طولی اجرا می‌گردد. با این کار طرفیت مقاومتی سقف وافل افزایش می‌یابد. پس از آن، شبکه فوقانی آرماتورها مطابق با آنچه که در نقشه محاسباتی آمده، اجرایی می‌شود. در نهایت، آرماتورهای عرضی طبق نقشه کار گذاشته میشوند.
مرحله چهارم: بتن ریزی
پس از کنترل‌های نهایی و بررسی‌های مجدد، عملیات بتن ریزی با استفاده از ماله پروانه‌ای انجام شود. استفاده از ماله پروانه‌ای ظرافت و دقت کار را بالا می‌برد، اما الزامی نیست.
مرحله پنجم: باز کردن قالب‌ها
پس از گذشت مدت زمان تعیین‌شده، بتن‌ها سخت شده و می‌توان عملیات قالب‌برداری را آغاز کرد. در این مرحله باید نهایت دقت را به خرج داد تا قالب‌ها در زمان بیرون کشیدن در بتن گیر نکنند و ترک نخورند. از آنجایی که قالب سقف وافل را می‌توان در چند نوبت استفاده کرد، باید به خوبی از آن‌ها نگهداری و مراقبت کنید. بنابراین در پاسخ به سوال سقف وافل گرین چیست؟ باید گفت که این قالب، یک قالب غیر همیشگی سقف است که پس از بتن ریزی سقف، جدا شده تا از آن در سقف‌ها یا پروژه‌های بعدی استفاده شود.
مرحله نهایی: نازک کاری
در آخرین مرحله اجرای سقف وافل نوبت به نازک کاری آن می‌رسد. بعد از باز کردن قالب‌های سقف وافل در برخی از سازه‌های ابتدایی برای ظرافت و چشم‌نوازی بیشتر از سقف کاذب استفاده می‌شود که با طراحی‌های چشم نواز و نورپردازی، جلوه‌ای چشمگیر به نمای سقف می‌دهد.
تفاوت سقف وافل و یوبوت
توخالی بودن سقف‌های وافل باعث کاهش وزن سازه می‌شود. همانطور که در قسمت قبل به آن اشاره کردیم، پس از انجام مرحله بتن ریزی، قالب‌ها جدا میشوند تا دوباره مورد استفاده قرار بگیرند. در سقف‌های یوبوت و کوبیاکس امکان جدا کردن قالب‌ها وجود ندارد و آن‌ها همیشگی هستند. تفاوت دیگر سقف وافل و یوبوت در قیمت آن‌ها است. سقف وافل از لحاظ اقتصادی برای مصرف‌کننده مقرون‌به‌صرفه‌تر است.
اجاره قالب وافل
قالب سقف وافل استفاده همیشگی و مداوم ندارد، از این رو بسیاری از سازندگان اقدام به اجاره قالب وافل می‌کند؛ زیرا داشتن قالب وافل بعد از اتمام پروژه توجیه اقتصادی ندارد و موجب هدررفت سرمایه می‌شود. با توجه به موارد گفته شده کارفرمایان و پیمان‌کاران می‌توانند با اجاره قالب‌های وافل باعث صرفه‌جویی در هزینه‌های مصرفی خود شوند. هزینه اجاره قالب سقف وافل مطابق با دو معیار زیر محاسبه می‌گردد:
نحوه محاسبه اجاره قالب سقف وافل
طبق چند فرمول مختلف می‌توان میزان هزینه کرایه قالب سقف وافل (بصورت مترمربع) را محاسبه کرد. بعضی از شرکت‌های اجاره‌دهنده، مساحت پلان را از مساحت آسانسور، پله و نورگیر کم می‌کنند و مساحت باقی‌مانده را به‌عنوان مساحتی که نیازمند قالب وافل است، در نظر می‌گیرند. در روشی دیگر نیز، نقشه سقف به شرکت اجاره‌دهنده یا نمایندگی سقف وافل داده می‌شود تا محاسبه‌کننده مقدار دقیقی را که نیازمند قالب وافل است، مشخص کند.
دستمزد اجرای سقف وافل
هیچ‌وقت نمی‌توان نرخ ثابتی برای اجرای سقف وافل ارائه کرد؛ زیرا این قیمت به عوامل مختلفی بستگی دارد که از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- زیربنا
- بتن آرماتور استفاده شده
- ارتفاع سقف
- محل و مکان اجرای پروژه
- نوع پرداخت (نقد یا تهاتر)
کاربرد سقف وافل
همانطور که اشاره کردیم، سقف وافل نوعی سقف بتنی است که به‌دلیل ظاهر آن محبوبیت بالایی در بین افراد مختلف و مهندسان دارد؛ از این رو در برخی از سازه‌ها اجرا می‌شود. مهم‌ترین و عمده‌ترین کاربردهای سقف بتنی وافل عبارت‌اند از:
- ساختمان‌های مسکونی
- ساختمان‌های اداری
- ساختمان‌های تجاری (نیازمند سقف‌هایی با دهانه‌های بلند هستند)
- پارکینگ‌ها
- بیمارستان‌ها
- سقف سینما
سقف وافل با تیرچه بلوک چه تفاوتی دارد؟
از آنجایی که در مرحله زیرسازی سقف وافل هم مثل سقف تیرچه بلوک از روش نصب جک‌ها استفاده می‌شود، پس تفاوت اجرای سقف وافل با سقف تیرچه چیست؟ باید گفت که جک‌ها همچون سقف تیرچه بلوک نصب میشوند و به قالب فلزی نیازی نیست، چون قالب‌های وافل به‌طور مستقیم روی قوطی‌های فلزی قرار گرفته و فضای لازم را برای نگه‌داشتن و تحمل بتن ایجاد می‌کند. از طرفی باید این نکته را نیز یادآور شد که هزینه سقف وافل پایین‌تر از سقف تیرچه بلوک است؛ همین امر دلیل مهمی برای استقبال از سقف وافل و محبوبیت آن است.
جمع‌بندی
در این مقاله به مزایا و معایب سقف وافل پرداختیم تا با اطلاعات کامل بتوانید این نوع سقف را انتخاب کنید. همچنین در ارتباط با کاربرد سقف وافل نیز صحبت کردیم. همانطور که بیان کردیم یکی از مراحل اجرای سقف وافل آرماتوربندی است و آرماتوربندی نیز نیاز به میلگرد مناسب دادر. اگر قصد اجرای سقف وافل را داشتید و به میلگرد نیاز پبدا کردید از سایت پیوان دیدن کنید. پیوان ارائه دهنده و تامین کننده بسیاری از محصولا فولادی اعم از میلگرد، تیرآهن، ورق های فولادی و… است و شما می توانید ابتدا قیمت روز میلگرد را مشاهده نمایید و در صورت تمایل به صورت اینترنتی خرید خود را انجام دهید.
pdf که از آن برای نگارش این مقاله کمک گرفته شد
میلگرد
ورق فولادی
تیرآهن و هاش
پروفیل
نبشی
ناودانی
لوله و اتصالات
صنایع مفتولی
تخته و چوب
