استانداردهای گالوانیزه
استاندارد ورقهای گالوانیزه می‌تواند با توجه به وزن، ضخامت، سرعت سرد شدن ورق، چسبندگی و ظاهر قطعات متفاوت باشد و براساس این ویژگی‌ها به گروه‌های مختلفی تقسیم بندی شوند. این استانداردها شامل ASTM، ISO، EN و غیره هستند که تمامی تولیدی‌ها باید آن را رعایت کنند؛ اما قبل از اینکه وارد جزئیات کامل استانداردهای این محصول شویم، مهم است تا به سوال ورق گالوانیزه چیست پاسخ دهیم.
به فرایندی که ورقهای فلزی با لایه‌ای از روی پوشیده می‌شود، فرآیند گالوانیزه می‌گویند. ورقهای فولادی به دلیل اینکه کاربردهای متنوعی در محیط‌های مرطوب دارند، نیازمند دوام بیشتر و محافظت بالا هستند. یک راه عملی و کارآمد برای افزایش محافظت ورقه فلزی، پوشش‌دهی سطحی ورق با روی یا گالوانیزه کردن آن است. هنگامی که فولاد و روی در معرض رطوبت قرار می‌گیرند و فرآیند اکسیداسیون رخ میدهد، روی در کنار آهن فدا می‌شود و از ورقهای گالوانیزه در برابر خوردگی و سوراخ شدن محافظت می‌کند.
معرفی استانداردهای گالوانیزه
تولید ورقهای گالوانیزه می‌تواند بر اساس معیارها و مقیاس‌های مختلفی انجام شود. پس از تولید، این نوع ورق‌ها بر اساس استانداردهای خاصی مورد بررسی قرار می‌گیرند تا کیفیت قابل قبولی داشته باشند. تست رنگ، ضخامت و چسبندگی از مهم‌ترین آزمایش‌های انجام شده بر این ورق‌ها است. بررسی آنها بر اساس موارد زیر انجام می‌شود:
- سنجش رنگ ورقهای گالوانیزه بر اساس ISO 7724
- بررسی ضخامت ورق بر اساس DIN EN ISO 2360
- سنجش میزان چسبندگی ورق بر اساس DIN EN ISO 2409
همانطور که بالاتر به آن اشاره شد، استانداردهای مختلفی برای این محصول وجود دارد. در ادامه به بررسی آن ها خواهیم پرداخت تا با جزئیات هر کدام بیشتر آشنا شوید.
ASTM مخفف American Society for Testing and Materials بوده و به معنی انجمن آزمایش و مواد آمریکا است. از این استاندارد در حوزه‌‌های مختلفی مانند حوزه فلزات، رنگ‌ها، پلاستیک، محصولات مصرفی، خدمات پزشکی، ساخت و ساز، الیاف، پتروشیمی، وسایل و تجهیزات الکترونیکی و غیره استفاده می‌شود و بیش از یک قرن است که قوانین مناسبی را برای کیفیت قطعات ارائه میدهد. در واقع ASTM یکی از بزرگ‌ترین استانداردهای جهان در این حوزه است. ASTM شامل الزامات پوشش روی از طریق پروسه گالوانیزه گرم بر محصولات فولادی و آهنی ساخته شده از قطعات فورج شده، میلگرد، ورق و تسمه است. باید توجه داشت که این استاندارد تمام موارد گالوانیزه گرم را پوشش نمی‌دهد. به عنوان مثال، برای مواردی مانند ورق‌ها، سیم‌ها و لوله‌هایی که به صورت پیوسته پوشش روی بر آنها اعمال می‌شود و یا برای ورق‌هایی که ضخامت آنها کمتر از 0.76 میلیمتر است، این معیار مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.
همچنین برای گالوانیزه گرم اقلام فلزی که جهت خارج کردن روی اضافی از رزوه‌ها به سانتریفیوژ نیاز دارند، مانند پیچها، مهرهها و سایر اتصالات مشابه رزوه دار یا مواردی که به روش ریخته‌گری یا فشار یا فورج یا نورد تولید شده‌اند، نمی‌توان از این معیار استفاده کرد و بایستی مطابق ASTM A153 ارزیابی شوند. نمونه‌برداری از قطعات پوشش داده شده باید مطابق استاندارد مرجع انجام شود. به طور کلی، نمونه‌برداری به صورتی است که در هر بچ تولید، تعدادی نمونه برداشته شده و ضخامت پوشش آنها اندازه‌گیری می‌شود. در این قسمت مهم است که ضخامت هیچ یک از قطعات کمتر از مقدار خاصی نباشد.
به طور کلی، ISO خصوصیات عمومی پوشش‌های گالوانیزه گرم و روش‌های آزمایش برای محصولات ساخته شده از آهن و فولاد را مشخص می‌کند. این معیار برای محصولاتی مانند توری و ورق که همیشه گالوانیزه شده هستند و لوله یا محصولات گالوانیزه گرم (مانند بستها) استفاده نمی‌شود. ISO و ASTM، از بسیاری جهات مشابه هستند؛ اما تفاوت‌هایی نیز با هم دارند. ISO از مشخصات عمومی است، در حالی که ASTM توضیحات مفصل‌تری از خواص مکانیکی ارائه میدهد و اغلب با دیگر صنایع خاص هماهنگ‌تر است. هر دو آنها قوانین خاصی را ارائه می‌دهند؛ اما مشخصات ASTM معمولاً به ضخامت پوشش بیشتری در مقایسه با استاندارد ISO نیاز دارد.
EN یک استاندارد اروپایی و بین المللی است که قوانین مربوط به گالوانیزه گرم پس از ساخت فولاد را پوشش میدهد. این معیار تقریباً مشابه ISO 1461:2022 است، زیرا هر دو در سازمان بین المللی استاندارد توسعه یافته‌اند. EN خواص عمومی پوشش‌های گالوانیزه گرم و روش‌های آزمایش برای محصولات ساخته شده از آهن و فولاد را مشخص می‌کند.
JIS به استانداردهای صنعتی ژاپن اشاره دارد. JIS G3302 یک استاندارد ژاپنی است که الزامات محصولات فولادی گالوانیزه گرم با کیفیت تجاری را مشخص می‌کند. این معیار جنبه‌های مختلفی مانند استحکام را پوشش میدهد.
ISIRI 3765 یک استاندارد گالوانیزه ملی است که در لوله‌های گالوانیزه تولید داخل مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ اما اکثرا در تولیدات داخلی از استانداردهای بین‌المللی مانند ISO استفاده می‌شود.
جدول مقایسه انواع استانداردهای گالوانیزه
| استاندارد |
مخفف |
حوزه کاربرد |
محدودیت‌ها |
ویژگی‌ها |
ضخامت پوشش |
| ASTM |
American Society for Testing and Materials |
محصولات فولادی و آهنی که با فرآیند گالوانیزه گرم پوشش داده می‌شوند |
شامل ورق‌ها، سیم‌ها و لوله‌هایی که به صورت پیوسته پوشش داده می‌شوند نمی‌شود |
ارائه جزئیات دقیق‌تر خواص مکانیکی و هماهنگی با صنایع مختلف |
نیاز به ضخامت پوشش بیشتر نسبت به ISO |
| ISO |
International Organization for Standardization |
مشخصات عمومی پوشش‌های گالوانیزه گرم و روش‌های آزمایش برای محصولات آهن و فولاد |
برای توری و ورق که همیشه گالوانیزه شده‌اند و لوله یا محصولات گالوانیزه گرم استفاده نمی‌شود |
مشخصات عمومی و کلی |
نیاز به ضخامت پوشش کمتر نسبت به ASTM |
| EN |
European Norm |
قوانین مربوط به گالوانیزه گرم پس از ساخت فولاد |
مشابه ISO 1461:2022 |
مشخصات عمومی پوشش‌های گالوانیزه گرم و روش‌های آزمایش |
مشابه ISO |
| JIS |
Japanese Industrial Standards |
محصولات فولادی گالوانیزه گرم با کیفیت تجاری |
–
|
پوشش جنبه‌های مختلف مانند استحکام |
– |
| ISIRI |
Institute of Standards and Industrial Research of Iran |
لوله‌های گالوانیزه تولید داخل |
اکثرا در تولیدات داخلی از استانداردهای بین‌المللی مانند ISO استفاده می‌شود |
–
|
–
|
استفاده از معیارهای مناسب در خرید ورق گالوانیزه از اهمیت بالایی برخوردار است. عدم رعایت این معیارها منجر به تولید محصولات نامرغوب و بی‌کیفیت می‌شود. در صورتی که ورقهای خریداری شده شامل استانداردهای لازم نباشد، با گذر زمان ممکن است زنگ‌زدگی و آسیب‌های دیگر را تجربه کند و می‌تواند عواقب مالی و حتی جانی جبران ناپذیری را برای شما به همراه داشته باشد.
جمع بندی
به طور کلی استانداردهای زیادی برای ورقهای گالوانیزه وجود دارد. این استانداردها موجب افزایش کیفیت قطعات شده و احتمال به وجود آمدن مشکلات مختلف را کاهش داده است. توصیه می‌شود تا در هنگام خرید به استاندارد مورد استفاده در تولید این محصول دقت کنید.
میلگرد
ورق
تیرآهن و هاش
پروفیل
نبشی
ناودانی
لوله و اتصالات
صنایع مفتولی
تخته و چوب
