انواع نبشی مورد استفاده در ساختمان سازی چیست؟

نبشی‌ها که نوعی پروفیل فولادی هستند، از مهم‌ترین و پرکاربردترین آهن‌آلات در صنعت ساختمان‌سازی محسوب می‌شوند. کاربرد انواع نبشی در ساختمان و همچنین تنوع در شکل و اندازه‌های این نوع آهن‌آلات، سبب شده است تا در صنایع گوناگونی چون ساخت‌وساز، مورد استفاده قرار گیرند. 

نبشی چیست؟

بهتر است قبل از هرچیز به سوال نبشی چیست؟ پاسخ دهیم؛ نبشی یک پروفیل ساختمانی محسوب می‌شود که مقطعی به شکل حرف “L” دارد. به عبارت دیگر، نبشی دارای دو ضلع عمود بر هم است. این پروفیل یکی از مهم‌ترین مصالح ساختمانی به شمار می‌رود که در پروژه‌های عمرانی، ساختمانی و صنعتی به صورت تکی و یا ترکیبی با استفاده از دیگر وسایل و سازه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. 

نبشی‌ها چند نوع هستند؟

این مقاطع فولادی را می‌توان براساس معیارهای متفاوتی طبقه‌بندی کرد؛ در ادامه، برخی از این معیارها را معرفی کرده‌ایم:

نحوه تولید

این پروفیل‌های فولادی بر اساس روش تولید خود به دو دسته‌ی اصلی پرسی و فابریک تقسیم می‌گردند:

• پرسی:

این نوع محصولات با استفاده از ورق آهنی به طول 6 متر تولید می‌شوند. فرایند تولید شامل برش ورق‌های رول شده و استفاده از دستگاه رول فرمینگ برای نورد سرد و تشکیل محصول نهایی است؛ زاویه داخلی محصول نهایی تا حد امکان 90 درجه در نظر گرفته می‌شود و معمولا به صورت بال مساوی هستند. 

• فابریک:

محصولی که در تولید آن از فرایند نورد گرم استفاده می‌شود، به نبشی فابریک معروف است. در این روش، اسلب‌های گداخته را شکل می‌دهند که خواص مکانیکی متفاوتی نسبت به نوع پرس شده دارند. برش کاری، سوراخ کاری و خم کردن این محصول بسیار راحت است. 

جهت تولید نبشی‌ها به این روش، ابتدا شمش‌های فولادی را درون کوره‌های حرارتی قرار می‌دهند و آن‌ها را گرم می‌کنند. سپس، از قفسه‌های نورد عبور می‌دهند که موجب افزایش طول و کاهش مقطع این محصول می‌شود. در مرحله بعد، دوباره آن را از قفسه‌های نورد عبور می‌دهند و سپس این مقاطع در سایزهای مختلف برش داده می‌شوند.

شکل ظاهری

این مقاطع به صورت بال مساوی و بال نامساوی تولید می‌گردند. در دسته‌ی بال مساوی، طول دو بال نبشی با هم برابر و در دسته‌ی بال نامساوی، طول دو بال محصول، با هم نابرابر هستند.

• بال مساوی:

بال‌ها دارای طول برابر هستند و در نقشه‌های ساختمانی، این قطعات را با حرف انگلیسی “L” مشخص می‌کنند. جهت نشان دادن برابری بال‌ها، پس از حرف “L”، سایز بال را درج خواهند کرد؛ به عنوان مثال، “L400” نشان‌دهنده‌ نوع بال مساوی با اندازه‌ی 400 میلی‌متر است. 

• بال نامساوی:

این قطعات دارای دو بال با ابعاد متفاوت هستند که این تفاوت در ابعاد بال‌ها به دلیل کاربرد خاص آن‌ها رخ می‌دهد. در نقشه‌های ساختمانی، این نوع محصولات با حرف L و دو عدد نمایش داده می‌شوند که نشان‌دهنده طول هریک از بال‌های آن خواهد بود؛ به عنوان مثال L200×100 نشان‌دهنده یک نبشی بال نامساوی با طول بال‌های 200 و 100 میلی‌متر است. 

پروفیل‌های بال نامساوی در واقع به علت تفاوت ظاهری و کاربردی که با نوع بال مساوی دارند، در کارخانه‌های محدودی در سراسر کشور تولید می‌شوند.

جنس

به علت تفاوت در مواد اولیه، نبشی‌ها تنوع پیدا می‌کنند و هر نوع از آن‌ها به دلیل ویژگی‌های خاص خود، برای کاربردهای متفاوتی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

• گالوانیزه:

با توجه به اینکه این محصولات از ورق‌های آهنی تولید می‌گردند، جهت جلوگیری از زنگ زدن آن‌ها، از پوشش فلزی گالوانیزه استفاده می‌شود؛ این نوع پوشش فلزی به محصولات، مقاومت بیشتری در برابر خوردگی می‌دهد.

• ضد زنگ:

برای افزایش مقاومت این قطعات در برابر خوردگی، کارخانه‌ها، عملیات‌های خاصی روی آن‌ها انجام می‌دهند تا آن‌ها را به محصولات ضد زنگ تبدیل کنند؛ این محصولات ضد زنگ در دو نوع T316 و T304 موجود هستند.

نوع T304 به روش نورد گرم تولید می‌شود و جهت استفاده در مکان‌هایی که در معرض عوامل شیمیایی و آب نمک قرار دارند، مناسب هستند. علاوه‌بر این، جوشکاری و برشکاری نیز به راحتی روی این محصول قابل انجام است.

در نوع T316، پوششی از کروم، نیکل و مولیبدن برای محافظت از آن قرار می‌گیرد. این محصولات در مقایسه با نوع T304 مقاومت بیشتری دارند و معمولا برای قفسه‌های نگهداری کالاها و پایه‌های ضد زنگ در صنایع دریایی استفاده می‌شوند.

از آنجایی که کاربرد نبشی در صنایع مختلف بسیار زیاد است، جهت انتخاب صحیح مدل محصولی که می‌خواهید، باید با کارشناسان خبره در این زمینه، مشورت کنید.

لقمه

شاید از خود بپرسید نبشی لقمه چیست؟ در صنعت، به قطعات کوچک و خرد شده از نبشی‌ها، نبشی لقمه گفته می‌شود؛ این نوع قطعات معمولا در سازه‌های مرتبط با آسانسورها مورد استفاده قرار می‌گیرند.

آلومینیوم

استفاده از آلومینیوم جهت تولید این نوع مقاطع، باعث می‌شود تا این محصولات، شهرت بیشتری نسبت به نوع فولادی پیدا کنند؛ این به خاطر ویژگی‌هایی چون استحکام بالا با وجود وزن پایین‌تر نسبت به نبشی فولادی، جوشکاری آسان، قابلیت بازیافت و قابلیت سوراخ‌کاری و برش‌کاری است.

کاربرد انواع نبشی در ساختمان

نبشی‌ها یکی از مقاطع فولادی پرکاربرد در صنعت ساختمان‌سازی و مهندسی عمران به شمار می‌روند. این مقاطع به دلیل شکل مناسب خود (زاویه 90 درجه) در بسیاری از سازه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ در ادامه برخی از قطعاتی را که در انواع نبشی کشی ساختمان به کار گرفته می‌شوند را معرفی کرده‌ایم.

نبشی بال مساوی

این محصول در مکان‌هایی که نیاز به تقارن و توزیع یکنواخت بار وجود دارد، مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ از جمله کاربردهای آن می‌توان به استفاده در ساخت قاب‌ها، تیرها و ستون‌ها اشاره کرد.

نبشی بال نامساوی

این نوع قطعات با طول متفاوت دو بال، برای موارد خاصی استفاده می‌شوند که نیاز به توزیع بار غیر یکنواخت یا طراحی خاص سازه وجود دارد. تقویت سازه‌های خاص، ساخت قاب‌ها با شکل‌های نامتعارف و ایجاد اتصالات قوی‌تر در نقاط مختلف سازه از جمله کاربردهای این مقاطع به شمار می‌روند.

نبشی مرکب

محصولات فولادی مرکب از ترکیب دو یا چند نبشی با یک‌دیگر ساخته می‌شوند. این ترکیب‌ها معمولا جهت افزایش استحکام و ظرفیت تحمل بار بیش‌تر به کار می‌روند. از قطعات مرکب معمولا در سازه‌هایی که نیاز به استحکام و پایداری بالا دارند، مثل برج‌ها، پل‌ها و سازه‌های بزرگ صنعتی استفاده می‌شود.

مزایای استفاده از نبشی در صنعت ساخت‌وساز چیست؟

این نوع قطعات در صنایع گوناگون چون ساخت‌وساز، کاربردهای گوناگونی دارند و علت استفاده از آن‌ها مزیت‌هایی است که در ادامه به برخی از مهم‌ترین آن‌ها اشاره کرده‌ایم.

استحکام و دوام بالا

این محصولات به دلیل ساختار فولادی و طراحی هندسی مناسب، از استحکام و دوام بالایی برخوردارند. این ویژگی‌ها سبب می‌شود که این نوع پروفیل‌ها قادر باشند بارهای سنگین را تحمل کنند و در انواع سازه‌های مختلف مورد استفاده قرار گیرند.

نصب و اتصال آسان

نصب و اتصال این محصولات فولادی به قطعات دیگر در سازه‌ها، نسبتا ساده است. این قطعات با استفاده از روش‌های مختلفی همچون پیچ و مهره، جوشکاری و سایر روش‌های اتصال بسیار راحت به دیگر بخش‌های سازه متصل می‌شوند.

قابلیت تقویت سازه‌ها

نبشی‌ها به عنوان مولفه‌های سازه‌ای مهمی جهت تقویت و افزایش پایداری ساختمان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. این عناصر در مکان‌هایی که نیاز به تقویت اضافی وجود دارد، به کار گرفته می‌شوند و از خمش و تغییر شکل سازه جلوگیری می‌کنند. 

هزینه مناسب

در مقایسه با بسیاری از مصالح و اجزای ساختمانی دیگر، قیمت نبشی بسیار مناسب‌تر است و به همین دلیل این محصولات از نظر اقتصادی به صرفه هستند.

استفاده از نبشی در ساختمان‌سازی چه معایبی دارد؟ 

این قطعات فولادی نیز مانند سایر مقاطع فلزی، معایب خاص خود را به همراه دارند که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره کرده‌ایم.

وزن بالا

این محصولات به دلیل وزن بالای فولاد به عنوان ماده اصلی آن‌ها، می‌توانند منجر به افزایش وزن کلی سازه شوند. این امر ممکن است نیاز به استفاده از سازه‌های پشتیبان قوی‌تری را در پی داشته باشد. بنابراین، در طراحی سازه‌ها باید به این مسئله توجه داشت و از مواد سبک‌تری در صورت امکان استفاده کرد تا وزن کلی سازه کاهش پیدا کند.

نیاز به محافظت در برابر خوردگی

جهت افزایش عمر مفید این اجزا، نیاز به استفاده از پوشش‌های محافظتی و انجام نگهداری مداوم وجود دارد. این اقدامات به حفظ کارکرد مناسب و سلامت نبشی‌های فولادی کمک می‌کنند.

تغییر شکل تحت بارهای دینامیکی

در سازه‌های مقاوم در برابر زلزله، بررسی و طراحی دقیق ضروری است؛ زیرا وجود بارهای دینامیکی مانند زلزله باعث تغییر شکل در نبشی‌های سازه می‌شود. این موضوع نیازمند توجه ویژه در محاسبات و طراحی سازه‌ها است تا بتوان آن‌ها را در برابر چنین بارهای دینامیکی مقاوم نگه داشت.

کاربرد انواع نبشی در ساختمان؛ کدام نوع نبشی بهتر است؟

برای این صنعت بهترین نبشی، محصولی است که در برابر زنگ زدگی مقاوم باشد؛ چرا که در غیر این صورت، نبشی مورد استفاده با گذشت زمان دچار زنگ‌زدگی خواهد شد و این موضوع عملکرد ساختمان را تضعیف می‌کند. در این شرایط، نبشی‌های بال مرکب، نامساوی و مساوی مناسب خواهند بود.

جمع‌بندی

نبشی‌ها یکی از محصولات پرکاربرد در صنعت ساختمان‌سازی هستند که می‌توانند به افزایش استحکام سازه کمک کنند. کاربرد انواع نبشی در ساختمان به این دلیل مهم است که باعث می‌شود دیوارهای ساختمان به اسکلت آن متصل شوند و در برابر فشار یا لرزش به‌راحتی فرو نریزند. با توجه به تنوع موجود در محصولات نبشی، قبل از خرید باید از نوع کاربرد مورد نیاز و قیمت امروز نبشی مطلع شد تا بتوان گزینه مناسب را انتخاب کرد.