تخریب ساختمان؛ چگونگی انجام آن و حفظ ایمنی

تخریب ساختمان، فرآیند برچیدن، خراب کردن یا کوبیدن سازه‌های ساختمانی یا بخشی از یک سازه همراه با مصالح به‌کار رفته در ساخت ملک است. یک ساختمان به دلایل مختلفی تخریب می‌شود، به‌عنوان مثال، از عمر مفید آن گذشته، یکپارچگی سازه به خطر افتاده، بخش‌هایی از ساختمان برای بهبود کیفیت و قیمت نیاز به بازسازی دارد یا مالک قصد دارد فقط زمین خالی را بفروشد. اگر ساختمانی در زمان موردنظر تخریب نشود، می‌تواند تهدید قابل توجهی برای ساختمان‌های اطراف باشد و نه تنها افراد ساکن ملک، بلکه سایر افراد و حتی عابران را نیز به خطر بیاندازد. بنا به تایید اداره ایمنی و بهداشت شغلی (OSHA)، برنامه‌ریزی مناسب برای اطمینان از این‌که تخریب ساختمان بدون آسیب و تصادف انجام شود، بسیار مهم است. در طی عملیات تخریب، اسکلت آهنی ساختمان معمولا در دسته مواد قابل بازیافت و قابل استفاده مجدد قرار می‌گیرد. قیمت تیرآهن را می‌توانید در سایت پیوان ببینید.

ویژگی‌های یک ساختمان فرسوده

کلیه ساختمان‌ها یا سازه‌هایی که دارای یک یا تمامی عیوب زیر باشند، جزو ساختمان‌های فرسوده تلقی می‌شوند و ممکن است به تخریب ساختمان نیاز داشته باشند:

• ساختمان‌هایی که دیوارهای داخلی یا ستون‌های آن‌ها طوری کمانش کرده‌اند که یک شاقول که از مرکز ثقل آن‌ها عبور می‌کند به خارج از یک سوم میانی پایه ساختمان بیافتد.
• ساختمان‌هایی که به استثنای فونداسیون، 33 درصد یا بیشتر از اعضای نگهدارنده یا 50 درصد از اعضای غیرنگهدارنده یا دیوارهای آن‌ها دچار آسیب یا فرسودگی شده‌اند.
• ساختمان‌هایی که بر روی طبقات یا پشت بام آن‌ها وزن نامتناسب توزیع شده یا دارای استحکام کافی و ایمنی معقول نیستند.
• ساختمان‌هایی که در اثر آتش‌سوزی، باد یا علل دیگر آسیب دیده‌اند، به‌طوری‌که برای زندگی، ایمنی یا سلامت عمومی و رفاه ساکنان یا مردم شهر خطرناک شده است.
• ساختمان‌هایی که بسیار فرسوده، پوسیده، ناامن، غیربهداشتی یا از فراهم کردن امکانات ضروری برای زندگی آبرومندانه و برای سکونت انسان نامناسب هستند یا ممکن است باعث بیماری و نشر آلودگی شوند.
• ساختمان‌هایی که امکانات مناسب نور، هوا و بهداشت ندارند و برای محافظت از سلامت، اخلاق، ایمنی یا رفاه عمومی انسان‌هایی که در آن زندگی می‌کنند یا ممکن است زندگی کنند، آسیب‌زا خواهند بود.
• ساختمان‌هایی که ممکن است سقوط کنند و به افراد یا اموال عمومی آسیب برسانند.
• ساختمان‌هایی که برخلاف مقررات قوانین ساختمانی شهر یا هریک از مقررات آیین‌نامه HSE مانند پیشگیری از آتش‌سوزی یا سایر مقررات ساخته شده‌اند.

چک لیست تخریب ساختمان فرسوده

در چک لیست تخریب ساختمان فرسوده باید موارد زیر لحاظ شده باشد:

1. آیا تمام لوله‌کشی‌ها و لوله‌های تهویه مطبوع، بسته و تخلیه شده یا به‌طور ایمن برش داده و مهر و موم شده‌اند؟
2. آیا برق ساختمان قطع شده است؟
3. آیا همه پرسنل، تجهیزات مناسب برای تخریب ساختمان دارند؟
4. آیا این فعالیت، گرد و غبار حاوی سیلیس ایجاد می‌کند؟
5. اگر بله، چه اقداماتی برای اطمینان از مدیریت کیفیت هوا انجام خواهد شد؟
6. آیا موارد منحصر به فردی وجود دارد که ممکن است به کار مکانیکی بیشتری نیاز داشته باشد؟
7. اگر بله، چه تدابیری برای اطمینان از نگهداری ایمن تجهیزات اتخاذ خواهد شد؟

اگر پس از طی مراحل تخریب ساختمان فرسوده تصمیم به ساخت یک بنای جدید دارید، بهتر است بدانید ممکن است لازم باشد ساخت سوله و هزینه‌های آن نیز در چک لیستی جداگانه طراحی و اطلاعات آن درج شود.

اهمیت ایمنی در تخریب ساختمان فرسوده

برخی از روش‌های متداول تخریب ساختمان فرسوده، عبارت‌اند از:

• انفجار
• بازوی مکانیکی
• توپ ویرانگر
• تخریب انتخابی

استفاده از هر روش در ساخت و ساز مزایای خاص خود را دارد اما با این‌حال، مخاطرات دیگری نیز وجود دارد. با افزایش احتمال آسیب‌های محل کار، برنامه یا بودجه پروژه شما به‌طور بالقوه می‌تواند عقب بیافتد که منجر به بهره‌وری پایین‌تر، افت روحیه تیم و هزینه‌های غیرمنتظره خواهد شد اما با برنامه‌ریزی صحیح، استفاده از تجهیزات حفاظت فردی و آموزش ایمنی، می‌توانید از کارگران در برابر آسیب ناشی از تخریب محافظت کنید. طبق گفته OSHA، متداول‌ترین استاندارد تخریب، مربوط به عملیات آماده‌سازی است که به بررسی یک سایت (و خطرات احتمالی آن) قبل از شروع کار اشاره دارد. عملیات آماده سازی حداکثر سه چهارم مستندات در یک سایت تخریب را به خود اختصاص می‌دهد. قبل از شروع کار، نقشه‌بردار باید وضعیت سازه را بررسی و هر جایی که سازه ممکن است فرو بریزد را یادداشت کند. بررسی و آماده‌سازی صحیح سایت تخریب و خاکبرداری ساختمان تضمین می‌کند که کارگران ایمن بمانند. کارکنان میدانی می‌توانند از تلفن همراه برای نوشتن یادداشت و پیوست کردن عکس استفاده کنند. سپس، تمام آن داده‌های میدانی را در یک گزارش پی‌دی‌اف تمیز به شما تحویل دهند.

تخریب ساختمان بتنی

مراحل تخریب ساختمان بتنی باید طبق یک فرآیند تعیین‌شده و منظم انجام شود تا اطمینان حاصل شود که روش موردنظر به‌طور ایمن و سیستماتیک صورت گرفته است.

مرحله اول: ساختمان را بررسی کنید.

متخصصان سازه باید تمام عناصر ملک مانند مصالح ساختمانی، طراحی، کاربری ساختمان قبل از تخریب و کدهای ساختمان را بررسی کنند. همچنین باید در مورد احتمال واکنش محله مجاور به سر و صدا و گرد و غبار و همچنین سایر تأثیرات احتمالی این نوع فعالیت‌ها بر جامعه نیز تحقیق شود. علاوه‌براین، ساختمان باید از نظر وجود مواد خطرناک، سمی، رادیواکتیو یا قابل اشتعال بررسی شود. به این ترتیب، تشخیص این‌که از کدام روش برای تخریب ایمن و کارآمد ساختمان یا تخریب آرماتوربندی استخر در ساختمان‌هایی که استخر دارند، استفاده شود، آسان‌تر خواهد بود.

مرحله دوم: مواد خطرناک را حذف کنید.

اگر در بازرسی اولیه، مواد خطرناکی مانند مواد معدنی آزبست، مواد رادیواکتیو و مواد قابل اشتعال یافت شد، کارشناسان صنعت باید برای حذف ایمن آن‌ها قبل از اقدام به تخریب مستقر شوند.

مرحله سوم: طرح تخریب را آماده کنید.

یک طرح دقیق در مورد این‌که عملیات تخریب ساختمان باید از کجا شروع شود، لازم است تدوین شود. نقشه تخریب باید شامل روش‌های تخریب در هر قسمت از ساختمان و ترتیب نحوه اجرای آن باشد. جزئیات پشتیبان مانند موقعیت ساختمان و فاصله آن از سایر سازه‌ها و خیابان‌ها و همچنین از مناطق آسیب‌پذیر مانند مدارس و بیمارستان‌ها باید مشخص شود. همچنین در طرح تخریب باید کلیه اقدامات مربوط به نحوه مدیریت بهداشت، ایمنی و دفع زباله قبل، حین و بعد از تخریب ذکر شود.

مرحله چهارم: اقدامات ایمنی را اجرا کنید.

همه پرسنل درگیر باید در مورد اقدامات پیشگیرانه بحث کنند تا یک رویکرد ایمن، کارآمد و یکپارچه برای روند تخریب اطمینان حاصل شود. علاوه‌براین، استفاده صحیح و مداوم از علائم ایمنی تخریب نیز باید رعایت شود. همچنین کارگران باید همیشه در مجاورت سازه از تجهیزات حفاظت فردی (PPE) مناسب استفاده کنند. رعایت نکردن تذکرات فوق و سایر اقدامات ایمنی ضروری در تخریب ساختمان می‌تواند منجر به عواقب مختلفی از جمله قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خطرناک، وقوع آتش‌سوزی یا ایجاد بیماری‌های شغلی شود. برای اطلاع از مقاوم‌سازی ساختمان با فولاد پرمقاومت پیوان را به خاطر داشته باشید.

تخریب ساختمان از کجا شروع می‌شود؟

هنگام برنامه‌ریزی برای تخریب ساختمان، موارد زیادی وجود دارد که باید در نظر گرفته شود. ساختار، مکان، مصالح استفاده شده، استحکام ساختمان و تهدیداتی که ممکن است در صورت اجرای اشتباه ایجاد شود و یافتن بهترین روش قبل از اقدام به طرح، مهم‌ترین عناصر در تضمین فرآیند تخریب ایمن است. روش‌های تخریب بر اساس اصول تخریب ساختمان به دو دسته تقسیم می‌شوند:

الف) روش غیرانفجاری:

این روش یک تکنیک تخریب است که از ابزار و ماشین آلات دستی استفاده می‌کند و بهتر است از آن برای برچیدن سازه‌های کوچک‌تر تا متوسط مانند خانه‌ها یا سایر موسسات استفاده شود و شامل استفاده از تجهیزات زیر است:

• چکش سورتمه
• بولدوزرها
• توپ‌های خراب
• بیل مکانیکی استاندارد و با دسترسی بالا

ب) روش انفجاری

وش انفجاری، نوعی تکنیک تخریب است که از مواد منفجره برای تخریب تکیه‌گاه‌های سازه‌ای و فروریختن آن‌ها بر اساس اصول تخریب ساختمان به‌طور عمودی یا افقی استفاده می‌کند و بهتر است برای برچیدن یک ساختمان یا سازه با ارتفاع قابل توجه استفاده شود.

مراحل تخریب ساختمان

در نگاه اول، مراحل تخریب ساختمان بتنی یا غیربتنی ممکن است یک فرآیند سرگرم کننده شامل خرد کردن و جمع‌آوری بقایای آن به نظر برسد اما در واقعیت، پروژه تخریب برای افرادی که با تکنیک‌های مناسب و قوانین ایمنی اولیه و قانون تخریب ساختمان فرسوده آشنایی ندارند، می‌تواند خطرناک باشد. در ادامه مراحلی را که باید برای اطمینان از روند تخریب آرام انجام دهید، توضیح خواهیم داد.

مرحله اول: مشاوره اولیه

اولین قدم برای تخریب خساختمان فرسوده، شامل بازرسی و سپس اخذ مجوزهای لازم از شهرداری است. در طی این فرایند، ساختمان و محدوده کار مشخص می‌شود و کارشناس تخریب از این اطلاعات برای ارائه قیمت به شما استفاده می‌کند.

مرحله دوم: اخذ مجوز

برای ادامه تخریب در محل، تأیید برنامه توسعه برای تخریب ساختمان فرسوده مورد نیاز است. معمولا مراحل اخذ مجوز یکسان است، صرف‌نظر از این‌که ملک شما در کدام حومه قرار گرفته است. در طول این مدت، از شما خواسته می‌شود که به همسایگان ملک اطلاع دهید که مراحل تخریب ساختمان انجام خواهد شد.

مرحله سوم: قطع سرویس‌های موجود

حداقل 6 هفته قبل از شروع تخریب باید به شرکت‌های برق، آب و گاز مراجعه کنید تا اشتراک شما قطع شود. واحدهای تهویه مطبوع نیز باید قبل از شروع تخریب، گاززدایی شوند.

مرحله چهارم: حذف مواد زائد

پس از تکمیل مراحل قبل، کار حذف مواد زائد می‌تواند آغاز شود و معمولاً شامل حذف مواد خطرناکی مانند آزبست (در صورت وجود) است. در طی این فرآیند، مواد قابل بازیافت و قابل استفاده مجدد نیز جمع‌آوری می‌شوند.

مرحله پنجم: تخریب مکانیکی

پس از حذف مواد خطرناک، تخریب مکانیکی می‌تواند آغاز شود و به‌طور کلی، کارآمدترین و همچنین مقرون به صرفه‌ترین راه برای تکمیل تخریب خانه است که در آن خانه با استفاده از بیل مکانیکی و سایر ماشین آلات سنگین تخریب می‌شود.

مرحله ششم: حذف و پاکسازی نخاله‌های ساختمانی

پس از اتمام تخریب، مرحله مهم نهایی، حذف تمام نخاله‌ها از سایت است که توسط پیمانکار انجام می‌شود.

قوانین تخریب ساختمان فرسوده

در قانون تخریب ساختمان فرسوده باید کلیه استانداردهای زیر باید توسط بازرس ساختمان تایید شود:

• اگر بنای فرسوده را بتوان به‌طور معقولی تعمیر کرد، باید دستور تعمیر داده شود.
• اگر ساختمان فرسوده در شرایطی باشد که برای سلامتی، اخلاق، ایمنی یا رفاه عمومی ساکنان آن خطرناک باشد، دستور تخلیه آن صادر می‌شود.
• در هر موردی که یک ساختمان فرسوده 50% آسیب یا پوسیدگی داشته باشد یا از ارزش یا ساختار اصلی خود زوال یافته باشد، باید تخریب شود.
• هر ساختمان، دیوار یا سازه‌ای که در مورد آن شکایت می‌شود قابل بازرسی است.
• هرگونه ساختمان، دیوار، یا سازه‌ای که توسط ادارات آتش نشانی یا پلیس گزارش عدم ایمنی داشته باشد، باید بازرسی و تخریب شود.
• اقدامات لازم برای محافظت از پیاده‌روها و معابر عمومی نزدیک ساختمان باید لحاظ شود و درصورت نیاز از مراجع مربوطه جهت محدود و یا مسدود کردن معابر مجوز گرفته شود.
• مالک، ساکن یا مستاجر در صورت تایید عدم ایمنی ساختمان، باید ساختمان را با مسؤولیت خود، تخلیه یا تعمیر کند.
• اخطاریه تخریب ساختمان فرسوده باید تا زمان تعمیر، تخلیه یا تخریب آن بر اساس اطلاعیه‌ای که به مالک، ساکن، مستاجر، راهن یا عامل این ساختمان و سایر افراد ذینفع در این ساختمان داده شده، در ساختمان باقی بماند.
• شهرداری می‌تواند هر کارمند ذیصلاح را به عنوان بازرس ساختمان تعیین کند.

نحوه اطمینان از ایمنی در هنگام تخریب ساختمان

علاوه بر انتخاب روش صحیح تخریب ساختمان و پیروی از فرآیند اصول تخریب ساختمان، ناظران، مدیران سایت و سایر پرسنل نیز باید اقدامات کنترلی زیر را برای اطمینان از تخریب ایمن ساختمان مورد توجه قرار دهند:

بازرسی آزبست

بازرسی آزبست، حیاتی است و باید قبل از تغییر هر قسمت از ساختمان انجام شود. این بازرسی باید به‌طور خاص توسط یک بازرس آزبست دارای صلاحیت انجام شود تا اطمینان حاصل شود که روال تخریب، ایمن و مطابق با استانداردهای تعیین شده خواهد بود.

مدیریت دفع زباله

مدیریت دفع زباله طبق قانون برای حفظ سلامت و ایمنی مردم و محیط زیست الزامی است. از آن‌جایی که صنعت تخریب و ساخت‌وساز یکی از عوامل تولید زباله‌های جامد است، مدیریت صحیح پسماند برای اطمینان از دفع صحیح تمام زباله‌ها و نخاله‌های ساختمانی – به ویژه مواد زائد جامد خطرناک – ضروری است.

ارزیابی ریسک

مرحله برنامه‌ریزی دقیق و جامع فرآیند تخریب، تمامی ناظران سایت و سایر پرسنل درگیر را قادر می‌سازد تا یک قدم جلوتر از پروژه باشند. در یک صنعت مستعد خطر، انجام ارزیابی ریسک در شناسایی موانع احتمالی پروژه و پرداختن به آن‌ها به‌طور فعال ضروری است. ارزیابی‌ها کمک می‌کنند تا اطمینان حاصل شود که ریسک‌های شناسایی شده بر اساس آن مدیریت می‌شوند و به‌طور قابل توجهی احتمال وقوع حوادث ناگوار را کاهش می‌دهند. ناظران تخریب همچنین می‌توانند مفهوم سلسله مراتب کنترل‌ها را در حذف خطرات و تضمین یک محیط کار ایمن برای تیم خود یکپارچه کنند.

تعامل با اعضای تیم تخریب

افراد حاضر در محل مستقیماً شاهد عملیات روزانه هستند، بنابراین بهتر می‌دانند که چه اقدامات احتیاطی باید انجام شود و کدام مسائل باید در اولویت قرار گیرند. برای ارتقای شفافیت و از بین بردن حوادث ناشی از فقدان ارتباطات مناسب، جریان ثابت ارتباط را در تیم تشویق کنید.

اجرای دستورالعمل‌های OSHA

صنعت تخریب می‌تواند با رعایت استانداردهای دقیق تخریب ارائه شده توسط OSHA از پرسنل و پروژه خود بیشتر محافظت کند. این دستورالعمل‌ها مجموعه استانداردهایی شامل منابعی برای استانداردهای تخریب اولیه و همچنین منابعی از صنعت ساخت و ساز مربوطه است.

بازرسی‌های منظم

با انجام بازرسی‌های منظم، اطمینان حاصل کنید که تمام استانداردها، رویه‌ها و مقررات رعایت شده و به‌طور مداوم اجرا می‌شوند. این امر به حفظ انطباق کارمندان کمک می‌کند و تیم‌ها را قادر می‌سازد تا مشکلات شناسایی شده را قبل از تأثیر منفی بر پروژه برطرف کنند.

جدول ایمنی تخریب ساختمان

اقدامات کنترلی	توضیحات
بازرسی آزبست	انجام بازرسی توسط بازرس آزبست مجاز قبل از هرگونه تغییر در ساختمان برای اطمینان از عدم وجود آزبست و رعایت استانداردهای ایمنی
مدیریت دفع زباله	اجرای مدیریت صحیح پسماند برای حفظ سلامت و ایمنی محیط زیست و جلوگیری از تأثیرات مخرب زباله‌های ساختمانی
ارزیابی ریسک	انجام ارزیابی دقیق ریسک‌ها به منظور شناسایی و مدیریت موانع احتمالی و کاهش احتمال وقوع حوادث ناگوار
تعامل با اعضای تیم	تشویق به تعامل فعال با اعضای تیم تخریب برای افزایش شفافیت و جلوگیری از حوادث ناگوار ناشی از فقدان ارتباطات
اجرای دستورالعمل‌های OSHA	رعایت دستورالعمل‌های ارائه شده توسط اداره ایمنی و بهداشت حرفه‌ای برای محافظت از پرسنل و پروژه در صنعت تخریب
بازرسی‌های منظم	انجام بازرسی‌های منظم برای بررسی رعایت استانداردها، رویه‌ها و مقررات و اطمینان از انطباق کارمندان و رفع مشکلات شناسایی شده به منظور جلوگیری از تأثیرات منفی بر پروژه و کاهش ریسک‌های ایمنی و محیطی

 

سخن پایانی

تخریب ساختمان بتنی یا غیربتنی باید طبق یک پروسه استاندارد انجام شود. آگاهی از این‌که عملیات تخریب ساختمان باید از کجا شروع شود، مهم است. همچنین باید مراحل تخریب ساختمان از ابتدا تا انتها ساده شود تا احتمال حوادث مربوط به تخریب کاهش یابد. با استفاده از چک لیست تخریب ساختمان و فرم‌های دیجیتال، بازرسی‌های آزبست، بازرسی‌های مدیریت زباله، ارزیابی ریسک و بازرسی روزانه محل، فرایند تخریب طبق اصول تخریب ساختمان فرسوده و با نظم و ترتیب انجام خواهد شد و کمترین آسیب را در پی خواهد داشت.