کاربرد حدیده‌کاری در صنایع مختلف

ممکن است برای شما در مورد کاربرد حدیده‌کاری و همین‌طور دلیل استفاده از آن سوال مطرح شود و یا این که به دنبال انواع روش‌ها و استانداردهای این پروسه باشید. البته اجازه دهید پیش از هر چیزی در مورد مفهوم حدیده صحبت کنیم. این کلمه عبارتی عربی است و ریشه‌ای مرتبط با آهن دارد. در واقع منظور یک پروسه در آهن‌کاری است. وقتی فلزات در حالت میله هستند، عملیات براده برداری روی آن‌ها صورت می‌گیرد. در این وضعیت لوازمی مانند پیچ و… از آن ساخته می‌شوند. به این کار حدیده‌کاری می‌گویند.

در اصل به عملیاتی گفته می‌شود که به‌منظور رزوه کاری پیچ یا لوله انجام می‌شود. این عملیات برای براده برداری در سطح خارجی انواع ابزارآلات صورت می‌پذیرد. ضمن این که دستگاه‌های مخصوص حدیده اری وجود دارند که از فولاد کم‌کربن ساخته می‌شوند. استیل 306 و 406 از جمله مهم‌ترین و متداول‌ترین‌ها در این زمینه هستند.

انواع روش‌های کاربرد حدیده‌کاری

معمولاً کاربرد حدیده‌کاری سبب می‌شود که نوع اجرای آن متفاوت باشد. به‌طورکلی دو روش دستی و ماشینی برای انجام انواع پروسه‌های حدیده‌کاری در نظر گرفته می‌شود. اولین نوعی که در خصوص آن صحبت می‌کنیم حدیده‌کاری دستی است.

نحوه حدیده‌کاری دستی

مدل دستی برای ساخت پیچ‌ها استفاده می‌شود. اول‌ازهمه بر اساس کاربرد حدیده‌کاری باید میله فلزی متناسب را انتخاب کنید. در مرحله بعدی قطر میله‌ها باید در مقایسه با قطر بزرگ پیچ مقدار کم‌تری باشد تا در هنگام اجرای حدیده، نیروی برشی به‌اندازه کافی اعمال شود. در این صورت می‌توان انتظار داشت که دندانه‌ها به سمت خارج فشرده می‌شوند. برای انتخاب قطر مناسب میله بر اساس کاربرد حدیده‌کاری، باید از فرمول خاصی استفاده کرد. در این فرمول قطر میله برابر با کسر قطر بزرگ پیچ بر حسب میلیمتر با واحد d از حاصل‌ضرب یک‌دهم در گام پیچ بر حسب میلیمتر p خواهد بود.

علاوه‌برآن سر میله هم باید حداقل به‌اندازه قطر کوچک پیچ و تحت زاویه 45 درجه پخ زده شود. در این صورت می‌توان انتظار داشت که به‌راحتی با کار درگیر شده و از طرفی این موضوع نیز مهم است که حدیده دچار کجی نشود. پس از آماده‌کردن این پروسه، باید با استفاده از لب گیره مناسب آن رابه صورت عمود در داخل گیره ثابت نگه داشت. در بخش بعدی باید دسته حدید را به شکلی گرفت که اعمال نیرو به‌صورت یکنواخت و گردشی انجام گردد. بعدازاین که حدیده جا می‌افتد باید از گونیا استفاده کرد. و نسبت به عمود بودن حدیده در امتداد به محور پیچ نیز از چند بخش و طرف اطمینان حاصل کرد. برای جلوگیری از خراب‌شدن دندانه‌های ایجاد شه در اثر حدیده‌کاری، مطلوب است که باید حدیده را در هر نیم دور حرکت دورانی، کمی به جهت برعکس چرخاند.

نحوه حدیده‌کاری ماشینی

به طبع کاربرد حدیده‌کاری سبب می‌شود که بیشتر از آن استفاده شود و در نتیجه پروسه دستی ساخت آن نتواند نتیجه دهنده باشد. در این حالت اول قطعه موردنظر روی دستگاه محکم شده و عملیات پیشانی تراشی نیز انجام می‌شود. پس ازآن‌رو ترشی پیش گرفته شده و براده برداری نیز تحت‌فشار زیادی صورت می‌پذیرد. قطعه بعد از اتمام عملیات حدیده‌کاری شاید مقدار بزرگ باشد و به همین منوال قطر میله آماده می‌شود. باید کم‌تر از قطر نهایی میله پیچ باشد که درون آن جای بگیرد.

آماده‌کردن میله بر اساس دستور بالا، با زاویه 45 درجه به رنده گیر داده شده و پخ سر میله را قبل از عملیات پیچ بری خواهیم زد. نگه دارنده حدیده را در قسمت سر گلویی یا همان دستگاه مرغک مخصوص تکیه داده و سپس با استفاده از مرغک حدیده را به سر میله مماس خواهیم کرد.

دستگاه حدیده را روی کم‌ترین میزان دور تنظیم نموده و با حرکت دسته، حدیده را می‌چرخانیم به شکلی که در ازای هر حرکت روبه‌جلو، دسته مرغک نیز چرخیده شود و دسته حدیده با نیروی کمی به جلو برود. در مرحله بعد اهرم کلاچ را به پایین حرکت داده تا قطعه موردنظر به گردش درآمده و با درگیری میدان حدیده و قطعه موردنظر، حدیده روی قطعه حرکت نموده و عملیات براده برداری انجام می‌شود.

انواع حدیده‌کاری بر اساس ساختار

به‌طورکلی بر اساس ساختار و کاربرد حدیده‌کاری چهار نوع مختلف در نظر گرفته می‌شود. نوع اول در ساختار گرد خواهد بود.

حدیده گرد

در مدل‌های گرد بر اساس کاربرد حدیده‌کاری از فولاد استفاده شده و شکل دایره‌ای دارد. ضمن این که داخل آن پر از شیارهای تیز بوده و در برخی مدل‌ها ممکن است یک سری شکاف نیز وجود داشته باشد که وظیفه آن‌ها تنظیم دقیق عملیات براده برداری و ایجاد پیچ خواهد بود. دارای سه مدل پیچ کوچک برای تنظیم بهتر در دسته حدیده بوده و ساختار منعطف‌تری دارد.

حدیده دونیم

این نوع حدیده همان‌طور که از نامش مشخص است از دو بخش کاملاً جدا ایجاد شده و در صورت لزوم شما این امکان را دارید که از طریق پیچ آن‌ها را به هم متصل کنید. به طبع کاربرد حدیده‌کاری در این مدل خاص‌تر است.

حدیده شش‌گوش

این مدل نیز دارای شیارها و دندانه‌های برنده‌تر و تیزتر است و به‌صورت ترمیم برای پیچ‌های قبلاً استفاده شده و هرز شده مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد.

تفکیک بر اساس کاربرد حدیده‌کاری

به طبع کاربرد حدیده‌کاری نیز دسته‌بندی خاص خود را دارد و معمولاً به چند شکل شناخته می‌شود. اما عمده تقسیم‌بندی که در این مورد وجود دارد چند پارچه و یک‌پارچه است. مدل یکپارچه حدیده دارای دو نوع گرد و شش‌گوش بوده، برای پیچ‌هایی که ساختار فولادی دارند تا 16، سبک تا 20 و برنزی نیز تا 33 میلیمتر مورداستفاده قرار می‌گیرد. البته این ابعاد برای قطر است. پس از آن زمانی می‌توان از این نوع حدیده استفاده کرد که پیچ بری فقط با قطری مشخص به کار گرفته شود.
مدل بعدی بر اساس کاربرد حدیده‌کاری چند پارچه است که در سایزهای بزرگ و متوسط که مقدار براده زیاد خواهد بود باید از مدل موردنظر استفاده نمود. در روش براده برداری برای حدیده‌کاری پیچ‌های بزرگ به این صورت است که طی چند مرحله به شکلی آرام و نرمال پارچه‌ها به یکدیگر نزدیک شده تا دنده‌ها در این وضعیت به هم برسند.

بیشتر بخوانید: مایع کوئنچ چیست؟

بررسی امکانات و ویژگی انواع دستگاه حدیده

معمولاً انواع دستگاه حدیده دارای ویژگی‌های خاص منحصر به خود هستند. دستگاه حدیده دستی معمولاً ساختار سنگینی دارد و از چدن است. شکاف بزرگی برای روغن‌کاری و خنک‌سازی آن در نظر گرفته شده است. ضمن این که معمولاً کاربرد حدیده‌کاری باعث می‌شود که کیفیت موضوع حساسی باشد. در نتیجه استفاده از پروفیل جدید پارچه برای کیفیت بالاتر اهمیت زیادی دارد که این موضوع در مدل‌های دستی وجود دارد. در این مدل‌ها سری لقمه و چرخ دسته ضامن‌دار نیز در دستگاه وجود دارد. شما می‌توانید به‌راحتی با استفاده از این مدل‌ها رزوه تا سایز 2 اینچ را کنترل و طراحی کنید. البته مدل‌هایی تحت عنوان نیمه اتومات نیز در بازار موجود هستند که به آن حدیده جغجغه‌ای نیز می‌گویند.

منظور از قلاویز کاری چیست؟

کمی هم بد نیست در مورد قلاویز و قلاویز کاری بدانید. پس از بررسی کاربرد حدیده‌کاری دریافتیم که معمولاً طراحی آن در دو مدل اتوماتیک و ماشینی و همین‌طور دستی انجام می‌شود. امروزه از قلاویز نیز استفاده می‌شود. این دستگاه از متریال فولاد با ساختار تند بر طراحی شده است و ساختار کلی آن شبیه به پیچ است. برای تأمین زاویه براده و همین‌طور زاویه گوه، روی بدنه آن سه و یا حتی چهار شیار پیوسته وجود دارد. از این شیار به جهت خروج براده تولید شده و روغن‌کاری استفاده می‌شود. انتهای دنبال نیز به‌طورکلی و بر اساس استاندارد قلاویز به‌صورت چهارگوشه ساخته خواهد شد. دلیل این کار این است که اپراتور بتواند به‌راحتی درون قلاویز را ببیند.

بررسی تفاوت کاربرد حدیده‌کاری و قلاویز

در مورد تفاوت این دو متریال باید گفت که در قلاویز برای این که رزوه کاری را انجام دهید نیاز است که در داخل قطعات پروسه را پیش ببرید. درصورتی‌که برای رزوه کاری می‌توان برای بیرون قطعات استفاده کرد. البته هر دو باید بر اساس یک ساختار و استاندارد جهانی ساخته شوند. این استاندارد نیز توسط مؤسسه‌های تأییدیه محصولات و ابزارآلات تعیین می‌شود و معمولاً در مورد آن سخت‌گیری‌های زیادی وجود دارد. چون پیچ‌ها در شرایط خاصی تولید می‌شوند.
نباید قوانین کاربرد حدیده‌کاری و ساخت آن بر اساس هر کشور متفاوت باشد. به طبع کلاچ در تمام خودروهای جهان در یک‌جهت طراحی شده است و حتی کوچک‌ترین شرکت‌ها نیز این قانون را زیر پا نمی‌گذارند و قوانین طراحی و تولید را به‌هیچ‌عنوان تغییر نمی‌دهند.

راهنمای استفاده از دستگاه‌های حدیده

در این مورد باید به یاد داشته باشید که این متریال‌ها عایق الکتریکی نیستند و می‌توانند موجب برق‌گرفتگی شوند. همین‌طور نباید از آن‌ها در محیط‌هایی که احتمال بروز دما و فشار بالا وجود دارد استفاده کرد. در حین انجام پروسه رزوه زنی باید از آب و صابون استفاده شود تا سطح اصطکاک به میزان قابل‌توجهی کم شود. همینطور پس از هر بار استفاده وسیله را جدا نموده و درون آن را و بخش اصلی را پاک کنید. از طرفی دستگاه حدیده مدل برقی نباید در یک محیط مرطوب باشد.

در این صورت می‌تواند موجب بروز برق‌گرفتگی شود و مشکلاتی را برای شما ایجاد کند. هرگز از دسته این متریال فلزی به‌عنوان چکش استفاده نکنید که می‌تواند موجب بروز آسیب روی آن شود. به طبع حدیده برقی موجب ارتقا کاربرد حدیده‌کاری می‌شود و شما می‌توانید بدون این که فشاری به‌صورت فیزیکی وارد کنید این پروسه را انجام دهید. در این متریال پرتاب‌های داخل دستگاه قدرت فوق‌العاده‌ای دارند و کار را نیز برای شما آسان‌تر می‌کنند. حتی نیازی نیست که زور و بازوی قوی داشته باشید تا بتوانید حدیده‌کاری را انجام دهید.