با کاربرد بتن مسلح آشنا شوید

کاربرد بتن مسلح در سطحی وسیع سبب شده است که تبدیل گردد به یکی از مهم‌ترین متریال‌ها در امر ساختمان‌سازی، بتن مسلح یکی از شکل‌های بتن است که معمولاً برخلاف مدل‌های معمولی درون آن المان‌های تقویتی قرار گرفته است. به دلیل بهره‌گیری از فولاد معمولاً یکی از پرمصرف‌ترین سازه‌ها برای مقاوم‌سازی در پروژه‌های ساختمانی است. علاوه‌برآن بتن‌آرمه یا بتن مسلح ترکیبی است از بتن‌های معمولی و میلگرد و یا الیاف. علاوه‌برآن همان‌طور که احتمالاً مطلع هستید بتن‌های معمولی در مقابل نیروی فشاری مقاومت خوبی دارد. اما وقتی پای نیروی کششی به میان می‌آید تازه متوجه کاربرد بتن مسلح می‌شوید. به همین دلی لاست که المان‌های مورداستفاده برای تقویت بتن به‌منظور رفع این ضعف و شکل‌پذیری در پایین بتن استفاده می‌شوند. در ادامه ضمن بررسی اصلی‌ترین حوزه کاربرد بتن مسلح در خصوص انواع بتن‌های مسلح نیز صحبت خواهیم کرد.

انواع بتن‌های مسلح

به‌طورکلی بتن مسلح به چهار شکل اجرا می‌شود که انتخاب آن بسته به دامنه کاربرد می‌تواند متفاوت باشد. اما در نهایت همه آن‌ها سبب افزایش مقاومت کششی می‌شوند.

بتن مسلح به میلگرد

استفاده از میلگرد برای افزایش استحکام یک سازه از جمله مهم‌ترین مسائل است که درگذشته نیز استفاده می‌شد. آرماتور یا میلگرد در انواع مختلف میله، مش و کابل به‌عنوان المان تقویت‌کننده در این محصول استفاده می‌شود. میلگردهای استفاده شده در بتن مسلح معمولاً ساختار فولادی دارند. اما از طرفی میلگردهای شیشه‌ای و پلیمری نیز امروزه در تقویت بتن مورداستفاده قرار می‌گیرند. علاوه‌برآن ازآنجایی‌که ضریب انبساط حرارتی فولاد و بتن مانند هم است، استفاده از فولاد سبب ترک خوردن بتن نمی‌شود، حتی موجب می‌شود که پوشش‌های ضعیف بتن مقاوم شده و یکی از کاربردی‌ترین و مهم‌ترین مصالح ساختمانی است. کاربرد بتن مسلح میلگرد در بخش مهمی از ساختمان‌سازی مسکونی و تجاری است.

بتن پیش‌تنیده

بر اساس حوزه کاربرد بتن مسلح، در خصوص بتن پیش‌تنیده نیز صحبت می‌کنیم. این روش یکی از اقلام مورداستفاده برای ساختمان‌سازی است که در مقابل ترک خوردن و تغییر حالت نیز مقاومت فوق‌العاده‌ای دارد. احتمال نفوذ آب در بتن‌های معمولی وجود دارد و این پروسه سبب پوسیدگی می‌شود. از طرفی بتن مسلحی که تحت تنش دائم است باید به این شیوه مسلح شود.

به‌طورکلی در این روش کابل‌ها داخل قالب بتن‌ریزی تحت کشش قرار می‌گیرد. در نهایت پس از این که بتن‌ریزی انجام می‌شود، با آغاز فرایند ریختن بتن، کابل‌ها به‌صورت به‌هم‌پیوسته و دائمی درون بطن قرار می‌گیرند. اما در بطن پس تنیده عملیات پیش تنیدگی مشابه بتن پیش‌تنیده و تنها پس از پروسه گیرش بتن انجام می‌گردد. کاربرد بتن مسلح در پروژه‌هایی که قرار است زود تکمیل شوند مشهود است.

مهم‌ترین مزایا و معایب بر کاربرد بتن مسلح مدل پیش‌تنیده را نیز می‌خوانیم. اصلی‌ترین مسئله این است که می‌توان تنش‌های برشی را کم‌تر کرد، ترک خوردن را جلوگیری نموده و از خوردگی المان‌های فولادی نیز پیشگیری کرد. همین‌طور وزن سازه نیز در این روش کم‌تر می‌شود. اما عیبی که دارد مربوط به هزینه بیشتر برای استفاده از آلیاژهای فولادی است و درنهایت نیاز مداوم به کنترل کیفیت کار وجود دارد.

بتن مسلح پیش‌ساخته

این مدل نیز به‌صورت کنترل شده و با نظارت و در کارخانه از قبل درست مانند یک قطعه ساخته می‌شود. معمولاً برای اجزای سازه‌ای در ساختمان‌ها استفاده می‌شوند، دال، ستون و فونداسیون از جمله این موارد هستند. ساخت انواع دیوار و نماهای ساختمان بر پایه این متریال انجام می‌شود و به همین منوال یکی از پرکاربردترین و مهم‌ترین‌ها در ساختمان‌سازی است. به طبع مزیت‌ها و معایبی نیز دارد. اصلی‌ترین عیب آن سنگین شدن المان‌های ساخته شده و نیاز به طراحی کاملاً دقیق و حساس است. در نهایت اجرا در محیط کنترل شده و دور از شرایط جوی نامساعد، کنترل گیرش بتن، استفاده از قالب‌های مخصوص زمانی که پروسه ساخت تکراری است و در نهایت امکان اجرا سازه‌ها روی زمین به‌جای ارتفاع و کنترل بهتر روی آن‌ها از جمله مهم‌ترین مسائلی است که در این روش ساخت با آن مواجه هستیم.

بتن تقویت شده با الیاف

روش بعدی استفاده از الیاف فولادی است که بتن را مسلح می‌کند. در این حالت معمولاً از شات‌کریت استفاده می‌شود. این متریال را عموماً در پروسه ساخت تونل و سازه‌های نگهبان و ساخت پیاده‌رو و دال‌های روی زمین دیده‌اید. علاوه بر الیاف‌های فولادی از دیگر الیاف مانند پلی پروپیلن، شیشه، پنبه نسوز، کربن و طبیعی نیز در این روش مورداستفاده قرار می‌گیرند. کاربرد بتن مسلح الیافی در شهرسازی وسیع است.

به طبع استفاده از این روش مزایایی دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به کم‌شدن احتمال خوردگی، کاهش کرم‌خوردگی و همین‌طور پروسه پوسته‌پوسته شدن متریال بتن، کاهش میزان ترک‌خوردگی و جم شدگی و همین‌طور بهبود خواص فیزیکی و مکانیکی اشاره کرد. همین‌طور معایبی نیز دارد که هزینه بالا، نیروی کار زیاد، امکان تخریب ظاهر بتن در صورت بارش باران، آسیب‌دیدن بتن در صورت عدم استفاده از لوازم ایمن و همین‌طور نیاز به‌دقت بالا از جمله مهم‌ترین آن‌ها هستند. درنهایت یکی از گران‌ترین روش‌های مقاوم‌سازی است که امروزه کم‌تر در ساختمان‌سازی و پروژه‌های کم‌تر حساس عمرانی استفاده می‌شود.

کاربرد بتن مسلح چیست؟

به‌طورکلی کاربرد بتن مسلح در سطح وسیعی مورد در کتب آیین‌نامه ساختمان‌سازی بررسی قرار می‌گیرد. یکی از برترین متریال‌های قابل‌استفاده برای ساخت انواع پل، سد، اجرای فونداسیون ساختمانی، ساخت انواع جاده‌ها و سازه‌های دریایی و زیرآبی، ساخت کانال و لوله‌های مسیر طولانی، ساختمان‌های پیش‌ساخته و اسکلت‌های بتنی قابل‌استفاده است. مزایای این متریال نیز بر اساس کاربرد بتن مسلح مشخص می‌شود. معمولاً تنوع زیادی برای اجرا دارد. کاربردهای آن در سطح گسترده بررسی شده و در نهایت امکان اجرای ساده بدون نیاز به نیروی کار ماهر وجود دارد. تفاوت بتن مسلح و غیرمسلح در افزایش مقاومت سازه در مقابر نیروی کششی و حرکتی است که ممکن است زلزله اصلی‌ترین عامل شناخته شده در این مسئله باشد.

کاربرد بتن مسلح در بعد دیگر، بالارفتن مقاومت در مقابل آتش‌سوزی، عوامل جوی نامناسب و همین‌طور زلزله و رانش زمین است. علاوه‌برآن به‌راحتی می‌توان مصالح موردنیاز برای اجرای بتن مسلح را تهیه کرد. در حال حاضر در بازار ایران به‌وفور یافت می‌شود. اما به طبع مشکلاتی دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به وزن بالای سازه، نیاز به طراحی و اجرای دقیق، نیاز به فضای کافی برای عملیات قالب‌بندی و همین‌طور هزینه بالا در صورت استفاده از الیاف و المان‌های خاص اشاره کرد.