بررسی تفاوت تیرآهن و هاش

همگان آگاهند که محصولات فولادی، پایه‌های استوار صنعت ساختمان‌سازی را می‌سازند؛ محصولاتی که به دلیل نیازهای گوناگون و ساختارهای پیچیده‌ی این صنعت، در ابعاد و اندازه‌های متفاوت به بازار عرضه می‌شوند. این تولیدات فولادی نه‌تنها در تنوع ابعادی بلکه در نوع استانداردهای تولید نیز با یکدیگر تفاوت دارند. هر کشوری با توجه به نیازهای خود و معیارهای فنی ویژه‌اش، استانداردهای خاصی را به کار می‌گیرد؛ از جمله این استانداردها می‌توان به استاندارد اروپا، چین و روسیه اشاره کرد. یکی از مهم‌ترین موارد، تفاوت تیرآهن و هاش است که هر یک نقش و ویژگی‌های متمایز خود را در ساخت‌وساز ایفا می‌کنند.

در این میان، تیرآهن جایگاهی ویژه دارد؛ ستون فقرات سازه‌هایی استوار و همواره مورد استفاده در پروژه‌های بزرگ و کوچک. تیرآهن‌ها خود به انواع گوناگونی تقسیم می‌شوند که هر یک در سازه‌های مختلف نقش منحصربه‌فردی ایفا می‌کنند. در این مقاله از سایت آهن آنلاین، با نگاهی دقیق و جزئی به تفاوت‌های بین تیرآهن و هاش خواهیم پرداخت. پیش از ورود به این مقایسه، ویژگی‌های هرکدام را به‌صورت جداگانه بررسی می‌کنیم. اگر شما نیز از علاقه‌مندان به دنیای سازه و معماری هستید، تا پایان این مقاله با ما همراه باشید تا سفری جذاب در دنیای فولاد و سازه‌ها را تجربه کنید.

تیرآهن چیست؟

تیرآهن، این ستون استوار سازه‌ها، در واقع پروفیلی است با نمایی به شکل I و H که قلب تپنده‌ی ساختمان‌های محکم و استوار به شمار می‌آید. نقش تیرآهن، تحمل و توزیع بارها و فشارهای وارده بر سازه است و آن را در نقاط کلیدی همچون کفی ستون‌ها، تیرک‌های میانی و خرپاها به‌کار می‌گیرند. این محصول با سه استاندارد معتبر جهانی تولید می‌شود که هر یک بسته به نیاز پروژه‌ها، انتخابی ویژه و منحصر به فرد محسوب می‌شود.

تیرآهن، خود انواع مختلفی دارد و هر نوع آن، بسته به ویژگی‌ها و استانداردش، قیمتی متفاوت دارد؛ این محصول همواره بر اساس مشخصات فنی و ساختاری خود قیمت‌گذاری می‌شود و انتخاب دقیق آن، از مهم‌ترین گام‌ها برای ساخت سازه‌های ماندگار و مقاوم است. در ادامه پیشنهاد ما خواندن مقاله پیوان درباره تیرآهن است.

تیرآهن هاش چیست؟

تیرآهن بال پهن، یا آن‌طور که در صنعت معروف است، تیرآهن هاش، یکی از ستون‌های اصلی سازه‌های بزرگ و پیچیده به شمار می‌آید. این نوع تیرآهن، به شکل حرف H انگلیسی است و به واسطه‌ی طراحی ویژه‌اش در دو نوع بال پهن سبک (HEA) و بال پهن سنگین (HEB) تولید می‌شود. کد اختصاری IPB در زبان انگلیسی نمایانگر این تیرآهن مستحکم و پرکاربرد است.

هاش، با طولی میان ۸ تا ۱۶ متر و ارتفاعی که از ۱۰۰ تا ۱۰۰۰ میلی‌متر می‌رسد، در انواع سازه‌های عظیم و مقاوم نظیر برج‌ها و پل‌ها نقش‌آفرینی می‌کند. نوع HEB که سنگین‌تر از HEA است، به دلیل بال ضخیم‌تر و استحکام بی‌نظیرش، به گزینه‌ای محبوب برای پروژه‌های صنعتی سنگین و برج‌سازی تبدیل شده است. این تیرآهن پهن‌بال، نه‌تنها نماد استحکام و قدرت، بلکه رمز استواری سازه‌های بلند و بی‌همتا است.اگر درباره این محصول کنجکاو شدید حتما مقاله پیوان را مطالعه فرمایید.

تفاوت‌های بنیادین میان تیرآهن و هاش

تیرآهن‌ها از جمله مقاطع فولادی محبوب‌اند که با دو بخش اصلی به نام‌های بال و جان ساخته شده‌اند. دو بال در دو سوی جان قرار گرفته و بر آن عمود هستند. اما آنچه تیرآهن را از هاش متمایز می‌کند، ضخامت بال و به عبارتی، شکل سطح مقطع آن‌هاست. برای آشنایی بیشتر با این مقطع فولادی پرکاربرد، می‌توانید به مقاله “تیرآهن چیست” نگاهی بیندازید.

این تفاوت در ساختار مقطع، سایر ویژگی‌ها را نیز دگرگون می‌سازد. به‌طور مثال، تیرآهن با بال‌های نازک‌تر، وزنی سبک‌تر از هاش دارد که از بال‌های ضخیم‌تری بهره می‌برد. این تفاوت‌های ساختاری بر دیگر خصوصیات این دو پروفیل اثر گذاشته و آن‌ها را در کاربردهای متنوعی متمایز می‌کند.

مهم‌ترین تفاوت‌های تیرآهن و هاش به شرح زیر است:

• شکل سطح مقطع و ابعاد
• وزن
• استاندارد ساخت
• خواص مکانیکی و توان باربری
• فرآیند تولید
• قیمت
• کاربرد

تفاوت تیرآهن و هاش

در این نوشتار، گام به گام با تفاوت‌های کلیدی میان تیرآهن و هاش آشنا می‌شویم تا به اطلاعات فنی کاملی برای انتخاب هر یک از این دو دست یابید. باید توجه داشت که تفاوت‌های موجود نشانگر برتری مطلق هیچ‌کدام نیست؛ بلکه انتخاب میان تیرآهن و هاش نیازمند سنجش دقیق فاکتورهایی مانند وزن سازه، میزان تحمل بار، ابعاد و کاربرد هرکدام است.

شکل سطح مقطع

مهم‌ترین تفاوت این دو در ساختار سطح مقطع آن‌هاست. تیرآهن و هاش هر دو از ترکیب بال و جان تشکیل‌شده‌اند؛ با این تفاوت که در تیرآهن، ابعاد بال کوچک‌تر از جان است و معمولاً نصف آن را تشکیل می‌دهد، در حالی که هاش، با سطح مقطعی به شکل H، دارای بال و جان هم‌ابعاد و برابر است.

تیرآهن‌های معمولی نمایی به شکل I دارند، که این طراحی باعث می‌شود ضخامت بال در آن کمتر از جان باشد. در مقابل، هاش با تعادلی هنرمندانه در ضخامت بال و جان، از استحکام ویژه‌ای برخوردار است.

تفاوت در وزن

هاش به دلیل برخورداری از ضخامت یکسان در بال و جان، وزنی بیشتر از تیرآهن دارد. این افزایش وزن، توانایی تحمل بار را در هاش تقویت می‌کند و مقاومت مکانیکی آن را بهبود می‌بخشد. البته برای بررسی دقیق‌تر، وزن تیرآهن و هاش در سایزهای مشابه مقایسه می‌شود؛ به‌طور مثال، هاش با سایز ۱۴ وزن بیشتری از تیرآهن معمولی با همان سایز دارد. خود هاش نیز به انواع سبک، سنگین و فوق‌سنگین تقسیم می‌شود، که هر یک برای کاربردهای خاصی مناسب‌اند.

استانداردهای تولید

استانداردهای مختلفی برای تولید تیرآهن و هاش وجود دارد که بر اساس شکل سطح مقطع، آن‌ها را طبقه‌بندی می‌کند. تیرآهن‌ها طبق استانداردهای IPE و IPN تولید می‌شوند. تیرآهن IPE، با نام تیرآهن نیم‌پهن موازی، مطابق استاندارد اروپا و ایران است، در حالی که تیرآهن IPN مطابق استانداردهای چین و روسیه ساخته می‌شود. هاش‌ها، که به تیرآهن بال پهن نیز معروف‌اند، مطابق استاندارد IPB تولید می‌شوند. این تیرآهن به سه دسته تقسیم می‌شود: هاش سبک (HEA)، هاش سنگین (HEB) و هاش فوق‌سنگین (HEM) که هرکدام از کاربردی خاص برخوردارند.

تفاوت تیرآهن و هاش در تحمل بار

هاش به‌سبب طراحی متوازن خود می‌تواند بارهای وارده را از دو جهت مختلف تحمل کند، در حالی که تیرآهن معمولی تنها برای نیروهای یک‌جهته مناسب است. به همین دلیل، هاش برای ستون‌های سازه‌ای بسیار مناسب بوده و در برابر پیچش و خمش مقاومت بیشتری از خود نشان می‌دهد. تیرآهن معمولی به دلیل وزن کمتر، در سازه‌های سبکتر و محدودتر از نظر بارگذاری به‌کار می‌رود و در مقابل، هاش به گزینه‌ای ایده‌آل برای کاربردهای سنگین مانند برج‌سازی و پل‌سازی تبدیل شده است.

تفاوت تیرآهن و هاش فرآیند ساخت

فرآیند تولید هاش نسبت به تیرآهن معمولی پیچیده‌تر و زمان‌برتر است. تولید این نوع تیرآهن نیاز به تجهیزات خاص و مدرنی دارد، که امکان تولید آن را در هر سایز و ابعادی فراهم می‌کند. در مقابل، تیرآهن معمولی تنها در برخی سایزها تولید می‌شود و از نظر ابعادی محدودیت‌هایی دارد.

تفاوت قیمت تیرآهن و هاش

با توجه به وزن بالاتر و فرآیند تولید پیچیده‌تر، قیمت هاش به‌طور معمول از تیرآهن بیشتر است. همچنین، نوع ورق به‌کاررفته در تولید این مقاطع نیز در قیمت آن‌ها تأثیرگذار است. از این رو، هاش به دلیل نیاز به ورق‌های سنگین‌تر و تجهیزات تخصصی‌تر، قیمتی بالاتر دارد.

تفاوت تیراهن و هاش در کاربرد

کاربرد هریک از این دو تیرآهن، به نوع پروژه و میزان بارگذاری مورد نیاز بستگی دارد. هاش، با توانایی تحمل بار بیشتر، در ساخت سازه‌هایی همچون پل‌ها، برج‌ها، ساختمان‌های بلند و اسکله‌ها، انتخابی مطمئن و پایدار است. در مقابل، تیرآهن معمولی بیشتر برای ساخت خرپا، چارچوب‌ها و ستون‌های نگهدارنده سبک‌تر مانند آسانسورها و بالابرها استفاده می‌شود. هاش می‌تواند دهانه‌هایی تا حداکثر ۱۰۰ متر را پوشش دهد، درحالی‌که تیرآهن معمولی تنها تا دهانه‌های ۱۰ تا ۳۰ متری کاربرد دارد.

جمع بندی