تفاوت ورق روغنی و گالوانیزه و کاربردهای آن‌ها
ورق‌های فولادی از پرکاربردترین مواد در صنایع مختلف هستند و بر اساس فرایند تولید و ویژگی‌هایشان، انواع گوناگونی دارند. دو نوع رایج این ورق‌ها، ورق روغنی و ورق گالوانیزه، در بسیاری از صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرند اما تفاوت‌های اساسی در تولید، ویژگی‌ها و کاربردهایشان وجود دارد.
این مقاله به بررسی دقیق این دو نوع ورق، ویژگی‌های منحصربه‌فرد و کاربردهای متمایز آن‌ها می‌پردازد تا به درک بهتری از تفاوت‌هایشان دست یابیم.
فهرست
ورق روغنی چیست؟
ورق روغنی، که با نام “ورق سرد ” نیز شناخته می‌شود، نوعی ورق فولادی است که در دمای اتاق و طی فرایند نورد سرد تولید می‌گردد. در این فرایند، ورق‌های فولادی گرم نورد شده (ورق سیاه) از بین غلتک‌های متعدد عبور داده می‌شوند تا ضخامت آن‌ها کاهش یافته و سطحی صاف و صیقلی پیدا کنند.
استفاده از روغن در حین فرایند نورد سرد، علاوه بر تسهیل حرکت ورق‌ها، از زنگزدگی سطحی آن‌ها نیز جلوگیری میکند؛ به همین دلیل به این نوع ورق، “ورق روغنی” گفته می‌شود.
می توانید برای مشاهده قیمت ورق روغنی در تهران به لینک مربوطه مراجعه کنید.
ویژگی ورق روغنی
این ورق‌ها به دلیل فرایند تولید خاص خود، دارای ویژگی‌های متمایزی است که آن را برای مصارف گوناگون ایده‌آل می‌سازد:
- سطح صاف و صیقلی: نورد سرد باعث ایجاد سطحی بسیار صاف و یکنواخت در این ورق‌ها می‌شود که برای کاربردهایی که ظاهر نهایی اهمیت دارد، بسیار مطلوب است.
- دقت ابعادی بالا: فرایند نورد سرد امکان کنترل دقیق ضخامت و ابعاد ورق را فراهم میکند، که در صنایعی با تلورانس‌های دقیق مورد نیاز است.
- شکل‌پذیری خوب: ورق‌های روغنی به دلیل ساختار میکروسکوپی که در اثر نورد سرد به دست می‌آورند، از قابلیت خمکاری و شکل‌دهی مناسبی برخوردارند.
- استحکام کششی مناسب: این ورق‌ها مقاومت خوبی در برابر نیروهای کششی از خود نشان می‌دهند.
- نیاز به آماده‌سازی سطح برای رنگ‌آمیزی: سطح روغنی این ورق‌ها برای رنگ‌آمیزی مستقیم مناسب نیست و نیاز به فرایندهایی مانند اسیدشویی برای ایجاد چسبندگی مناسب رنگ دارد. پس از اسیدشویی، ورق دیگر با عنوان “روغنی” شناخته نمی‌شود و به “ورق اسیدشویی شده” تغییر نام می‌یابد.
برای اطلاع از قیمت ورق اسیدشویی امروز می توانید به لینک مربوطه مراجعه کنید.
- حساسیت به زنگزدگی: مهم‌ترین نقطه ضعف ورق روغنی، عدم مقاومت آن در برابر رطوبت و عوامل خورنده است و در صورت عدم محافظت، به سرعت دچار زنگزدگی می‌شود.
کاربرد ورق روغنی
ویژگی‌های منحصر به فرد ورق روغنی، آن را به گزینه‌ای مناسب برای صنایع و کاربردهای متنوعی تبدیل کرده است:
- صنایع خودروسازی: در تولید بدنه خودرو، قطعات داخلی و روکش‌های تزئینی به دلیل سطح صاف و قابلیت شکل‌دهی بالا (اغلب پس از فرایندهای آماده‌سازی سطح).
- لوازم خانگی: در ساخت بدنه و قطعات داخلی یخچال، ماشین لباسشویی، اجاق گاز و سایر لوازم خانگی که نیاز به ظاهر زیبا و سطح صاف دارند (اغلب پس از فرایندهای آماده‌سازی سطح).
- ساخت مبلمان اداری و خانگی: در تولید میز، صندلی، قفسه و سایر اجزای مبلمان به دلیل قابلیت شکل‌دهی و امکان رنگ‌آمیزی پس از آماده‌سازی سطح.
- صنایع الکترونیک: در ساخت بدنه کامپیوتر، قطعات الکترونیکی و تابلوهای برق به دلیل دقت ابعادی و قابلیت پوشش‌دهی پس از آماده‌سازی سطح.
- ساخت پروفیل‌های سبک: برای استفاده در ساخت در و پنجره، پارتیشن‌ها و سازه‌های سبک.
- بسته‌بندی: در تولید برخی از انواع بسته‌بندی‌های فلزی به دلیل قابلیت شکل‌دهی و چاپ‌پذیری پس از آماده‌سازی سطح.
ورق گالوانیزه چیست؟
ورق گالوانیزه، نوعی ورق فولادی است که برای افزایش مقاومت در برابر زنگزدگی و خوردگی، با یک لایه نازک از فلز روی (Zinc) پوشانده شده است. فرایند پوشش‌دهی روی، که به آن گالوانیزاسیون گفته می‌شود، میتواند به روش‌های مختلفی انجام شود، اما رایج‌ترین روش آن، غوطه‌وری گرم (Hot-Dip Galvanizing) است. در این روش، ورق فولادی در حوضچه‌ای از روی مذاب غوطه‌ور می‌شود و یک لایه محافظ روی سطح آن تشکیل می‌گردد.
می توانید برای مشاهده قیمت ورق گالوانیزه امروز امروز به لینک مربوطه مراجعه کنید.
ویژگی ورق گالوانیزه
لایه محافظ روی، ویژگی‌های منحصربه‌فردی به ورق گالوانیزه می‌بخشد:
- مقاومت بالا در برابر زنگزدگی و خوردگی: اصلی‌ترین مزیت ورق گالوانیزه، مقاومت بسیار بالای آن در برابر رطوبت، عوامل جوی و مواد شیمیایی خورنده است. لایه روی به عنوان یک سد محافظ عمل کرده و از رسیدن عوامل خورنده به فولاد زیرین جلوگیری میکند. همچنین، روی نسبت به آهن فعال‌تر است و در صورت خراشیدگی لایه محافظ، به عنوان آند فداشونده عمل کرده و از زنگ زدن فولاد جلوگیری میکند.
- طول عمر بالا: به دلیل مقاومت در برابر خوردگی، سازه‌ها و قطعات ساخته شده از ورق گالوانیزه، عمر مفید طولانی‌تری دارند و نیاز به تعویض زودهنگام آن‌ها کاهش می‌یابد.
- هزینه نگهداری پایین: ورق‌های گالوانیزه معمولاً نیازی به رنگ‌آمیزی یا پوشش محافظتی مجدد ندارند، که این امر منجر به کاهش هزینه‌های نگهداری در طول زمان می‌شود.
- قابلیت جوشکاری و شکل‌دهی: با وجود لایه روی، ورق گالوانیزه همچنان قابلیت جوشکاری و شکل‌دهی دارد، اگرچه ممکن است نیاز به رعایت نکات خاصی در حین این فرایندها باشد.
- ظاهر مات و غیرصیقلی (نسبت به ورق روغنی): سطح ورق گالوانیزه معمولاً کمی زبرتر و مات‌تر از ورق روغنی است.
- قیمت بالاتر: به دلیل فرایند اضافی گالوانیزاسیون و مواد مصرفی، قیمت ورق گالوانیزه معمولاً از ورق روغنی بیشتر است.
برای محاسبه وزن ورق گالوانیزه می توانید به مقاله مربوطه در پیوان مراجعه داشته باشید.
کاربرد ورق گالوانیزه
مقاومت بالای ورق گالوانیزه در برابر خوردگی، آن را برای کاربردهای متنوعی که در معرض عوامل محیطی قرار دارند، بسیار مناسب ساخته است:
- صنایع ساختمانی: در ساخت سقف و دیواره‌های شیروانی، کانال‌های هوا و تهویه، لوله‌های آب، سازه‌های فلزی سبک، نمای ساختمان و تجهیزات ساختمانی.
- صنایع خودروسازی: در تولید برخی از قطعات بدنه و شاسی خودروها که در معرض رطوبت و خوردگی قرار دارند.
- لوازم خانگی: در ساخت بدنه برخی از لوازم که در معرض رطوبت هستند مانند ماشین لباسشویی و ظرفشویی.
- مخازن و تانکرها: برای نگهداری آب، سوخت و سایر مایعات به دلیل مقاومت در برابر خوردگی.
- تجهیزات کشاورزی: در ساخت قطعات ماشین‌آلات و ادوات کشاورزی که در معرض شرایط سخت محیطی قرار دارند.
- تابلوهای تبلیغاتی و راهنمایی: به دلیل مقاومت در برابر عوامل جوی و طول عمر بالا.
تفاوت ورق روغنی و گالوانیزه
ورق روغنی و گالوانیزه هر دو از ورق‌های فولادی پرکاربرد هستند، اما در فرایند تولید و در نتیجه، در ویژگی‌ها و کاربردهایشان تفاوت‌های اساسی وجود دارد. ورق روغنی طی فرایند نورد سرد تولید می‌شود که سطحی صاف و صیقلی به آن می‌بخشد و برای کاربردهایی که ظاهر و دقت ابعادی مهم هستند، مناسب است. با این حال، این ورق در برابر زنگزدگی مقاوم نیست و برای رنگ‌آمیزی نیاز به آماده‌سازی سطح دارد.
برای کسب اطلاعات بیشتر درمورد رنگ مخصوص این نوع ورق ها می توانید به مقاله رنگ الکترواستاتیک چیست در سایت پیوان مراجعه کنید.
در مقابل، ورق گالوانیزه با پوشاندن سطح ورق فولادی با لایه‌ای از روی تولید می‌شود. این فرایند، مقاومت بسیار بالایی در برابر خوردگی و زنگزدگی به ورق می‌بخشد و آن را برای محیط‌های مرطوب و در معرض عوامل جوی مناسب می‌سازد. در حالی که سطح ورق گالوانیزه معمولاً مات‌تر از ورق روغنی است، طول عمر و هزینه نگهداری پایین آن از مزایای قابل توجه آن به شمار می‌رود.
برای جمع‌بندی این تفاوت‌ها، جدول زیر میتواند دید واضح‌تری ارائه دهد:
|
ویژگی
|
ورق روغنی |
ورق گالوانیزه |
|
فرایند تولید |
نورد سرد ورق سیاه |
نورد ورق سیاه و سپس پوشش‌دهی با روی (گالوانیزاسیون) |
|
سطح |
صاف، صیقلی و براق |
مات و معمولاً غیرصیقلی |
|
مقاومت به خوردگی |
پایین، نیاز به محافظت در برابر رطوبت دارد |
بالا، مقاوم در برابر زنگزدگی و خوردگی |
|
کاربرد اصلی |
کاربردهای ظاهری، شکل‌دهی و رنگ‌آمیزی (پس از آماده‌سازی سطح مانند اسیدشویی) |
کاربردهای مقاوم در برابر عوامل محیطی و خوردگی |
|
قابلیت رنگ‌آمیزی |
نیازمند آماده‌سازی سطح (مانند اسیدشویی) برای چسبندگی مناسب رنگ؛ پس از آماده‌سازی دیگر “روغنی” محسوب نمی‌شود. |
خوب |
|
هزینه نگهداری |
بالا (نیاز به رنگ‌آمیزی و محافظت دوره‌ای در صورت عدم گالوانیزاسیون یا پوشش محافظتی دیگر) |
پایین (معمولاً نیازی به نگهداری ندارد) |
تفاوت قیمتی ورق روغنی و گالوانیزه
به طور کلی، قیمت ورق گالوانیزه به دلیل فرایند تولید پیچیده‌تر و استفاده از فلز روی، از قیمت ورق روغنی بیشتر است. عوامل مختلفی می‌توانند بر قیمت نهایی هر دو نوع ورق تاثیر بگذارند، از جمله:
- قیمت مواد اولیه: نوسانات قیمت جهانی فولاد و روی بر قیمت نهایی ورق‌ها تاثیرگذار است.
- هزینه تولید: هزینه انرژی، نیروی کار و تجهیزات مورد استفاده در فرایند تولید.
- ضخامت و ابعاد ورق: ورق‌های با ضخامت و ابعاد بزرگتر معمولاً قیمت بالاتری دارند.
- برند و کیفیت تولیدکننده: کیفیت مواد اولیه و دقت در فرایند تولید می‌توانند بر قیمت تاثیر بگذارند.
- شرایط بازار و میزان عرضه و تقاضا: تغییرات در تقاضا و عرضه میتواند منجر به نوسانات قیمتی شود.
با این حال، به طور معمول، برای یک ضخامت و ابعاد مشابه، ورق گالوانیزه قیمت بالاتری نسبت به ورق روغنی دارد. این اختلاف قیمت باید در هنگام انتخاب نوع ورق برای یک پروژه خاص، با توجه به نیاز به مقاومت در برابر خوردگی و طول عمر مورد انتظار، در نظر گرفته شود.
جمع بندی مقاله تقاوت ورق روغنی و گالوانیزه
در این مقاله، به بررسی جامع ورق روغنی و گالوانیزه پرداختیم و ویژگی‌ها، کاربردها و تفاوت‌های اساسی آن‌ها را مورد بحث قرار دادیم. ورق روغنی با سطح صاف و صیقلی، شکل‌پذیری بالا و کاربرد در صنایعی که نیاز به ظاهر خوب دارند (اغلب پس از آماده‌سازی سطح)، شناخته می‌شود.
در مقابل، ورق گالوانیزه با لایه محافظ روی، مقاومت بسیار بالایی در برابر زنگزدگی و خوردگی از خود نشان میدهد و برای محیط‌هایی که در معرض عوامل خورنده قرار دارند، گزینه‌ای بی‌نظیر است.
در نهایت، انتخاب بین این دو نوع ورق بستگی به نیازها، شرایط محیطی و بودجه پروژه دارد. درک تفاوت‌های این دو محصول پرکاربرد، به مهندسان، طراحان و صنعتگران کمک میکند تا بهترین انتخاب را برای دستیابی به اهداف خود داشته باشند.
