تفاوت تیرآهن و هاش که بهتر است بشناسید
چرا اطلاع از تفاوت تیرآهن و هاش مهم است؟ در پاسخ به این سؤال باید اشاره کنیم که یکی از مهم‌ترین مصالح ساختمانی که وظیفه تحمل بار سازه را برعهده دارد، تیرآهن است که با قطعات فلزی افقی، عمودی یا شیب‌دار ساخته می‌شود. تیرآهن برحسب کاربرد انواع مختلفی دارد که آشنایی با تفاوت آنها به منظور انتخاب محصول مناسب برای پروژه ضروی است. به همین دلیل ما در این مطلب از پیوان به بررسی تفاوت تیرآهن و هاش پرداخته و به پرسش تیرآهن چیست پاسخ داده‌ایم. لازم به ذکر است که امکان استعلام قیمت تیرآهن در وب‌سایت ما وجود دارد. همچنین امکان استعلام قیمت هاش برندهای مختلف داخلی و خارجی نیز وجود دارد.
هاش چه نوع تیرآهنی است؟
تیرآهن بال پهن، هاش یا IPB نوعی تیرآهن است که عرض بال‌های آن در مقایسه با تیرآهن معمولی بیشتر بوده و در دو نوع سبک و سنگین تولید می‌شود. مقاومت بالای این تیرآهن در مقایسه با موارد مشابه، آن را به یکی از بهترین گزینه‌های موجود برای ساخت ستون تبدیل کرده است.
تفاوت تیرآهن و هاش استاندارد اروپا
در ادامه به مهم‌ترین و اساسی‌ترین تفاوت تیرآهن و هاش اشاره شده است:
تفاوت تیرآهن و هاش از نظر شکل هندسی
همان‌گونه که گفتیم استاندارد ساخت تیرآهن یا به‌عبارت دیگر شکل هندسی آنها، در طبقه‌بندی این قطعه موثر خواهد بود. تیرآهن‌های معمولی در دسته استاندارد IPE قرار می‌گیرند؛ درحالی‌که تیرآهن‌های هاش در دسته‌ی استاندارد IPB قرار دارند. در هر دو این تیرآهن‌ها یک قسمت عمودی به نام جان و دو قسمت افقی به نام بال وجود دارد. شکل تیرآهن معمولی مانند حرف انگلیسی I و تیرآهن هاش شبیه به H است. در تیرآهن معمولی ابعاد بال از جان کوچک‌تر بوده و معمولاً معادل نصف آن است در حالی که در هاش ابعاد بال و جان با یکدیگر برابر است. به دلیل سطح مقطع بزرگ‌تر هاش این محصول از مقاومت خمشی بیشتری برخوردار است و می‌توان از آن در طول‌های ۱۰۰ متر نیز استفاده کرد. در مقابل تیرآهن I شکل صرفاً تا طول ۳۰ متر کاربرد دارد.
تفاوت تیرآهن و هاش از نظر استحکام
تیرآهن هاش قوی‌تر است و بافت ضخیم‌تری دارد. در مقابل تیرآهن معمولی بافت ظریف‌تری دارد بنابراین نمی‌تواند وزن بالا یا نیروهای ناشی از برش و خمش خود را تحمل کند. همین عامل سبب می‌شود تا از آن برای ساخت سقف و ستون استفاده نشود. تیرآهن هاش از نظر تنوع ساخت وضعیت بهتری دارد: زیرا با هر ارتفاع، سایز و ابعادی ساخته می‌شود. ساخت یک تیرآهن معمولی محدود به مواد اولیه کارخانه است و تا زمانی انجام می‌شود که ابزار تراشکاری و تجهیزات تولید موجود باشند.
تفاوت تیرآهن و هاش از نظر شکل ظاهری
تیرآهن هاش از نظر شکل ظاهری شبیه به یک قطعه فلز است؛ اما باید گفت که این تصور غلط بوده و تیرآهن هاش از سه قطعه فلز ساخته شده است که به یکدیگر متصل شده‌اند. تیرآهن عادی نیازی به جوشکاری و تراشکاری نداشته و یک قطعه فلز یکپارچه به شمار میرود. تیرآهن‌های H دارای دو بال پهن هستند؛ به همین علت به آنها تیرآهن بال پهن نیز گفته می‌شود. در مقابل تیرآهن معمولی بال‌های کوچک‌تری دارد.
بیشتر بدانید: انواع سایز تیرآهن
تفاوت روش تولید تیرآهن و هاش
چهار روش جوش، پرچ، نورد و اکسترود برای ساخت تیرآهن H و I وجود دارد که به فراخور استاندارد ساخت تیرآهن مورد استفاده قرار می‌گیرند. برای ساخت یک تیرآهن معمولی از دو روش نورد و اکسترود استفاده میکنند. در این روش مواد اولیه تا دمای ۱۱۰۰ درجه سانتی‌گراد داغ شده و به‌وسیله جک‌های هیدرولیکی به سمت غلتک‌های بزرگ هدایت میشوند. با این کار مواد اولیه صاف شده و به شکل دلخواه درمی‌آیند. زمانی که تیرآهن‌ها شکل نهایی پیدا میکنند، سطح آنها را صیقلی و صاف کرده و در نهایت، به‌صورت استاندارد برش می‌زنند. فرایند پرچ کردن و جوش دادن برای ساخت تیرآهن هاش به کار میرود. در این روش لازم است ورق‌های فلزی یا فولادی در سایزهای معینی بریده شده و با ابزار جوشکاری صنعتی به یکدیگر جوش داده شوند. در روش پرچ کردن زمانی که برش قطعات انجام شد، سوراخ‌هایی بر روی تیرآهن ایجاد می‌شود تا بتوانند بال‌های تیرآهن را به یکدیگر پرچ کنند.
چالش اصلی در تولید تیرآهن و هاش
مهم‌ترین مسئله در زمان ساخت تیرآهن و هاش، تنش داخلی است که به‌دلیل اختلاف دما بین فرآیند نورد و محیط ایجاد شده و در اثر آن احتمال خمیدگی جان تیرآهن در زمان کشش افزایش می‌یابد. البته مهندسان برای برطرف کردن این مشکل روش‌های جدیدی را با استفاده از فناوری‌های روز ابداع کرده‌اند.
مقایسه تیرآهن و هاش از نظر کاربری
بهترین گزینه برای ساخت ساختمان‌های ضدزلزله، تیرآهن‌های هاش هستند؛ چرا که سطح مقطع وسیعتری دارند و تنش کمتری را در طول خود منتقل میکنند. استحکام بالا در این تیرآهن سبب می‌شود تا برای سازه‌های طویل و محکم مورد استفاده قرار بگیرد. پالایشگاه‌های صنعتی که به بست‌های تیرآهنی نیاز دارند، باید از همین نوع تیرآهن استفاده کنند. استفاده از تیرآهن هاش در ساخت پل‌های بلند و مستحکم سبب می‌شود تا دوام پل تضمین شود و عمر مفید آن افزایش یابد. سدسازی، کشتی‌سازی، اسکله‌سازی، پتروشیمی و مواردی از این قبیل که نیاز به سازه‌های طویل و مستحکم دارند، از دیگر کاربرد تیرآهن هاش محسوب میشوند.
کاربرد تیرآهن‌های معمولی در سازه‌های فلزی و ساخت ساختمان‌ها کمتر بوده و به مواردی مانند ساخت چهارچوب یا خرپا محدود می‌شود. یک تیرآهن عادی با یکپارچه کردن سازه یا چارچوب، دوام و مقاومت آن را افزایش خواهد داد. قدرت این تیرآهن‌ها در وضعیت مطلوبی قرار دارد؛ به همین خاطر زمانی که برای ساخت چارچوب‌ها به کار می‌روند، نیازی به نصب سازه پشتیبان نخواهد بود. این مورد باعث صرفه جویی در زمان، هزینه و ثبات بالای سازه خواهد شد. انطباق و سازگاری تیرآهن‌های I رغبت مهندسان و سازندگان ساختمان را برای استفاده از این تیرآهن افزایش داده است.
تفاوت وزن و قیمت تیرآهن و هاش
ضخامت و وزن تیرآهن هاش بیشتر است. این مسئله سبب می‌شود تا هاش نیروی بیشتری برای تحمل بار سازه داشته باشد. در برخی ساختمان‌ها زمانی که وزن سازه بر روی دیوار است از تیرآهن عادی استفاده میکنند؛ چرا که وزن کمتری دارد و با یکپارچه سازی میتواند وزن سازه را تحمل کند. طبیعتاً تیرآهن هاش به سبب وزن و ضخامت بالا، قیمت بیشتری دارد. تیرآهن عادی نیز بسته به اینکه در چه سایزی ساخته شده و چه ابعادی دارد، قیمت متفاوتی خواهد داشت.
جدول مقایسه‌ای تفاوت‌های بین تیرآهن و هاش
| ویژگی |
تیرآهن |
هاش |
| شکل هندسی |
شبیه به حرف “I” |
شبیه به حرف “H” |
| ابعاد بال و جان |
بالها کوچک‌تر از جان |
بالها با جان هم‌اندازه |
| مقاومت خمشی |
کمتر |
بیشتر |
| استحکام |
کمتر |
بیشتر |
| روش‌های تولید |
نورد و اکسترود |
جوش، پرچ، نورد، اکسترود |
| شکل ظاهری |
یک قطعه فلز یکپارچه |
سه قطعه فلز به هم متصل شده |
| کاربردها |
ساخت سازه‌های فلزی و ساختمان‌ها |
ساخت سازه‌های ضدزلزله، پل‌ها و سد‌ها |
| وزن |
کمتر |
بیشتر |
| قیمت |
کمتر |
بیشتر |
در ادامه می‌خوانید: مشخصات تیرآهن 18 IPE
بررسی و ارزیابی مزایای تیرآهن هاش در مقایسه با تیرآهن معمولی
همانطور که در قسمت‌های قبل به آن اشاره کردیم، ضخامت بال تیرآهن هاش در مقایسه با تیرآهن معمولی بیشتر است. به علاوه، به دلیل اینکه امکان ساخت این مقطع در اندازه‌های متنوعی وجود دارد از آن در طول‌های بلند استفاده می‌شود. به دلیل برابر بودن پهنای بال با ارتفاع تیر در هاش این محصول در مقابل نیروهای برشی و خمشی استحکام و مقاومت بیشتری در مقایسه با تیرآهن معمولی دارد. علاوه بر این مسئله، بزرگ‌تر بودن سطح مقطع هاش توانایی این محصول در مقابل تنش را افزایش داده و آن را به گزینه‌ی مناسبی برای ساخت ستون تبدیل کرده است.
انواع استاندارد ساخت تیرآهن و هاش
تیرآهن‌ها براساس فاکتورهای مختلفی مانند برند سازنده، ضخامت، سایز و استاندارد ساخت طبقه‌بندی میشوند. در حال حاضر از استانداردهای مختلفی در زمان ساخت تیرآهن استفاده می‌شود که شکل و سطح مقطع آن را تعیین میکنند. تیرآهن معمولی با استفاده از دو استاندارد IPE و INP تولید شده که از لحاظ شکل هندسی با یکدیگر متفاوت هستند. جالب است بدانید که استاندارد INP در ایران استفاده نمی‌شود. در مقابل هاش در سه نوع سبک (HEA)، سنگین (HEB) و فوق سنگین (HEM) تولید شده که مورد آخر در ایران کاربرد اندکی دارد. استانداردهای متفاوت تیرآهن هاش از نظر ضخامت جان با یکدیگر متفاوت هستند. نکته‌ی دیگری که باید به آن توجه کنید این است که تیرآهن‌های ساخته شده تحت استانداردهای مختلف، از لحاظ قیمت نیز با یکدیگر متفاوت هستند.
جدول مقایسه انواع استانداردهای ساخت تیرآهن و هاش
| نوع استاندارد |
شکل هندسی |
نوع |
استفاده در کشورها |
قیمت |
| IPE |
حرف “I” |
تیرآهن معمولی |
ایران، اروپا و آسیا |
مناسب |
| INP |
حرف “I” |
تیرآهن معمولی |
اروپا و آسیا |
بالا |
| HEA |
حرف “H” |
هاش سبک |
ایران، اروپا و آسیا |
مناسب |
| HEB |
حرف “H” |
هاش سنگین |
اروپا و آسیا |
بالا |
| HEM |
حرف “H” |
هاش فوق سنگین |
اروپا |
بسیار بالا |
بهترین کارخانه تولیدکننده هاش و تیرآهن
تیرآهن و انواع آن از قطعات مهم فولادی در ساختمان‌سازی به شمار می‌روند؛ به همین خاطر ناظران و سازندگان ساختمان‌ها سعی میکنند تا تیرآهن بهترین برندها را با قیمتی مناسب خریداری کنند. برندهای مختلف تولیدکننده تیرآهن، کیفیت محصولات را با سابقه طولانی خود تضمین میکنند و باتوجهبه فاکتورهای متعدد، قیمت مناسبی برای آن در نظر می‌گیرند. درحال‌حاضر بهترین برندهای داخلی تولیدکننده تیرآهن هاش کارخانههای تیرآهن فولاد ناب تبریز، تیرآهن فولاد یزد، تیرآهن ذوبآهن اصفهان، تیرآهن اهواز و تیرآهن فایکو هستند. شرکت پیوان با سابقه‌ی طولانی مدت خود در زمینه فروش آهن‌آلات میتواند شما را در انتخاب بهترین برند و کیفیت تیرآهن یاری کند.
راهنمای خرید تیرآهن و هاش
باتوجهبه اهمیت قطعات فولادی برای ساخت یک ساختمان، ناظر و سازندگان باید فاکتورهای مهمی را به‌عنوان راهنمای خرید هاش و تیرآهن معمولی در نظر داشته باشند که از جمله‌ی آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ضخامت تیرآهن باید به‌گونه‌ای در نظر گرفته شود که وزن وارد شده و تنش‌هایی مانند زلزله، آن را دچار خم‌شدگی، ترک، شکستگی یا تاب خوردگی نکند.
- در قدم دوم باید به سایز بال‌های تیرآهن توجه کنید. چرا که وظیفه جلوگیری از خمش‌های پیچشی، موضعی یا کناری بر عهده این قسمت از تیرآهن است.
- یک سازنده ساختمان باید بداند که ضخامت تیرآهن با میزان تغییر شکل آن ارتباط مستقیم دارد: در نتیجه باید آن را به‌گونه‌ای انتخاب کند که این تغییر شکل کاهش یابد.
- مقاومت بخش جان تیرآهن باید در حدی باشد که بتواند تنش‌های تسلیمی وارد شده را تحمل کند.
- خریدار در هنگام خرید تیرآهن بایستی به خدمات پس از فروش شرکت ارائه دهنده دقت کند.
- جرم و سختی تیرآهن‌ها باید در نظر گرفته شود؛ چرا که برای جلوگیری از لرزش ساختمان، نقش مهمی ایفا میکنند.
- حمل‌ونقل تیرآهن با تریلر انجام می‌شود، بنابراین باید به تعداد شاخه‌های تیرآهن در بندیل توجه شود؛ چرا که تعداد کلی بندیل‌ها هزینه حمل‌ونقل تیرآهن‌ها را مشخص میکنند.
جمع‌بندی
تیرآهن‌های هاش و I از مهم‌ترین مصالح ساختمانی هستند که وزن سازه را تحمل میکنند. تفاوت‌های موجود در شکل هندسی، شکل بالها و روش تولید سبب شده تا این دو مقطع کاربردهای مختلفی در حوزه ساختمان‌سازی داشته باشند. وزن و ضخامت تیرآهن نیز بر قیمت آن تاثیرگذار است. به همین سبب تیرآهن هاش با قیمت بیشتری به فروش می‌رسد. در ادامه لازم است بدانید که خرید تیرآهن با فاکتورهای مهمی در ارتباط است. هر فرد با درنظرگرفتن این فاکتورها میتواند تیرآهن باکیفیتی خریداری کند و استحکام ساختمان خود را افزایش دهد. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه از طریق شماره ۴۵۱۷۱ با کارشناسان پیوان تماس بگیرید.
فایل PDF منبع قسمتی از مقاله
میلگرد
ورق فولادی
تیرآهن و هاش
پروفیل
نبشی
ناودانی
لوله و اتصالات
صنایع مفتولی
تخته و چوب
