ورق لچکی چیست؟بررسی انواع و مشخصات آن

سازه‌های فولادی به‌عنوان یکی از رایج‌ترین روش‌های اسکلت‌بندی ساختمان، نیاز به اتصالات قوی و مطمئنی دارند. در مواقعی که نبشی‌ها به تنهایی توان تحمل بارهای سنگین را ندارند، لچکی به کمک آمده و از بروز خطرات و خسارت‌های جدی جلوگیری می‌کند.در ادامه این مقاله از پیوان به بررسی دقیق‌تر کاربرد ورق لچکی و نحوه استفاده آن در سازه‌های فولادی می‌پردازیم. 

ورق لچکی چیست؟

ورق لچکی یکی از اجزای اساسی در سازه‌های فلزی است که به‌طور ویژه برای تقویت اتصالات و انتقال نیروها بین اجزای مهاربندی و عناصر اصلی سازه به کار می‌رود. این صفحات معمولاً از جنس فولاد تولید می‌شوند و در ابعاد و اشکال متنوعی مانند مثلث، مربع یا مستطیل مورد استفاده قرار می‌گیرند. در ساختمان‌های متداول، ورق‌های لچکی با ضخامت 10 تا 12 میلی‌متر به‌عنوان اتصالات تقویتی بین ستون‌ها و تیرها به کار می‌روند. به‌طور خاص، این ورق‌ها در محل اتصال تیرهای اصلی و فرعی به ستون‌ها نقش مهمی در جلوگیری از خم‌شدن نبشی‌ها ایفا می‌کنند.

 طراحی و نصب این ورق‌ها به‌گونه‌ای است که بال‌های لچکی هم‌اندازه بال داخلی نبشی ساخته شده و به کمک پیچ، پرچ یا جوشکاری بین دو بال نبشی متصل می‌شوند، تا اتصالات از استحکام بیشتری برخوردار شوند و مقاومت سازه تضمین شود.

انواع ورق لچکی

لچکی‌ها با توجه به شکل، ابعاد، جنس و کاربردشان به انواع مختلفی تقسیم‌بندی می‌شوند. انتخاب نوع مناسب لچکی به عوامل مختلفی از جمله نوع سازه، بارگذاری و محل استفاده بستگی دارد. در ادامه به بررسی انواع مختلف لچکی می‌پردازیم.

انواع لچکی بر اساس شکل

به طور کلی، شکل لچکی بر اساس نیازهای طراحی و نوع اتصال انتخاب می‌شود. لچکی‌ها در اشکال مختلفی تولید می‌شوند که هر کدام کاربرد خاص خود را دارند. از جمله مهم‌ترین انواع لچکی بر اساس شکل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• لچکی مثلثی: رایج‌ترین نوع لچکی بوده و به دلیل توزیع یکنواخت تنش‌ها، کارایی بالایی دارد.
• لچکی مستطیلی: در مواردی که نیاز به سطح تماس بیشتری بین اعضای سازه باشد، از لچکی‌های مستطیلی استفاده می‌شود.
• لچکی ذوزنقه‌ای: این نوع لچکی ترکیبی از ویژگی‌های لچکی‌های مثلثی و مستطیلی است و در مواردی که نیاز به سازگاری با شکل‌های مختلف باشد، کاربرد دارد.
• لچکی دایره‌ای: در مواردی که نیاز به توزیع یکنواخت تنش در تمام جهات باشد، از لچکی‌های دایره‌ای استفاده می‌شود.

انواع لچکی بر اساس جنس

جنس لچکی، یکی از عوامل مهم در تعیین مقاومت، دوام و کاربرد آن در سازه است. انتخاب نوع مناسب لچکی، به عوامل مختلفی از جمله نوع سازه، بارگذاری و شرایط محیطی بستگی دارد.

لچکی‌ها معمولاً از ورق‌های فلزی با ضخامت‌های مختلف ساخته می‌شوند و جنس آن‌ها به طور مستقیم بر روی خواص مکانیکی، مقاومت در برابر خوردگی و هزینه نهایی سازه تأثیرگذار است. در ادامه به بررسی انواع لچکی بر اساس جنس می‌پردازیم:

• لچکی فولادی: رایج‌ترین نوع لچکی بوده و از ورق‌های فولادی با ضخامت‌های مختلف ساخته می‌شود.
• لچکی آلومینیومی: در مواردی که وزن سازه اهمیت داشته باشد، از لچکی‌های آلومینیومی استفاده می‌شود.
• لچکی کامپوزیتی: این نوع لچکی از ترکیب مواد مختلف مانند الیاف کربن و رزین ساخته شده و در مواردی که مقاومت به خوردگی و وزن سبک اهمیت داشته باشد، کاربرد دارد.

انتخاب نوع مناسب لچکی به عواملی مانند نوع سازه، بارگذاری، جنس مصالح، شرایط محیطی و استانداردهای طراحی بستگی دارد. لذا توصیه می‌شود برای انتخاب نوع و ابعاد مناسب لچکی با مهندس محاسب سازه مشورت نمایید.

کاربرد ورق لچکی

لچکی یکی از اجزای حیاتی در سازه‌های فلزی است که به‌عنوان تقویت‌کننده اتصالات عمل می‌کند. شکل، جنس و ضخامت لچکی‌ها به عواملی مانند نوع سازه، میزان بارهای وارده و پیچیدگی اتصالات بستگی دارد. در سازه‌هایی که بار بیشتری بر اتصالات وارد می‌شود، از لچکی‌های ضخیم‌تر و مقاوم‌تر استفاده می‌شود. برای مثال، در سازه‌های پیچیده و بزرگ مانند پل‌های عظیم، لچکی‌های ضخیم فولادی به کار گرفته می‌شوند، در حالی که در خرپاهای ساده‌تر از ورق‌های فولادی معمولی بهره می‌برند. این قطعات نقش مهمی در افزایش استحکام و پایداری سازه ایفا می‌کنند و با توجه به موقعیت‌های مختلف به‌کار می‌روند.

از جمله کاربردهای لچکی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تقویت خرپاها در سازه‌های سقف فلزی و چوبی
• تقویت اتصالات در محل اتصال تیرهای اصلی و فرعی به ستون‌ها
• مقاوم‌سازی سازه‌های تحت فشار بالا
• تقویت اتصالات اجزای پل‌ها
• آب‌بندی در سدها
• تقویت گوشه‌ها و کنج‌های سازه به شکل بست

چگونه صفحات ورق لچکی را ایمن‌تر کنیم؟

صفحات لچکی که معمولاً از فولاد ساخته می‌شوند، با چالش‌هایی همچون زنگ‌زدگی و خوردگی مواجه هستند. یکی از رایج‌ترین روش‌ها برای مقابله با این مشکل، استفاده از ورق‌های گالوانیزه است که مقاومت بیشتری در برابر عوامل محیطی دارند. برای حفاظت بیشتر و افزایش عمر مفید لچکی‌ها، راهکارهای مختلفی وجود دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:

• تهویه مناسب: کاهش رطوبت، گازهای آلوده و دیگر آلاینده‌ها می‌تواند به میزان زیادی از خوردگی لچکی جلوگیری کند، البته در صورتی که تهویه مناسب قابل‌اجرا باشد.
• استفاده از پوشش‌های محافظ: پوشش‌های اپوکسی و پرایمرهای اپوکسی پلی آمید، اگر به‌صورت منظم اعمال شوند، می‌توانند لایه‌ای محافظتی روی لچکی ایجاد کنند.
• انتخاب مواد مناسب: برای شرایط معمول، لچکی گالوانیزه گزینه مناسبی است، اما در محیط‌های سخت مانند سواحل، استفاده از ورق لچکی ضدزنگ ضروری است.
• عایق‌کاری اتصالات خرپا: پوشش داخلی سقف‌ها باید عایق‌کاری شده تا از خرابی ناشی از رطوبت جلوگیری شود.
• بازبینی دوره‌ای: سالانه اتصالات باز، به‌ویژه در خرپاهای سقفی را بررسی کرده و در صورت مشاهده هرگونه خوردگی یا پوسیدگی، اقدام به تعمیر نمایید.

اهمیت کاربرد ورق لچکی در سازه

لچکی‌ها نقش اساسی در استحکام اتصالات سازه‌ها دارند و خرابی در این نقاط می‌تواند به آسیب‌های جدی و جبران‌ناپذیر منجر شود. در مواقعی که نبشی نشیمن به‌تنهایی قادر به تحمل بار نیست، تقویت آن با لچکی می‌تواند عمر و عملکرد سازه را تضمین کند. انتخاب و استفاده درست از لچکی‌ها می‌تواند تفاوت بزرگی در پایداری و دوام سازه ایجاد کند.

ورق لچکی چگونه ساخته می‌شود؟

فرآیند ساخت لچکی با توجه به نوع و جنس سازه متفاوت است. برای مثال، در سازه‌های چوبی از لچکی‌های چوبی استفاده می‌شود، اما در سازه‌های فلزی که امروزه رایج‌تر هستند، لچکی‌ها بیشتر از ورق‌های فولادی تولید می‌شوند. یکی از روش‌های رایج برای ساخت لچکی‌های فلزی، نوردکاری است که طی آن ورق‌های فولادی با استفاده از ابزارهای برش گرم مانند لیزر یا هوابرش، و ابزارهای برش سرد مانند گیوتین به شکل‌های دلخواه بریده می‌شوند. اتصال ابزارهای برش گرم به دستگاه‌های CNC باعث افزایش دقت و کنترل در اندازه‌گیری ابعادی لچکی می‌شود. همچنین مهم است که جنس لچکی با جنس سازه همخوانی داشته باشد؛ به عنوان نمونه، در سازه‌های چوبی از لچکی‌های چوبی استفاده می‌کنند.

عوامل مؤثر بر قیمت لچکی

با گسترش استفاده از سازه‌های فلزی، لچکی‌های فلزی نیز بیشتر مورد توجه قرار گرفته‌اند. قیمت این لچکی‌ها به ورق‌های فولادی مانند ورق st37 یا st52 بستگی دارد. نوسانات نرخ ارز، میزان عرضه و تقاضا، قیمت جهانی فولاد و نرخ تورم از جمله عواملی هستند که بر قیمت ورق‌های فولادی تأثیر می‌گذارند. همچنین، وزن لچکی و پوشش گالوانیزه نیز در تعیین قیمت نهایی نقش مهمی دارند. برای اطلاع از قیمت‌های به‌روز ورق‌های فولادی، بررسی سایت پیوان می‌تواند در محاسبه دقیق قیمت لچکی بسیار مفید باشد.

• چرا ورق لچکی به این نام گفته می شود؟

  ورق لچکی به این نام گفته می‌شود چون شکل مثلثی آن شبیه لچکی (لچکی‌های مورب) است که در سازه‌ها برای تقویت و تثبیت استفاده می‌شود.

• لچکی در ساختمان چیست؟

  لچکی در ساختمان، قطعه‌ای مثلثی‌شکل است که برای تقویت و تثبیت اتصالات زاویه‌دار و قوسی استفاده می‌شود.