ایران به دلیل وجود معادن غنی آهن به عنوان یکی از تولیدکنندگان اصلی آهن و فولاد در دنیا شناخته می‌شود. اما با توجه به گستردگی ایران و قرار گرفتن تولیدکنندگان اصلی آهن و فولاد در مرکز و جنوب غربی کشور، وجود تولیدکننده ای در شرق کشور نیز مورد نیاز بوده است. به همین علت کارخانه فولاد خراسان در دو دهه پیش تاسیس می‌شود.
امروزه شرکت مجتمع فولاد خراسان به یکی از برترین تولید کننده‌های فولاد در کشور تبدیل شده است و پس از مجتمع فولاد اصفهان و خوزستان نقش مهمی در تولید فولاد کشور و صادرات برعهده دارد. محصولات این شرکت که بیشتر با نام فولاد نیشابور شناخته می‌شوند، علاوه بر تامین نیاز داخل، بخشی از نیاز کشورهای همسایه را نیز برآورده می‌کنند.
به دلیل اهمیت مجتمع فولاد خراسان در صنعت فولاد کشور، در این مقاله شما را بیشتر با این کارخانه و محصولاتش آشنا خواهیم کرد.
تاریخچه شرکت مجتمع فولاد خراسان
ایده نخست احداث کارخانه فولاد خراسان به دهه 1350 برمی‌گردد. در سال 1356 برای ایجاد یک واحد نورد مختص مقاطع ساختمانی و روش احیاء در نیشابور موافقت‌های لازم انجام می‌گیرد. اما به دلیل انقلاب اسلامی این پروژه برای چندین سال متوقف می‌شود تا در سال 1362 مورد بازبینی قرار می‌گیرد و احداث پروژه‌ای بزرگ‌تر با ظرفیت سالانه 1.8 میلیون تن در دستورکار قرار می‌گیرد.
درگام بعدی مطالعات مکان یابی و مهندسی به کمک یک شرکت ژاپنی در منطقه خراسان بزرگ انجام می‌شود. این مطالعات 6 سال به طول می‌انجامد تا در نهایت منطقه ای در 15 کیلومتری شمال غرب شهر نیشابور به عنوان محل احداث کارخانه انتخاب می‌شود. سپس زمین مورد نیاز برای احداث کارخانه با تملک 1400 هکتار زمین تامین می‌شود. درنهایت مجتمع فولاد خراسان در سال 1369 با سرمایه اولیه 1.5 میلیارد ریال با همکاری شرکت فولاد ملی ایران و بانک سپه، تاسیس می‌شود. اما تجهیز و راه اندازی کارخانه فولاد خراسان تا سال 1381 به طول می‌انجامد.
در حال حاضر که بیش از دو دهه از فعالیت این مجتمع تولید کننده فولاد می‌گذرد، کارخانه فولاد خراسان (نیشابور) موفق شده است به سومین تولید کننده فولاد در کشور تبدیل شود.
این مجتمع فعالیت‌های زیادی در زمینه توسعه فناوری و به‌روزرسانی نحوه ساخت انواع مقاطع فلزی انجام می‌دهد. همین باعث شده است که نام فولاد خراسان یکی از آشناترین‌ها در دنیا و حتی بازارهای جهانی تبدیل شود.
بخش‌های تولیدی این کارخانه بسیار بزرگ هستند. قطعاً اشتغال سازی برای طیف وسیعی از جوانان این مرزوبوم بخصوص ساکنین استان خراسان رضوی از برکات شکل‌گیری این مجموعه است. امروزه این کارخانه توانسته برای بیش از 6500 نفر به‌صورت مستقیم و 26 هزار نفر به‌صورت غیرمستقیم اشتغال زایی نماید. با توجه به برنامه‌های توسعه ای مجتمع فولاد خراسان این شرکت می‌تواند تضمین کننده یک آینده روشن برای تجارت و اقتصاد کشور در عرصه کاریابی و رشد و پیشرفت اقتصادی باشد.
آشنایی با هیئت مدیره و سهامداران شرکت مجتمع فولاد خراسان
در بین اعضای هیئت‌مدیره این کارخانه نام حسین امینی، رئیس هیئت‌مدیره. کسری غفوری مدیرعامل و نایب‌رئیس هیئت‌مدیره، سید احمد لطفی آشتیانی و عزیز اکبریان به‌عنوان اصلی‌ترین اعضای هیئت‌مدیره به چشم می‌خورد. ضمن این که علی‌اکبر لبافی فریز نیز یکی دیگر از اعضای هیئت‌مدیره مجتمع فولاد خراسان می‌باشد. که مدتی‌است نام او در چارت سازمانی این شرکت تولیدی به چشم می‌خورد. این شرکت مدت‌هاست که به دریافت افتخاراتی در عرصه‌های تولید بر خود می‌بالد. در این مورد باید عرض کنیم که رکوردشکنی در پویش‌های نیک اندیشانه جمع‌آوری 814 میلیون و 700 هزار تومان برای آزادی زندانیان از جمله اصلی‌ترین کارهای خداپسندانه مجموعه فولاد خرسان است.
کسب عنوان بنگاه ممتاز وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی از جمله دیگر مواردی است که نشان می‌دهد این شرکت در عرصه تولید، یکی از برجسته‌ترین، نام‌آورترین و موفق‌ترین‌هاست.
آدرس بخش فروش و هلدینگ این مجموعه:
مشهد، بلوار فلسطین، بین فلسطین 5 و 7
وب‌سایت: http://www.khorasansteel.com/
سهامداران مجموعه نیشابور (فولاد خراسان)
از جمله اصلی‌ترین سهامداران این کارخانه می‌توان به شرکت نوین الکترود اردکان. بورس کالای ایران، صنایع آهن و فولاد طول اشاره کرد. ضمن این که مجموع فولاد خراسان دارای واحدهای تابعه‌ای به نام‌های شرکت بین‌المللی تولید و توسعه مواد فلزی (ایمپادکو)، شرکت تهیه و تولید مواد معدنی شرق کشور و شرکت کشت، صنعت مروارید دشت اسلامی می‌باشد.
خط تولید شرکت مجتمع فولاد خراسان
شرکت فولاد خراسان که گسترده‌ترین واحد تولید فولاد در شرق کشور به حساب می‌آید از 18 واحد مختلف تشکیل شده است. واحدهای گندله سازی، ذوب، احیاء مستقیم، نورد و ریخته‌گری، 5 واحد اصلی این مجتمع تولیدی هستند و 13 واحد دیگر به عنوان پشتیبان و انجام دهنده کارهای فرعی عمل می‌نمایند.
ظرفیت تولید فولاد خام کارخانه فولاد خراسان 4.1 میلیون تن در سال است. واحد نورد مقاطع و کارخانه فولادسازی شماره 1 و 2 به ترتیب ظرفیت تولید سالانه 600 هزار تن و 1.4 میلیون تن را دارند. واحدهای ذوب و ریخته گری این مجتمع نیز با ظرفیت ۶۳۰ هزار تن مشغول تولید هستند.
واحد احیاء مستقیم که در دو فاز در سالهای 1388 و 1396 به چرخه کارخانه فولاد خراسان اضافه شده اند به ترتیب با ظرفیت‌های ۸۰۰ هزار تن و 720 هزار تن در سال مشغول به تولید هستند. آخرین واحد اصلی که در مجتمع فولاد خراسان توسعه پیدا کرده است، واحد گندله سازی می‌باشد. این واحد در سال 1397 با ظرفیت 2.5 میلیون تن تاسیس شده است.
در حال حاضر مجتمع فولاد خراسان اهداف توسعه ای جدیدی برای راه اندازی واحدهای تولیدی دیگری را در دستور کار خود دارد که می‌توان به احداث یک کارخانه کنسانتره 2.5 میلیون تنی در منطقه سنگان خواف و احداث فاز سوم این مجتمع در استان خراسان رضوی با ظرفیت تولید 1.4 میلیون تن در سال اشاره کرد.
آشنایی با محصولات فولاد خراسان
کارخانه فولاد خراسان (نیشابور) با ایجاد یک چرخه تولید کامل، با شروع از سنگ آهن تا تبدیل آن به محصولات فولادی، سبدی متنوع از محصولات فولادی را به بازار عرضه می‌کند. از جمله اصلی‌ترین محصولات مجتمع فولاد خراسان می‌توان به گندله آهن، اکسیژن صنعتی، انواع شمش‌های فولادی به روش ساخت ساده کربنی و کم آلیاژ، تسمه نوار نورد گرم، مقاطع فولادی ساده کربنی (ناودانی U شکل)، نبشی، پروفیل‌های فولاد آلیاژی، آهن اسفنجی به شکل گنده و کلوخه و میلگرد آجدار به‌صورت کلاف یا شاخه‌ای از جنس فولاد ساده کربنی اشاره کرد.
در ادامه به بررسی دقیق تر مهم ترین محصولات این شرکت خواهیم پرداخت.
میلگرد ساده خراسان
میلگرد ساده مجتمع فولاد خراسان با استاندارد 3132 و با علامت مشخصه 240 و در سایزهای 10 تا 50، با مقاومت کششی 360 و تنش تسلیم 240 تهیه و تولید می‌شود. این میلگرد با عنوان تجاری میلگرد ساده نیشابور در بازار شناخته می‌شود و علامت اختصاری KSC بر روی آن حک شده است. بهتر است به هنگام خرید میلگرد به آن توجه کنید. این میلگرد از بهترین و با کیفیت ترین میلگردهای موجود در بازار است. قیمت میلگرد فولاد خراسان (نیشابور) تحت تاثیر نوسان قیمت ارز است و قیمت ثابتی ندارد. می‌توانید با مراجعه به سایت پیوان قیمت میلگرد را به صورت لحظه ای ببینید.
میلگرد آجدار نیشابور
علاوه بر میلگرد ساده مجتمع فولاد خراسان، میلگرد آجدار را در دو نوع آجدار جناقی و مرکب نیز تولید می‌کند. میلگرد آجدار نیشابور در سایزهای 10 تا 32 و با مقاومت کششی 600-500 و تنش تسلیم 400-340 تحت استاندارد ملی 3132 تهیه و به بازار مصرفی عرضه می‌شود. قیمت میلگرد آجدار فولاد خراسان نیز تحت تاثیر نوسان قیمت ارز و نوسانات بازار آهن قرار دارد. با مراجعه به سایت پیوان می‌توانید قیمت روز میلگرد آجدار کارخانه‌های مختلف از جمله کارخانه فولاد خراسان (نیشابور) را مشاهده کنید و با یکدیگر مقایسه نمایید.
شمش آهن خراسان
از آنجایی که شمش آهن ماده اولیه مهم صنایع پایین دستی به‌حساب می‌آید، مجتمع فولاد خراسان برای تکمیل چرخه تولید خود این محصول را نیز تولید می‌کند. شمش آهن به‌صورت آلیاژی و یا خالص پس از قرارگرفتن در برابر حرارت‌های شدید و بلوک‌های مشخص تولید می‌شود. در واقع اولین محصول سنگ آهن است که قابل‌حمل و جابه‌جایی بوده و از آن مواد فولادی و مقاطع و پروفیل‌های زیادی به دست می‌آید.
شمش تولیدی کارخانه فولاد خراسان در سایزهای ۱۳۰*۱۳۰ تا ۱۵۰*۱۵۰ در طول ۱۲۰۰۰ میلیمتر به بازار عرضه می‌شو و ترکیبات شیمیایی آن به صورت ۳۵/۰-۲۵/۰ کربن، ۳۰/۰-۱۵/۰ سیلیسیم، ۸۰/۰- ۵۰/۰ منگنز، بیش از ۰۴۵/۰ فسفر و گوگرد و بیش از ۳۰/۰ مس و کروم و نیکل است.
آهن اسفنجی نیشابور (فولاد خراسان)
آهن اسفنجی نیز یکی دیگر از مهم‌ترین، اساسی‌ترین و برجسته‌ترین تولیدات مجتمع فولاد خراسان است که از احیای مستقیم سنگ‌آهن تولید می‌شود. و منظور از سنگ‌آهن در واقع همان بخش گندله‌سازی است. از جمله اصلی‌ترین کاربردهای آن می‌توان به استفاده در کوره‌های القایی اشاره کرد. می‌توان گفت که آهن اسفنجی در کوره‌های القایی قادر خواهد بود که تا 50 درصد جایگزین قراضه‌ها شود. ولی کاربرد اصلی آن نیازمند بهره‌گیری از داش فنی و همین‌طور تجربه سال‌ها تولید می‌باشد. در واقع مجتمع فولاد خراسان این کار را به بهترین شکل ممکن انجام می‌دهد و یکی از برجسته‌ترین نام‌ها در این زمینه است.
ترکیب شیمیایی آهن اسفنجی تولیدی کارخانه فولاد خراسان، شامل ۸۰/۰ آهن و به طور متوسط به میزان ۸/۱ کربن و ۰۱/۰ گوگرد است. آهن اسفنجی تولید شده در این کارخانه تحت آزمایش‌های مختلفی قرار می‌گیرد که می‌توان به آزمایش‌های ISIRI 980 برای تست میزان آب، ISIRI 12173-1 و isiri 14242 برای تست آهن و ISIRI 14769 برای تست کربن و گوگرد اشاره کرد.
نبشی فولاد خراسان
یکی دیگر از محصولات مهمی که هم در ساختمان‌سازی و هم در صنعت کاربرد زیادی دارد نبشی است. به همین علت مجتمع فولاد خراسان تولید نبشی را نیز در دستور کار خود قرار داده است. نبشی‌های بال مساوی ساخته شده توسط این شرکت در اندازه‌های 25*25*3 تا 60*60*7 با وزن هر متر مربع بین ۱۳/۱ تا ۰۹/۷ کیلوگرم به بازار عرضه می‌شود.
نبشی‌های این شرکت به دلیل کیفیت بالا وارد بازار صادرات به کشورهای حوزه خلیج‌فارس و همسایه نیز می‌شوند. البته در مورد رقم دقیق میزان صادرات مجتمع فولاد خراسان اطلاعات دقیقی در دسترس نیست.
ناودانی فولاد خراسان
در کنار نبشی، محصول مهم دیگری که در صنایع مختلف کاربرد دارد، ناودانی است. ناودانی تولیدی کارخانه فولاد خراسان به صورت بال شیب‌دار با اندازه‌های 30*30*15 تا 60*60* 30 و بر اساس استاندارد DIN 1026 تهیه می‌شود و با وزن هر متر ۷۴/۱ تا ۰۷/۵ کیلوگرم به بازار عرضه می‌شود.
شش گوش و چهارگوش
دو محصول تولیدی دیگر در مجتمع فولاد خراسان شش گوش و چهارگوش هستند. شش گوش تولیدی این شرکت بر اساس استاندارد DIN 1015 تولید می‌شود و طول اسمی‌آن بین ۱۵ تا ۵/۳۷ میلیمتر است. چهارگوش‌های تولیدی کارخانه فولاد خراسان نیز در طول ۱۰ تا ۴۰ میلیمتر و بر مبنای استاندارد DIN 1014 به بازار عرضه می‌شوند.
تسمه‌های فولاد خراسان
تسمه‌های تولید شده توسط مجتمع فولاد خراسان یکی دیگر از مواردی هستند که ترجیح دادیم حتماً به آنها اشاره‌ای داشته باشیم. در واقع این تسمه‌ها با پهنای 25 تا 100 میلیمتر و با استانداردهای DIN 1017 تولید می‌شوند. تسمه شش گوش و چهارگوش مجتمع نیشابور (فولاد خراسان) نیز با طول 15 تا 5.37 سانتی متر. باز هم مطابق استاندارد DIN 1015 ساخته خواهد شد. که اگر در مورد این بازار اطلاعات دقیقی داشته باشید، می‌دانید که این محصول سطح کیفی بالایی دارد و ارزش آن در بازارهای جهانی بسیار بالاست.
استانداردها، ارزش‌ها مجتمع فولاد خراسان
هدف اصلی احداث کارخانه فولاد خراسان خودکفایی صنعتی و رفع وابستگی به محصولات استراتژیک با بهره گیری از پیشرفته ترین تکنولوژی و استانداردهای ملی و بین المللی بوده است. به همین جهت مجتمع فولاد خراسان سعی نموده است با بهره گیری از تکنولوژی‌های نوین، محصولاتی با کیفیت و منطبق بر استانداردهای معتبر جهانی به بازار عرضه نماید. استانداردهایی که این شرکت از آنها پیروی می‌نماید عبارتند از:
- سیستم مدیریت کیفیت ISO 90001
- سیستم مدیریت زیست محیطی ISO 14001
- سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی OHSAS 1800
- سیستم مدیریت کیفیت آموزش ISO 10015
- سیستم مدیریت کیفیت آزمایشگاهی ISO/ICE 17025
- سیستم مدیریت انرژی ISO 50001
- نظام تعالی سازمانی EFQM
- سیستم مدیریت رضایت مشتری ISO 10004
- سیستم مدیریت شکایت مشتری ISO 10002
پیروی از این استانداردها در کنار توجه به بهره وری جایزه‌های ملی بهره وری و تعالی سازمانی در سال ۱۳۸۹، تندیس واحد نمونه صنعتی کشور سال ۱۳۹۰، تندیس واحد نمونه ملی استاندارد ۱۳۹۱، لوح واحد نمونه بهره ور ایمیدرو در سال ۱۳۹۱، واحد تولیدی نمونه استاندارد سال ۱۳۹۱، تندیس برند برتر سال ۱۳۹۲، تندیس مدیریت مالی سالهای ۱۳۹۱ تا ۱۳۹۳ و غیره را برای این شرکت به ارمغان آورده است.
فرصت‌های پیش روی فولاد خراسان
با توجه به کیفیت محصولات شرکت مجتمع فولاد خراسان و قرارگیری آن در شرق کشور انتظار می‌رود که این شرکت موقعیت صادراتی بسیار خوبی را در آینده کسب کند. همچنین اتصال این شرکت به خطوط ریلی می‌تواند به عرضه هر چه بهتر و ارزان تر محصولات کارخانه فولاد خراسان به بازار داخل و خارج کشور کمک نماید.
نحوه خرید محصولات فولاد خراسان
مانند سایر شرکت‌های تولید کننده فولاد، شرکت مجتمع فولاد خراسان نیز محصولات خود را در بورس کالا عرضه می‌کند. بنابراین یک روش خرید محصولات این شرکت، خرید مستقیم از بورس است. اما این روش معایب زیادی دارد از جمله اینکه بسیار زمان بر است و امکان خرید در مقدارهای کم در آن وجود ندارد. به همین جهت پیشنهاد می‌شود برای خرید محصولات کارخانه فولاد خراسان از شرکت‌های عرضه کننده آهن آلات معتبر مانند پیوان استفاده نمایید.
