فرق ورق گالوانیزه و سیاه چیست + جدول مقایسه تفاوت‌های بین ورق سیاه و ورق گالوانیزه

فولاد و محصولات فولادی بخش مهمی از دنیای ما بوده و از آن‌ها برای ساخت در همه چیز، از ساختمان‌ها تا ماشین‌آلات، استفاده می‌شود. این محصولات بسیار متنوع هستند و برای هر کاربرد و هدفی، ابزاری تخصصی و مستحکم طراحی شده است. در این مقاله به سراغ ۲ مورد از پرکاربردترین محصولات فولادی، یعنی ورق‌های سیاه و گالوانیزه خواهیم رفت. در ابتدا سعی داریم با هرکدام از آن‌ها آشنا شده و در ادامه فرق ورق گالوانیزه و سیاه را از جنبه‌های مختلف بررسی کرده‌ایم. اگر قصد خرید ورق سیاه یا گالوانیزه را داشته باشید، در انتهای مقاله درک بهتری از این انتخاب خواهید داشت.

ورق سیاه چیست؟

ورق سیاه، که آن را به اسم ورق فولادی نورد گرم هم می‌شناسیم، از طریق فرآیندی به همین اسم تولید می‌شود. بر اساس فرآیند نورد گرم، شمش‌های فولادی گرم شده بین غلتک‌ها پرس می‌شوند تا به ضخامت و شکل دلخواه برسند. اصطلاح «سیاه» به سطح تیره و اکسید شده‌ی این ورق‌ها اشاره دارد که در واقع نتیجه‌ی فرآید نورد گرم فولاد است. ورق‌های سیاه معمولا دارای روکش مات و ناهموار هستند و اغلب در مواقعی استفاده می‌شوند که جذابیت ظاهری و ویژگی‌هایی زیبایی‌شناسی برای ما اهمیت خاصی ندارد.

ورق گالوانیزه چیست؟

اصلی‌ترین ضعف ورق سیاه را شاید بتوانیم عدم مقاومت آن در برابر فرسایش و خوردگی دانست. در این شرایط، ورق گالوانیزه برای محافظت از فولاد در برابر خوردگی، یک فرآیند اضافی را طی می‌کند. این فرآیند شامل اضافه کردن یک لایه نازک محافظ از جنس فلز روی به سطح ورق‌ها است تا مانع از تماس عوامل خورنده و فرساینده به‌صورت مستقیم با سطح ورق شده و طول عمر آن را افزایش می‌دهد. بنابراین، این ورق‌ها برای استفاده در فضاهای بازر و محیط‌های خشن هم مناسب می‌شوند. این کار که به آن فرآیند گالوانیزه کردن یا گالوانیزاسیون هم گفته می‌شود، از طریق روش‌های گالوانیزه گرم یا گالوانیزه الکتریکی انجام می‌شود. در مقاله‌ی ورق گالوانیزه چیست همه چیز در مورد این محصول محبوب فولادی را بررسی کرده‌ایم.

تفاوت بین ورق سیاه و ورق گالوانیزه چیست؟

در بخش قبل به صورت اجمالی با هرکدام از این دو نوع ورق آشنا شده و متوجه شدیم که اصلی‌ترین تفاوت آن‌ها، در وجود یک لایه محافظ در ورق‌های گالوانیزه است. با این حال، این تنها تفاوت نیست و این ورق‌ها از جنبه‌های مختلف دیگری با یکدیگر متفاوت هستند. در این بخش به بررسی تفاوت‌های بین ورق سیاه و ورق گالوانیزه می‌پردازیم:

محصول پایه یا میانی

ورق سیاه به عنوان یک محصول فولادی پایه در نظر گرفته می‌شود که به طور معمول به عنوان ماده اولیه برای پردازش یا ساخت محصولات دیگر استفاده می‌شود. در بسیاری از موارد و صنایع، مانند جوشکاری، شکل‌دهی، ماشین‌کاری و …، از ورق‌های سیاه به عنوان ماده اولیه خود استفاده می‌کنند. از سوی دیگر، ورق گالوانیزه یک محصول میانی است. همان‌طور که گفتیم، آن‌ها نتیجه‌ی انجام یک مرحله فرآیند و پردازش اضافه روی ورق‌های فولادی هستند که منجر به افزایش مقاومت در برابر خوردگی آن‌ها می‌شود. بنابراین، ورق گالوانیزه را نوعی محصول میانی می‌شناسیم.

مقاومت در برابر خوردگی

یکی از مهمترین و شاید حتی مهم‌ترین تفاوت بین ورق سیاه و ورق گالوانیزه، قابلیت مقاومت هرکدام از آن‌ها در برابر خوردگی و فرسایش است. در حالی که ورق سیاه استحکام و انعطاف‌پذیری ساختاری خوبی را ارائه می‌دهد، در برابر رطوبت و سایر عوامل محیطی بسیار مستعد خوردگی است. بدون پوشش محافظ، سطح ورق فولادی سیاه می‌تواند با گذشت زمان زنگ بزند و بر استحکام و طول عمر آن تاثیر بگذارد.

از سوی دیگر، ورق گالوانیزه به طور خاص برای مقاومت در برابر خوردگی ساخته شده است. پوشش روی به عنوان یک لایه‌ی قربانی عمل کرده و به جای بستر فولادی زیرین، خودش دچار خوردگی می‌شود. این مکانیسم حفاظتی، طول عمر ورق گالوانیزه را به طور قابل توجهی افزایش می دهد و آن را برای استفاده در محیط‌های باز، خشن و فرساینده، مرطوب و شیمیایی مناسب می‌کند. البته همین موارد باعث شده قیمت ورق گالوانیزه از ورق سیاه مقداری بیشتر باشد.

طول عمر

بالاتر بودن مقاومت در برابر خوردگی، طبعاً به معنای افزایش طول عمر خواهد بود. ورق سیاه محافظت کافی در برابر خوردگی ندارد و به همین خاطر ممکن است طول عمر محدودی داشته باشد. این امر به خصوص زمانی مشهود خواهد بود که از این ورق‌ها در محیط‌های مستعد رطوبت و خوردگی استفاده شود. این در حالی است که ورق گالوانیزه در مقایسه با ورق فولادی سیاه از طول عمر بسیار بیشتری برخوردار است. این سوال برای بسیاری ایجاد می‌شود که آیا گالوانیزه زنگ میزند در پاسخ باید بگوییم تا زمانی که روکش محافظ سالم باقی مانده باشد، این ورق‌ها زنگ نمی‌زنند و طول عمر زیادی دارند.

ابعاد

هر دو ورق سیاه و ورق گالوانیزه در طیف گسترده ای از ابعاد برای کاربردهای مختلف در دسترس هستند. با این حال، ابعاد دقیق بسته به شرکت‌های تولیدکننده، کشور و استانداردها ممکن است متفاوت باشد. از سوی دیگر، برخی کارخانه‌ها اقدام به تولید این ورق‌ها در ابعاد سفارشی می‌کنند. در مجموع، صرف سیاه یا گالوانیزه بودن ورق‌ها تغییر ابعادی چندانی در آن‌ها ایجاد نمی‌کند. ولی توجه داشته باشید که ضخامت پوشش روی و نوع فرآیند به کار رفته برای گالوانیزه کردن ممکن است تا حدی روی ابعاد تاثیر بگذارد و از سوی دیگر، ورق‌های سیاه بیشتر در مواردی استفاده می‌شود که ابعاد دقیق در آن‌ها چندان اهمیتی ندارد.

قابلیت جوشکاری

قابلیت جوشکاری ورق سیاه و ورق گالوانیزه می‌تواند بسته به عوامل مختلفی متفاوت باشد. به صورت کلی، ورق فولادی سیاه به طور کلی در مقایسه با ورق گالوانیزه برای جوشکاری مناسب‌تر است. عدم وجود پوشش روی باعث آسان‌تر و بهتر شدن فرآیند جوشکاری شده و از برخی ضعف‌ها و ایرادات احتمالی جلوگیری می‌کند. بنابراین، خطر ایجاد برخی ایرادات جوشکاری، مانند تخلخل و پاشش به حداقل می‌رسد.

این در حالی است که جوشکاری ورق گالوانیزه به دلیل وجود پوشش روی نیاز به اقدامات احتیاطی خاصی دارد. در حین جوشکاری، پوشش روی ممکن است تبخیر شده و بخارهای مضری به نام بخار اکسید روی تولید کند که در صورت استنشاق می‌تواند خطرناک باشد. علاوه بر این، پوشش روی ممکن است مانع از اتصال جوش قوی شده و منجر به کاهش کیفیت جوش شود.

استحکام

هر دو نوع این ورق‌ها استحکام خوب و قابل قبولی دارند. ورق فولادی سیاه را عموماً به خاطر استحکام و دوام بالای آن می‌شناسیم و به همین خاطر در مواردی که نیاز به استحکام و مقاومت بالایی داریم، از آن‌ها استفاده می‌شود. ورق‌های گالوانیزه هم به همین شکل بسیار قوی و مستحکم هستند، با این تفاوت که اضافه شدن یک لایه محافظ باعث افزایش مقاومت آن‌ها در برابر خوردگی و فرسایش نیز می‌شود.

وزن

از لحاظ وزن، این دو نوع ورق تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند. اصلی‌ترین عامل در تفاوت وزنی بین آن‌ها را باید ضخامت، ابعاد و جنس آلیاژ بدانیم. با این حال، تفاوت اندکی میان این دو نوع ورق وجود دارد و ورق سیاه کمی چگال‌تر و سنگین‌تر است. از سوی دیگر، وجود پوشش روی آن‌قدر نازک است که تفاوت وزنی محسوسی روی این ورق‌ها ایجاد نمی‌کند. در مقاله‌ای جداگانه به صورت تخصصی به موضوع محاسبه وزن ورق گالوانیزه پرداخته‌ایم.

جدول مقایسه تفاوت‌های بین ورق سیاه و ورق گالوانیزه

ویژگی‌ها	ورق سیاه	ورق گالوانیزه
محصول پایه یا میانی	محصول پایه	محصول میانی
مقاومت در برابر خوردگی	کمتر	بیشتر
طول عمر	کمتر	بیشتر
ابعاد	متنوع	متنوع
قابلیت جوشکاری	مناسب‌تر	نیاز به اقدامات احتیاطی بیشتر
استحکام	خوب	خوب
وزن	کمی سنگین‌تر	کمی سبک‌تر

 

جمع بندی

در این مقاله به بررسی تفاوت‌های موجود بین دو نمونه از پرکاربردترین ورق‌های فولادی، یعنی ورق سیاه و ورق گالوانیزه پرداختیم. هرکدام از این ورق‌ها ویژگی‌های خاص خود را داشته و به همین خاطر برای مصارف‌ خاصی استفاده می‌شوند. با این حال، اصلی‌ترین تفاوت موجود را باید در به‌کارگیری یک لایه محافظ از جنس فلز روی در ورق‌های گالوانیزه بدانیم که منجر به افزایش مقاومت، زیبایی و کارایی این ورق می‌شود. جدا از این مورد،‌ این دو ورق تفاوت‌های دیگری نیز با یکدیگر دارند که بخش‌های مختلف به بررسی آن‌ها پرداخته بودیم. در نتها،‌ اگر قصد خرید ورق گالوانیزه دارید، مطالعه‌‌ی راهنمای خرید ورق گالوانیزه برا شما بسیار مفید خواهد بود.

• تفاوت ظاهری بین ورق سیاه و ورق گالوانیزه چیست؟

  ورق فولادی سیاه معمولاً دارای روکش مات و خشن با سطح تیره و اکسیده شده است. ولی، ورق گالوانیزه به دلیل وجود پوشش روی یا آلومینیوم، ظاهری براق، فلزی و زیباتر دارد.

• بارزترین تفاوت های بین ورق سیاه و ورق گالوانیزه چیست؟

  بارزترین تفاوت های بین ورق سیاه و ورق گالوانیزه را باید تفاوت در مقاومت آن‌ها در برابر خوردگی بدانیم. ورق گالوانیزه محافظت بهتری در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی ارائه می‌کند و به همین خاطر برای استفاده در فضای باز مناسب است. این در حالی است که برای افزایش مقاومت ورق‌های سیاه احتمالاً نیاز به رنگ‌آمیزی آن‌ها و استفاده از سایر پوشش‌های محافظ خواهیم داشت.

• آیا ابعاد ورق سیاه و ورق گالوانیزه متفاوت است؟

  هر دو ورق سیاه و گالوانیزه در ابعاد مختلف در دسترس هستند و این تفاوت در جنس و کاربرد باعث ایجاد تفاوت‌های خاص و معناداری در زمینه ابعاد آن‌ها نمی‌شود. با این حال، با استفاده از انواع فرآیندهای برش و شکل‌دهی، می‌توند به هرگونه ابعاد مورد نظر برای آن‌ها دست پیدا کرد.