انواع ورق هاردوکس؛ راهنمای کامل شناخت آن

هاردوکس یک نوع ورق ضدسایش است که برند SSAB به تولید آن می‌پردازد که برای اولین بار وارد ایران شد. ما در ایران، این ورق را بیشتر با نام Hardox می‌شناسیم. این ورق فولادی به دلیل ترکیب مناسب عناصر آلیاژی آن (وجود مقادیر اندک عناصری مانند فسفر و گوگرد) در مقایسه با دیگر فولادهای موجود در بازار از قیمت متفاوت دارد. ورق ضدسایش هاردوکس در میان ضدسایش‌ها مقاومت بهتری از خودش نشان می‌دهد. در ادامه این مطلب همراه ما باشید تا انواع ورق هاردوکس را معرفی کرده و کاربرد آن‌ها را برایتان توضیح دهیم. لازم به ذکر است که در سایت پیوان در کنار همه محصولات قیمت ورق ضد سایش همچون ورق هاردوکس نیز به روز می‌شود. قیمت ورق اسیدشویی نیز بعد از استعلام از کارخانه درج می‌شود.

ورق هاردوکس چیست؟

ورق هاردوکس نام دیگر نوعی ورق فولادی ضدسایش است که مقاومت بالایی دربرابر سایش، خوردگی و زنگ‌زدگی دارد. نخستین بار این ورق در سال ۱۹۷۵ تولید شد. این ورق‌های ضد سایش در شرایط سخت دارای عمر طولانی هستند. معمولا انواع ورق هاردوکس در فرآیند‌‌هایی که در معادن، آسیاب‌ها و… انجام می‌شود و نیاز به سختی و دوام بالایی دارد، مورد استفاده قرار می‌گیرد. گفتنی است در آنالیز شیمیایی و بررسی عناصر موجود در ترکیب شیمیایی ورق هاردوکس، عناصری مانند کربن، نیکل، سیلسیم، منگنز، کروم، مولیبدن فسفر، گوگرد و بور وجود دارد. وجود این عناصر در ترکیب این ورق، یکنواختی، سختی و قدرت بسیار بالایی به آن می‌بخشد.

انواع ورق هاردوکس

ورق هاردوکس هم باتوجه به خصوصیاتی که در ساخت آن‌ها رعایت شده، دارای گریدهای مختلفی است که هرکدام از این گریدها در انعطاف‌پذیری و جوشکاری با یکدیگر تفاوت دارند. برای مثال این ورق دارای سختی‌های مختلفی است که عدد این سختی در مصارف عمومی بین 400 تا 600 متغیر است.

در واقع اعداد معرفی کننده این عدد (مانند Hardox 400، Hardox 500 و…) نشان دهنده درجه سختی ورق‌ها برحسب سختی برینل (Brinell) است. برای تعیین این معیار، از یک فرورونده کروی استفاده می‌شود که از جنس فولاد و یا کاربید تنگستن است. این معیار به افتخار کاشف آن یوهان آگوست برینل نامگذاری شده است. گفتنی است خصوصیت مشترک در بین تمامی این استانداردها، عمر بالای آن‌هاست. در این قسمت هر کدام از این ورق ‌ها را به‌ صورت جداگانه توضیح می‌دهیم تا بیشتر با انواع ورق هاردوکس آشنا شوید. در سایت پیوان قیمت انواع دیگر ورق‌ها نظیر قیمت ورق آجدار هم به صورت لحظه‌ای، به‌روزرسانی می‌شود.

ویژگی و مشخصات فنی ورق هاردوکس 400

ورق ضد سایش یا ورق هاردوکس ۴۰۰ حاوی حدود 4% کربن، 7% سیلیسیم، 1.6% منگنز، 1.4% کروم، 6% مولیبدن، 1.5% درصد نیکل و مقادیر ناچیزی از عناصر فسفر، گوگرد و بور می‌باشد. سختی موردنیاز ورق 400 Hardox (در طیف 370 تا 420 برینل) و قابلیت خمش‌پذیری بالای آن از طریق کوئنچ کردن (سرمادهی) و تمپر کردن به دست می‌آید.

ضخامت ورق هاردوکس 400 بین 3 – 130 mm ، عرض آن 3350 میلی متر و طولش بیش از 14630 میلی متر است و از آن به عنوان ورق ضد دریل در ساخت گاوصندوق استفاده می‌شود. به ‌نوعی می‌توان گفت از این ورق برای مقاومت در برابر ضربه استفاده می‌کنند.

ویژگی و کاربرد ورق هاردوکس 450

ورق Hardox 450 یکی دیگر از انواع ورق هاردوکس است که کاربرد گسترده‌ای در ساخت اجزای دستگاه‌های صنعتی مانند ماشین‌های حفاری، کانتینرها، ماشین‌های کمپرسی، دستگاه‌های غربال و سنگ شکن دارد. ضخامت این استاندارد این ورق که از استانداردهای رایج و پرکاربرد است، عددی بین 3 تا 80 میلی‌متر است و سختی آن معمولاً بین 425 تا 475 برینل متغیر است.

همچنین عرض استاندارد این ورق‌ها بیش از 3350 میلی‌متر و طول آن‌ها بیش از 14630 میلی‌متر است. از دیگر مزیت‌‌های ورق هاردوکس 450، قابلیت بالای جوشکاری و اتصال‌پذیری آن است. از طرفی عمر و دوام آن بالاتر از هاردوکس گرید 400 است. گفتنی است این ورق از محبوبیت ویژه‌‌ای نزد مهندسین و فعالان صنایع برخوردار است. چراکه می‌تواند در برابر ضربه‌هایی با فشار 50 ژول در دمای 40- درجه سانتی‌‌گراد مقاومت کرده و آسیب نبیند.

ویژگی و مشخصات شیمیایی ورق هاردوکس 500

این ورق حاوی حدود 0.3 کربن، 7% سیلیسیم، 1.6% منگنز، 1.5% کروم، 6% مولیبدن، 1.5% درصد نیکل و مقادیر ناچیزی از عناصر فسفر، گوگرد و بور است. ضخامت‌های موجود برای هاردوکس 500، در 2 محدوده‌ 4 تا 32 با سختی 470 تا 530 و  محدوده‌ 32 تا 80 با درجه سختی 370 تا 430 برینل است که نسبت به دو استاندارد 400 و 450 برای کارهایی که سختی بالا قابل توجه است، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

این نمونه از انواع ورق هاردوکس از قابلیت جوشکاری خوبی برخوردار است. محل جوش داده شده تا 700 مگاپاسکال مقاومت از خود نشان می‌دهد که بسیار بالاتر از مقاومت فولادهای جوشکاری شده دیگر مانند 35SG  یا 18G2A است. از جمله مهم‌ترین کاربردهای این ورق‌‌ها می‌توان به استفاده در ساخت نوار نقاله، چرخ‌‌دنده، سطل بیل مکانیکی، ابزارهای برشی و انواع تیغه اشاره کرد.

ویژگی ورق هاردوکس 550 و چگونگی جوشکاری آن

این ورق از 0.37 کربن، 5% سیلیسیم، 1.3% منگنز، 1.4% کروم، 6% مولیبدن، 1.4% درصد نیکل و مقادیر ناچیزی از عناصر فسفر، گوگرد و بور تشکیل شده است. تنوع ضخامت در این مدل از انواع ورق هاردوکس محدودتر از سه استاندارد دیگر است؛ اما نسبت به آن‌ها سختی بالاتری حدود 525 تا 575 میلی‌متر دارد.

با وجود برخی از محدودیت‌ها در جوشکاری ورق ضدسایش Hardox 550، می‌توان آن را به تمام روش‌های متداول جوشکاری جوش داد. به شرطی که پیش‌گرمایش به‌خوبی انجام شده و مواد لازم برای جوشکاری نظیر الکترود به درستی انتخاب شود. تیغه‌ها، دستگاه‌های حفاری و چرخ کارخانه‌های خرد کننده، فضاهای رایج برای استفاده از این ورق‌هاست. نکته‌ای که باید به آن توجه داشت این است که این ورق در دماهای بیشتر از 250 درجه خصوصیات خود را از دست می‌دهد.

ویژگی ورق هاردوکس 600

فولاد Hardox 600 ماده‌ای با قابلیت انعطاف‌پذیری، مقاومت و استحکام بالا در برابر بارهای ضربه‌ای است که از آن به عنوان با کیفیت‌ترین فولاد ضدسایش یاد می‌شود. ترکیب شیمیایی این ورق شامل از 0.47 کربن، 50.% سیلیسیم، 1.4% منگنز، 1.2% کروم، 80.% مولیبدن، 2.5% درصد نیکل و مقادیر ناچیزی از عناصر فسفر، گوگرد و بور می‌شود.

سختی این ورق‌‌ها بین 560 الی 640 برینل متغیر است و ضخامت آن‌ها نیز بسته به نوع کاربردشان بین 8 تا 50 میلیمتر است. بر خلاف دیگر انواع ورق هاردوکس، این گرید تنها در هنگام سایش شدید مواد اولیه به کار می‌رود و برای ساخت و ساز استفاده نمی‌شود. این ورق‌‌ها برای برش و جوشکاری نیز مناسب هستند و می‌توانند انتخاب بسیار خوبی برای پروژه‌‌های با عملکرد بالا باشند. همچنین خواص مکانیکی بسیار مطلوبی دارند و در دماهای پایین نیز مقاومت خود را حفظ می‌کنند. گفتنی است از این ورق به‌ طور خاص برای ساخت ناودان، خردکن‌های بزرگ و پر قدرت، چکش و سنگ ‌شکن‌های صنعتی استفاده می‌شود.

کاربرد ورق هاردوکس HI Tuf

ورق هاردوکس HI Tuf در ضخامت‌های 40 تا 120 در دسترس است و کمترین سختی (چیزی در حدود 310 تا 370 برینل) را نسبت به سایر استانداردها دارد. همچنین این ورق با ضخامت‌‌های متغیر بین 40 الی 120 تولید می‌شود و بیشتر برای مصرف در محیط‌‌های معمولی با سطح کیفیت بالای دستگاه‌ها و محصولات مناسب است.

ترکیب شیمیایی ورق هاردوکس اکستریم

این نمونه از انواع ورق هاردوکس، جدیدترین محصول در میان ورق‌های با مقاومت بالا بوده و دارای سختی در محدوده 650 تا 700 برینل است. ترکیب شیمیایی این ورق شامل از 0.47 کربن، 50.% سیلیسیم، 1.4% منگنز، 1.2% کروم، 80.% مولیبدن، 2.5% درصد نیکل و مقادیر ناچیزی از عناصر فسفر، گوگرد و بور می‌شود.

در واقع این ورق برای محیط‌هایی طراحی شده است که به شدت در معرض عوامل ساینده هستند و برخلاف گریدهای 500، 550 و 600، این گرید در دمای بالاتر از 150 درجه سانتی‌گراد با کاهش خواص مکانیکی مواجه خواهد شد. در میان کاربردهای اصلی ورق Hardox Extreme می‌توان به صنعت بازیافت، معادن، ناودان و سنگ شکن اشاره کرد.

نکاتی که باید در زمان خرید انواع ورق هاردوکس بدانید

توجه داشته باشید که از هر نوع هاردوکسی نمی‌توان برای محیط‌‌های آبی استفاده کرد و از این رو هنگام خرید این ورق‌ها برای هر نوع کاربردی، باید ابتدا اجزای سیستم مقاومتی آن را بررسی کنید و ببینید کدام نوع ورق برای شما مناسب‌‌تر است.

همچنین در هنگام خرید انواع ورق ضد سایش، سیستم سایشی (Tribological System) که شامل چهار جز زیر است را باید در نظر بگیرید:

• مواد ساینده: ترکیباتی مانند سنگ، خاک، ماسه، سیلیس و… که اجازه نمی‌دهند فولاد ساییده شود.
• مواد تحت سایش: قسمت سطحی ورق هاردوکس که با مواد ساینده درگیر است و ذرات سطحی‌ آن را به‌ مرور از دست خواهد داد.
• مواد میانی: موادی مانند آب، روغن، اسید یا هوا که بین دو جزء بالا برای افزایش مقاومت در برابر سایش مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• فاکتورهای محیطی: مواردی مانند درصد رطوبت، خشکی، دما، نمک و ترکیبات دیگری که در محیط مورد استفاده برای انواع ورق هاردوکس وجود دارد.

سخن پایانی

ورق هاردوکس نوعی ورق ضدسایش است که معمولا در صنایع نیاز به سختی بالا، مورد استفاده قرار می‌گیرد. به همین علت است که در ساخت آن از عناصر آلیاژی منگنز و کروم استفاده می‌شود تا دوام و سختی آن بالا رود. اگرچه انواع ورق هاردوکس گران‌تر از ورق ‌های فولادی معمولی هستند، اما در دراز مدت مقرون‌ به ‌صرفه تر خواهند بود. چراکه طول عمر ابزارآلات و ماشین‌های صنعتی را افزایش می‌دهند. شما می‌توانید برای تهیه انواع ورق‌های هاردوکس با کارشناسان پیوان در تماس باشید.