حداقل و حداکثر ولتاژ برق خانگی در ایران چقدر است؟ ولتاژ برق ایران چند ولت است؟ این ها سوال هایی است که در این مقاله می خواهیم به آن بپردازیم. استاندارد ولتاژ در ایران و سایر کشورها بنا به قوانین و مقرارت حاکم بر هر کشور متفاوت است. اگر به برچسب یا کاتالوگ همراه با لوازم خانگی و یا تجهیزات صنعتی دقت کرده باشید، حاوی اطلاعاتی درمورد توان مصرفی و ولتاژ و فرکانس مورد نیاز دستگاه است. در واقع می‌توان گفت هر کشور دارای مجموعه استانداردهای متفاوتی برای سیستم انتقال انرژی الکتریسیته می‌باشد.
حداقل و حداکثر ولتاژ برق خانگی در ایران
استاندارد ولتاژ برق خانگی در ایران دچار تغییراتی شده است. امروزه ولتاژ استاندارد برق خانگی تکفاز از 220 ولت به 230 تغییر پیدا کرده و ولتاژ استاندارد برق خانگی سه فاز از 380 ولت به 400 ولت تغییر کرده است. در ادامه به تعریف ولتاژ خانگی تک فاز و سه فاز می پردازیم.
ولتاژ برق خانگی تک فاز یعنی چه؟
به اختلاف پتانسیل بین یک فاز و نول (سیم نول یکی از سیم‌های مهم در برق‌رسانی برق شهر است. این سیم هیچ خطری برای مردم ندارد و می‌توان بدون برق گرفتگی به آن دست زد.) به اصلاح ولتاژ برق تکفاز می گویند.
ولتاژ برق خانگی سه فاز یعنی چه؟
به اختلاف پتانسیل بین دوفاز ولتاژ برق سهفاز می‌گویند. ولتاژ موجود در سیم‌های برق مقدار ثابتی است که دستگاه‌ها براساس آن تعریف و استانداردسازی می‌شوند. درصورتی که مقدار ولتاژ برق از حد تعریف شده بالاتر رود سبب ایجاد مشکل و اختلالاتی در کار دستگاه‌ها میشود.
ولتاژ برق ایران و سایر کشورها چقدر است؟
ولتاژ برق در ایران ۲۲۰ ولت و در کشورهایی مانند آمریکا، عربستان، فیلیپین و ژاپن ۱۱۰ ولت است؛ طبیعتا وسایل ساخته شده در هر کشور متناسب با استاندارد ولتاژ همان کشور تعیین می گردد؛ به این نکته توجه کنید که اگر از کشوری مثل عربستان خرید کردید بدون مبدل آن را به پریز وصل نکنید، زیرا ولتاژ برق ایران 220 و ولتاژ برق در عربستان 110 است و همین تفاوت باعث سوختن دستگاه می شود.
انواع ولتاژ برق ایران
ولتاژ برق ایران انواع مختلفی دارد که شامل ولتاژ یکسو شونده یا DC، ولتاژ متناوب یا AC و ولتاژ موثر یا RMS میشود؛ که هر کدام ویژگی وکاربرد خاصی دارند. مقدار ولتاژ یکسو شونده دارای جهت جریان ثابت است و تغییری در آن ایجاد نمی‌شود. ولتاژ متناوب به صورت متناوب تغییر پیدا کرده و تعداد تغییرات آن بسیار زیاد است. ولتاژ موثر نیز یکی دیگر از انواع ولتاژ است که با استفاده از مترهای دیجیتال وعقربه‌ای اندازه گیری میشود و مقداری کمتر یا بیشتر از ولتاژ موثر در راه‌اندازی وسایل استفاده میشود.
علت تفاوت استاندارد ولتاژ برق ایران با سایر کشورها
معمولا تفاوت در سطح ولتاژ برق مصرفی ایران با سایر کشورها ناشی از تفاوت بین امکانات و منابع معدنی، وسعت جغرافیایی کشورها، تعداد نیروگاه‌های کشوری، فاصله نیروگاه‌ها از محدوده‌ی شهری، تدابیر اقتصادی و سیاسی کشورها است. استاندارد برق ایران با سایر کشورهای دنیا معمولا در سه پارامتر عمده باهم فرق دارند :
- تفاوت‌های فیزیکی اتصالات (دو شاخه و پریز)
- تفاوت‌های ولتاژ دستگاه
- تفاوت‌های فرکانس دستگاه
در مورد تفاوت در پارامتر اول (تفاوت در دو شاخه و پریز) با استفاده از یک مبدل یا تبدیل می‌توان مشکل را حل کرد. در هنگام مواجه با تفاوت دوم که در مورد استانداردهای برق ( ولتاژ ) می‌باشد، دانستن این نکته حائز اهمیت ویژه‌ای است که دو نوع بازه ی 110 تا 127 ولت و 220 تا 240 ولت در دنیا تعریف شده است. استاندارد برق در مورد فرکانس معمولا در دو حالت 50 و 60 هرتز است.
| استاندارد |
IEC |
ANSI |
| فشار ضعیف LV |
تا 1KV |
تا 1KV |
| فشار متوسط MV |
1-35KV |
1-100KV |
| فشارقوی HV |
35-230KV |
100-230KV |
| فوق فشارقوی EHV |
230KV به بالا |
230-1000KV |
| فوق‌العاده فشارقوی UHV |
— |
1000KV به بالا |
بیشتر بخوانید: استعلام قیمت روز میلگرد
فرمول محاسبه توان مصرفی موتورهای برقی
در موتورهای برقی توان موتور با مجذور ولتاژ متناسب است و درصورتی که ولتاژ تغذیه یک موتور برقی 5 درصد کاهش یابد توان موتور 10 درصد کاهش پیدا می‌کند و اگر ولتاژ 10 درصد افت پیدا کند، توان موتور 19 درصد کاهش می‌یابد. کاهش ولتاژ به میزان 5 درصد در لامپ‌های رشته‌ای باعث کاهش 16 درصدی توان نورانی خروجی میشود. این امر به این دلیل است که با کاهش ولتاژ درجه حرارت کار لامپ بسیار کاهش می یابد و همچنین نور تولید شده بستگی به درجه حرارت کار لامپ دارد.
انواع سطوح انتقال ولتاژ در شبکه‌ها
ولتاژ فشار ضعیف
ولتاژ موجود در ساختمانها، کارخانههای کوچک تا متوسط، کارگاهها از این نوع است. درواقع ولتاژ خروجی و در دسترس شبکه‌های برقی که جهت توزیع نهایی می‌باشد از این نوع می‌باشد. درواقع خطوط برقی که ولتاژ آن کمتر از 1 کیلو ولت (کمتر از 1000 ولت) است، خطوط فشار ضعیف می‌گویند. گروه فشار ضعیف در ایران 230 ولت جهت فاز و نول و 400 ولت بین فازها می‌باشد. از تجهیزات توزیع ولتاژ پایین برای محافظت، کنترل و نظارت بر سیستم های توزیع برق مهم و ایمن و کارآمد، استفاده می‌کنیم.
ولتاژ فشار متوسط MV
از این گروه برای انتقال انرژی در فواصل کم و سطح شهر با رنج ولتاژ بین خطی 1 کیلوولت تا 63 کیلوولت استفاده میشود. در ایران مقادیر گروه ولتاژی فشار متوسط 3 و 6٫6 و 11 و 20 و 33 کیلووات هستند. ولتاژ فشار متوسط جهت تغذیه ترانسفورماتورهای توزیع (در خیابان‌ها و نزدیک کارخانه‌ها بصورت زمینی، هوایی، کیوسک) می‌باشند.
خطوط فشار فوق توزیع
به ولتاژهای 63، 66 و 132 کیلوولت گفته میشود.
فشارقوی HV و EHV و UHV
جهت انتقال انرژی به فواصل طولانی با حجم زیاد استفاده می‌شوند. رنج ولتاژ این خطوط بصورت معمول از 63 کیلوولت بیشتر است. حریم خطوط هوایی انتقال و توزیع نیروی برق را از جهات گوناگون ممکن کرده است. بصورت کلی از خط برق، محور خط، مسیر خط، حریم (حریم زمینی، حریم هوایی، حریم عمودی، حریم افقی.)، ردیف ولتاژ، خط فشار ضعیف، خط فشار متوسط، خط فشار قوی تشکیل شده است.
بیشتر بخوانید: استعلام قیمت تیرآهن امروز در بازار
ولتاژ فشار متوسط استاندارد ایران چقدر است؟
برای بسیاری این پرسش مطرح میشود که ولتاژ برق خانگی ایران و یا ولتاژ فشار متوسط در کشور ایران چقدر می‌باشد؟ این وابسته به کشورهای مختلف متفاوت است. معمولاً تجهیزات الکتریکی دارای یک کاتالوگ و بروشور هستند که روی آن اطلاعاتی در مورد نوع مصرف و میزان برق و ولتاژ مورداستفاده درج شده است. از طرفی معمولاً ولتاژهای استاندارد به‌صورت تک و سهفاز هستند. در ایران به ترتیب 230 ولت و 400 ولت در فرکانس 50 هرتز خواهد بود. ولتاژ برق تکفاز به معنی اختلاف پتانسیل بین یک فاز و نول و منظور از ولتاژ برق سهفاز همین اختلاف پتانسیل بین دو فاز مختلف است. مشخصات برق سهفاز ایران بر اساس اعدادی است که در بالا ذکر شده.
ولتاژ برق خانگی ایران با کشورهای دیگر آسیایی تفاوت چندانی ندارد. اما از طرفی بسیاری از کشورها مثل ایران از برق متناوب یا AC استفاده می‌کنند. این مسئله بستگی به سطح ولتاژ، فرکانس کاری برق و همین‌طور نوع اتصالات خواهد داشت.
تفاوت ولتاژ در برق شهری چه مشکلاتی را ایجاد می‌کند؟
وسایل برقی در یک کشور با توجه به میزان ولتاژ برق خانگی ساخته میشود و درصورتی که به برق متصل شود برای دستگاه آسیبی ایجاد نمی‌شود. ولتاژ برق در ایران 220 ولت است و وسایل الکتریکی که در ایران ساخته میشود با این ولتاژ متناسب است. اگر وسیله‌ای که ولتاژ آن 110 ولت است را به برق 220 ولت متصل کنید دستگاه بی‌شک می‌سوزد و مشکلات زیادی را ایجاد می‌کند؛ اما اگر وسیله‌ای که 220 ولت است را به برق 110 ولت متصل کنید مشکلات ایجاد شده تا این حد شدید نیست.
بیشتر بخوانید: ترانسفورماتور چیست
تفاوت فاز و نول چیست؟
تفاوت فاز و نول یکی از سؤالات دیگری است که کاربران وسیله‌های برقی معمولاً در مورد آن می‌پرسند. باید بدانید که سیم‌های فاز حامل مقدار مشخصی سیم مثبت و بار الکتریکی هستند. در نتیجه وقتی که به اجزای یک سیستم رسانا وصل می‌شوند، جریان را نیز به آن انتقال خواهند داد. سیم‌های فاز توان ورودی را در سیستم‌ها و مدارهای کنترلی مدیریت می‌کنند. به این سیم‌ها حامل جریان هم گفته خواهد شد.
در مقابل سیم نول اتصال به زمین یا هدایت زمین می‌باشد. از لحاظ ساخت و کاربرد به سیم فاز شباهت خواهد داشت و جریان الکتریکی در مدار در حالتی برقرار خواهد شد که یک مسیر بازگشت نیز به سیستم مدار وجود داشته باشد. در غیر این صورت این جریان پدید نمی‌آید. شما با استفاده از سیم نول می‌توانید مسیر بازگشت برای سیستم برق خود تعیین کنید و این سیم دارای جریان قوی است که شاید خطراتی در اثر برخورد با آن به وجود آید. در چنین شرایطی برای جلوگیری از هرگونه خطر یک سیستم ایزوله ایجاد میشود. سطح استاندارد ولتاژ در ایران نیز دارای سیم نول و فاز است. یعنی هیچ سیستم برقی در دنیا نیست که این دو سیم را نداشته باشد.
منظور از اختلاف ولتاژ بین دو فاز در مدار چیست؟
منظور از مسئله اختلاف ولتاژ بین دو فاز در واقع به معنای وجود یک فاصله زمانی بین دو یا چند موج فرکانسی می‌باشد. مثلاً وقتی اختلاف فاز را تعریف می‌کنیم باید به این مسئله وجه داشته باشیم که در شک‌های موج با فرکانس‌های مختلف تعاریف یکسانی ندارد. به‌عنوان‌مثال در شکل موج‌های ولتاژ در یک مدار سهفاز، فرکانس‌ها ممکن است ساختاری مساوی داشته باشند. ولی نقطه شروع معمولاً از نظر زمانی 120 درجه اختلاف دارد.
علاوه‌برآن برای این که به تعریف درستی از اختلاف ولتاژ بین دو فاز داشته باشیم باید زاویه و جهت آن را به‌درستی مشخص کنیم. برای تست این مسئله معمولاً از دستگاه‌های مولتی متر یا همان آوومتر استفاده میشود. اگر نمونه به کار گرفته دیجیتالی باشد بهتر است. مشخصات برق سهفاز ایران را نیز می‌توانید با استفاده از همین دستگاه‌ها به دست آورید. ولتاژ برق ایران با تمامی دستگاه‌های دیجیتال که در کشور چین تولید می‌شوند سازگار بوده و معمولاً هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کند. اگر می‌خواهید از مشکلات احتمالی جلوگیری کنید می‌توانید از دستگاه‌های محافظ برای هر وسیله استفاده نمایید.
