در سال ۱۳۶۲، با هدف توسعه صنعتی و بهره‌گیری از ظرفیت‌های بالقوه منطقه، مطالعات جامعی برای احداث یک مجتمع فولادسازی با ظرفیت ۱.۸ میلیون تن در سال آغاز شد. پس از انجام مطالعات مهندسی و مکان‌یابی توسط شرکت کوبه استیل ژاپن، در سال ۱۳۶۸، محل اجرای طرح در ۱۵ کیلومتری شمال‌غرب نیشابور تعیین و عملیات تملک ۱۴۰۰ هکتار زمین و آماده‌سازی سایت آغاز گردید.
«مجتمع فولاد خراسان» که از سال ۱۳۸۰ فعالیت رسمی خود را آغاز کرده، امروز به عنوان بزرگ‌ترین قطب صنعتی شرق کشور شناخته می‌شود. این شرکت در راستای سیاست‌های اقتصادی دولت در زمینه خودکفایی و کاهش وابستگی به محصولات استراتژیک، با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین و استانداردهای ملی و بین‌المللی، در زمینه تولید میلگرد، شمش، آهن اسفنجی و بریکت فعالیت می‌کند.
ظرفیت فعلی تولید فولاد خام این مجتمع به ۱.۴ میلیون تن در سال می‌رسد و شامل واحدهای زیر است:
کارخانه نورد با ظرفیت ۶۰۰ هزار تن در سال
دو کارخانه فولادسازی با مجموع ظرفیت ۱.۴ میلیون تن
دو واحد تولید آهن اسفنجی با ظرفیت ۱.۶ میلیون تن
کارخانه گندله‌سازی با ظرفیت ۲.۵ میلیون تن در سال
این مجموعه با ایجاد اشتغال مستقیم برای بیش از ۵ هزار نفر، نقش مهمی در تأمین نیازهای صنایع ساختمانی، عمرانی و نوردکاری کشور ایفا می‌کند.
هم‌اکنون نیز طرح احداث واحد تغلیظ سنگ آهن (کنسانتره‌سازی) با ظرفیت ۲.۵ میلیون تن در سال در منطقه سنگان در دست اجراست که گامی مهم در توسعه زنجیره تولید فولاد کشور به‌شمار می‌آید.
محصولات تولیدی فولاد خراسان
جدول جامع مشخصات محصولات تولیدی مجتمع فولاد خراسان در زیر ارائه شده است:
ماده اولیه برای تولید میلگرد، نبشی، ناودانی و پروفیل‌های فولادی
استاندارد ملی ایران شماره 1735، ASTM A6
آهن اسفنجی
گرانول – ابعاد مناسب شارژ در کوره
کیفیت احیای مستقیم (DRI با Fe > 90%)
شارژ کوره‌های القایی یا قوس الکتریکی، جایگزین ۵۰٪ قراضه
استاندارد ISIRI 980، ISIRI 12173-1، ISIRI 14242
بریکت
فشرده‌شده – قالب سرد یا گرم
بریکت سرد (CBI) یا بریکت گرم (HBI)
شارژ کوره‌ها، کاهش مصرف قراضه، صادرات
استاندارد ISIRI 12962، ASTM A559
گندله سنگ‌آهن
گرانول کروی – قطر حدود ۹–۱۶ میلی‌متر
کنسانتره فشرده‌شده (Fe حدود 67%)
خوراک واحد احیای مستقیم برای تولید آهن اسفنجی
استاندارد ISIRI 11307
نبشی فولادی
25×25×3 تا 60×60×7 میلی‌متر
ST37 – ST52
اسکلت‌های فلزی، قاب‌بندی، چهارچوب، اتصال سازه‌ها
استاندارد DIN 1028، ISIRI 2598
ناودانی فولادی
30×30×15 تا 60×60×30 میلی‌متر
UPN – DIN 1026
صنایع ساختمانی، مهندسی عمران، ماشین‌آلات صنعتی
استاندارد DIN 1026
خطوط تولید و تجهیزات شرکت صبا فولاد خراسان
بیایید یک بررسی کلی از خطوط تولید فعال در این کارخانه بیندازیم:
خط تولید آهن اسفنجی (DRI): کارخانه فولاد خراسان مجهز به خط تولید آهن اسفنجی با ظرفیت حدود ۱.۶ میلیون تن در سال است. در این خط، از کوره‌های احیای مستقیم با گاز طبیعی استفاده می‌شود تا آهن اسفنجی تولید شود که ماده اولیه اصلی برای تولید فولاد به شمار می‌رود. این فناوری پیشرفته به کاهش آلایندگی و افزایش کیفیت محصول کمک می‌کند.
خط تولید فولادسازی (EAF-LF-CCM): این بخش کارخانه شامل کوره قوس الکتریکی (EAF)، کوره پاتیلی (LF) و ماشین ریخته‌گری مداوم (CCM) است که با ظرفیت سالانه حدود ۱.۴ میلیون تن، شمش فولادی با کیفیت بالا تولید می‌کند. این تجهیزات به کارخانه امکان می‌دهد فولاد را با دقت بالا و کنترل دقیق ترکیب شیمیایی تولید کند.
خط تولید گندله‌سازی: خط تولید گندله در فولاد خراسان با ظرفیت تولید ۲.۵ میلیون تن در سال فعالیت می‌کند. این خط از کنسانتره آهن و مواد افزودنی مختلف برای تولید گندله استفاده می‌کند که به عنوان ماده اولیه مهم برای کوره‌های احیای مستقیم کاربرد دارد و نقش اساسی در زنجیره تولید فولاد ایفا می‌کند.
خط تولید نورد گرم: در این خط، مقاطع فولادی مختلف مانند میلگرد، نبشی، ناودانی و تسمه با ظرفیت حدود ۶۰۰ هزار تن در سال تولید می‌شوند. تجهیزات اصلی شامل قفسه‌های نورد، سیستم‌های خنک‌کننده و دستگاه‌های صافکاری است که به تولید محصولاتی با ابعاد دقیق و کیفیت سطحی مناسب کمک می‌کنند.
خط تولید بریکت‌سازی: این خط با استفاده از دستگاه‌های مخصوص بریکت‌سازی، کنسانتره آهن را به بریکت تبدیل می‌کند که ماده اولیه مهمی برای کوره‌های احیای مستقیم محسوب می‌شود. ظرفیت تولید این خط متغیر است و بر اساس نیاز بازار تنظیم می‌شود تا بهترین بهره‌وری را داشته باشد.
تجهیزات آزمایشگاهی و کنترل کیفیت: مجتمع فولاد خراسان دارای آزمایشگاه‌های پیشرفته و همکار اداره استاندارد با گواهینامه ISO/IEC 17025 است که کنترل کیفیت محصولات را در تمام مراحل تولید انجام می‌دهد. این آزمایشگاه‌ها آزمون‌های مکانیکی، شیمیایی و ابعادی را انجام داده و تضمین می‌کنند که محصولات با استانداردهای ملی و بین‌المللی همخوانی دارند.
کنترل کیفی و آزمایشگاه‌های مجتمع فولاد خراسان
آزمایشگاه‌های موجود در شرکت فولاد خراسان به کنترل کیفی محصولات از راه های زیر میپردازند:
آزمایشگاه کنترل کیفی نورد (Rolling Mill QC & Lab): انجام آزمایش‌های مکانیکی مثل تست کشش، خمش، اندازه‌گیری ابعاد و وزن محصولات میلگرد و صدور گواهی کیفیت بر اساس استانداردهای ملی. این آزمایشگاه دارای گواهینامه ISO/IEC 17025 و گواهینامه GOST برای صادرات است.
آزمایشگاه کنترل کیفی فولادسازی (Melt Shop QC & Lab): بررسی و آنالیز شیمیایی نمونه‌های فولاد در مراحل مختلف تولید مثل کوره‌های قوس الکتریکی، پاتیلی و کنترل کیفیت شمش‌های تولیدی. این آزمایشگاه هم دارای گواهینامه ISO/IEC 17025 است.
آزمایشگاه کنترل کیفی احیاء (DRI QC & Lab): تضمین کیفیت گندله ورودی، آهن اسفنجی و بریکت تولید شده و کنترل گازهای احیا کننده در فرآیند تولید. این آزمایشگاه نیز استاندارد ISO/IEC 17025 را دارد.
آزمایشگاه کنترل کیفی گندله‌سازی (Pelletizing QC & Lab): بررسی کیفیت مواد اولیه کنسانتره و بنتونیت و همچنین کیفیت گندله‌های تولید شده در کارخانه.
آزمایشگاه کنترل کیفی مواد اولیه (Raw Material QC & Lab): کنترل کیفیت مواد اولیه‌ای مانند آهک، کک، فرومنگنز، فروسیلیس، دولومیت و فلورین که در تولید استفاده می‌شوند. این آزمایشگاه همکار اداره استاندارد است.
آزمایشگاه کنترل کیفی سیالات (Fluid QC & Lab): آزمایش کیفیت آب، پساب و روغن‌ها و گریس‌های مصرفی در کارخانه برای حفظ سلامت تجهیزات و محیط زیست. این آزمایشگاه هم دارای تاییدیه اداره استاندارد است.
دستاوردها و افتخارات کارخانه فولاد خراسان
مهم‌ترین افتخارات مجتمع فولاد خراسان شامل موارد زیر است:
صادرکننده برتر استان خراسان رضوی (چندین سال متوالی، از جمله 1401 و 1397)
حضور در فهرست 100 شرکت برتر ایران (IMI-100)
کسب تندیس‌های ملی و بین‌المللی مانند تندیس نقره‌ای دو ستاره جایزه ملی مدیریت انرژی (چند بار)، تندیس بلورین مدیریت دارایی‌های فیزیکی (3 مرتبه) و تندیس برنزین منابع انسانی C2 و C3
اخذ و تمدید گواهینامه‌های معتبر بین‌المللی از جمله ISO 45001:2018، ISO 50001، BS 4449، GOST روسیه
افتتاح پروژه‌های کلیدی مانند کارخانه گندله‌سازی (1397)، کارخانه فولادسازی شماره 2 (1396) و کارخانه اکسیژن شماره 2 و پروژه ارتقای کوره‌ها
در نوآوری و فناوری نیز کارخانه فولاد خراسان با ساخت تجهیزات تست قابل حمل توسط مهندسان داخلی موفق بوده است
ارتقاء سیستم‌های اطلاعاتی (10G به 11G)
قرار گرفتن در بین 50 شرکت فعال بورس
در زمینه فعالیت‌های اجتماعی و مسئولیت‌پذیری، کارخانه فولاد خراسان در آزادی زندانیان جرایم غیر عمد و احداث تصفیه‌خانه شهری با استفاده از پساب نیشابور فعالیت داشته است.
صادرات کارخانه فولاد خراسان
این شرکت به کشورهای ترکیه، قزاقستان، افغانستان، آسیای جنوب شرقی صادرات دارد.
اطلاعات تماس
آدرس کارخانه: نیشابور، کیلومتر 15 جاده نیشابور به شهر فیروزه – صندوق پستی: 488 – کد پستی: 9319713139
