زانو جوشی چیست؟ بررسی کامل انواع زانو جوشی و کاربرد آن

زانوجوشی چیست؟همان‌طور که می‌دانید، در صنایع مختلف برای انتقال سیالات به طور گسترده از لوله‌های فولادی بهره‌برداری می‌شود. گاهی اوقات، برای تسهیل جریان سیالات و تحقق طراحی‌های خاص، نیاز است که خطوط لوله در زاویه‌هایی معین و دقیق قرار گیرند. یکی از راه‌حل‌های مؤثر برای ایجاد این خمیدگی‌ها و تنظیم زوایا، استفاده از زانو جوشی است. در این مقاله، به بررسی ویژگی‌ها و انواع مختلف زانو جوشی خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید تا در پایان این سفر اطلاعاتی جامع و کامل در مورد این ابزار مهم کسب کنید.

معرفی زانو جوشی

زانو جوشی لوله ای است که بین دو لوله یا تیوب بلند نصب می گردد و معمولاً با زاویه های مختلف ۴۵ یا ۹۰ درجه موجب تغییر جهت سیال می گردد و در صورتی که دو انتهای لوله از نظر اندازه متفاوت باشد به زانوی به کا رفته در آهن زانوی کاهنده می گویند.

انواع زانو جوشی بر حسب زاویه

زانوهای جوشی بر اساس زاویه‌ی انحنای خود در سه دسته اصلی تقسیم‌بندی می‌شوند که هر یک با ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود در لوله‌کشی‌های صنعتی و ساختمانی مورد استفاده قرار می‌گیرند:

زانو جوشی 45 درجه

این نوع زانو برای ایجاد تغییر جهت‌های ملایم در مسیر لوله‌کشی به کار می‌رود و به دومین گزینه محبوب پس از زانوهای 90 درجه تبدیل شده است. زانو جوشی 45 درجه در دو مدل شعاع بلند و شعاع کوتاه تولید می‌شود. مدل شعاع بلند آن برای انتقال سیالات با درجه 45 و با اصطکاک کمتر مناسب است و به‌ویژه در صنایعی مانند صنایع غذایی، الکترونیکی و کشاورزی کاربرد دارد. نوع شعاع کوتاه این زانو، با اندازه کوچکتر و در فضاهای محدود، برای اتصالات متنوع و خطوط لوله تهویه هوا و شیمیایی به کار می‌رود.

زانو جوشی 90 درجه

از پرکاربردترین و شناخته‌شده‌ترین انواع زانو جوشی، زانو 90 درجه است که با نام زانوی عمودی نیز شناخته می‌شود. این زانو به دلیل زاویه عمودی خود، در ساخت و سازهای فولادی بسیار رایج است و به دو نوع شعاع بلند و شعاع کوتاه تقسیم می‌شود. زانو 90 درجه با شعاع بلند برای اتصالات شیلنگ به پمپ و سایر کاربردها در نظر گرفته شده است، در حالی که نوع شعاع کوتاه آن، که به فضای کمتری نیاز دارد، در مواقعی که فضای محدود است استفاده می‌شود.

زانو جوشی 180 درجه

برای تغییر مسیر رفت و برگشت سیالات در خطوط لوله که به موازات یکدیگر قرار دارند، زانو جوشی 180 درجه به کار می‌رود. این نوع زانو که به شکل U انگلیسی است، به لوله‌ها امکان می‌دهد تا با تغییر زاویه 180 درجه به مسیر خود ادامه دهند. استفاده از زانو جوشی 180 درجه موجب کاهش فشار در خطوط لوله می‌شود و در سیستم‌های رسوب‌گذاری و تلاطم پایین به کار می‌رود.

انواع اتصالات زانو جوشی

در خطوط لوله، نوع اتصال می‌تواند به صورت‌های مختلفی انجام شود که برای تغییر مسیرها و انطباق با نیازهای خاص، انتخاب زانو جوشی مناسب از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. زانوهای جوشی به‌طور کلی بر اساس نوع اتصال به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند که هر یک ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند:

زانو جوشی لب به لب

این نوع زانو جوشی به شیوه‌ای مستقیم و بدون واسطه به لوله فولادی متصل می‌شود. زانو جوشی لب به لب از طریق عملیات پرس گرم یا فورجینگ تولید می‌شود و به همین دلیل، برای خطوط لوله‌ای با فشار و دمای بالا، انتخابی ایده‌آل است. جوش مستقیم این نوع زانو جوشی، استحکام و دوام بالایی را در شرایط سخت تضمین می‌کند.

زانو جوشی سوکتی

زانو جوشی سوکتی دارای ناحیه‌ای به شکل ذوزنقه است که به طور ویژه برای اتصالات جوش داده شده طراحی شده است. در این نوع زانو، انتهای لوله به دقت در ناحیه ذوزنقه‌ای شکل قرار می‌گیرد و جوشکاری می‌شود. از آن‌جایی که قطر این زانو باید با قطر بیرونی لوله کاملاً مطابقت داشته باشد، این نوع زانو جوشی برای تأمین اتصال محکم و بدون نشتی بسیار مناسب است.

زانو جوشی رزوه‌دار

زانو جوشی رزوه‌دار، مشابه زانو جوشی سوکتی است، اما با تفاوتی کلیدی: سطح داخلی ناحیه ذوزنقه‌ای به کمک ماشین‌کاری به رزوه تبدیل می‌شود. این ویژگی، نصب و باز کردن زانو جوشی رزوه‌دار را بسیار آسان‌تر کرده و آن را برای تعمیر و نگه‌داری خطوط لوله در شرایط مختلف بسیار مناسب می‌سازد.

دسته‌بندی زانو جوشی بر اساس مواد تشکیل دهنده

ماده سازنده زانو جوش‌ها می‌تواند به سه نوع اصلی تقسیم شود که هر یک ویژگی‌های خاص خود را دارند:

زانو جوش فولاد ضد زنگ

زانو جوش‌های ساخته شده از فولاد ضد زنگ به دلیل مقاومت بی‌نظیرشان در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی، در محیط‌های شیمیایی، خطوط لوله آب و گاز و دیگر موارد مشابه به کار می‌روند. این زانو جوش‌ها در صنایع غذایی، بهداشتی و دریایی کاربرد گسترده‌ای دارند و معمولاً در زوایای 90 و 45 درجه تولید می‌شوند.

زانو جوش فولاد کربنی

این نوع زانو جوش بر اساس استانداردهای مشخص مانند ASTM 234 WPB و ASTM A420 WPL6 تولید می‌شود. فولاد کربنی برای ساخت زانو جوش‌ها با مقاومت مناسب و هزینه اقتصادی، به کار می‌رود و در انواع مختلف پروژه‌ها و خطوط لوله استفاده می‌شود.

زانو جوش فولاد آلیاژی

زانو جوش‌های فولاد آلیاژی در دو حالت تولید می‌شوند. در حالت اول، قطعات فولادی با تغییر سطح مقطع به شکل لوله در محیط‌های پرفشار مورد استفاده قرار می‌گیرند و می‌توانند به چهار زانو با زاویه 90 درجه یا شش زانو با زاویه 60 درجه تقسیم شوند. در حالت دوم، لوله‌ها به صورت درزدار یا بدون درز تهیه شده و پس از قرار گرفتن در معرض گرما، در درجات مختلف قالب‌گیری می‌شوند.

انواع زانو جوشی بر اساس ساختار تولید

زانو جوش درزدار

در این روش، لبه‌های ورق‌های فولادی با استفاده از الکترود و جریان الکتریکی قوی ذوب شده و به یکدیگر جوش داده می‌شود. این فرایند موجب تولید زانو جوش‌هایی با کیفیت مناسب برای کاربردهای مختلف می‌گردد.

زانو جوش مانیسمان

در زانو جوش‌های مانیسمان، از آلیاژ و مواد اولیه بدون درز استفاده می‌شود. با ایجاد یک سوراخ از وسط استوانه فولاد ضد زنگ، لوله‌ها به شکل زانو در می‌آیند.

فرآیند تولید زانو جوش

زانو جوش‌ها از طریق دو روش نورد سرد و نورد گرم تولید می‌شوند. در روش نورد سرد، لوله‌های برش داده شده به قالب‌های مخصوص منتقل شده و با استفاده از سنبه و دستگاه پرس شکل می‌گیرند. این روش هزینه پایین‌تری دارد اما ممکن است با مشکلاتی نظیر سطح ناهمگن و ترک خوردگی مواجه شود.

در روش نورد گرم، لوله‌های برش خورده در اندازه‌های مناسب وارد قالب‌های داغ می‌شوند و با استفاده از دستگاه مندرل و کوره، فرم مناسب به لوله‌ها داده می‌شود. این روش هزینه‌برتر و زمان‌برتر است، اما کیفیت بالاتری را در نتیجه تولید می‌کند. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره نورد فولاد به مقالات جامع پیوان مراجعه کنید.

جمع بندی

زانو جوشی یکی از اجزای کلیدی در سیستم‌های لوله‌کشی است که برای تغییر مسیر خطوط لوله به کار می‌رود. این قطعات فولادی با توجه به نیازهای خاص پروژه، در انواع و اشکال مختلفی تولید می‌شوند. بر اساس زاویه تغییر مسیر، زانوهای جوشی به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند: زانو جوشی 45 درجه، 90 درجه، و 180 درجه. هر کدام از این انواع به‌طور خاص برای کاربردهای متفاوت و شرایط مختلف طراحی شده‌اند تا به بهترین شکل ممکن عملکرد سیستم لوله‌کشی را بهینه کنند.

از نظر ساختار، زانو جوشی می‌تواند شامل انواع درزدار و مانیسمان باشد، با متریال‌هایی همچون فولاد ضد زنگ، فولاد کربنی، و فولاد آلیاژی که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. این تنوع در انواع زانو جوشی به مهندسان و پیمانکاران این امکان را می‌دهد که مناسب‌ترین گزینه را بر اساس نیازهای فنی و شرایط عملیاتی خود انتخاب کنند.

برای تأمین انواع چوب و آهن الات با کیفیت و با مناسب‌ترین قیمت، پیوان، با تخصص در فروش آهن‌آلات، انتخابی ایده‌آل است. برای دریافت اطلاعات بیشتر و استعلام قیمت، می‌توانید به وب‌سایت شرکت پیوان مراجعه کرده یا با شماره 45171_021 تماس بگیرید. تیم حرفه‌ای پیوان آماده است تا با ارائه مشاوره و خدمات تخصصی، نیازهای شما را به بهترین نحو برآورده سازد.