چوب ترمو و کاربرد آن؛ مهم‌ترین نکاتی که باید درباره آن بدانید
اگر قصد استفاده از چوب به عنوان مصالح در ساختمان‌سازی را دارید یا در بازار چوب فعالیت داشته باشید، احتمالا تا به حال اصطلاح چوب ترمو، نما ترمو یا ترمو وود به گوش‌تان خورده است. و اطلاعات مختصری در مورد آن پیدا کرده‌اید. اما شاید به طور دقیق آن را نشناسید و با ویژگی‌های ترمو وود و کاربردهای آن آشنایی کاملی نداشته باشید. در این مقاله سعی کرده‌ایم در مورد این که چوب ترمو چیست و چه انواعی دارد. همچنین درباره تاریخچه و موارد کاربرد آن اطلاعات لازمی را جمع آوری کرده و در اختیار شما قرار دهیم. برای ساخت به‌صرفه‌تر سازه‌های زیر کار چوبی با مراجعه به سایت پیوان، قیمت چوب روسی در انواع مختلف را مقایسه نمایید.
چوب ترمو یا نما ترمو (ترمو وود) چیست؟
از گذشته‌های دور تا به امروز انسان‌ها همیشه از چوب استفاده کرده‌اند. چوب به دلیل ساختاری که دارد خیلی سریع تحت تاثیر عواملی مانند رطوبت، حشرات و قارچ‌ها کیفیت خود را از دست می‌دهد. اما انسان‌ها می‌دانستند با استفاده از حرارت و گرما و نیم‌سوز کردن می‌توانند برخی خواص چوب را تا حدی بهبود و افزایش دهند. بعد از تحقیقات گسترده درباره نحوه حرارت‌دهی در نهایت ترمو یا ترمو وود تولید شد. به عبارتی ترمو وود، چوب پخته‌شده است. در واقع چوب ترمو متریال جدیدی است که علاوه بر داشتن زیبایی چوب با استفاده از عملیات حرارتی در برابر عوامل مخرب و آسیب‌زا مقاومت بالایی پیدا کرده است. این عملیات حرارتی که به وسیله حرارت بسیار بالا و بخار آب روی چوب انجام میشود، خواص چوب را بهبود می‌بخشد و آن را برای طیف وسیعی از کاربردها آماده می‌کند.
تاریخچه چوب ترمو
در سال 1915 یک متخصص کوره در حالی که در آزمایشگاه محصولات جنگلی کار می‌کرد، فرآیند عملیات حرارتی بر روی چوب را کشف کرد. او فهمید که با این کار میزان جذب آب در چوب کاهش می‌یابد. آزمایشگاه محصولات جنگلی به مطالعه و آزمایش این فرآیند تغییر حرارتی ادامه داد. این تحقیقات تا دهه 1980 ادامه یافت. اما تا آن زمان موفقیت تجاری چندانی در فروش چوب ترمو به دست نیامده بود. در دهه 1990، اروپایی‌ها به دلیل نگرانی‌های زیست محیطی و قوانین جدید طرفدار محیط زیست به این فناوری علاقه مند شدند. سرانجام این چوب به صورت تجاری وارد بازار شد. ترمو وود از سال 2000 میلادی به صورت رسمی در بازار جهانی ارائه شده است. تولیدکننده پیشتاز ترمو در دنیا، کشور فنلاند است که در زمینه‌ی تولید و تجهیز کوره‌های ترمو در سراسر دنیا فعالیت دارد. این محصول در ژاپن، ترکیه، ایران و چند کشور اروپایی دیگر نیز تولید میشود.
نحوه ساخت چوب ترمو
عملیات حرارتی چوب ترمو یک فرآیند تمیز و سازگار با محیط زیست است که خواص چوب را بهبود می‌بخشد. در این فرآیند فقط از دمای بالا و بخار استفاده میشود که تضمین می‌کند محصول نهایی کاملا طبیعی و عاری از مواد شیمیایی خواهد بود. عملیات حرارتی چوب ترمو را می‌توان به طور تقریبی به سه مرحله تقسیم کرد. در مرحله اول دمای چوب افزایش یافته و چوب خشک میشود. در فاز دوم که شامل یک اصلاح حرارتی واقعی بر روی چوب است، چوب در معرض دمای بالا (185+ تا 250+ درجه سانتیگراد) قرار می‌گیرد که طی آن رطوبت چوب عملاً به صفر می‌رسد.
در این مرحله بخار آب به عنوان گاز محافظ و رسانای حرارتی استفاده میشود تا گرم کردن چوب تا دمایی بالاتر از دمای اشتعال را ممکن سازد. حداکثر دما و زمان پردازش با توجه به خواص مورد نظر انتخاب میشود. به دلیل آن که اختلاف دما بین چوب درون کوره و محیط خارج بسیار زیاد است. در ادامه فرآیند حرارتی چوب‌ها باید هوادهی شوند تا دچار ترک خوردگی نشوند. در این مرحله ۵ تا ۷ درصد رطوبت به چوب‌ها اضافه می‌کنند. سپس با اسپری آب بر روی سطح چوب دمای آن را به حدود ۸۰ تا ۹۰ درجه کاهش می‌دهند، سپس رطوبت‌دهی مجدد انجام میشود. در پایان میزان رطوبت ترمو وود به سطح مورد نظر می‌رسد.
در پایان عملیات حرارتی تمام شیره، صمغ و مواد مغذی چوب از بین رفته و محصول جدیدی تولید میشود که در آن تمام ویژگی‌های چوب که نیاز به اصلاح داشته‌اند، اصلاح شده‌اند.
انواع چوب ترموود در دکوراسیون داخلی
در تولید ترمو وود از گونه‌های درختان سوزنی برگ (نرم چوب) و پهن برگ (سخت چوب) مانند کاج، راش، بلوط، زبان گنجشک و… استفاده شده است
دسته بندی دیگری که در چوب‌های ترمو وجود دارد بر اساس کلاس ساخت است. چوب ترمو در دو کلاس عملیات حرارتی استاندارد تولید میشود: ترمو_ S و ترمو_ D. تفاوت بین این کلاس‌ها در درجه حرارت و زمان عملیات حرارتی است که در ادامه بیشتر بررسی میشود.
چوب ترمو_ S
این چوب (حرف S در THERMO-S مخفف کلمه STABILITY یا پایداری است) سایه قهوه‌ای روشن و جذابی دارد. همچنین در مقابل تغییرات ابعادی، ثبات بسیار بالایی پیدا کرده است. این چوب ترمو در دمای ملایم (+ 185 درجه سانتیگراد 3 ±) عملیات حرارتی میشود. محصولات ترمو_ S عمدتا برای دکوراسیون داخلی در نظر گرفته شده اند، اما می‌توانند در مکان‌های بیرونی محافظت شده نیز استفاده شوند.
چوب ترمو_ D
این چوب هم (حرف D در THERMO-D مخفف کلمه DURABILITY یا دوام است) دوام زیادی در برابر پوسیدگی پیدا کرده و پایداری مکانی بالایی دارد. چوب ترمو_ D در دماهای بالاتر (+ 215 درجه سانتیگراد 3±) تحت عملیات حرارتی قرار می‌گیرد. این چوب به دلیل حرارت بالاتر، رنگ قهوه‌ای تیره‌تری دارد.
رنگ ترموود
رنگ چوب ترمو تحت تاثیر عواملی مانند نوع چوب، دما و مدت زمانی است که چوب در معرض گرما قرار می‌گیرد. به دلیل تراکم‌های مختلف چوب، تغییرات جزئی در رنگ آن وجود خواهد داشت. اما به طور کلی، هر چه چوب تحت دمای بالاتری قرار بگیرد، ترمو تیره‌تر میشود. نکته دیگری که در رنگ این نوع خاص چوب باید به آن توجه داشته باشید این است که رنگ بیرون و درون چوب ترمو باید یکسان باشد. پس اگر ترمویی را مشاهده کردید که رنگ هسته آن روشن‌تر بود باید بدانید که کیفیت مناسبی ندارد.
ویژگی‌های چوب ترموود یا مزایای استفاده از چوب ترمو
فرآیند عملیات حرارتی باعث ایجاد تغییرات شیمیایی و ساختاری در چوب میشود که در نتیجه برخی از خصوصیات و کیفیت آن را تغییر می‌دهد. برخی از ویژگی‌های چوب ترموو و مزایای استفاده از آن که باعث محبوبیت چوب ترمو شده‌اند، عبارتند از:
پایدار بودن از نظر ابعادی
گرمای شدیدی که چوب ترمو در طول تولید قرآیند در معرض آن قرار می‌گیرد، باعث میشود چوب تا عمق هسته خشک شود. یعنی تمام رطوبت و شیره و صمغ آن از بین برود. درنتیجه چوب ترمو به به تغییرات رطوبت واکنش نشان نمی‌دهد و شکل خود را در هر دما و شرایطی حفظ می‌کند.
دوستدار محیط زیست
از آنجایی که هیچ گونه مواد شیمیایی یا مواد خارجی در طول تولید ترمو وود دخیل نیست، چوب ترمو یک ماده سازگار با محیط زیست است که با استفاده از روش‌های طبیعی تولید میشود. همچنین معمولا چوب مورد نیاز برای تولید ترمو وود از جنگل‌های مدیریت شده برداشت میشود.
مقاومت در برابر پوسیدگی و قارچ
به دلیل فرآیند حرارتی که باعث تجزیه همی‌سلولز چوب میشود، مواد مغذی چوب برای رشد و توسعه پوسیدگی و قارچ‌ها از بین می‌رود.
افزایش طول عمر
هنگامی‌که چوب تحت حرارت قرار می‌گیرد، طول عمر متوسطش افزایش می‌یابد. مدت زمان ماندگاری چوب بستگی به گرمایی دارد که در معرض آن قرار می‌گیرد. اما به طور کلی هر چه دما بالاتر باشد، ترمو وود طول عمر طولانی تری خواهد داشت.
بهبود یافتن خاصیت عایق بودن
چوبی که تحت عملیات حرارتی قرار گرفته است بسیار متخلخل تر از چوب تصفیه نشده است. این موضوع خواص عایق آن را به شدت بهبود می‌بخشد. به همین علت چوب‌های ترمو نسبت به چوب‌های غیر ترمو تا %30 عایق صوتی و حرارتی بهتری هستند.
قابل بازیافت بودن
برخلاف سایر فرآورده‌های چوب، ترمو وود را می‌توان زمانی که دیگر به آن نیازی نیست دور انداخته یا به عنوان چوب تصفیه نشده بازیافت کرد.
کاربرد چوب ترموود یا مزایای استفاده از چوب ترمو
انجام اصلاح حرارتی، خواص چوب را بهبود می‌بخشد. در نتیجه دامنه کاربردهایی را که می‌توان از چوب استفاده کرد، گسترش می‌دهد. به همین دلیل ترمو وود را می‌توان برای طیف گسترده ای از اهداف بیرونی و داخلی استفاده نمود.
کاربرد خارجی چوب ترمو
مقاومت بالای ترمو در برابر رطوبت و پوسیدگی آن را به یک ماده عالی برای پروژه‌های بیرونی تبدیل کرده است. برخی از محبوب‌ترین کاربردهای خارجی آن عبارت‌اند از:
- روکش خارجی
- عرشه
- ساخت کفپوش آلاچیق
- نمای ساختمان
- نرده و سقف بالکن
کاربرد داخلی چوب ترمو
ظاهر جذاب و حذف صمغ به این معنی است که ترمو وود برای به کارگیری در پروژه‌های داخلی نیز ایده آل است، مانند:
- روکش داخلی
- سونا
- مبلمان و کابینت و آشپزخانه
- کفپوش و پارکت
- تولید شلف
- ساخت گلدان
- قرنیز و راه پله
- سازه‌های زیرکار چوبی
به طور معمول چوب ترمو تهیه‌شده از درختان سوزنی برای استفاده در اجزای کاربرد داخلی و داخل ساختمان، اتصالات در محیط خشک، مبلمان داخل، سونا، اجزای درب و پنجره به کار برده می‌شوند. توصیه میشود چوب ترمو تهیه شده از گونه‌های پهن برگ برای اتصالات در هر آب و هوایی، مبلمان، کف پوش، سونا و مبلمان فضای سبز به کار برده شوند.
استفاده از چوب ترمو در نمای ساختمان
در گذشته برای ساخت نمای ساختمان بیشتر از فلزات و مصالح ساختمانی استفاده می‌شد . اما امروزه با توجه به قابلیت‌هایی که چوب ترمو پیدا کرده است، می‌توان آن را برای نمای ساختمان استفاده نمود. نکته مهم در استفاده از چنین چوبی این است که نباید به طور مستقیم به فلزات متصل شود و نصب آن نیاز به زیر سازی دارد. زیر سازی به دو روش انجام میشود:
سازه‌های زیر کار فلزی
برای ساخت سازه‌های زیر کار فلزی معمولا از پروفیل‌های فلزی استفاده میشود. که بسته به شرایط آب و هوایی مختلف جنس این فلز می‌تواند تغییر کند. برای آگاهی از قیمت پروفیل‌های آهنی در انواع مختلف می‌توانید به سایت پیوان مراجعه نمایید.
سازه‌های زیرکار چوب ترمو
در بعضی موارد از سازه چوبی به عنوان زیرکار استفاده میشود (سازه چوبی زیر کار ترمو) که معمولا در این موارد از چوب روسی استفاده میشود.
نکات نصب چوب ترمو
در نصب ترمو وود رعایت نکات فنی اهمیت بسیار زیادی دارد. از جمله: رعایت فاصله مناسب زیرسازی، شاقول و تراز بودن سازه‌های زیر کار. همچنین باید دقت شود در هنگام نصب جزئیات متناسب با فضا و نوع کاربری اجرا شوند تا دوام و ماندگاری افزایش یابد.
نحوه استفاده از اتصالات در نصب چوب ترمو
به طور معمول برای نصب و اتصال چوب‌های ترمو از انواع میخ و پیچ استفاده میشود. اگر از روش سنتی میخ و چکش استفاده میشود باید توجه داشت که سر میخ نباید از کار بیرون بزند و یا داخل کار دچار فرورفتگی شود. البته پیچ‌های قابل استفاده در پروژه‌های چوب ترمو نسبت به میخ بهتر است و استحکام بیشتری ایجاد می‌کند. از آنجایی که چوب‌های ترمو در فضای باز استفاده میشود به طور معمول از پیچ‌های ضد زنگ مانند پیچ استیل یا پیچ گالوانیزه برای اتصال آن استفاده میشود. البته بهتر است رنگ پیچ به رنگ قهوه ای باشد که تقریبا همرنگ چوب است و نمای زیباتری به کار می‌دهد. برای خرید تخته و چوب با کیفیت می‌توانید به سایت پیوان مراجعه نمایید.
نحوه تعمیرات چوب ترمو
درست است که چوب‌های ترمو از ماندگاری و ثبات خوبی برخوردار هستند. اما در بعضی موارد ممکن است به دلیل نامرغوب بودن چوب، بعد از گذشت چندسال این محصول شکل ظاهری خود را از دست بدهد. یعنی چوب نمای زشتی پیدا کند. یا ممکن است چوب ترمو به دلیل قرار گرفتن در معرض نور آفتاب تغییر رنگ بدهد و به رنگ خاکستری درآید. در چنین موقعیت‌هایی می‌توانید به تعمیر و رنگ زدن چوب اقدام کنید. برای درک بهتر میزان تعمیرات بهتر است ابتدا چوب ترمو به کار رفته در سازه به خصوص نمای ساختمان شست‌وشو شود. تا در نتیجه نقاطی که نیاز به تعمیر دارند، مشخص شوند. سپس در صورت نیاز سمباده زنی و برداشت یک لایه از روی سطح چوب، رنگ‌کاری یا سایر تعمیرات جزئی انجام شود. پیشنهاد میشود هر 3 سال یک بار چوب‌های ترمو را بررسی کنید تا با انجام تعمیر به موقع طول عمرشان افزایش یابد.
عوامل موثر بر قیمت ترمووود
مانند سایر چوب‌ها عواملی مانند وزن و ابعاد، هزینه‌های قطع درخت، حمل و نقل در قیمت ترمووود بسیار تعیین کننده هستند. اما علاوه بر این عوامل، موارد دیگری نیز بر قیمت ترمو وود تاثیر می‌گذارند. یکی از مهم ترین عوامل تاثیرگذار بر قیمت ترمو وود شرکت و کشور سازنده آن است. در حال حاضر قیمت چوب ترموود فنلاندی به علت کیفیت بسیار بالایی که دارند از سایر چوب‌های ترمو بیشتر است. عامل مهم بعدی نوع چوب است. به طور معمول قیمت چوب‌های ترمو ساخته شده. از درختان نرم چوب کمتر از قیمت ترمو وودهای درختان سخت چوب است. عمده چوب ترمو موجود در بازار ایران به صورت وارداتی تامین میشود. به همین جهت قیمت چوب ترمو بسته به شرایط متغیر است. و کلیه مواردی که روی واردات تاثیر دارند، بر قیمت ترمو نیز تاثیرگذار هستند.
نتیجه گیری
اگر به دنبال یک ماده مقرون به صرفه، زیبا و بادوام هستید، حتما استفاده از چوب ترمو را بررسی نمایید. این محصول چوبی از چوب مانند جذب رطوبت و تغییر اندازه را ندارد. همچنین در برابر عوامل مخرب و آسیب‌زا مقاومت بالایی پیدا کرده است. این عملیات حرارتی که بر روی چوب انجام شده. خواص آن را بهبود داده و ترمو وود را برای طیف وسیعی از کاربردها آماده نموده است.
سوالات متدوال
چه عواملی بر قیمت چوب ترموو تاثیر دارد؟
وزن و ابعاد از مهم‌ترین دلایل تاثیرگذار بر قیمت چوب ترمو هستند. عواملی همچون هزینه حمل‌ونقل هزینه قطع درخت، نوسانات بازار ارز و… بر قیمت چوب ترموو تاثیر می‌گذارند.
آیا چوب ترموو قابل تعمیر است؟
اگرچه چوب ترموو جز یکی از انواع چوب ماندگاری است که سال‌های سال دوام می‌آورد. با سمباده‌زنی، رنگ‌کاری و روش‌هایی از این قبیل می‌توان چنین چوبی را تعمیر کرد.
ترمو چه کاربردی در داخل ساختمان و سازه‌ها دارد؟
ترمو در بخش‌های مختلفی نظیر روکش داخلی، سونا، مبلمان و کابینت و آشپزخانه، کفپوش و پارکت، تولید شلف، ساخت گلدان، قرنیز و راه پله و سازه‌های زیرکار چوبی کاربرد دارد.
نظرات