کاربرد تسمه فولادی و نحوه تولید آن

کاربرد تسمه فولادی فراتر از آن است که بخواهیم در چند کلمه و خط در مورد آن توضیح دهیم. به همین منوال تصمیم گرفتیم در یکی دیگر از مقالات سایت پیوان در مورد مقاطعی که ضخامت و آن‌ها معمولاً زیاد، عرشان کم و طول بندی دارند صحبت کنیم. می‌توان از این وسیله برای ساخت انواع درب‌های آکاردئونی، کلاف، درب‌های آهنی، لوازم کشاورزی و بسته‌بندی فلزات، انواع کمربندهای فلزی که در صنعت کاربرد زیادی دارند. همین‌طور نگه‌داری لوله‌ها، مقاطع، پروفیل‌ها، بارها روی خودروها و ترانزیت و… استفاده کرد. البته کاربرد تسمه فولادی بیش از این است و لازم است که در ادامه به‌صورت مفصل در مورد آن و ابعاد استاندارد تسمه فولادی و تولید تسمه فولادی صحبت کنیم.

اما به‌هرحال ساختار این تسمه‌ها معمولاً از استنلس استیل و تسمه آلومینیوم می‌باشد. همین‌طور قیمت‌گذاری تسمه‌های فولادی معمولاً وابسته به قیمت ورق سیاه در بازار ایران خواهد بود. همین‌طور برخی شرکت‌ها نمونه‌های ازپیش‌ ساخته و گاهی وارداتی آن را نیز عرضه می‌کنند که البته از نظر قیمت تفاوت زیادی با ساخته‌های داخل دارد.

مهم‌ترین کاربرد تسمه فولادی

یکی از مهم‌ترین بخش‌هایی که می‌توان در خصوص کاربرد تسمه فولادی صحبت کرد. مربوط به استفاده به‌عنوان متریال ساخت کابل برق، تلفن، سخت انواع دوچرخه و سه چرخه، لوازم‌خانگی و ترانسفورماتور و… است. از طرفی می‌توان برای ساخت انواع نرده‌ها، حفاظ‌ها برای راه‌پله‌ها، تولید درب و پنجره، بادبند، هودهای آشپزخانه، ماشین لباسشویی، ماشین ظرف‌شویی، بخش‌های فلزی داخل نیز از تسمه استفاده کرد.

کاربرد تسمه فولادی به همین‌جا ختم نمی‌شود. بلکه برای ساخت متریال تحمل وزن سازه نیز مورداستفاده قرار می‌گیرد و حمل‌ونقل را به‌مراتب آسان می‌کند. اگر مشاهده کرده باشید، پشت خودروهای سنگین و تریلی‌ها همیشه یک بست فلزات و یا مقاطع سنگین آهنی را به بدنه بسته است. این بست فلزی در واقع همین تسمه خواهد بود که در بازار ایران به اشکال مختلفی تولید می‌گردد. تا حدی طول آن وابسته به نیاز مشتری قابل سفارشی‌سازی است. ضمن این که برای بسته‌بندی پروفیل، چوب، ام‌دی‌اف و همین‌طور دیگر لوازم نیز می‌توان از همین تسمه‌ها استفاده کرد.

تا به اینجا در مورد کاربرد تسمه فولادی خواندیم. حالا به سراغ بررسی انواع تسمه‌های فولادی خواهیم رفت. از طرفی از تسمه‌های فولادی در ساختمان‌سازی نیز برای ساخت نرده‌ها و همین‌طور حفاظ‌های ساختمانی استفاده می‌شود. برای ایجاد استحکام گرانشی در لوله‌ها، ناودانی‌های ساختمان و همین‌طور سقف نیز می‌توان از تسمه‌های فولادی بهره گرفت.

انواع تسمه‌های فولادی در بازار ایران

یک دسته‌بندی کلی برای تسمه‌های فولادی وجود دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد. کاربرد تسمه فولادی نیز تا حدی موجب ایجاد بخش‌های زیرمجموعه‌ای برای انواع متریال‌ها و مدل‌های ساخت این فلز می‌شود.

تسمه نورد فولادی

یکی از متداول‌ترین و مهم‌ترین تسمه‌هایی که در بازار یافت می‌شود مدل فولادی نورد است. این تسمه به شکل نورد گرم و سرد ساخته شده و معمولاً نوع نورد سرد آن کیفیت به‌مراتب بهتری دارد. همین‌طور تسمه موردنظر مشکل جوش‌پذیری دارد و در نتیجه در حال حاضر بسیاری از کارخانه‌ها تولید آن را یک تهدید و ریسک بزرگ برای استفاده آن می‌دانند. علاوه‌برآن از در ریل‌های جرثقیل، پالت‌ها و همین‌طور انواع صنایع ساختمانی و پروژه‌های عمرانی استفاده می‌شود. کاربرد تسمه فولادی نورد بسیار در ایران وسیع است.

تسمه استیل 304

همان‌طور که از نامش مشخص است از استیل گرید 304 در ساخت آن استفاده می‌شود و مقاومت بالایی در برابر خوردگی دارد. همین طور این مدل از تسمه‌ها در پروژه‌های عمرانی و ساختمانی مورداستفاده قرار می‌گیرد. معمولاً علاوه‌برآن استیل 304 در صنایع پتروشیمی، دفاعی، غذایی، پزشکی و ساخت انواع ظروف نیز مورداستفاده قرار می‌گیرد و تسمه استیل 304 قابلیت جوش خوردن را نیز داراست. ضخامت آن کم است و شکل‌پذیری مناسبی دارد.

تسمه استیل 316

نوع دوم از سری تسمه‌های استیل موجود در بازار مدل 316 می‌باشد که از همین گرید استیل ساخته شده و معمولاً در شرایطی که دمای وارده بر تسمه بالا باشد از این مدل استفاده خواهد شد. همین‌طور خوردگی در این تسمه‌ها هیچ معنی نخواهد داشت و مقاومت و کاربرد تسمه فولادی در شرایطی که امکان خوردگی و اکسید آهن وجود داشته باشد تا ده برابر نسبت به دیگر مدل‌ها و آلیاژهای مورداستفاده بهتر است. علاوه‌برآن می‌توان از آن در کوره‌ها و همین‌طور نقاطی که دمای حرارت فوق‌العاده بالا است استفاده نمود. این متریال در کاربردهای دریایی و ساخت استخر نیز مورداستفاده قرار می‌گیرد و شرکت‌های پمپ‌سازی نیز برای طراحی و تولید انواع مدل پمپ‌های آب و… از آن استفاده می‌کنند.

تسمه فابریک

کاربرد تسمه فولادی در سطحی وسیع باعث شده است که مدل فابریک آن نیز راهی بازار شود. در واقع این تسمه‌ها به‌صورت مستقیم از شمش‌های فولادی تبدیل می‌شوند و در کوره‌های گرم شمش‌ها ذوب شده و سپس در قالب‌هایی به شکل و ضخامت تسمه‌ها می‌ریزند. در واقع طول و عرض تسمه در همین قسمت تعیین می‌شود و بسته به کاربرد تسمه فولادی می‌توان عددی متغیر برای آن در نظر گرفت. در نهایت طول این تسمه‌ها معمولاً بسیار بلند است.

تسمه ترانس

مدل بعدی تسمه ترانس است که فرایند طراحی و تولید آن‌ها فوق‌العاده نسبت به دیگر مدل‌ها پیچیده است. باتوجه‌به این که تکنولوژی ساخت در آن‌ها هزینه بر و بالا است معمولاً می‌توان در هر ضخامتی این تسمه‌ها را ساخت و همین‌طور در صنایع حساس که نیاز به مقاومت بالا و دقیق است مورداستفاده قرار خواهند گرفت. از ساخت انواع خودرو و لوازم مکانیکی گرفته تا جابه‌جایی بار در اسکله‌ها و… توسط جرثقیل‌ها از جمله مهم‌ترین کاربرد تسمه فولادی ترانس است.

تسمه ماشین‌کاری

در نهایت آخرین‌مدلی که لازم دیدیم به آن اشاره کنیم. تسمه‌های ماشین‌کاری هستند که در واقع ورق‌های فلزی عموماً سیاه نخست به‌اندازه دلخواه برش خورده و برای این کار از سیستم گیوتین استفاده می‌شود. در مرحله بعدی قطعات را با استفاده از ابزارهای مخصوص اتو می‌کنند تا صاف شده و سپس پس از عبور غلتک‌ها که این کار را بر عهده دارند، تسمه ماشین‌کاری شده برای عرضه به بازار آماده است.

ابعاد استاندارد تسمه فولادی و سایزبندی

یکی از مهم‌ترین پرسش‌ها در مورد سایزبندی و وزن تسمه‌های فولادی است. بخصوص بسته به کاربرد تسمه فولادی اگر وزن آن‌ها در رنجی دقیق نبوده. یا این که اندازه‌شان با نوع استفاده هماهنگ نشده باشد می‌تواند موجب بروز خطرات زیادی شود. معمولاً این تسمه‌ها در سایزهای 60 در 20 تا 100 در 700 تولید می‌شوند و وزن آن‌ها نیز می تواند از 3 تا 800 کیلوگرم باشد. اما معمولاً استاندارد برای انواع تسمه‌ها متفاوت است و نمی‌توان یک رنج مشخص و دقیق در نظر گرفت.

ابعاد استاندارد تسمه فولادی به‌صورت طولی معمولاً از شش تا دوازده سانتی‌متر خواهد بود و حساسیت خاصی روی آن وجود ندارد، اما در صورت تولید به روش‌های فابریک و یا با استفاده از حالت برشی ورق‌های از پیش آماده شده، لازم است که میزان استحکام آن اندازه‌گیری شود. عرض معمولاً از 4 سانتی‌متر آغاز خواهد شد و بسته به نیاز افزایش می‌یابد. ضخامت آن نیز بازهم بستگی به متریال ساخت و روش تولید دارد. به‌طورکلی پیشنهاد ما این است که استاندارد شرکت‌های معروف را در این مورد بررسی کنید. چون هیچ مرجعی عدد مشخصی در مورد ضخامت مورداستفاده شرح نداده است. شرکت‌ها نیز صرفاً از یک فرمول ثابت استفاده می‌کنند و بیشتر نیاز مشتریان را می‌سنجند.

نحوه تولید تسمه فولادی

برای تولید تسمه‌های فولادی به‌طورکلی می‌توان از دو روش اصلی استفاده کرد. روش اول به‌صورت ماشین‌کاری خواهد بود که پروسه کوتاه‌تری نسبت به روش دیگر دارد. برای این روش لازم است که ورق‌های فولادی که به‌صورت رول هستند را بازنموده. پس از آن در داخل دستگاه‌های مخصوص گیوتین قرار داده و سپس بر اساس ابعاد مشخص که یا مشتری سفارش می‌دهد. یا کارخانه بر اساس نیاز و تقاضای بازار انتخاب می‌کند، با گیوتین ورق‌ها بریده می‌شود.

سپس از آن جا که ورق‌ها مانند مقوای تاخورده لوله‌ای و تاخورده هستند لازم است که صاف و یک‌دست شوند. برای این کار، کارخانه‌ها از اتوکشی استفاده می‌کنند. سپس تاب‌های روی ورق‌های فلزی از بین می‌رود و غلتک‌های نورد اتوکشی کار خود را در مدت‌زمان کوتاهی انجام می‌دهند. سپس تسمه فولادی آماده بهره‌برداری و فروش است.

در روش دوم از عملیات نورد استفاده می‌شود. در ماده اولیه برای ساخت ورق تفاوت وجود دارد. ورق‌های فولادی در روش قبل استفاده شده و حالا شمش مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد. در روش نورد شمش به‌صورت سردوگرم به تسمه تبدیل گردیده و سپس محصول نهایی به نام تسمه فابریک شناخته می‌شود. پس از آن عملیات پیش گرم‌کردن شروع می‌شود و شمش تا دمای 1200 درجه سانتی‌گراد حرارت می‌گیرد. در نهایت از کوره خارج شده و عملیات نورد در ابعاد مشخص استارت می‌خورد.

لازم است که غلتک ازروی آن عبور کند و سپس به شکل دلخواه درآید. پس از آن خنک‌سازی انجام می‌گردد و در مجاورت هوا قرار می‌گیرند. در نهایت برش‌کاری در ابعاد دلخواه انجام شده و تسمه از ابتدا و انتها بریده و تکه‌تکه می‌شود. این طول معمولاً بر اساس نیاز بازار در بازه شش تا دوازده متر خواهد بود. پس از تولید و خروجی نهایی محصول در انبار نگه‌داری می‌شود. لازم است که برای نگه‌داری آن از اصول خاصی استفاده شود.

مهم‌ترین کارخانه‌های تولیدکننده انواع تسمه فولادی

شرکت‌های زیادی در ایران اقدام به تولید انواع تسمه‌های فولادی می‌کنند. از جمله آن‌ها می‌توان به آریان فولاد اشاره کرد که فعالیت خود را از دهه پیش و در راستای تولید انواع تسمه‌های فابریک در سایزهای ده تا چهل آغاز نموده و محصولات این مجموعه با ضخامت‌های هشت تا سی میلیمتر نیز در بازار عرضه می‌شود. ذوب‌آهن اصفهان نیز در زمینه ساخت انواع تسمه‌های فولادی متناسب با کاربرد تسمه فولادی در بازار ایران فعالیت می‌کند. تسمه‌های این کارخانه نیز معمولاً در عرض سی سانتی‌متری و ضخامت‌های متغیر بین ده تا سی میلیمتر عرضه می‌شود. طول این تسمه‌ها به دلیل استفاده در صنعت و ساختمان‌سازی گاهی تا دوازده متر نیز می‌رسد.

تسمه فولاد تهران

کارخانه فولاد تهران سومین مجموعه در زمینه تولید انواع تسمه‌ها است و علاوه بر تسمه مقاطع و پروفیل‌های فولادی نیز به بازار کشور عرضه می‌کند. تسمه‌های ساخته شده توسط این برند نیز در عرض‌های چهل تا شصت سانتی‌متر و ضخامت‌های متفاوت و معمولاً از هشت تا بیست میلیمتر تولید می‌شوند. طول متریال ساخت این تسمه‌ها نیز به بیش از ده متر می‌رسد. البته اطلاعات دقیقی از صادرات تسمه‌های فولادی بازار ایران به کشورهای دیگر در نظر نیست. اما برخی برندها در این حیطه نیز فعالیت می‌کنند.

تسمه فولاد یزد

شرکت فولاد یزد یا همان نورد احرامیان نیز انواع تسمه‌های خود را بر اساس کاربرد تسمه فولادی، ضخامت، عرض، وزن و تعداد شاخه و وزن هر بندیل نیز عرضه می‌کند. این ضخامت بین هشت تا سی میلیمتر، عرض صد و پنجاه تا سیصد میلیمتر و همین‌طور وزن پنجاه و شش تا پانصد کیلوگرم است. تعداد شاخه نیز بسته به وزن و همین‌طور ضخامت و طول این فلز متفاوت است. اما لازم به ذکر است که کارخانه احرامیان یزد یکی از بزرگ‌ترین، شناخته‌شده‌ترین و معروف ترین مجموعه ها در زمینه تولید این فلز در کشور است که معمولا همه این شرکت ها از ورق های سیاه و فولادی برای ساخت تسمه ها استفاده می کنند.

انتظار می‌رود که شرکت‌ها در ضخامت این محصول تنوع وسیعی را در نظر گرفته باشند. زیرا باتوجه‌ به کاربرد تسمه فولادی ضخامت آن می‌تواند بسته به نیاز متغیر باشد. ضمن این که نرمی و انعطاف این محصولات نیز بهتر است که بالا باشد و برای این منظور حتی تعدادی از شرکت‌ها از ورق‌های ST37 استفاده می‌کنند.

همین‌طور مشخصات ابعادی و ضخامت این تسمه‌ها باید حتماً با جدول تولید ارائه شده توسط شرکت و همین‌طور اطلاعات مندرج روی شناسنامه محصول هماهنگ باشد. معمولاً بیشترین تولید این تسمه‌ها در طول 6 متر خواهد بود. اما گاهی باتوجه‌ به کاربرد تسمه فولادی می‌تواند تا دوبرابر نیز باشد. کاربرد تسمه فولادی در صنعت، ساختمان‌سازی، حوزه‌هایی مانند خودروسازی و پیکربندی لوازم‌خانگی بسیار وسیع است. ازطرفی فلز مورداستفاده برای ساخت تسمه‌های فولادی می‌بایست حتماً قابل‌اعتماد باشد. ازاین‌رو می‌توان گفت که ورق‌های سیاه یا استیل همیشه جز گزینه‌هایی هستند که کارخانه‌ها تولیدی تسمه فلزی نسبت به آن مقید بودند. جایگزین بهتری برای ساخت تسمه فلزی در حال حاضر در دسترس نیست.